ความหมายของไกวัลย์

๐ ไกวัลย์ หมายถึง สิ่งที่มีความงามถึงที่สุด อยู่เหนือความบริสุทธิ์ เหนือความบริบูรณ์ เหนือความเป็น ต้น กลาง ปลาย คือ อยู่เหนือความมีการบัญญัตินั่นเอง

๐ ไกวัลย์ หมายถึง ความสมบูรณ์ ทั้งโดยพยัญชนะ โดยอรรถะ และ ความมีประโยชน์ ซึ่งหมายถึง ทางหนังสือ หรือ ทางภาษา อยู่ในฐานะเป็นสิ่งสูงสุด

๐ ไกวัลย์ อยู่เหนือกาลเวลา หรือ นอกกาลเวลา ไม่มีสมมติ หรือบัญญัติได้ ในเรื่องเกี่ยวกับกาลเวลา ดังนั้น จึงอยู่นอกเหนือกิจกรรม และอำนาจแห่งกิจกรรมของ "พระเป็นเจ้า" ที่กล่าวอย่างปุคคลาธิษฐาน คือมิใช่กฎของธรรมชาติ

๐ ไกวัลย์ อยู่เหนือความศักดิ์สิทธิ์ ของสิ่งที่เรียกว่า สิ่งศักดิ์สิทธิ์เพราะเหตุว่ามันเป็นเสียทุกอย่าง ไม่ยกเว้นอะไร เลยไม่มีความหมายของคำว่า สิ่งศักดิ์สิทธิ์

๐ ไกวัลย์ อยู่เหนือบัญญัติทางมิติ (dimension) ที่ใช้กันอยู่ในโลก เช่น คำว่า การมา การไป การถึง การจุติ การอุบัติบังเกิด ซึ่งเรียกโดยภาษาบาลีว่า อาคติ คติ ฐิติ จุติ อุปปตติ ซึ่งจะรวมเรียกได้ว่า ความว่าง จากมิติใดใด โดยสรุปแล้ว เป็นการไม่ตั้งอยู่ เป็นการไม่เป็นไป และมิใช่อารมณ์ หรือความมีอารมณ์

๐ ไกวัลย์ เป็นสิ่งที่มีไว้พูดกันในทุกๆ ศาสนา ที่อ้างตัวเองว่า มีสิ่งสูงสุดเหนือสิ่งทั้งปวง จนไม่มีอะไรจะเปรียบเทียบกันได้ เพราะมันหมายถึง ทุกสิ่งไม่ยกเว้นอะไร

ธรรมโฆษณ์ l ไกวัลยธรรม l พุทธทาสภิกขุ (๒)