เรื่องรักษาศักดิ์ศรีของชาวปักษ์ใต้ได้ยินว่าพวกเราวันนี้ สิบสี่จังหวัดภาคใต้ ขอโอกาสพูดด้วยภาษาปักษ์ใต้ แต่ก็อยู่ในลักษณะ ไม่ใช่ว่าจะพูดภาษาใต้แล้วจะไม่เป็นการพัฒนา ผมเห็นด้วยท่านนายกเปรมมาทีนี้มาพูดปักษ์ใต้พูดถวาย ผมก็นึกได้ว่าเออนี้เรามันปักษ์ใต้ ถ้าจะนึกถึงพระพุทธเจ้าท่านไปที่ไหนท่านพูดภาษาของไอ้ชนบทนั้นเป็นแน่นอนข้อนี้ เช่นว่ามาในแคว้นมคธพรรค์นี้ก็จะพูดภาษา ปรากฤต ถ้าจะไปขึ้นเหนือแคว้นโกศลก็ต้องพูดภาษา ปรากฤตโกศรีหรือโกศรัณย์ ถ้าว่าจะไปทางตะวันออกไปทางแคว้นวัชชีตรงที่ว่าวัชเชียร ถ้าจะลงมาทางตะวันออกเฉียงใต้คือทางอังคะน้อยที่สุดจะมีสักสูตรเดียวก็ต้องพูดของอังคะแคว้นอังคะ ภาษาแคว้นอังคะภาคเหนือของ โกศรัณย์ของอินเดียไกลกันลิบฟังไม่ถูก ภาษาทางตะวันออกเฉียงใต้เรียกว่าบังสะลี(นาทีที่02:07)ทางเหนือเรียกภาษาฮินดีฟังกันไม่ถูกนี้เป็นอันว่าท่านไปที่ไหน ท่านก็ต้องพูดภาษาชาวบ้านพื้นบ้านที่นั้นจึงเรียกว่าภาษาปรากฤต นึกถึงข้อนี้เราก็น่าจะถือเอาเป็นคติ คือว่าไปที่ไหนก็ต้องพูดภาษาของถิ่นนั้นให้ดีที่สุดให้ดีที่สุดเลย อย่าได้เข้าใจว่าเราพูดปักษ์ใต้นี้เหมาะสมที่สุดหรือดีที่สุดผมยังสังเกตหรือยังปรับปรุงภาษาปักษ์ใต้ที่เราใช้ภาษาปักษ์ใต้พูดกับคนปักษ์ใต้นี้มันยังต้องปรับปรุงให้ถูกต้องให้ฟังง่ายให้มันมีระเบียบเสียหน่อย จะมีน่าหัวอยู่อีกอย่างภาษาปักษ์ใต้บ้านเรานี้ กินแรงงานน้อยกินแรงงานในการพูดน้อยกินแคโรลี่น้อยเพราะมันพูดง่ายพูดเบาเรียกว่าภาษาปรากฤต เหมือนภาษาปักษ์ใต้บ้านเรากินแรงงานน้อยเบา ถ้าพูดภาษาสันสกฤตกินแรงงานมากแรงออกเสียงออกมากคำก็ยากเช่นคำว่า อุปชา อุปชานี้ ภาษาปรากฤตภาษาพื้นบ้านมันออกเสียงเบาๆ ฟังไม่ออก..(นาทีที่ 03:50) ถ้าภาษา
สันสกฤต.....(นาทีที่ 03:56) มันกินมันเหนื่อย ทุกคำเลยมาเทียบแลในภาษาสันสกฤตนี้จะตัดตัวอักษรออก
