ธรรมะจากต้นไม้

ในบางสถานการณ์ที่เราไม่สามารถเลือกได้ว่าจะทำอะไร ไม่ทำอะไร อาจทำให้เรารู้สึกไม่ชอบ ที่ไม่ชอบเพราะเราไม่ได้เลือก มนุษย์มีความอยาก อยากได้ อยากเลือก มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิต เป็นสัตว์สังคมเช่นเดียวกับต้นไม้ ซึ่งมีศักยภาพในการเอาตัวรอดเพื่อการดำรงชีวิต การเอาตัวรอดของมนุษย์จะใช้สติเป็นตัวตั้งเพื่อให้รู้ว่าเรากำลังเผชิญกับปัญหาใดอยู่ และหาแนวทางในการแก้ไขต่อไป เช่นเดี่ยวกับต้นไม้บางต้นที่อาจต้องเผชิญกับภาวะทางมลพิษ การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้ต้นไม้บางต้นดูเหมือนกำลังจะตาย แต่ลองสังเกตดูเถอะต้นไม้เหล่านั้นจะพยายามดำรงชีพ รอวันฝนตก อากาศเหมาะสมแล้วกลับมางอกงามอีกครั้ง

ธรรมะดี  ๆ เกิดขึ้นในทุก ๆ ที่รอบตัวเรา แม้กระทั้งการดูแลต้นไม้ ต้นไม้แต่ละชนิดจะมีการลี้ยงดูไม่เหมือนกัน หรือแม้จะเป็นต้นไม้ชนิดเดียวกัน แต่เมื่อเลี้ยงดูในสภาพแวดล้อมที่ต่างกัน เราก็อาจจะต้องปรับวิธีการดูแลเพื่อให้ต้นไม้อยู่รอดและงอกงาม การเลี้ยงดูต้นไม้มีแนวทางใกล้เคียงกับการดำรงชีวิตของมนุษย์ในสภาวะฉุกเฉิน ที่เราไม่สามารถใช้เพียงประสบการณ์อย่างเดียวในการตัดสินแก้ปัญหาได้ ประสบการณ์เป็นเสมือนพื้นฐานองค์ประกอบหนึ่งที่อาจต้องใช้ร่วมกับองค์ความรู้อื่น ๆ เพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน  เพราะในแต่ละสถานการณ์อาจมีปัจจัยอื่น ๆ ร่วมด้วย การใช้ประสบการณ์เดิมอย่างเดียวเพื่อแก้ไขในทุก ๆ ครั้ง อาจไม่ประสบความสำเร็จ ประสบการณ์หนึ่ง ๆ จะเกิดขึ้นเมื่อเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่งผ่านพ้นไป และประสบการณ์นั้นจะถูกนำไปเป็นความรู้พื้นฐานในอีกสถานการณ์หนึ่งต่อไป

ดังนั้นเมื่อเกิดทุกข์ให้ตั้งสติและตระหนักถึงสิ่งที่เกิด วางแผนการแก้ปัญหาโดยควรคำนึงเสมอว่า ประสบการณ์และความรู้ชุดหนึ่ง ๆ เป็นเพียงความรู้พื้นฐานของอีกสถานการณ์หนึ่งเท่านั้น  ควรมองย้อนดูว่าสิ่งใดจำเป็นในการดำเนินชีวิต อะไรไม่จำเป็นควรปล่อยวาง ใช้สติเป็นเสมือนผู้กำหนดทิศทาง เมื่อต้องประสบปัญหาให้คิดเสมือนว่านี่เป็นโอกาสที่ท้าทายในการใช้สติก้าวข้ามปัญหานั้น ๆ ให้ผ่านพ้นไปได้ด้วยดี