เรารู้จักตัวเราเองดีแล้วหรือยัง ?

คนที่ไม่เคยเห็นเคยฟังพระไตรปิฎกเลย แต่เคยพิจารณาอย่างละเอียดลออ ทุกครั้งทุกคราว ที่ความทุกข์เกิดขึ้นแผดเผาในใจของตน นี้แหละเรียกว่า คนที่กำลังเรียนพระไตรปิฎกโดยตรง อย่างถูกต้องถ่องแท้ ยิ่งกว่าคนที่กำลังเปิดเล่มพระไตรปิฎกในตู้ออกอ่าน แล้วเพียงแต่จำไว้ได้ และเข้าใจ

เพราะฉะนั้นเราจงคิดดูว่า แม้แต่ตัวเราเองในบัดนี้ เรารู้จักตัวเราเองดีแล้วหรือยัง ? มันอาจเป็นเช่นเดียวกันกับคนที่ลูบคลำเล่มพระไตรปิฎกอยู่ทุกวัน แต่ไม่รู้จักเพชร หรือรู้จักอมฤตธรรม ที่มีอยู่ในพระไตรปิฎก

ข้อนี้ได้แก่การที่เรามีตัวเรา เราใช้ตัวเรา เราปฏิบัติตัวเรา เราทำอะไรเกี่ยวกับตัวเราอยู่ทุกวัน แต่แล้วเราก็ไม่รู้จักตัวเรา ไม่สามารถจะแก้ปัญหาต่างๆ ที่เกี่ยวกับตัวเราให้ลุล่วงไปได้

ยังคงมีความทุกข์ และยังคงมีตัณหา ที่เป็นเหตุให้เกิดทุกข์เพิ่มมากขึ้นทุกๆ วัน ตามอายุที่เพิ่มขึ้น นี่เพราะไม่รู้จักตัวเราอย่างเดียวเท่านั้น ชีวิตจิตใจ หรือสิ่งที่เราเรียกว่าตัวเรา ที่กำลังเป็นตัวเรา ที่สวมอยู่กับตัวเรา เรายังไม่รู้จัก

พุทธทาสภิกขุ
คู่มือมนุษย์ฉบับสมบูรณ์ (น.22)