เหตุให้เกิดทุกข์ก็คือตัณหา อุปทาน อวิชชา เอาอวิชชาเป็นหลัก เพราะมีอวิชชาคือโง่ มันก็มีตัณหาคืออยาก ตามอำนาจของความโง่ เพราะมีอวิชชาเป็นเหตุมันก็ยึดถือด้วยอำนาจของอวิชชา จึงเรียกว่าอวิชชาเป็นตัวการให้เกิดความทุกข์ เพราะมันโง่ แล้วมันก็ทำไปในทางที่ทำให้เกิดทุกข์ เรียกว่ามันทำไปผิดหลักของธรรมชาติ ผิดกฎเกณฑ์ของอิทัปปัจจยตาในฝ่ายดับทุกข์ มันไปถูกในฝ่ายเกิดทุกข์อิทัปปัจจยตาฝ่ายเกิดทุกข์ มันก็ต้องให้เกิดทุกข์
มันไม่ใช่อำนาจของกรรมเก่าอะไรที่ไหน มันเป็นอำนาจของการทำผิดที่นี้และเดี๋ยวนี้ แม้ว่าถ้าเรามีกรรมเก่า สมมุติว่าถ้ามีกรรมเก่าที่ต้องเป็นทุกข์ แต่ถ้าเราปฏิบัติถูกต้องตามกฎของอิทัปปัจจยตากรรมเก่านั้นก็เป็นหมันไปไม่มาสร้างความทุกข์ได้ เพราะเราฉลาดในเวลาแห่งผัสสะ กรรมเก่าก็ไม่มีโอกาสจะให้ผลมันยกเลิกไป แต่มันก็มิใช่อำนาจของพระเจ้าหรือเทวาอาลักษณ์อะไรที่ไหน มันเป็นการทำผิดของเราเอง
ความทุกข์ไม่ได้เกิดได้เอง มันต้องมีปัจจัยของความทุกข์นั้น และรู้จักเห็นความทุกข์ได้ถูกต้อง...
ที่มา บรรยายธรรม เรื่อง ชัยชนะของมนุษย์เหนือความทุกข์
ปี พ.ศ. 2526
รหัสไฟล์เสียง 6515260719420
