โอวาทพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า
ที่หลวงพ่อกัณหา สุขกาโม เมตตาให้นำมาบรรยาย
บรรยายธรรมโดย พระมหาอนุชน สาสนกิตติ (ป.ธ.๙, ดร.)

ในวันอาทิตย์ที่ ๒๖ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๖
ณ  วัดป่าทรัพย์ทวีธรรมาราม อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา
เรื่อง มนุษย์ที่สมบูรณ์ ตอนที่ ๒๗ ชีวิตที่มีความดีอาจมิใช่ความยิ่งใหญ่ แต่ชีวิตที่ยิ่งใหญ่ต้องอาศัยคุณธรรมความดีเท่านั้น

(บางส่วนจากโอวาทพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า)

วันนี้ในเวลา ๑๐.๐๐ น. จะได้นำสรีระร่างกายของ ท่านผู้พิพากษาสมชาย กิจนพศรี ไปประชุมเพลิง ณ ฌาปนสถานวัดป่าทรัพย์ทวีธรรมารามแห่งนี้ ท่านผู้พิพากษาสมชายเป็นคนดีมาก ดีพิเศษ ดีจริงๆ ตระกูลของภรรยาก็ตั้งมั่นในพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ได้ภรรยาดี ลูกก็ดี จึงได้จัดงานบำเพ็ญกุศลตามพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า การบำเพ็ญกุศลนี้ ให้ทุกท่านทุกคนพากันรู้ เราต้องตามพระพุทธเจ้า ตามพระอรหันต์ ผู้ที่ส่งบุญ ส่งกุศลให้ได้ดีที่สุดคือพระพุทธเจ้า คือพระอรหันต์ คือพระอริยเจ้า เราไม่ทำบาปทั้งปวง ทำแต่บุญแต่กุศล ถึงพร้อมด้วยความถูกต้อง เพราะผู้ที่วายชนม์นั้น สิ่งที่จะนำติดตัวไปนั้นคือบุญกุศล เพราะว่าเขาหมดโอกาส หมดเวลา มีแต่พวกครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อนฝูง ได้มาร่วมรวมกันกระทำความดี ให้ทานรักษาศีล ในการประพฤติปฏิบัติ ส่งบุญส่งกุศลให้ ให้ทุกท่านทุกคนพากันเข้าใจอย่างนี้

ในวันนี้เป็นที่น่าปลื้มปีติใจ ที่องค์พ่อแม่ครูบาอาจารย์ พระมหาเถระ พระเถรานุเถระและคณะศรัทธาสาธุชนทั้งหลาย ได้พร้อมใจกันมาส่งท่านผู้พิพากษาสมชาย ไปสู่สุคติโลกสวรรค์ สู่มรรคผลพระนิพพาน และบุตรธิดาทั้งหลายได้ทำหน้าที่ประการสุดท้ายเพื่อเป็นการตอบแทนบุญคุณของมารดาได้อย่างสมบูรณ์ตามหน้าที่ ๕ ประการที่บุตรควรทำต่อบิดามารดาซึ่งพระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงไว้คือ  ๑. ท่านเลี้ยงเรามาแล้ว เลี้ยงท่านตอบแทน   ๒. ช่วยทำกิจการงานของท่าน  ๓. ช่วยดำรงวงศ์ตระกูล  ๔. ประพฤติตนเป็นคนดีให้สมกับเป็นผู้รับมรดก  ๕. เมื่อท่านล่วงลับไปแล้วก็อุทิศบุญส่งไปให้ท่าน  จึงนับได้ว่าวันนี้ ลูกๆ ได้ทำหน้าที่ของบุตรธิดาได้อย่างสมบูรณ์ทุกประการ

ทุกท่านทุกคนที่เกิดมาเป็นมนุษย์นี้คือผู้ที่ประเสริฐ ทุกๆ คนที่อยู่ในประเทศไทย คำว่าไทยนี้ก็หมายถึง ไม่มีอวิชชา ไม่มีความหลง ไม่มีไสยศาสตร์ เขาเรียกว่าไทย ประเทศไทยเรามาตั้งอยู่ในสุวรรณภูมิ การดำรงชีวิตตั้งแต่บรรพบุรุษบรรพชนของเรา ก็เอาพระพุทธศาสนาเอาคำสอนของพระพุทธเจ้ามาใช้เสมอมา พระมหากษัตริย์ไทยตั้งแต่สร้างชาติมานับพันปีก็เป็นกษัตริย์ผู้ทรงธรรม ดำเนินตามทางสายกลางคือพัฒนาประเทศชาติพัฒนาบ้านเมือง พัฒนาเทคโนโลยีแล้ว ก็ให้คนพัฒนาจิตใจไปพร้อมๆ กัน