เช่น อาตนาเป็นอาตน สบายเลยมันเหมือนกับภาษาบ้านเราเรานี้ ระการทำระการพูดง่ายๆเบาๆ ถ้าจะพูดภาษากลางก็ทำราชการกินแรงงานมาก ราชการเท่ากับทำระการทำระการไม่ต้องราชการ เปลืองแรงงานแต่ถึงอย่างไรก็ดีต้องปรับปรุง ที่เป็นภาษาบ้านเราแท้ๆนี่ต้องปรับปรุงให้ถูกต้องให้ฟังง่ายอย่าตามสบายนัก ก็เรียกว่าพัฒนาภาษาปักษ์ใต้ของเรานี้ให้ดีฟังง่ายกว่าชาวบ้าน แก่ประชาชนก็จะเป็นการพัฒนาอย่างยิ่งเหมือนกัน ถ้าจะไปภาคอีสานไปเชียงใหม่ก็ต้องปรับปรุงภาษานั้นๆให้มันดีที่สุดที่พูด อย่าพูดภาษากลางเสียไปเสียทั้งหมดทั้งสิ้น บางโอกาสก็ควรจะพูดภาษากลางก็และคำนวณกลางเสียงกลาง แต่ว่าถ้าจะพูดกับประชาชนทั่วไปก็ให้มีภาษา และภาษาท้องถิ่นให้มันปรับปรุงดู ผมรู้สึกขึ้นมาเองเดี๋ยวนี้มันเหนื่อยมันไม่มีแรงเวลาพูดภาษาบ้านเรามันเหนื่อยน้อยมันพูดได้นาน บรรยายอะไรก็ได้นานถ้าไปพูดภาษากลางมันเหนื่อยเร็วมันเหนื่อยเร็ว มันกินแรงงานมากกินแคโรลี่ของแรงมาก เหนื่อยเร็วการพูดภาษากลางนี้ก็จะทำให้อายุสั้นห้าปีสิบปีก็ได้ อายุจะสั้นลงไปห้าปีสิบปี ถ้าพูดภาษาบ้านเราอยู่เรื่อยๆอาจจะยืนไปตั้งอีกห้าปีสิบปี ขอให้พิจารณาเรื่องนี้ปรับปรุงทั้งสองภาษา ที่จะพูดภาษาบ้านเราให้มีระเบียบคำมีอะไร ฟังง่ายขึ้นดีขึ้นและเราจะรักษาศักดิ์ศรีของภาษาภาคใต้สิบสี่จังหวัด ให้กลมกลืนให้ดี ถ้านายกเปรมมานี้มาถวายขึ้นเป็นทางการก็พูดปักษ์ใต้ นี้คือเรื่องขอให้ช่วยพิจารณาเถอะ มีเรื่องที่ว่าจะต้องพัฒนาอย่างยิ่งอย่างยิ่ง ก็คือให้พัฒนาหลักธรรมะก็จะเอามาสอนให้ประชาชนได้รับประโยชน์ดีที่สุดสำเร็จประโยชน์ คือเอามาพูดให้ฟังง่ายเข้าใจง่าย เขาไม่ได้ยินได้ฟัง เขาไม่มีโอกาสได้ยินได้ฟังเพราะมันห้าม มันสูงนักอย่าเอามาสอนประชาชนก็เลยไม่ได้ยินได้ฟังควรจะได้ยินได้ฟังก็ถูกห้าม ตัวอย่างเช่นเรื่อง สุญญตา ตถาตา อนัตตา อย่าเอามาสอนอย่าเอามา
สอนจนไม่มีใครได้ยินคนเลยบ้ากันมาก เรื่อง สุญญตา ตถาตา อนัตตา ใกล้บ้ามันใกล้บ้า ถ้ามีธรรมะขอนี้แล้วมันจะชวนให้พักผ่อนมากนอนหลับมากไม่เป็นโรคประสาทไม่เป็นบ้า ก็อย่าไปถือตามคำพูดกันว่าสูงอย่าเอามาพูดเดี๋ยวจะเข้าใจผิด ไม่เอามาพูดนั้นแหละทำให้บ้า ผมพยายามเอาเรื่องแค่ควรที่จะได้ยินได้ฟังสูงสุดของพระองค์มาให้ได้ยินได้ฟัง