ความรู้เรื่องอิทัปปัจจยตา

ความรู้เรื่องอิทัปปัจจยตา ว่าเพราะมีสิ่งนี้เป็นปัจจัยสิ่งนี้จึงเกิดขึ้น เพราะมีสิ่งนี้เป็นปัจจัยสิ่งนี้จึงเกิดขึ้น ก็รู้ให้ชัดลงไปสิ ว่าเพราะมีอะไรเป็นปัจจัยสิ่งนี้จึงเกิดขึ้น

ถ้าเป็นผู้มีปัญญา มีความรู้เรื่องนี้จริง เขานั่งอยู่ตรงนี้ เหลียวไปทางไหน ก็จะเห็นอิทัปปัจจยตา อิทัปปัจจยตาเต็มไปหมดเหลือที่จะนับ ในทรายเม็ดหนึ่งมันก็มีอิทัปปัจจยตา ในหินก้อนนี้ก็มีอิทัปปัจจยตา ต้นไม้นี้ก็มีอิทัปปัจจยตา อะไรๆ ทุกอย่างที่เราเห็นอยู่นี้ แสงแดดนี้ก็มีอิทัปปัจจยตา กุฏิวิหารก็มีอิทัปปัจจยตา ที่แสดงอยู่ว่า เพราะสิ่งนี้มีสิ่งนี้จึงมี เพราะสิ่งนี้มีสิ่งนี้จึงมี นี้เรียกว่ามีความรู้ถูกต้องว่ามันเป็นเพียงเท่านี้ เพราะฉะนั้น ไม่หลงรักอะไร ไม่หลงเกลียดอะไร ไม่หลงกลัวอะไร ไม่หลงโกรธอะไร ไม่อิจฉาใคร ไม่ริษยาใคร ไม่อะไรหมด เพราะมีความรู้ที่ถูกต้อง ว่าอะไรเป็นอะไร ธรรมะนี้จำเป็นมาก ที่ต้องรู้ แล้วธรรมะจำเป็นอีกอย่างหนึ่งก็คือ สติ สติ ถ้าไม่มีสติแล้ว ทุกอย่างเป็นหมันหมด ถ้าไม่มีสติแล้ว ความรู้หรือปัญญาก็จะเป็นหมันหมด คือ มันไม่ได้เอามาใช้แก้ปัญหาที่กำลังเกิดขึ้น

ฟ้าสางระหว่าง ๕๐ ปีที่มีสวนโมกข์ [ตอน ๒] น.๑๔๔
พุทธทาสภิกขุ