ความเป็นไทย

มนุษย์หรือสัตว์ทั้งหลายนี้ ต้องมีความเป็นไทย เป็นไทยจากความบีบคั้นของกิเลส นี้เป็นความเป็นไทยที่แท้จริง หรือสูงสุด

คำว่า " ความเป็นไทย " นี้มันมีอยู่ ๒ ความหมาย คือความเป็นคนไทย นี้ความหมายหนึ่ง แล้วก็ " ความเป็นไทย " คือเป็นผู้ที่อิสระ อีกความหมายหนึ่ง ความหมายหลังนี้ กว้างขวางมาก หมายได้ไกลกระทั่งถึงความเป็นอิสระจากกิเลส ซึ่งมนุษย์ทุกคนต้องมี หมายความว่า มนุษย์หรือสัตว์ทั้งหลายนี้ ต้องมีความเป็นไทย เป็นไทยจากความบีบคั้นของกิเลส นี้เป็นความเป็นไทยที่แท้จริง หรือสูงสุด

ความเป็นไทย ของบรมธรรมนั้น มันมีความหมายลึกซึ้งสูงสุดเฉพาะในตัวมันเอง คือสิ่งที่เรียกว่า บรมธรรมนั้นต้องมีความเป็นไทย ถ้าเป็นทาสแล้วจะเป็นบรมธรรม หรือสูงสุดไปได้อย่างไร ตามทางพุทธศาสนา บรมธรรมเล็งถึงนิพพาน ก็เป็นไทยอย่างยิ่ง เป็นไทยจากกิเลส จากความทุกข์ทุกๆ อย่าง แม้จะเล็งถึงจริยธรรมสากล บรมธรรมตามหลักจริยธรรมสากล มันก็เล็งถึงความเป็นไทย

พุทธทาสภิกขุ
ธรรมโฆษณ์ l บรมธรรม ภาคปลาย
บรมธรรม กับ ความเป็นไทย (น.447)