พระพุทธรูปบังพระพุทธเจ้า

พระพุทธรูปบังพระพุทธเจ้า เขาหมายความถึง คนที่รู้จักแต่พระพุทธรูป แล้วเข้าใจว่า พระพุทธรูปนั้นเป็นพระพุทธเจ้า เหมือนความเข้าใจของเด็กๆ ผู้ที่มีความรู้จริง ยังรู้มากไปจนถึงกับว่า องค์พระพุทธเจ้าที่เป็นมนุษย์ หรือเป็นคนที่เดินๆ ไปมาอยู่ในอินเดียสมัยโน้น ก็ยังไม่ใช่พระพุทธเจ้าที่แท้จริง ธรรมะในจิตใจของพระพุทธเจ้าต่างหาก ที่เป็นพระพุทธเจ้าที่แท้จริง

พระคัมภีร์บังพระธรรม คนส่วนมากเรียกพระคัมภีร์ หนังสือใบลานนี้ก็ว่า พระธรรม ว่าหีบพระธรรม ก็คือหีบสำหรับใส่ใบลาน บางคนก็เรียกคัมภีร์ใบลาน ว่าธรรมเฉยๆ ก็มี นี่ก็มีความเข้าใจว่านั้นคือพระธรรม ถ้าเข้าใจเพียงเท่านั้นหรืออย่างนั้น เรื่องมันก็หมดหรือจบกันเพียงเท่านั้น นี้เรียกว่าพระคัมภีร์บังพระธรรม เหมือนที่เป็นกันอยู่โดยมาก

ลูกชาวบ้านบังพระสงฆ์ นี้หมายความว่า ลูกชาวบ้านที่บวชขึ้นมาเป็นพระเป็นเณรนั่นแหละ บังพระสงฆ์ พูดตรงๆ ก็คือว่า พระเณรเดี๋ยวนี้แหละที่บังพระสงฆ์ ที่ทำให้ไม่เห็นพระสงฆ์ที่แท้จริง พระสงฆ์ที่แท้จริงในกรณีนี้หมายถึง พระอริยสงฆ์ คือคุณสมบัติ ที่มีอยู่ในจิตใจ ของผู้ปฏิบัติธรรม สำเร็จแล้ว เป็นโสดาปฏิมรรค โสดาปฏิผล สกิทาคามิมรรค สกิทาคามิผล อนาคามิมรรค อนาคามิผล อรหัตตมรรค และอรหันตผล มีอยู่ ๔ คู่ นับเรียงตัวได้ ๘ องค์ นี่แหละคือพระสงฆ์ ไม่ใช่ตัวคน แต่ได้แก่ตัวคุณธรรมที่มีอยู่ในจิตใจของคน

ชุมนุมล้ออายุ : ธรรมโฆษณ์ l พุทธทาสภิกขุ (น.๒๕๖)