คำว่าไทย คือ ความเป็นอิสระ ไม่เป็นทาสของกิเลสตัณหาไม่เป็นทาสของนายทุน ถ้าไม่เสียสละ ใจก็จะไม่เป็นไท แต่เป็นทาสของความเห็นแก่ตัว เป็นทาสของความขี้เกียจขี้คร้าน เป็นทาสของอบายมุข จึงต้องเป็นผู้เสียสละ ใจของเราจึงจะเป็นไท สมกับที่ได้เกิดมาในแผ่นดินไทย เราอย่าไปลืมพ่อหรือแม่ อย่าลืมพระมหากษัตริย์ผู้สร้างชาติผู้รักษาพระศาสนาไว้ให้เรามาจนทุกวันนี้ ประเทศชาติเราจะสงบร่มเย็นเป็นสุขได้ ต้องเอาธรรมะเป็นใหญ่ เป็นที่ตั้งในการปกครองและอยู่ร่วมกัน ประเทศชาติจึงจะสงบสุข

พระศาสนาก็คือธรรมะ ธรรมะก็คือศาสนา ทุกคนต้องอันนี้ อย่าเอาตามอัธยาศัย อย่าเอาตามความชอบ ความไม่ชอบ ไม่ได้  ต้องเข้าสู่ธรรมนูญ รัฐธรรมนูญ ไม่มีพรรคพวก ดำเนินชีวิตที่เข้าสู่ภาคประพฤติปฏิบัติ  เน้นที่ปัจจุบัน เพราะปัจจุบันคือการปฏิบัติ ปัจจุบันที่เป็นกิจกรรมที่เรียกว่าธรรมนูญ หรือว่ากฏหมายบ้านเมือง และกิจกรรมที่คำทำควรปฏิบัติคือศีล สมาธิ  สมาธิก็ต้องเป็นสัมมาสมาธิ ปัญญาคือรู้ทุกข์ รู้เหตุเกิดทุกข์ ข้อปฏิบัติถึงความดับทุกข์ เราต้องหยุดพลังงานในการเวียนว่ายตายเกิด เพราะเราทำตามใจตัวเอง ทำตามอารมณ์ตัวเอง มันเป็นได้แต่เพียงคน (เป็นมนุษย์เป็นได้เพราะใจสูง...)

๑. คนนรก (นนุสสเนรยิโก) ได้แก่คนที่ทุกข์ทรมานทางใจ หาความสงบสุขมิได้ ความร้อนเป็นสัญลักษณ์ของนรก คนที่มีความร้อนในใจแสดงว่ากำลังตกนรก เสวยผลของความชั่วที่ตัวได้กระทำไว้

๒. คนเปรต (มนุสสเปโต) เปรตคือสัตว์ชนิดหนึ่งที่หิวโหยทรมานเพราะบาปกรรมที่ทำไว้ ต้องรอคอยผลบุญที่คนอุทิศให้ คนเปรตก็คือคนที่ไม่รู้จักทำมาหากิน ได้แต่แบมือขอคนอื่นกิน ลูกเศรษฐีไม่เอาถ่านก็เรียกเปรต คนยากจนที่เที่ยวขอทานเขากินก็เรียกว่าเปรต คนที่มีกินมากมาย แต่ไม่รู้จักอิ่ม ไม่รู้จักพอ หิวตลอดเวลาก็เรียกว่าเปรต

๓. คนเดียรัจฉาน (มนุสสติรัจโน) คือคนที่มีความคิดแค่เดียรัจฉานนั่นแหละครับ ท่านเคยเลี้ยงหมาไหม หมานั้นเมื่อมันอิ่มแล้วก็นอน เมื่อมีคนหรือสัตว์อื่นเดินผ่าน มันจะเห่าขู่ แสดงว่ามันกลัว ถ้าไม่กลัว มันจะขู่ทำไม พออาหารย่อยดีแล้วก็วิ่งหยอกล้อเพื่อนฝูง หรือเที่ยวสัดเที่ยวเสพตัวเมียตามประสาหมา หรือบรรดาหมาที่หยอกล้อกันฉันมิตรนั้น ใครอยากเห็นมันกัดกันไม่ยาก ลองโยนกระดูกไปสักชิ้น มันจะกัดกันทันที

เดียรัจฉานมีความคิดแค่ “กิน เกียจคร้าน กลัว และกาม”

