ความเจริญของระบบการเมือง เจริญไปในทางเห็นแก่ส่วนเกิน

คำว่า " ส่วนเกิน " นี้ มีความหมายมาก หลายความหมาย เช่นเดี๋ยวนี้กำลังหมายถึงว่า เราไม่ต้องกินถึงขนาดนี้ เราก็ยังจะกินให้ถึงขนาดนี้ เรายังจะกินให้มากไปกว่านั้น เราไม่ต้องใช้สอยนุ่งห่มให้ถึงขนาดนี้ เราก็จะใช้สอยนุ่งห่มให้มันถึงขนาดนั้น เราไม่ต้องมีบ้านเรือนที่อยู่อาศัยถึงขนาดนั้น เราก็ยังต้องการให้มันยิ่งไปกว่านั้น นี่เรียกว่าเห็นแก่ส่วนเกิน หลงในส่วนเกิน แม้ของตนๆ เฉพาะคนแต่ละคนๆ

ทีนี้ ก็แข่งขันกัน ประกวดอวดกัน ก็ต้องแข่งขันกัน หรือความกลัวว่าคนอื่นมันจะล้ำหน้าไป มันจะละอายเขา ก็แข่งขันกัน ก็ก้าวหน้ารุนแรงรวดเร็ว จนโลกเล็กนิดเดียวอย่างนี้ ความที่วิ่งค้นหานั่นนี่กันจนคิดกันว่า จะต้องไปเอาที่โลกอื่นแล้ว ที่โลกพระจันทร์ โลกพระอังคาร โลกอะไรก็ตามใจ ที่มันยังมีอยู่ที่อื่นอีกนี่ เราจะต้องไปเอามาใช้ให้เป็นประโยชน์

นี่คือข้อที่ว่า ความเจริญได้ทำให้ระบบการเมือง หรือระบบการปกครองในโลกนี้ มันเปลี่ยนไปโดยไปหลงในส่วนเกิน ส่วนที่ไม่ต้องมีนั่นแหละยิ่งขึ้นไปทุกที

พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : การเมืองคืออะไร ? (น.64)
หนทางรอดของมนุษย์ คือ ธรรมิกสังคมนิยม