แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [รับข่าวสารทางอีเมล]
ไฟล์ถอดเสียงนี้ยังไม่ได้ผ่านพิสูจน์อักษร นำขึ้นมาเพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ
เล่าเรื่องให้โยมฟังวันนี้คิดว่าจะพูดเรื่องเบา ๆ เมื่อวานนี้หรือวันก่อนก็พูดเรื่องชาดก แต่เป็นชาดกใหญ่เกี่ยวกับมหาเวสสันดรชาดก วันนี้ก็จะเล่าเรื่องชาดกเล็ก ๆก่อน ชาดกเป็นเรื่องสารพัดแบบ คือ เป็นเรื่องเกี่ยวกับมนุษย์ก็มี สัตว์ทั้งหลายก็มี เกี่ยวกับมนุษย์ก็มีทุกชนิด ตั้งแต่ชั้นพระราชามหากษัตริย์ลงมา จนกระทั่งถึงนายพราน คนยากจนเข็ญใจและสัตว์ทั้งหลายก็มีตั้งแต่ช้างลงไปถึงสัตว์เล็กสัตว์น้อย สัตว์ชนิดหนึ่งที่พูดถึงบ่อยก็คือลิง ลิงเป็นสัตว์ที่ฉลาดมีลักษณะคล้าย ๆ คน เพราะฉะนั้นมีเรื่องในชาดกมาก ลิงนั้นฉลาดและมีสัตว์อื่นที่ฉลาดก็มี สุนัขจิ้งจอก สุนัขจิ้งจอกฉลาดมักจะเป็นฉลาดแบบโกงหรือหลอกลวง ส่วนลิงนั้นฉลาดมีทั้งฉลาดดีและฉลาดไม่ดี ที่ฉลาดโกงหลอกลวงก็มี และที่ฉลาดในทางที่ดี ในทางที่ทำประโยชน์ก็มี เล่าเรื่องชาดกมาก็หลายเรื่องที่เกี่ยวกับลิงก็หลายเรื่องด้วย วันนี้ก็เกี่ยวกับเรื่องลิงอีกและก็เรื่องที่คล้าย ๆ กับเรื่องที่เคยเล่ามาแล้ว อาตมภาพเคยเล่าเรื่องลิงกับจระเข้ที่ว่า เมียจระเข้แพ้ท้องอยากกินหัวใจลิง จระเข้ตัวผู้ก็ไปหลอกลวงลิงแต่ไม่สำเร็จ กลับถูกลิงซ้อนกลเอา คราวนี้ก็เรื่องคล้าย ๆ กันจะนำมาเล่าอีกเรื่องหนึ่งให้เห็นว่าจระเข้นั้นแพ้ลิง ลิงฉลาดกว่า และก็ให้เห็นความสามารถในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ทำตนให้ปลอดภัยได้ เรื่องนี้ก็อย่างที่บอกเมื่อกี้ว่าคล้าย ๆ กับเรื่องที่แล้วมา มีจระเข้ผัวเมียคู่หนึ่ง ฝ่ายจระเข้ตัวเมียก็อยากจะกินหัวใจลิง ทีนี้เรื่องมีอยู่ว่าที่ริมแม่น้ำสายหนึ่งนั้น ก็มีพวกลิงมาอาศัยอยู่ แม่น้ำสายนี้กว้างกลางแม่น้ำก็มีเกาะ ๆ หนึ่ง ที่เกาะนี้มีผลไม้อุดมสมบูรณ์ ลิงตัวหนึ่งได้มาอาศัยกินผลไม้ที่เกาะนี้ทุกวันโดยข้ามมา ข้ามมาข้ามกลับทุกวัน โดยอาศัยอยู่ริมฝั่ง แต่ว่ากลางวันก็มาอาศัยหากินที่เกาะ เหตุที่ลิงข้ามมาได้ก็เพราะว่าระหว่างเกาะกับฝั่งแม่น้ำนั้นมีก้อนหินเป็นโขดหินขึ้นมาก้อนหนึ่งโผล่ขึ้นมาระหว่างน้ำ ลิงตัวนั้นมีกำลังแรงก็ข้ามมาโดยกระโดดมาที่ก้อนหินก้อนนั้นครั้งหนึ่งและจากก้อนหินก้อนนั้นก็กระโดดมาที่เกาะ ก็ใช้วิธีนี้มาหากินทุกวัน ฝ่ายจระเข้ตัวเมียได้เห็นลิงตัวนี้ข้ามไปข้ามมาทุกวันก็อยากจะกินหัวใจลิง วันหนึ่งก็เลยบอกจระเข้ตัวผู้ว่า นี่ ฉันอยากจะกินหัวใจลิงตัวนี้ข้ามไปข้ามมาทุกวันช่วยจับมาให้กินหน่อยเถิด จระเข้ตัวผู้ก็ตกลงก็จะจับลิง วันหนึ่งเมื่อลิงกระโดดข้ามมาที่เกาะมาหากินที่เกาะแล้วตอนที่ลิงจะกลับไปนั้นจระเข้ก็ไปนอนอยู่กลางระหว่างเกาะกับฝั่งแม่น้ำ ไปรออยู่เพราะว่าลิงนั้นไม่มีทางไปทางอื่นแล้ว ฉะนั้นจะไม่รอดแน่ ๆ และก็ทำนอนนิ่ง ๆ ตัวจระเข้นั้นมองเผิน ๆ ก็เหมือนกับก้อนหินเหมือนกัน ถ้าไปอยู่ที่ก้อนหินก็ยิ่งมองไม่เห็น ยิ่งมองไกล ๆ ก็ยิ่งมองไม่รู้ ทีนี้วันนั้นลิงตอนที่จะกลับก็เตรียมที่จะกระโจนโดดมาที่ก้อนหินเพื่อจะขึ้นฝั่งตามเคย แต่มองดูแล้วเห็นแปลกตาว่า เอ๊ะทำไมวันนี้ก้อนหินดูสูงกว่าปกติก็สงสัย เมื่อสงสัยก็เลยจะทดสอบให้แน่ใจ นึกว่าอาจจะเป็นจระเข้ต้องหาวิธีตรวจสอบ
ลิงตัวนี้ก็ฉลาดก็ทำเป็นทักทาย บอกว่า อ้อ คุณศิลาจ๊ะ คุณศิลาจ๊ะ ทีนี้ฝ่ายจระเข้ได้ยินเสียงก็ไม่ตอบ ลิงก็ร้องถามแบบนี้หลายหน จระเข้ก็นิ่ง ก็ธรรมดาหินมันจะไปตอบได้ยังไง มันก็เฉย ลิงตัวนี้มันมีปัญญา มันแกล้งทดลองถามเท่านั้นเองและต่อมาลิงก็ถามใหม่ ว่า เอ๊ะ คุณศิลาจ๊ะ วันนี้ทำไมไม่ตอบรับฉันล่ะ จระเข้ได้ยินก็ เอ๊ะ ลิงตัวนี้มันถามว่าทำไมวันนี้ไม่ตอบฉัน แสดงว่าวันก่อน ๆ นั้น ก้อนหินนี้คงจะตอบมันทุกวัน ถ้าอย่างนั้นเราต้องตอบมัน จระเข้ก็เลยตอบว่า จ๊ะ ว่ายังไงจ๊ะคุณลิง พอตอบมาอย่างนี้ลิงก็เลยรู้ว่านี่เป็นจระเข้ ลิงก็เลยถามว่านี่แกเป็นจระเข้จะมาอยู่ที่นี่ทำไม จระเข้ก็เลยต้องบอกให้ทราบ บอกว่า ฉันจะกินหัวใจแกล่ะ ลิงก็บอกว่า โอ้ ฉันก็เห็นใจนะ ภรรยาคุณอยากจะกินหัวใจลิง เอาล่ะแล้วลิงก็คิดอุบายขึ้นมา ลิงคิดว่าตัวเองไม่มีทางไปทางอื่นและต้องกลับไปที่ฝั่งให้ได้ ก็จำเป็นจะต้องเสี่ยงภัย