๔. คนมนุษย์ (มนุสสมนุโส) หมายถึงคนที่มีจิตใจสูง มีศีลห้าธรรมห้าครบถ้วน ศีลห้าธรรมห้าไม่จำเป็นต้องแจกแจงว่ามีอะไรครับ เราเรียนมาตั้งแต่โรงเรียนประถม-มัธยมแล้ว ใครมีครบบริบูรณ์ก็เรียกว่าเป็นคนมีจิตใจสูงหรือมนุษย์ ถ้าทำไม่ได้หรือได้กะพร่องกะแพร่งก็อย่าเที่ยวคุยว่าข้าเป็นมนุษย์ ความเป็นมนุษย์มิได้เป็นง่ายๆ ดังที่คิดดอก

พระพุทธองค์ตรัสว่า “เกิดเป็นมนุษย์นี้แสนยากเย็น” ที่เห็นคอหยักๆ นั้นก็ “สักแต่คน” เท่านั้น มิใช่ “มนุษย์” ในความหมายของท่านดอกครับ

ท่านที่เคยบวชพระคงจำได้ว่าขณะที่เรากล่าวขอบวชนั้น พระกรรมวาจาจารย์ (พระคู่สวด) จะถามท่านคำหนึ่งในหลายคำถามว่า “มนุสโสสิ” (เธอเป็นมนุษย์หรือเปล่า) ถ้าเราไม่ฉุกคิดก็จะสงสัยว่า เอ๊ะ! ก็เป็นมนุษย์ เห็นๆ อยู่ มิใช่หมาแมวที่ไหน ทำไมต้องถาม

นี่แหละ คือเงื่อนงำที่ซ่อนอยู่ในพิธีกรรมทางศาสนา เพียงมองเห็นคอหยักๆ สักแต่ว่าคน ก็ไม่แน่ว่าจะเป็น “มนุษย์” (ผู้มีจิตใจสูง) ขืนบวชเปรต บวชสัตว์นรก เดี๋ยวพระศาสนาจะวุ่นวาย

๕. คนเทวดา (มนุสเทโว) หมายถึงคนที่มีคุณธรรมสองประการคือ หิริ (อายชั่ว)โอตตัปปะ (กลัวบาป) หิริทำให้คนหน้าบาง ไม่กล้าทำชั่วทั้งต่อหน้าและลับหลัง โอตตัปปะทำให้คนกลัวบาปกรรม จะทำชั่วก็ไม่กล้า เพราะนึกถึงไฟนรก คนชนิดนี้แหละ เรียกว่ามีคุณธรรมของเทวดา

๖. มนุษย์พรหม (มนุสสพรหมา) ท้าวมหาพรหม หัวใจเช่นใดมีพรหมวิหาร มีพรหมวิหารธรรมเป็นเครื่องอยู่ หัวใจว่างไม่มีอะไร เหมือนกะอากาศนี้แหละ ว่างเปล่าหมด เหลือแต่รูปจิต อรูปจิต ดับขันธ์ไปเป็นพรหม

๗. มนุษย์อริยะ มีหิริมีโอตตัปปะ มีสุกกะธรรม ธรรมะที่ขาวสะอาด ทางกาย ทางวาจา ทางใจ ผู้ถึงกระแสแห่งพระนิพพาน ดั่งเช่นพระอริยสาวกทั้งหลาย

๘. มนุษย์อรหันต์ ร่างกายเป็นมนุษย์ หัวใจเป็นพระอรหันต์ คือละกิเลส ละตัณหา กิเลสคือใจเศร้าหมอง ตัณหาคือใจทะเยอทะยานดิ้นรนกระวนกระวาย ท่านละกิเลสตัณหา ราคะ โลภะ โทสะ โมหะ อวิชชา ตัณหาอุปาทาน ภพชาติ ละขาดในสันดาน ไม่มีสิ่งเหล่านี้ในจิตใจ เมื่อดับขันธ์ไปก็เข้าสู่นิพพาน ดับทุกข์ในวัฏสงสาร ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีก

๙. มนุสสพุทโธ ร่างกายเป็นมนุษย์ หัวใจเป็นพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าก็เป็นมนุษย์เหมือนกับพวกเรานี้ ว่าเรื่องภพเรื่องชาติของท่าน บิดามารดาของท่านก็มี บุตรภรรยาท่านก็มี ท่านเป็นมนุษย์ครือเรานี่แหละ แต่ท่านประพฤติปฏิบัติ ตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง เป็นสยัมภู ตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง ไม่มีบุคคลผู้ใดหรือใครแนะนำพร่ำสอน รู้ด้วยตนเองเป็นสัมมาสัมพุทธะ รู้แจ้งแทงตลอดหมดซึ่งสารพัดเญยยะธรรมทั้งหลาย ไม่มีที่ปกปิด