อย่าเอาชื่อไม่ต้องเอาชื่อคนมีเกรียติเป็นนักปราชญ์ อย่างพูดว่าเรื่อง อริยมรรคมีองค์แปดอย่ามาสอนชาวบ้าน ว่าเป็นเรื่องของพระสำหรับไปนิพพานนี้มันผิด นี้มันผิดร้อยเปอร์เซ็นต์ อริยมรรคมีองค์แปดไว้แก่ผู้บางคนที่จะไปนิพพาน ขอให้เข้าใจว่าพระพุทธเจ้าตรัสให้มรรคมีองค์แปดสำหรับทุกคนที่มีความทุกข์ ใครบ้างหละไม่มีความทุกข์ทุกคนที่มีความทุกข์ต้องได้ยินได้ฟังเรื่อง อริยมรรคมีองค์แปด เพราะฉะนั้นขอให้เอามาสอนให้เขาได้รับความรู้ให้ได้ดับทุกข์ตามสัดส่วนแม้แต่เด็กๆให้มันรู้หลักเกณฑ์ อันนี้ให้มันสูงขึ้นไปขึ้นไป จนจะสามารถดับทุกข์ได้นี้จะเป็นพระอริยะจ้าพระอรหันต์ก็สุดแท้เถอะแต่ว่าโดยหลักอริยมรรคมีองค์แปด ตั้งแต่ต้นตามขึ้นไปอยู่สูงสุดนี้ต้องช่วยทำให้ดีๆ อย่าถือว่าเขาเคยห้ามกันมาคนแก่คนนี้ เคยห้ามกันมาผมก็เคยถูกห้ามผู้หลักผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือที่สุดก็ห้าม ว่าอย่าเอาเรื่องอนัตตามาสอนแต่ผมไม่ค่อยเชื่อตอนนี้ก็ไม่เชื่อยังสอนเรื่อยไปอนัตตา สุญญตา ตถาตา เวลานี้เป็นเรื่องสุดท้ายสุดและสูงสุดที่พูดกันปีนี้ของขวัญปีใหม่ นั้นคือเรื่อง อตัมมยตา ไม่เคยได้ยินเขาใจว่าไม่เคยได้ยิน อตัมมยตาเรื่องนี้มันพิเศษสุด เรื่องสูงสุดที่ว่าพระพุทธเจ้าละทิ้ง(นาทีที่ 10:58) ไม่อยู่ด้วยต่อไปเพราะมันไม่มี อตัมมยตาอาจารย์สุดท้ายไม่ได้สอนเรื่องอตัมมยตาให้พอพระทัยก็ได้หนีเพราะอตัมมยตาเป็นเรื่องสูงสุด ควรจะทราบ จะเล่าพิเศษถึงเรื่อง อตัมมยตามันคงมีหลายอย่างแค่ไม่ได้ยินได้ฟังได้มาพูดกัน แม้แต่ในพระบาลีพระไตรปิฎกฉบับช้างแดง สยามรัฐปกเหลืองฉบับช้างแดงครั้งแรกนี้ สลับผิดจนมีคำผิดขึ้นมาสามคำ อกรรมยตา แล้วมีก็ อธรรมยตา เป็น อตัมมยตาก็มีนี้แหละถูก นี้เข้าใจว่ามันผิดเหมือนถอดตัวอักษรขอมแน่ ถ้าไม่มีหัวเป็นตัว ก ถ้ามีหัวนิดก็เป็นตัว ค ถ้ามีหัวใหญ่เป็นตัว ต คงจะถอดกันมาหละหลวมขนาดนี้ตั้งสามอย่าง และการทำสังคายนาไม่ได้รู้เรื่องนี้ไม่ได้ทำให้เหลือคำเดียว เหลืออยู่ตั้งสามคำแสดงว่ามันเป็นปัญหา แล้วในดิชันนารีเล่มใหญ่ของริส เดวิด