รู้เท่าทันในทุกข์ทางกาย ตื่นรู้เท่าทันในทุกข์ทางจิต ที่ปรุงแต่งขึ้นมานะ ถ้ารู้ตื่นขึ้นมาแล้วนี่อารมณ์ต่างๆ ก็จืดจางไป ก็เกิดสติปัญญาเห็นแจ้งในความไม่เที่ยงของกาย ความไม่เที่ยงของเวทนา ความไม่เที่ยงของความรู้สึกนึกคิดต่างๆ และความไม่เที่ยงต่อสิ่งทั้งหลายทั้งปวงนี่ เห็นมันเกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไป สติปัญญานี่ที่ว่าปลุกขึ้นมาจากธาตุรู้นี่เป็นผู้ที่เห็นอาการเหล่านั้น เห็นบ่อยๆ รู้บ่อยๆ ก็ทำให้เราไม่เข้าไปเป็นอาการเหล่านั้น ก็จะไม่ยึดติด ก็จะอยู่แต่ความผ่อนคลาย ความเครียดทางด้านจิตใจไม่มี พอธาตุรู้ตื่นขึ้นมาเท่านั้นแหละ ด้วยการปลุกเขย่าของสติทำให้สิ่งต่างๆ นี่จืดจางลงไป ความทุกข์ต่างๆ ก็จะลดน้อยลง ใจก็ผ่อนคลายสบาย ก็เริ่มมีความสุขขึ้น ในชีวิตประจำวันเรานี่สามารถทำอย่างนี้ได้ทุกเวลาทุกสถานที่เลย เราต้องฝึก ฝึกกับสิ่งที่มันไม่พอใจกับเรา ฝึกในสิ่งที่มันเป็นปัญหากับชีวิตเรานี่ ยามใดที่เราทำงานอยู่เมื่อจิตใจมีความโกรธ ถ้ามีสติสักหน่อยหนึ่ง เป็นการปลุกธาตุรู้ให้ตื่นขึ้นสักหน่อยหนึ่ง คือความโกรธมันก็จะหายไป ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทางด้านจิตใจ ความไม่พอใจ ความสงสัย เมื่อสติเกิดขึ้นแล้วนี่สิ่งเหล่านั้นก็จะจืดจางไป ความคิดที่ปรุงแต่งในอารมณ์ต่างๆ ถ้ามีสติรู้ทันในความคิด ความคิดมันก็จืดจางลงไปก็ผ่อนคลายลงไป ทำให้จิตเราได้พักผ่อนชั่วขณะหนึ่ง ทุกครั้งที่รู้สึกตัวจิตจะได้พักผ่อน ทุกครั้งที่มีสติจิตก็จะได้พักผ่อนชั่วขณะหนึ่ง แล้วจิตก็คิดต่อไป เมื่อจิตมันคิดมีสติรู้ความคิดมันก็ดับไป ก็มีเฉพาะที่รู้เกิดขึ้น ทีนี้การทำอย่างนี้บ่อยๆ นี่มันช่วยทำให้เราเกิดความชำนาญ ชำนาญในการที่จะรู้สึก ชำนาญในการที่จะแก้ปัญหาชีวิตในแต่ละวันๆ นี่การปฏิบัตินี่เป็นการฝึกจริงๆ ฝึกที่ไหนก็ได้ไม่เลือกสถานที่ ที่บ้านก็ทำได้ ที่วัดก็ปฏิบัติได้ ที่ทำงานเราก็สามารถทำได้ ทำได้กับทุกที่เลยถ้าเราจะมีความรู้สึกตัว ตรงไหนก็ได้ ตรงนั้นแหละคือตรงที่เราสามารถใช้เป็นที่ปฏิบัติได้

