จะเอานรกทุกอิริยาบถ หรือจะเอาสวรรค์ทุกอิริยาบถ

เดี๋ยวนี้ คนเรามันไม่เป็นอย่างนั้น มันอิดเอื้อน มันคอยแต่จะบิดพลิ้ว ทำงานเพราะความจำเป็นบีบบังคับ มันก็เป็นนรกไปทุกอิริยาบถ
.
ขอให้จำคำคู่นี้ไว้ว่า จะเอานรกทุกอิริยาบถ หรือจะเอาสวรรค์ทุกอิริยาบถ แล้วก็ไปเลือกเอาเอง นี่ไม่ใช่คำพูดที่ประดักประเดิดให้มันมากเรื่อง ไม่ใช่คำพูดเล่นลิ้นเล่นโวหารอะไร แต่มันเป็นความจริงของธรรมชาติ และก็เป็นสิ่งที่อยู่ในวิสัยที่จะทำได้

มันสำคัญอยู่ที่จิตใจตัวเดียว ทั้งหมดกี่เรื่องกี่ราว กี่อย่างๆ มันขึ้นอยู่ที่จิตใจสิ่งเดียว ถ้าปรับปรุงจิตใจได้แล้ว อะไรๆ มันก็จะปรับปรุงได้หมด
.
เรื่องชีวิตอัตภาพร่างกาย หรือความสุขความทุกข์อะไรก็ตาม ถ้าปรับชีวิตให้ถูกต้องแล้ว มันจะมีภาวะเป็นที่น่าพอใจไปหมด
.
เอ้า, แม้แต่ความเจ็บความไข้ ความแก่ ความตาย ก็ไม่ต้องมีอะไรที่เป็นทุกข์ ถ้ารู้ความจริงว่าเป็นของธรรมชาติเช่นนั้นเอง
.
แต่ถ้ายึดถือเอาด้วยความโง่ ว่าเป็นของกู ก็จะเป็นความทุกข์ไป ตามความรู้สึกของบุถุชนคนธรรมดา มีปัญหาเกี่ยวกับความเกิดแก่เจ็บตาย เต็มไปหมด หรือเติมอัดอยู่ในจิตใจ
.
พระอริยเจ้าทั้งหลาย ร่างกายของท่านก็ต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย อยู่นั่นแหละ แต่ทำไมท่านไม่มีความทุกข์เล่า? ทำไมท่านอยู่เหนือปัญหาที่จะต้องเป็นทุกข์? นั่นก็เพราะท่านไม่ได้ยึดอะไรไว้เป็นของตน ถ้ามันมีขึ้นมา ก็เรียกว่ามันเป็นไปตามธรรมชาติ มันมาฝึกเราให้ฉลาด อย่าถึงกับต้องมีปัญหาทางจิตใจ จนเปรียบเสมือนตกนรกเลย
.
เดี๋ยวนี้เรายังเป็นพระอรหันต์ไม่ได้ แต่เราก็ใช้วิธีเดียวกับท่านได้ พยายามที่จะไม่เป็นทุกข์ เนื่องจากสิ่งเหล่านี้ ถ้ามันมีมาเราก็ขอบใจว่า มันมาสอนให้ฉลาด หรือมันมาสอบไล่เรา เราสอบไล่ให้ได้ก็แล้วกัน อย่ามีปัญหากับสิ่งเหล่านี้ เหมือนกับตกนรกอยู่เลย นี่เรียกว่าเราไม่เลือกเอานรก แต่กลับทำให้เกิดความพอใจ จนถึงกับเรียกได้ว่ามีสวรรค์
.
นี่ เรื่องนิดเดียว แต่พูดกันตั้งชั่วโมง เรื่องนิดเดียวจริงๆ คือเรื่องสวรรค์ทุกอิริยาบถ ของผู้ที่มีความรู้ว่า ธรรมะคือหน้าที่ หน้าที่คือธรรมะ พอเกิดหน้าที่ ก็มีความพอใจ ที่จะได้ปฏิบัติธรรมะ ปฏิบัติแล้วก็พอใจในธรรมะ พอใจแล้วก็เป็นสุข ทั้งหมดนี้แน่นอนตายตัว โดยไม่มีข้อสงสัย นี่คือ สวรรค์ทุกอิริยาบถ
.
เขาพากันด่ามาว่า ยกเลิกนรกยกเลิกสวรรค์เสียแล้ว นั่นมันพูดเอาข้างเดียวเรา ไม่เคยยกเลิกเลย หากแต่จะขอร้องว่า สวรรค์หรือนรกแบบของคุณ ขอให้เก็บไว้ทีก่อน มาสนใจสวรรค์และนรกแบบที่นี่และเดี๋ยวนี้ กันดีกว่า เขาไม่ฟัง เขาโกรธ เขาหาว่าอาตมาเป็นมิจฉาทิฐิ ยกเลิกเรื่องนรกสวรรค์ในพุทธศาสนาเสียแล้ว เอานรกสวรรค์อะไรมาให้ก็ไม่รู้ นี่เพราะเขาไม่เคยศึกษาเรื่องนรกสวรรค์ อันมีอยู่ที่อายตนะทั้งหก ไปยึดมั่นเรื่องนรกสวรรค์ ใต้ดินบนฟ้าต่อตายแล้ว ซึ่งสอนกันอยู่ในลัทธิอื่น ก่อนพุทธกาล
.
ใครเห็นใจในข้อนี้ ช่วยไปอธิบายให้เขาเข้าใจเสียด้วย ว่าไม่ได้ยกเลิกนรกสวรรค์ ไม่ได้ยกเลิกเรื่องโลกหน้าหรือโลกอื่น ไม่ยกเลิกอะไรทั้งหมด
.
ขอแต่ให้ได้ทำอะไรๆ ในโลกนี้ ให้มีผลดีถึงที่สุด เสียก่อนตาย เป็นการทำให้ตรงตามพุทธประสงค์ที่ว่า อยู่ที่นี่และในเวลานี้ ไม่มีความทุกข์เลย ซึ่งก็เป็นวัตถุประสงค์ ของสิ่งที่เรียกว่าธรรมะด้วย นี่มันรู้สึกเหนื่อยๆ ขึ้นมาแล้ว แล้วเรื่องมันก็จะจบพอดี ว่าของขวัญชิ้นที่สองนี้ คือสวรรค์ทุกอิริยาบถ
.
ขอให้มีความรู้เรื่องนี้ ติดตัวไปอย่างเต็มที่ และขอให้ได้ปฏิบัติเรื่องนี้ กันอย่างเต็มที่ และขอให้ได้รับผลจากเรื่องนี้ กันอย่างเต็มที่ และมีสวรรค์เป็นที่พอใจ ด้วยการยกมือไหว้ตัวเองได้ อยู่ทุกทิพาราตรีกาลเทอญ
.
ขอยุติคำปราศรัยตอนที่สอง ไว้เพียงเท่านี้
.
สวรรค์อยู่ที่ไหน?
สวรรค์ พลันสฤษดิ์ด้วย ความพอ ใจเฮย
ใน ขณะหน้าที่ใด เผด็จแล้ว
ทุก ถิ่นทุกกาลไหน ทุกชนิด และนา
อิริยะบท สดใสแผ้ว เพียบด้วยดวงธรรม

อสีติสังวัจฉรายุศมานุสรณ์ ฟ้าสางระหว่าง ๘๐ ปี
พุทธทาส อินทปัญโญ (น.๑๐๓)