คำสอนของแม่พุทธทาสภิกขุ

ถ้าอาตมาได้ทำอะไรดีที่สุด เป็นประโยชน์แก่ท่านทั้งหลายบ้างแล้ว ก็ขอให้นึกว่านี่ถ่ายทอดมาจากแม่ ขอให้ขอบบุญ ขอบคุณไปถึงแม่ ที่ได้ช่วยสร้างมาให้เป็นคนสุขุมรอบคอบ ทำอะไรถึงจุดที่ดีที่สุด

๐ แม่สร้างนิสัยอ่อนน้อมถ่อมตน
แม่สอนว่าการยอมแพ้นั้นไม่ถือว่าเป็นการเสียเกียรติ
เพราะให้เรื่องมันระงับไปโดยไม่ได้เสียหายอะไร
เนื่องจากการยอมแพ้มันเป็นการปลอดภัย
และใครๆ ก็รักคนที่ยอมแพ้ไม่ให้เรื่องเกิดขึ้น

๐ แม่สอนให้เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
แม่สอนว่าให้ลูกแมวได้กินข้าวก่อน แล้วคนจึงกิน สัตว์เดรัจฉานเป็นเพื่อนของเรา คนขอทานเป็นเพื่อนของเรา คนไร้ญาติขาดมิตรมาตายอยู่ตามท่าน้ำ เราต้องเอื้อเฟื้อ ถ้าเรากินเองมันก็ถ่ายออกหมด ถ้าเราให้เพื่อนกิน มันอยู่ในหัวใจของเขายาวนาน

๐ แม่สอนคาถากันขโมย
แม่ปลูกฝังให้รักกันทำงาน ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ปลูกพริก มะเขือ ตะไคร้ มะลิ ราตรี สับปะรด กล้วยก็ยังสอนให้ปลูก แล้วยังสอนคาถาากันขโมยให้ด้วยว่า "ถ้านกกินเป็นบุญ คนกินเป็นทาน" ถ้านกกินให้ถือว่าเราเอาบุญ ถ้าคนมันขโมยเอาไปก็ถือว่าให้ทาน เมื่อคิดได้เช่นนี้แล้ว มันจะไม่ถูกขโมยเลยตลอดชีวิต มันกลายเป็นให้ทานไปเสียทุกที ถ้าสัตว์มากินก็เอาบุญ
ไม่ต้องฆ่าทำร้ายสัตว์ (น.๒๗)

๐ จงเป็นอนุสาวรีย์ที่ดีที่สุดของพ่อแม่
ไม่ต้องสร้างเจดีย์ ไม่ต้องสร้างอะไรที่ไหน ตัวเองนี่แหละ ทำตัวเองให้เป็นอนุสาวรีย์ที่ดีที่สุด งดงามที่สุด สูงประเสริฐที่สุด เป็นอนุสาวรีย์ที่ดีที่สุดให้แก่พ่อแม่ ที่ยังมีชีวิตอยู่ หรือแม้จะล่วงลับไปแล้วก็ตามเถิด เราจะเป็นอนุสาวรีย์แก่พ่อแม่ ถ้าทุกคนทำอย่างนี้ โลกจะมีสันติภาพ สันติสุข ไม่มีความทุกข์เดือดร้อนใดๆเลย ขอให้ลูกหลานทุกคน กระทำตนให้เป็นอนุสาวรีย์ที่ดีที่สุดให้แก่พ่อแม่ ตลอดกาลนาน (น.๓๗)

๐ แม่คือผู้สร้างโลก
คนในโลกจะดีหรือเลวก็เพราะแม่
การทำให้พ่อแม่น้ำตาตกเป็นบาป
ปัญหาในบ้านเมืองเราเดี๋ยวนี้ คือ
ปัญหาเด็กไม่เคารพ ไม่รัก ไม่เชื่อฟังพ่อแม่
พากันเป็นอันธพาลกันมากขึ้น
เพราะเขาไม่รู้ว่า การทำให้พ่อแม่ร้อนใจ
น้ำตาตก เป็นความเลวร้ายอย่างใหญ่หลวง
เขาจึงยังกระทำกันอยู่
ดังนั้น เราจะต้องสอนให้เขารู้ว่า แม่นั้นคืออะไร
อะไรเป็นสิ่งที่ทุกคนควรรู้ และรู้โดยขั้นปรมัตถ์ลึกซึ้ง ว่า
แม่เป็นผู้สร้างโลก โลกจะดีหรือเลวก็เพราะคน
เราจึงกล่าวว่า แม่เป็นผู้สร้างโลก
แม่สร้างโลกราวกับว่าเป็นพระเจ้า
เด็กๆ จะต้องรู้จักอดทน เสียสละ เพื่อพ่อแม่
ให้สมกับความเจ็บปวดที่แม่ได้รับเมื่อคลอดเรามา
ให้เด็กๆ เขารู้จักมีอะไรเพื่อจะทำหน้าที่ถูกต้อง เป็นผาสุก
ไม่ใช่เพื่อยึดมั่นถือมั่น
ลูกควรจะรู้ว่า เราเกิดมาเพื่ออะไร
จะปฏิเสธความเกิดมานี้ไม่ได้
เพราะมันเกิดมาแล้ว
มันมีแต่ว่าต่อไปต้องทำอะไร (น.๒๙)

๐ แม่สอนไว้ฉบับภาพ : รวบรวมคำสอนของแม่พุทธทาสภิกขุ
แม่ผู้สร้างคุณูปการ แก่วงการพระพุทธศาสนา
เรียงคำ : พจน์ ยังพลขันธ์
ภาพ : ศักดา วิมลจันทร์