แต่ว่าต้องคิดอุบายขึ้นมาแก้ไขเอาตัวรอด ก็บอกว่า เอาอย่างนี้ก็แล้วกันท่านจระเข้ ฉันเห็นใจท่านวันนี้ฉันจะสละร่างกาย สละชีวิตให้ท่านได้กินเนื้อ ขอให้ท่านอ้าปากเตรียมรับตัวข้าพเจ้าเถิด และข้าพเจ้าจะโดดไปให้ ฝ่ายจระเข้นั้นไม่มีปัญญา ธรรมชาติของจระเข้นั้น ถ้าอ้าปากแล้วตาจะปิดมองไม่เห็นอันนี้เป็นธรรมดาอย่างหนึ่ง ลิงรู้ธรรมดานี้ก็เลยหลอกจระเข้ บอกให้อ้าปากเตรียมรับ จระเข้รู้ไม่ทัน เขาก็กล่อมซะจนตัวเองเชื่อก็เลยอ้าปากเตรียมรับ พอจระเข้อ้าปากตามันก็ปิดก็เลยมองไม่เห็นก็เลยได้แต่อ้าปากค้างรออยู่อย่างนั้น ลิงก็ได้โอกาส ลิงก็เป็นสัตว์ที่รวดเร็วมาก ก็รู้กันอยู่แล้ว เจ้าลิงก็ใช้ความรวดเร็วของตนเองกระโดดแว๊บหนึ่งมาที่หัวจระเข้ แล้วก็กระโดดจากหัวจระเข้แว๊บเดียวขึ้นฝั่งไปเลย จระเข้ก็ดูไม่ทันเพราะตัวเองก็หลับตา พอรู้ตัวลิงก็ขึ้นฝั่งไปแล้ว ก็เลยอดกินไม่ได้กินเนื้อลิงเรื่องก็จบลงเท่านี้ เรื่องนี้ก็เป็นชาดกอันหนึ่งสำหรับให้คติที่ว่า การที่ประสบภัยอันตรายนั้นจะต้องมีกำลังใจเข้มแข็งมีสติ ถ้ามีสติอยู่กับตัวไม่หวาดหวั่นซะแล้วก็อาจจะแก้ไขเหตุการณ์เฉพาะหน้าผ่านไปได้ อันนี้ก็หนึ่ง ก็กำลังใจเข้มแข็งและก็สอง ความมีสติ และสามมีปัญญาแก้ไขเหตุการณ์ผ่านไปได้ ถ้าหากว่าคนไหนมีอย่างนี้แล้วแม้จะประสบเหตุการณ์ที่น่ากลัวก็มักจะสามารถลุล่วงผ่านพ้นภัยอันตรายไปได้ ถ้าตรงข้ามจากนี้ก็คือ หนึ่งไม่มีกำลังใจ มีความอ่อนแอก็เริ่มแพ้แต่ต้นแล้ว เมื่อจิตใจอ่อนแอแล้วสติก็มักจะเสียไปด้วยก็นึกอะไรไม่ได้ เมื่อนึกอะไรไม่ได้ก็ไม่สามารถใช้ปัญญาก็แก้ไขเหตุการณ์ไม่ตก เมื่อตกอยู่ในภัยอันตราย ภัยนั้นก็มาถึงตัวก็อาจจะประสบความพินาศย่อยยับไป แต่ว่าลิงนี้เป็นตัวอย่างของการที่ว่ามีกำลังใจเข้มแข็งและมีสติดี ใช้ปัญญาแก้ไขเหตุการณ์ให้ผ่านพ้น อันนี้ก็เป็นคติจากนิทานชาดก อาตมภาพก็นำมาเล่าให้ฟังเป็นเรื่องเบา ๆ แม้จะเป็นธรรมะแต่ก็เป็นธรรมะเบา ๆ อย่างที่เรียกว่าเป็นคติจากนิทานชาดกดังที่ได้กล่าวมานี้ สำหรับวันนี้ก็ขอเล่าเรื่องเล็ก ๆ น้อย นี้เป็นรายการสลับไป ก็ขออนุโมทนาโยมทุกท่านเทอญ