คำนี้ไม่มีเข้าใจว่าริส เดวิดไม่เข้าใจความหมายของคำๆนี้ ไม่อาจจะแปลไม่ได้เอามาใส่ สันติกโรฝรั่งไปค้นๆมันก็ไม่พบคำ อตัมมยตานี้ดิชันนารีของริส เดวิส มันไม่รู้จะแปลว่าไรแปลยากถึงแปลเป็นไทยก็แปลว่าไม่ได้ความเลย มันเอาด้วยใจความของตัวหนังสือไม่อาศัยสิ่งปัจจัย สังขารหรือที่ๆอาศัยอยู่แต่ก่อนอีกต่อไป ว่าจะสละอันนี้ไปหาอันนู้นเพื่อจะสละไอ้โลกียะไปสู่โลกุตระ
ผมเลยแปลง่ายๆให้ชาวบ้านทั้งหลายฟังง่ายๆให้จำง่ายๆ คำนี้มันคือความรู้สึกที่รู้สึกว่า กูไม่เอากับมึงอีกต่อไปว่าพรรค์นั้น นั้นแหละคำแปลค่อนข้างจะหยาบคายแต่ใจความถูกต้องที่สุด เท่าที่ปรากฏในพระไตรปิฎกบาลีนั้นมันมีเรื่องว่า เราจะละ อัสสาทะคือรสอร่อยของกามธาตุเสียด้วยรูปธาตุแล้วเราก็จะละอัสสาทะรสอร่อยของรูปธาตุเสียด้วย อรูปธาตุแล้วเราจะละรสอร่อยสูงสุดของอรูปธาตุเสียด้วย        อตัมมยตาทีนี้มันก็เหนือภพแล้ว เหนือภพทั้งสามก็เอาเป็น..(นาที่ที่14:46)ฟังให้ชัดๆว่าละกาม อกุศลและกามทั้งหลายเสียด้วย นานัตตะอุเบกขาคืออุเบกขาของรูปฌาน และละนานัตตะอุเบกขาเสียด้วย                เอกัตตะอุเบกขาคืออุเบกขาของรูปฌานแล้วละเอกัตตะอุเบกขาเสียด้วยอตัมมยตาก็มันเหนือ อรูปณาน
แล้วก็ออกไปสู่โลกุตระ อุทกดาบสสอนเพียงนี้ว่า....(นาทีที่15:29) สูงสุดของอรูปฌานไม่มีสูงกว่านั้นแล้ว
เป็นภวัคคพรหมแต่ไม่สามารถจะสอนออกไปจากนี้ได้ พระพุทธเจ้าบอกไม่พอไม่พอ จึงไปหาจึงทรงพบระบบพระจากไอ้จะเรียกว่าภพทั้งปวงก็ได้ หรือว่าโลกียะธรรมทั้งปวงก็ได้ออกไปเหนือไปสู่โลกุตระ
อตัมมยตาคือไปละภพทั้งปวง ตัมตอเต่าอตัม อตัมมยตาเขียนให้ได้ก่อนอตัมมยตา ยอยักษ์ ละกามเสียด้วยรูปนี้ถ้าจำง่ายๆนะ ละรูปเสียด้วยอรูป ละอรูปเสียด้วยอตัมมยตาคือละกามภพ ละรูปภพ ละอรูปภพเสียด้วย อตัมมยตาหมายความว่ามันหมดภพ คือหมดภพทั้งสามภพ ด้วยอตัมมยตาเพราะเห็นว่าภพทั้งหลายนี้ไม่ไหว