มนุษย์เราคือผู้ที่ประเสริฐ เกิดมาเพื่อเข้าถึงมรรคผลพระนิพพาน ทุกท่านทุกคนต้องเข้าถึงธรรมะ เพราะโลกเรานี้ต้องเอาธรรมะเป็นหลัก เอาธรรมะเป็นใหญ่ สำคัญที่สุดคือความยุติธรรม ความเป็นธรรม เพราะสิ่งที่เพื่อของหมู่มวลมนุษย์ ที่จะหยุดเวียนว่ายตายเกิดขึ้นธรรม ละเสียซึ่งนิติบุคคล เอาธรรมเป็นหลัก เอาธรรมเป็นใหญ่ ทุกท่านพากันมาเข้าคอร์ส ปฏิบัติธรรม ทุกท่านทุกคนพากันมีความสุข ต้องสมาทานในการคิดดีๆ พูดๆ กิริยาดี สละซึ่งตัวซึ่งตน ฝึกเข้าใจเข้าให้มีความสุข หายใจเข้าให้รู้ชัดเจน เพื่อที่เราจะได้กลับมาหาธรรมะ กลับมาหาความสงบ กลับมาหาความดับทุกข์ เพราะเราวิ่งตามอย่างนี้มันไม่ได้  มันเป็นสัมภเวสี เราต้องกลับมาหาสติสัมปชัญญะ เราทำได้ทุกอิริยาบถ เราต้องเดินตามอริยมรรคมีองค์ 8 เราเอาสมณะที่หนึ่ง ที่สอง ที่สาม ที่สี่ นี้มีอยู่ที่อริยมรรคมีองค์ 8 ที่หมู่มวลมนุษย์มีความเห็นถูกต้อง เข้าใจถูกต้องปฏิบัติถูกต้อง เอาธรรมเป็นหลัก เอาธรรมเป็นใหญ่ นี้คือความดับทุกข์

ความเห็นเเก่ตัวของเราทำให้เราไม่เอาธรรมเป็นหลัก ไม่เอาธรรมเป็นการดำเนินชีวิต เราถึงมีเเต่สักกายทิฏฐิ เรามีเเต่ตัวมีเเต่ตน การมาประพฤติมาปฏิบัติธรรมอย่างนี้ดี เพราะเรารู้แล้ว เราก็เข้าใจ เราเข้าสู่ภาคประพฤติภาคปฏิบัติ เอากลับไปใช้ในที่ทำงานในครอบครัว ในสังคม ความรู้ต้องคู่กับการประพฤติการปฏิบัติ ทุกท่านทุกคนต้องกลับมาหาสติสัมปชัญญะรู้ตัวทั่วพร้อม หายใจเข้าก็รู้ชัดเจนหายใจออกก็รู้ชัดเจน พากันมาอยู่กับตัวเอง อยู่กับลมหายใจเข้ารู้ชัดเจน หายใจออกก็รู้ชัดเจน หายใจเข้าก็ท่องพุท หายใจออกก็ท่องโธ เป็นสภาวะธรรมที่ปราศจากตัวตน เราทำทุกอย่างเพื่อไม่เอาเพื่อไม่มีเพื่อไม่เป็น เรามามีความสุขในการปฏิบัติ เรียกว่าสัมมาทิฏฐิ

เวลาเรานั่งสมาธิ ก็เข้าใจสมาธิคืออะไร สมาธิคือความตั้งใจมั่น ต้องเสียสละทั้งหมด ถ้าไม่เสียสละทั้งหมดมันก็เป็นนิวรณ์ มาอยู่กับอานาปานสติ ความปราศจากตัวตน หายใจเข้าท่องพุท หายใจออกท่องโธ เราอย่าไปคิดว่าเราจะเอาอะไร เพราะทุกอย่างนั้นมันไม่มีอะไรได้ อะไรเสียอยู่เเล้ว เพราะทุกอย่างมันผ่านไปผ่านมา ถ้ามันจะมีก็เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนั้นมันถึงมี เมื่อเรามีความหลงก็ย่อมมีสิ่งที่เกิด เราพยายามเข้าใจเรื่องพระศาสนา สิ่งที่เป็นอดีตเราต้องละมันเป็นเลขศูนย์ อนาคตก็คือปัจจุบันนี้เเหละ มนุษย์เราต้องพัฒนาทั้งเรื่องการดำรงชีพที่ไม่เป็นบาป เเละ พัฒนาใจไปพร้อมๆ กัน เรียกว่า ทางสายกลาง ถึงยังไงเราก็ต้องเเก่เจ็บตายพลัดพราก ความเป็นธรรม ความยุติธรรมก็ต้องเกิดเเก่มวลมนุษย์ ถ้าเราพัฒนากันเเต่ความรู้ความเข้าใจ อย่างนี้ยังไม่พอ เราต้องเข้าสู่ภาคประพฤติภาคปฏิบัติ ระบบภาพรวมของครอบครัว ของสังคม ของประเทศชาติก็จะได้เข้าสู่เศรษฐกิจพอเพียง ไม่หลงมั่วเมามีเเต่สติ มีเเต่สัมปชัญญะ มีเเต่พุทธะ ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ให้ทุกท่านทุกคนพากันปฏิบัติอย่างนี้ 

