ภาพดอกบัวบาน ที่ท่านเห็นอยู่นี้มีองค์ประกอบอยู่มากมาย ในแต่ละองค์ประกอบมีปริศนาธรรมซ่อนอยู่ เรามาลองแปลความหมายกันดูนะคะ
ขอเริ่มจากภาพในวงกลมชั้นใน เป็นดอกบัวบาน ตรงกลางมีกลีบทั้งหมด ๑๖ กลีบ เท่ากับจำนวนญาณ ๑๖ ญาณแห่งอานาปานสติ ๑๖ ขั้น ดังที่ปรากฏอยู่ในอานาปานสติสูตรนั่นเองค่ะ
คราวนี้ มาดูส่วนสิ่งประกอบรอบนอกกันบ้างนะคะ ประกอบด้วยสิ่ง ๓ สิ่งคือ
- ตรีรตนะ ๔ ชิ้น ได้แก่ภาพประกอบด้วยภาพดอกบัวบานในวงกลม มีเปลวพุ่งขึ้นไปเป็น ๓ ยอด ทำนองว่าการตรัสรู้ของพระพุทธองค์ ทำให้เกิดรตนะทั้งสามขึ้นในโลก เป็นเครื่องหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา
- ศรีวัตสะ ๔ ชิ้น ได้แก่ภาพที่มีรูปร่างเหมือนตาลปัตร ๕ แฉก ซึ่งเป็นเครื่องหมายของความเป็นบุคคลสูงสุด หรือพระเป็นเจ้า และยึดถือกันมาแล้วแต่โบราณกาล ในทุกลัทธิทุกศาสนา รวมทั้งพุทธศาสนาด้วย
- ดอกบัว มีลักษณะบานจนลู่ไปทางด้านหลัง ๘ ดอก
- และมีดอกไม้เล็ก ๆ แซมเป็นระยะ ๆ อีก ๑๖ ดอก
ขอเพิ่มเติมรายละเอียดสำหรับตรีรตนะอีกสักหน่อยนะคะ เครื่องหมายตรีรตนะนี้ ประกอบขึ้น
ด้วยส่วนประกอบ ๓ ส่วน คือ ดอกบัวบาน วงกลม และเปลวรัศมี
- ดอกบัวหมายถึงการตรัสรู้ หรือการเกิดขึ้นของพระพุทธเจ้าโดยสมบูรณ์ ซึ่งหมายถึงการปรากฏของธรรมอันเบิกบานออกมา
- วงกลม หมายถึงความไม่มีที่สิ้นสุด หรือความว่าง ดอกบัวในวงกลมจึงหมายถึงธรรมอันมีลักษณะไม่มีที่สิ้นสุด คือเป็นทุกสิ่งทุกอย่าง จนไม่อาจจะคำนวณได้ว่ามีอะไรเท่าไร
- ส่วนเปลวรัศมีนั้นคือแสงสว่างอันแผ่ไปได้รอบและไม่มีประมาณอีกนั่นเอง แต่อาจจะจัดประเภทได้เป็น ๓ ประเภท ตามความหมายของพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ แล้วแต่ว่าเราจะจัดคุณของสิ่งทั้งสามนี้ไว้ในลักษณะอย่างไร เช่น เป็นผู้ชี้ทาง-หนทาง-ผู้เดินทาง หรือเป็นหมอรักษาโรค-ยารักษาโรค-ผู้หายโรค หรือเป็นผู้สอน-สิ่งที่สอน-ผู้รับคำสอน ก็ได้ทั้งหมดนะคะ หากแต่เป็นสิ่งที่เนื่องกัน อย่างที่ไม่อาจจะแยกกันได้ เหมือนไม้สามอันอิงกันอยู่ไม่มีล้ม
องค์ประกอบต่าง ๆ ที่ได้อธิบายมาทั้งหมดในภาพนี้ ใช้เป็นสัญลักษณ์แทนของการประสูติ ของพระ
สัมมาสัมพุทธเจ้าค่ะ