ปัจจัยอะไรก็ตามใครมีภพนั้นไม่ไหวทั้งนั้น มีความรู้สึกว่าไมเอาสิ่งเหล่านี้ต่อไปไม่ยอมเกี่ยวข้องเกี่ยวเนื่อง หรือให้ถูกยินดีปรุงแต่งหรือพัวพันกับสิ่งนี้อีกต่อไป คำนี้แปลยากแปลว่าได้ความว่าพรรค์นี้ จะไม่อยู่กับสิ่งนี้อีกต่อไปจะไม่อาศัยสิ่งนี้ จะไม่ยอมสิ่งนี้ปรุงแต่งอีกต่อไปจะไปสู่สิ่งนู้น เพราะนั้นมันคือจุดสุดท้ายของของฝ่ายธรรมธรรมฐิติญาณมันก็เข้าไปสู่นิพานะญาณ รู้ว่าทั้งหมดนี้เป็นอตัมมยตาเอากับมันไม่ไหวเอากับมันไม่ไหว อนิจจังเห็นอนิจจังเห็นทุกขังเห็นอนัตตาเห็นสุญญตาเห็นตถตานั้นเอง เห็นจากนั้นเองไม่ไหวไม่ไหวไม่เอากับกันแล้วความรู้สึกอันนี้จะเรียกว่าฌานก็ได้จะเรียกว่ารู้สึกก็ได้ หรือจะเป็นชื่อของภาวะก็ได้ ภาวะของจิตที่รู้สึกว่าอยู่กับไอ้ภพทั้งหลายนี้ไม่ได้อีกต่อไปจะไปฝ่ายนู้น ถ้าแปลให้ชาวบ้านฟังฟังยาก มันแปลตามบาลีฟังยากนั้นขอให้เอาใจความสั้นๆว่ากูไม่เอากับมึงอีกต่อไป คำนี้แหละเหมาะที่สุด อตัมมยตา
อะ แล้วก็ ตัมมย แล้วก็ตา ตัมมยก็ไม่สำเร็จมาจากสิ่งนั้นคือไม่ขึ้นมาจากสิ่งนั้นเรียกว่าธรรมยา มโนเศรษฐา     มโนมยา นโนมยาไม่อาศัยมโนอีกต่อไปแล้วไม่สำเร็จกับมึงอีกต่อไปกูไม่ยุ่งกับมึงอีกต่อไป แต่นี้มันถึงสูงสุดนู้น สูงสุดเพื่อนิพพาน ขอยืมมาใช้ตรงนี้กับชาวบ้านนี้ จะละกระบอกน้ำหวาน จะละบุหรี่อะไรก็ตามขอให้ใช้อันนี้ พิจารณาจนกูเอาไม่เอากับมึงอีกต่อไปอยู่ก็ไม่ได้อีกต่อไป จะละกระบอกน้ำหวาน หรือว่าจะทิ้งขวดเหล้า หรือว่าจะเลิกสูบบุรี่ หือจะเลิกการพนัน อบายมุขทั้งหลายเอามาใช้ได้ แล้วอย่าไปเชื่อพวกที่ว่าธรรมะสูงสุดนั้นเอามาใช้กับชาวบ้านไม่ได้ ผมพยายามอธิบายนั้นแหละแต่ว่า
...มาอธิบายเรื่องทำนา(นาทีที่ 19:37) เรื่องทำนาครบทั้งเจ็ดเลยไม่กลัวเขาจะว่า อัตตมมยตาสูงสุดนี้ขอให้ใช้กับไอ้พวกกินน้ำหวาน กินเหล้า สูบบุหรี่ พิจารณาให้เห็นว่ามันอยู่ไม่ได้อีกต่อไป พิจารณาเห็นโทษกับสิ่งนั้นจนรู้สึกว่าอยู่กันไม่ได้อีกต่อไปหย่าขาดกันที เช่นว่าสามีเห็นเมียเป็นชู้พรรค์นี้ก็รู้สึกว่าอยู่กันไม่ได้อยู่กันไม่ได้อีกต่อไปเลิกกันที หรือเป็นอันตรายอย่างนี้เป็นอันตรายอยู่ไม่ได้อีกต่อไปพอกันทีเลิกกันที           นั้นอตัมมยตาธรรมะสูงสุด ที่สุดเลยเอามาพอใช้กับชาวบ้านทั่วไปแม้แต่จะละอบายมุข