สังขารร่างกายของเราทุกๆ คน ไม่เกินร้อยปีก็ต้องจากโลกนี้ไป สภาวะธรรมของสังขารก็คือดินน้ำลมไฟ อากาศธาตุ ที่เราเกิดมาต้องมีภาระที่จะดูเเลรักษา ไม่ถึงร้อยปีก็จากโลกนี้ไป เราต้องพากันสู่กระบวนการเเห่งความเป็นมนุษย์ การดำรงชีวิตเดินตามธรรมะ เอาธรรมะเป็นหลัก มนุษย์เราไม่อาจทำตามใจตัวเอง ตามอารมณ์ตัวเองได้ เพราะมันคือการเวียนว่าย ต้องเอาธรรม เอาความยุติธรรม เอาความถูกต้อง ชีวิตของเราต้องเข้าถึงความสุขความดับทุกข์ตั้งเเต่ปัจจุบัน เพราะสิ่งที่ไม่ดีทางจิตใจ ต้องตายไปจากเรา ความโลภ ความโกรธ ความหลงนี้ ต้องตายจากเรา พระพุทธเจ้าท่านตายสองครั้ง อันนึงกิเลสตาย อันนึงร่างกายตาย   “ตายก่อนตาย” นี่มี ๒ ความหมาย

ตายก่อนตายอย่างอันธพาลก็มี       ตายก่อนตายอย่างพระอริยะเจ้าก็มี

“ตายซะก่อนตายอย่างอันธพาล” ก็หมายความว่ามันเลว เลวหมดท่าเลย มีความประมาทเต็มที่ก็เรียกว่าคนตายแล้วเหมือนกัน... มันยังเดินได้อยู่แต่มันตายแล้ว โดยพระพุทธภาษิตว่า เย ปะมัตตา ยะถา มะตา ผู้ประมาทแล้วชื่อว่าคนตายแล้ว”  ตายอย่างอันธพาล คือคนโง่ คนหลง คนพาล คนประมาทถึงที่สุด นี่ถือว่าเป็นคนตายอยู่ตลอดเวลา คนอย่างนี้ก็จะตายแล้วก่อนตายเหมือนกัน แต่ตายอย่างอันธพาล

ที่นี้ถ้าว่า “ตายอย่างพระอริยะเจ้า” ตายแล้วก่อนตายหมายถึงว่า มันมีสติปัญญารู้ว่าไม่มีตัวฉัน ไม่มีของฉัน ไม่มีตัณหา ไม่มีอุปาทานเกิดขึ้นได้ อย่างนี้ตัวกูตายไป ตัวกูของกูตายไป เหลือแต่เบญจขันธ์ที่บริสุทธิ์ หรือในขณะนั้นกำลังเป็นเบญจขันธ์ที่มีปัญญา หรือความบริสุทธิ์ อย่างนี้ก็เรียกว่าตายแล้วเหมือนกัน ตัวฉันตัวกูตายแล้วตั้งแต่ก่อนตาย แล้วไม่มีความทุกข์ เป็นตายก่อนตายชนิดที่ถูกต้อง ที่ควรปฏิบัติ เป็นวิธีของพระอริยะเจ้า...