เพราะฉะนั้นชีวิตเรานี่อยู่ที่ไหนไม่สำคัญ อยู่ที่บ้าน อยู่ที่วัด อยู่ที่ทำงาน อยู่ที่เรือกสวนไร่นา อยู่ในรถยนต์ ไม่สำคัญ สำคัญที่ว่าเราอยู่อย่างไร อยู่ที่ไหนไม่สำคัญเท่ากับอยู่อย่างไร อยู่ด้วยจิตใจอย่างไร ถ้าอยู่ด้วยจิตใจที่เศร้าหมอง หลังจากนั้นเราก็จะไม่มีความสุข นะ..อยู่ที่บ้านก็ไม่มีความสุข อยู่ที่วัดก็ไม่มีความสุข อยู่ด้วยการขาดสติ อยู่ที่บ้านก็ไม่ได้ปฏิบัติธรรม อยู่ที่วัดก็ไม่ได้ปฏิบัติธรรม มันสำคัญที่ว่าอยู่อย่างไร คือเราเลือกได้ว่าอยู่อย่างไร อยู่ให้มีความสุขหรืออยู่ให้มีความทุกข์ หรืออยู่ให้มีสติหรืออยู่ให้ขาดสติ ขึ้นอยู่กับเราที่จะเลือก บางครั้งนี่สถานที่นี่เราเลือกไม่ได้ แต่จิตใจนี่เราเลือกได้ ผมมาอยู่ที่วัดป่าสุคะโตใหม่ๆ นี่ ตอนแรกก็อยากจะมามาก วัดป่าสุคะโตนี่ดีอย่างนั้นดีอย่างนี้ อยากจะมา พอมาถึงวันแรกนี่ผมก็อยู่ในกุฏิ..กุฏิชั่วคราวนะ ที่เป็นเหมือนห้องเก็บของน่ะ เล็กๆ แคบๆ มีช่องหน้าต่างแค่เพียงช่องลม ไม่มีหน้าต่างมีช่องลม ความรู้สึกเราเหมือนกับอยู่ในคุกนะ เพราะแคบเหลือเกินเป็นกุฏิชั่วคราว แต่จะทำอย่างไรได้เรามาอยู่แล้วนะ เกิดเปลี่ยนจิตเปลี่ยนใจใหม่ ดีแล้วแคบๆ เล็กๆ ไม่มีหน้าต่าง มองไม่เห็นอะไรเลยก็ดีแล้ว เราจะอยู่แบบมีสติ อยู่กับปัจจุบัน อย่าไปคิดมากตรงนี้คือกำแพง อย่าไปคิดมากตรงนี้คือสิ่งที่มันปิดบังปิดกั้นสายตาเรา คิดว่าอันนี้เป็นบ้านของเราซะ อยู่กับปัจจุบันด้วยความรู้สึกตัวนี่ บางครั้งขนาดที่ว่าต้องถามคุณพ่อนะว่าข้างนอกมีแสงแดดมั้ย มันสงสัยเพราะข้างในมันมืดมาก มีแสงลอดได้นิดหน่อยเท่านั้น แต่ก็อยู่ได้ อยู่ด้วยการมีสติหรือมีความรู้สึกตัวนี่ ที่ไหนๆ ก็อยู่ได้นี่ถ้าอยู่แล้วจิตใจเราเป็นปกติสบายใจ ถ้าอย่างนั้นท่านผู้ฟังทุกท่าน [05:27] ชีวิตเรานี่บางทีมันเลือกไม่ได้ จะอยู่ที่ใดก็ตาม อยู่ในสภาพใดก็ตาม ไม่สำคัญ สำคัญที่ว่าเราอยู่ด้วยจิตใจอย่างไรเท่านั้น ถ้าอยู่ด้วยจิตใจที่เป็นทุกข์เราก็ทุกข์ตลอดสาย แต่ถ้าอยู่ด้วยจิตใจที่เป็นสุขเราก็สุขอยู่เรื่อยไป แต่ถ้าจะอยู่ด้วยจิตใจที่เป็นสุขนั้นจะอยู่อย่างไร ก็อยู่ด้วยความรู้สึกตัว.