จะทำแผ่นดินธรรม แผ่นดินทองถ้ามันรู้จักใช้อตัมมยตามันจะสำเร็จก็ได้ หรือมันทิ้งบุหรี่ได้ทิ้งขวดเหล้าได้ ทิ้งน้ำหวานได้ทิ้งการพนันได้ทิ้งขี้คร้านการทำงานได้ ทั้งหมดนี้และก็ทิ้งทั้งหมดอย่างที่ควรจะทิ้ง ขอสรุปความสั้นๆว่าธรรมะสูงสุดให้ช่วยพิจารณาเอามาใช้ให้ปฏิบัติหรือหวังที่จะได้รับประโยชน์ ผมทำจุลสารสั้นๆหกเรื่องไปให้แจกที่เขาจัดงานพุทธธรรมพุทธทาสกับจุฬา แต่ละเรื่องผมพยายามทำให้มีประโยชน์ที่สุด เห็นนิพพานสำหรับทุกคนมันไม่มีใครยอมเชื่อแต่เราก็เล่นเหลี่ยมตัวเองว่า นิพพานอันนี้ไม่ใช่นิพพานพระอรหันต์ มันเป็น ตทังคนิพพานประสบอารมณ์เหมาะสมกิเลส เมื่อใดกิเลสไม่เกิดเมื่อนั้นไม่มีไฟเมื่อนั้นเย็นเมื่อนั้นเป็นนิพพานขอให้เราอยู่ได้มีชีวิตอยู่กันด้วยนิพพาน ถ้าไม่งั้นบ้านะตายนะถ้าไม่เย็นเสียเลยมันร้อนด้วย โลภะ โทสะ โมหะ ทุกยี่สิบสี่ชั่วโมงมันก็จะบ้าตาย ทั้งยี่สิบสี่ชั่วโมงเป็นสักชั่วโมงสองชั่วโมงนอกนั้นเย็นด้วย
ตทังคนิพพานสิ่งแวดล้อมนั้นนี้ ประทะประทังไว้ไม่ให้เกิดกิเลสลุกเป็นไฟขึ้นมานั้นนะคือนิพพาน หรับทุกคนทุกเวลาถ้าไม่มีเป็นบ้าหรือเป็นประสาทหรือเป็นบ้า หนังสือพิมพ์มติชนเอาบทความนี้ไปลง แต่มันหยอดท้ายว่าบทความนี้ ท่านปรมาจารย์แห่งซอยสวนพลูควรจะได้อ่าน นี้แหละตัวที่ขัดคอที่สุดที่จะไม่ให้เอาสูงๆมาสอนประชาชน เรื่องที่เราเอาจะไอ้ธรรมะที่ใช้ได้จริงๆมาให้กับประชาชนช่วยคิดนึกค้นคว้า ปรับปรุงให้ดีให้สำเร็จประโยชน์ .......บรรลุมรรคผลนิพพาน(นาทีที่23:14) เอามาใช้กับเรื่องทำนา สติระลึกหมดว่าต้องทำอย่างไร ธรรมวิจยะเลือกว่าจะเอาอันไหน วิริยะ สติ ธรรมะ วิริยะ ทำอย่างดี ปิติพอใจขนาดแค่ขุดดิน
....คือเรื่องมันเข้ารูป(นาทีที่ 23:36) มันสงบ สมาธิ อุเบกขาทำเต็มกำลัง และนั่งรอเมื่อไหร่ข้าวออกรวง       เอาไปขาย ....ในการทำนา(นาทีที่23:47) ถ้าทำได้ดีตามนั้นมันก็ดีทุกเรื่องอย่าถอดใจ ถ้าคิดนึกก็จะเอามา ใช้ได้ จิตระดับจิตเรื่องกำลังใจทั้งหมดทำจิตใจให้เหมาะสมที่สุด ความเป็นสมาธินั้นมันมีหัวใจอยู่สามอย่าง