การเรียนการศึกษากับการปฏิบัติมันไปพร้อมกัน เพราะการเรียนการศึกษา กับการปฏิบัติต้องไปพร้อมกัน เราจะได้พัฒนาทั้งเทคโนโลยีในการดำรงชีพ เเละ พัฒนาทั้งในไปพร้อมกัน เพราะว่าหมู่มวลมนุษย์ที่ร่างกายเป็นมนุษย์ เเต่ว่าจิตใจยังไม่ได้เป็น ถ้าจะเป็น ต้องเอาธรรมะเป็นหลัก เอาธรรมะเป็นที่ตั้ง ทุกท่านทุกคนต้องรู้จัก เน้นที่ปัจจุบัน เพราะอดีตก็ทำไม่ได้ ปฏิบัติไม่ได้ อนาคตอยู่ที่ปัจจุบันนี้เเหละ เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนั้นถึงมี ทุกท่านทุกคนก็จะเข้าถึงธรรมะ ตั้งเเต่ยังไม่ตาย เราทานอาหารเรียกว่า ให้อาหารกาย กิน นอน พักผ่อน อาหารใจก็คือ ความคิด คือ อารมณ์ ที่ว่ามีเพศสัมพันธ์ทางความคิดทางอารมณ์ อาหารที่เราจะบริโภคเป็นสัมมาทิฏฐิ มีความเห็นถูกต้องเข้าใจถูกต้องปฏิบัติถูกต้อง เราจะได้ไม่หลงเหยื่อ ใจของเราจะสงบลง เเล้วเราจะไม่เป็นคนเจ้าอารมณ์ ชีวิตเรามันจะได้เข้าถึงความสงบความเย็น อิริยาบถที่เราไม่ได้ทำงาน เราต้องมีอานาปานสติไว้เป็นหลัก เเล้วเราทำงานเราต้องมีความสุขในการทำงาน มีความสุขในการเสียสละ

เราทำงานต้องมีความสุขในการทำงาน เพราะว่าเราต้องอยู่กับอิริยาบถทั้ง สาม ยืน เดิน นั่ง เกือบ 20 ชั่วโมง เพราะฉะนั้นต้องมีความสุขในการทำงาน ในการเสียสละ อีก 6 ชั่วโมงเป็นเวลาพักผ่อน ถึงเวลานอนก็ต้องนอน อย่าไปคอร์รัปชั่นเวลา ต้องรู้จักว่าเราต้องเสียสละ ถ้าเราไม่เสียสละยิ่งเเก่ก็ยิ่งทุกข์ เพราะคนเเก่สุขภาพก็ย่อมต้องเปลี่ยนเเปลง เเม้มันจะทุกข์กับร่างกาย จะทุกข์กับลูกกับหลาน ถ้าไม่ฝึกใจ ให้เข้าถึงธรรม ถึงปัจจุบันธรรม ย่อมขาดทุน

ให้พากันฝึกสมาธินะ สมาธิก็คือความตั้งมั่นในความดี เราคิดดีๆให้มันติดต่อกันหลายวัน หลายเดือน หลายปี เหมือนไก่มันฟักไข่ก็ 3 อาทิตย์ เราดูแลต้นไม้แต่ละพันธุ์ก็ตามเดือน ตามปี มันต้องดีสม่ำเสมอ สมาธิเราต้องตั้งมั่น แต่สมาธิที่เรานั่งตอนเช้า ตอนเย็นก็ต้องมี หายใจเข้าก็ให้รู้ชัดเจน หายใจออกก็ให้รู้ชัดเจน หายใจสบาย หายใจออกสบาย ปล่อยวางทุกอย่าง อยู่กับลมหายใจเข้าสบาย หายใจออกสบาย  ถ้าเราจะเจริญสมถะก็เพียงแต่หายใจเข้าให้รู้ หายใจออกก็ให้รู้ หายใจเข้ายาว ออกยาว ก็ให้รู้ ถ้าเราจะเจริญวิปัสสนาหายใจเข้าก็ให้รู้ว่าไม่เที่ยง หายใจออกก็ให้รู้ว่าไม่เที่ยง ทุกอย่างมันก็ไม่เที่ยง มันล้วนแต่เปลี่ยนแปลงไป ทุกสภาวะธรรม เปรียบเหมือนกระแสไฟที่มันมาถี่ ปัญญาต้องเอามาใช้ในปัจจุบัน ปัญญาให้พัฒนาทั้งเทคโนโลยี ทั้งจิตใจไปพร้อมๆ กัน ถ้าเราพัฒนาแต่เทคโนโลยีมันจะไปทางเห็นแก่ตัว ต้องพัฒนาทั้ง IQ, EQ,  RQ มันมีอยู่ในชีวิตประจำวัน เราไปแยกกันไม่ได้

RQ (Realistic Quotient) ความฉลาดมองเห็นความจริงในชีวิต

แม้ว่าเราจะมีฉลาดรอบรู้มากมายหลายด้านอย่างใดก็ตาม แต่ความฉลาดรอบรู้นั้นจะหาประโยชน์อะไรไม่ได้เลย  หากยังไม่สามารถนำมาใช้ดับทุกข์ของเราได้ ดังนั้นความรู้เรื่องสัจธรรมความเป็นจริงของชีวิต จึงเป็นความรู้ที่มีค่าและสำคัญยิ่งที่ทุกคนสมควรรู้ นั่นคือ อริยสัจสี่ ได้แก่

