แม่ของพุทธทาสภิกขุคือใคร?
แม่ของพุทธทาสภิกขุคือใคร?
โยมแม่ของท่านพุทธทาสภิกขุชื่อ เคลื่อน พานิช เกิดวันอังคาร เดือน 6 ปีกุน พ.ศ.2418 ที่บ้านท่า ตำบลท่าฉาง อำเภอท่าฉาง เป็นบุตรขุนสิทธิสาร (เล่ง สิทธิสาร) กับ นางใจ ที่มีศรัทธามั่นคงในพระพุทธศาสนาถือศีล 5 เป็นปกติ และถือศีลอุโบสถในวันพระ แม่เคลื่อนถูกอบรมเลี้ยงดูมาเช่นนั้น จึงอบรมเลี้ยงดูลูกๆ เช่นเดียวกัน รวมทั้งแนวคิดและแนวปฏิบัติตนในเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวเนื่องกัน ที่เกิดจากการใช้ชีวิตในแนวทางของพุทธศาสนา ท่านพุทธทาสเล่าให้ฟังว่า
"บ้านเรา ส่วนที่เป็นน้ำมันนั้นก็ใช้มะพร้าว ถ้าเป็นหมู่ชนที่เขาไม่รังเกียจเนื้อสัตว์ เขาก็ใช้น้ำมันสัตว์... อย่างที่บ้านเรา โยมถือเด็ดขาดไม่ฆ่าปูปลาเป็นๆ" นี่เป็นผลจากศีลข้อที่ 1
"โยมห้ามไม่ให้เอาเครื่องดนตรีขึ้นไปบนเรือน... โยมผมถือว่าดนตรีเป็นของไม่ดี... ทำให้เกิดความเสื่อมเสีย" จากศีลข้อที่ 7 ของศีล 8 ที่ให้งดเว้นจากการฟ้อนรำ ขับร้อง ประโคมดนตรี ฯลฯ
แม่เคลื่อน นับว่าเป็นผู้มีความรู้ความเข้าใจทางธรรมะพอสมควร จากคำบอกเล่าของท่านพุทธทาส เกี่ยวกับโยมแม่ ว่า
"แกมีความรู้ทำตามแบบของแก ว่าต้องไม่เสียใจ ไม่ร้องไห้ ไม่ทุกข์อย่างคนโง่ๆ ที่ไม่รู้ธรรมะ แกยังเคยคุยว่า บรรดาพี่น้องของแกที่ไปพยาบาลพ่อของแก คือตาของผม ก่อนพ่อแกจะตาย เขาร้องไห้กันทุกคน แกไม่ร้องไห้ แกคุยอวดให้ผมฟังอย่างนี้ แกถ่ายทอดธรรมะจากพ่อโดยไม่รู้สึกตัวมากกว่าคนอื่นๆ"
ท่านพุทธทาสได้กล่าวถึงผลแห่งการอบรมเลี้ยงดูที่มารดามีต่อตัวท่านอย่างลึกซึ้ง ว่า
"อาตมาขอเอาตัวเองเป็นตัวอย่าง ไม่ละอาย เพื่อให้ท่านทั้งหลายรู้ว่า อาตมานี้มีความรู้ความสามารถหรืออะไรเท่าที่มีอยู่ในเวลานี้... ก็บอกว่าได้มาจากแม่มากที่สุดเลย พูดอย่างนี้คล้ายกับว่าเนรคุณครูบาอาจารย์เหล่าอื่น ไม่ได้เนรคุณหรอก จากครูบาอาจารย์เหล่าอื่นก็มี แต่ที่ได้รับมากและเป็นเนื้อเป็นตัว เป็นชีวิต เป็นดวงจิต เป็นวิญญาณอยู่ปัจจุบันนี้ ได้รับมาจากแม่ยิ่งกว่าพ่อ... เพราะว่าเราอยู่ใกล้ชิดแม่ยิ่งกว่าพ่อ เกี่ยวข้องกับแม่ตลอดเวลา ไม่ค่อยได้เกี่ยวข้องกับพ่อโดยตรง... มารดาของอาตมาไม่มีลูกหญิงหัวปี ลูกหญิงไปอยู่ตอนท้าย ลูกชายคนหัวปี (คือท่านพุทธทาสเอง) ได้รับการสั่งสอนอย่างที่เขาสั่งสอนกับลูกหญิง ลูกชายต้องช่วยแม่ทำครัวเหมือนอย่างลูกหญิง จะต้องช่วย เพราะฉะนั้นมันจึงได้รับการถ่ายทอดอะไรมามากเหลือเกินจากมารดา
จากหนังสือ : #เส้นทางสู่สวนโมกข์
อิทัปปัจจยตาแห่งพุทธทาส (หน้า 97)
(อ้างอิง : เล่าไว้เมื่อวัยสนธยาหน้า 135)