ทุกข์ ความเกิด แก่ เจ็บ ตาย พลัดพราก ไม่สมหวัง ไม่ได้ดังใจ เป็นทุกข์

สมุทัย เหตุแห่งทุกข์ เพราะมีตัณหา คือปรารถนาใน รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมณ์  ความอยากมีอยากเป็น และความไม่อยากมีไม่อยากเป็น

นิโรธ การดับทุกข์ ด้วยการปล่อยวาง การละ การเลิก ไม่พัวพันกับตัณหา และไม่เข้าไปยึดมั่นถือมั่น

มรรค ทางดับทุกข์ ประกอบด้วย อริยมรรค ๘ ประการ คือ  สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปโป สัมมาวาจา สัมมากัมมันโต  สัมมาอาชีโว  สัมมาวายาโม  สัมมาสติ  สัมมาสมาธิ

และสิ่งที่ทุกคนขาดเสียไม่ได้ ไม่ว่าหญิงหรือชาย ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ ควรหมั่นพิจารณาอยู่เสมอถึง อภิณหปัจจเวกขณ์ ๕ ประการ คือ

๑. ชราธัมมตา  เรามีความแก่เป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความแก่ไปได้

๒. พยาธิธัมมตา  เรามีความเจ็บป่วยเป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความเจ็บป่วยไปได้

๓. มรณธัมมตา  เรามีความตายเป็นธรรมดา ไม่สามารถล่วงพ้นความตายไปได้

๔. ปิยวินาภาวตา  เราจักต้องพลัดพรากจากของที่รักที่ชอบใจไปทั้งหมดทั้งสิ้น

๕. กัมมัสสกตา  เรามีกรรมเป็นของตน ทำกรรมใดไว้ ดีหรือชั่วก็ตาม จักต้องได้รับผลของกรรมนั้น

เมื่อหมั่นพิจารณาอยู่เสมออย่างนี้ ก็จะช่วยป้องกันความมัวเมา ในความเป็นหนุ่มสาว ในทรัพย์สมบัติ และในชีวิต ฯลฯ บรรเทาความลุ่มหลง ความยึดมั่นถือมั่น และป้องกันการทำทุจริต ทำให้เร่งขวนขวายกระทำแต่สิ่งที่ดีงามเป็นประโยชน์ตลอดไป

ถ้าเราพัฒนาแต่เทคโนโลยีมันจะไปทางเห็นแก่ตัว ต้องพัฒนาทั้ง IQ, EQ,  RQ มันมีอยู่ในชีวิตประจำวัน เราไปแยกกันไม่ได้ เราต้องเอาให้อยู่ในชีวิตประจำวัน เราได้ทุกหนทุกแห่ง เราต้องแต่งกายให้สะอาดเรียบร้อย ประดับประดาด้วยเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ พัฒนาจิตใจของเรา เพื่อไม่ให้ตกไปสู่อบายมุข และต้องเสียสละไป ปัญญาของเราเหมือนเราเป็นคนตาบอดได้ยาวิเศษแล้วจึงสว่างขึ้น สมบรูณ์เป็นมนุษย์ตาสว่าง ไม่ใช่ตาบอด เป็นมนุษย์กลางวัน ไม่ใช่มนุษย์กลางคืน

การปฏิบัติธรรมนี้มันจำเป็นกับทุกๆคน ไม่ว่าเราจะเป็นประชาชนหรือนักบวช ต้องปฏิบัติทุกคน ทุกๆ ศาสนา อย่าพากันไปหลงงมงายในภูติผี ปีศาจ เทวดา เครื่องลาง ของขลัง ฤกษ์ดียามดี ถึงสิ่งเหล่านั้นมันจะขลังจะศักดิ์สิทธ์มันก็แก้ปัญหาไม่ได้ เพราะความดีอย่างนั้น พระนั้นดีเพราะเป็นลูกของพระพุทธเจ้า ลูกของพระอรหันต์ แต่ว่าดีอยู่ที่ท่าน ไม่ได้ดีที่เรา เราต้องมาพัฒนาเราให้เป็นพระ พระคือปราศจากตัวตน เราถึงจะเป็นพระ ถ้าเรามีตัวตนอยู่ มีความยึดมั่นถือมั่นอยู่ก็ยังเป็นพระไม่ได้ เราก็ยังเป็นนิติบุคคลอยู่

ทุกท่านทุกคนที่เป็นประชาชนต้องมีศีล 5 ที่บริสุทธิ์เรียกว่าพรหมจรรย์ระดับเบื้องต้น บริสุทธิ์หรือไม่อยู่ที่เจตนาของเรา รู้ว่าอันไหนไม่ดี ไม่คิด ไม่พูด ไม่ทำ ศีลของเราก็จะบริสุทธิ์เหมือนพระอรหันต์ ท่านไม่ต้องอาบัติ รู้ว่าอันไหนไม่ดีท่านก็ไม่คิด ไม่พูด ไม่ทำ ไม่เป็นเหมือนสามัญชน รู้ว่าไม่ดีก็ไปทำผิด ทำผิดแล้วถึงค่อยมาแสดงอาบัติกัน มันก็แก้ปัญหาไม่ได้เพราะว่าไม่ได้เปลี่ยนแปลงอะไร เหมือนไปสารภาพบาปของศาสนาคริสต์ มันก็ไม่หาย เพราะเราก็กลับไปทำอีก ยิ่งไปติดคุก ติดคุกก็ไปเจอโจรเล็ก โจรใหญ่ มหาโจร ออกมาก็ยิ่งเป็นโจรมากกว่าเก่าอีก ไปเรียนวิชาโจรระดับสูงออกมาอีก

มันอยู่ที่เราไม่รู้จักทุกข์ ไม่รู้เหตุให้เกิดทุกข์ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ มันอยู่เจตนาที่จะหยุด ที่จะเลิก แต่การจะหยุดจะเลิกอะไร เพราะสิ่งเหล่านั้นมันเป็น คาเฟอีนทางจิตใจ กว่าจะละได้ต้องใช้เวลาหลายอาทิตย์หรือหลายเดือน ถ้าเราทำติดต่อกันก็ทำได้เร็ว ถ้าทำๆหยุดๆมันอาจจะไม่สำเร็จ ต้องทำติดต่อกัน ให้ทุกท่านทุกคนรู้จักความเป็นพระ ไม่ได้อยู่ที่นักบวช อยู่ที่ประชาชน อยู่ที่เรามีความเห็นถูกต้อง เข้าใจถูกต้อง ปฏิบัติถูกต้อง พระนี่นับตั้งแต่พระโสดาบันถึงพระอรหันต์ พระนี่ต้องเน้นที่ใจ ที่เจตนา เราไปเอาพระภายนอกนี่มันปวดหัว เดี๋ยวพระองค์ก็ไปทำผิด ออกสื่อเกือบทุกวัน อันนี้มันพระภายนอก เราต้องรู้จักพระ มันอยู่ที่เรา เราจะไปหาพระต้องมาหาที่ใจของเรา ที่เรามีความเห็นถูกต้อง เข้าใจถูกต้อง ที่เรามาเสียสละ ความเป็นพระนั้นถึงจะเกิดขึ้นแก่เรา

ให้เรามีความสุขในการทำสิ่งเหล่านี้ ให้กายกับใจให้มันอยู่ด้วยกัน ให้ใจของเราอยู่กับหน้าที่นั้นๆ เรียกว่า ความตั้งใจมั่นชอบ ชีวิตของเราก็จะมีความสุข มีหัวใจที่มีความสุข ขึ้นสวรรค์ตั้งแต่ยังไม่ตาย มีหัวใจติดแอร์คอนดิชั่นทั้งวัน เป็นผู้หยุดได้เย็นได้ รอกาล รอเวลาได้ ไม่เผาตัวเอง มีสติสัมปชัญญะดี มีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์ คนเรามีสติสัมปชัญญะไม่สมบูรณ์มันชอบเผาจิตเผาใจตัวเอง สมาธิมันถึงเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อทุกๆ คน ชีวิตของคนเราถึงจะมี ความสุข ปัญญาของเรามันถึงจะเกิด

หลวงปู่มั่นสอนว่า “ความไม่ยั่งยืนเป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่และแน่นอน ความยิ่งใหญ่คือความไม่ยั่งยืน ชีวิตที่ยิ่งใหญ่คือชีวิตที่อยู่ด้วย ทาน ศีล เมตตาและกตัญญู ชีวิตที่มีความดีอาจมิใช่ความยิ่งใหญ่แต่ชีวิตที่ยิ่งใหญ่ต้องอาศัยคุณธรรมความดีเท่านั้น”

แจกปัญญา แจกศาสนา แจกธรรมวินัย แจกสิ่งที่ถูกต้อง
เพื่อเดินตามรอยพระพุทธเจ้าร้อยเปอร์เซ็นต์

ธรรมะสบายสบาย | Dhamma Sabaai Sabaai
โดยทุกท่านสามารถติดตามเพิ่มเติมได้ที่
 https://linktr.ee/watsubthawee

Share wisdom, spread Buddhism and its discipline.
Advocate righteousness to follow Lord of Buddha's footsteps 100%

ธรรมะสบายสบาย | Dhamma Sabaai Sabaai
You can receive new Dharma updates.
 https://linktr.ee/watsubthawee