ปริสุทโธ ไม่มี อินนิวรณ์ สมาหิโตตั้งมั่น กัมมนีโยเหมาะสมที่จะทำหน้าที่ของสมาธิ สำคัญที่สุดถ้าสมาธิในไม่มีกกัมมนีโยก็ป่วยการใช้อะไรไม่ได้ ใช้อะไรไม่ได้เหมือนเครื่องยนต์ติด (นาทีที่ 24:40)มันก็ใช้อะไรทำไม่ได้มันก็ต้องมีการกระทำด้วยจิตจนเป็นสมาธิ เรียกว่ากัมมนียะแปลว่า พร้อมที่จะทำการงานแม้แต่บาลีเองเรื่องในวินัย องคชาติจะแข็งได้ที่จะทำหน้าที่ได้อันนี้ก็เรียก กัมมนีโยเหมือนกัน กัมมนีโยเปิดดูคือพร้อมที่จะทำการงาน ฝรั่งสนใจที่สุดอะไรก็จะเป็น active มันต้องการที่สุดมุ่งหมายที่สุด ก็จะเป็นactive ถ้าทำสมาธิให้ถูกต้องต้องมีข้อนี้ จะมีเพียงแต่บริสุทธิ์หรือตัวตั้งมั่นเฉยๆทำไม่ได้ แล้วทีนี้สมาธิที่มีในพระบาลีแท้ๆก็มีคำนี้ คำว่ากัมมนีโย มุทุ นิ่มนวล ควรแก่การงานและจึงน้อมไปประยานนั้น น้อมไปประยานนี้ น้อมไปประยาน นู้นถ้าไม่เป็นกัมมนิโยน้อมไม่ได้ มันต้องมีความเป็นกัมมนิโยมันจึงนะน้อมไปประยานนั้นประยานนี้ได้ สมาธิถ้าสรุปสูงสุด มันก็คือว่าเอกัคคตาจิตมีพระนิพพานเป็นอารมณ์นั้นมันสูงยังใช้ไม่ได้ แต่จิตที่ตั้งมั่นด้วยเพ่งด้วยเพ่งด้วยสมาธิก็ดีเพ่ง วิปัสสนาก็ดี เป็นเอกัคคตาจิตที่มีนิพพานเป็นอารมณ์ เอโกทิภาวังมีความเป็นหนึ่งนั้นมันหมายความว่าให้เป็น กัมมนิยาถึงจะเป็นหนึ่งเดียวก็ต้องกัมมนิโยพร้อมที่จะทำหน้าที่ เราช่วยกันให้พระพุทธภาษิตมีธรรมะและใช้ประโยชน์ได้ถึงประชาชน ให้ประชาชนใช้ให้ได้ให้ของขวัญปีนี้คือ อกัมมยตา ให้พิจารณาลึกซึ้งลึกซึ่งจนถึงมูลเหตุรากเหง้าความจริงจนเห็นว่า อันตรายมันไม่ควรอยู่กับมันไม่ได้อีกต่อไป แม้แต่ขวดเหล้านี้ก็ทิ้ง นี้แหละจึงจะสำเร็จประโยชน์ที่เรียกว่า อตัมมยตาสูงสุดเพราะยืมมาใช้ ในเรื่องชาวบ้าน ที่จริงเป็นเรื่องที่จะละโลกนี้ไปโลกโลกุตระเป็นพระอรหันต์ พระพุทธเจ้าสูงสุดถึงขณะนี้ ที่จะละภพทั้งสามไปอยู่เหนือภพไม่มีภพสิ้นภพ แต่คำนี้มันมีความหมายพรรค์นี้เอามาใช้กับเรื่องอะไรก็ได้ เรื่องนอนสายก็ได้เรื่องนอนสายก็ละยาก มาพิจารณามันไม่ไหวโว้ยมันน่าอายโว้ยมันเสียหายโว้ย ถ้าละนอนสายได้เรียกว่าละได้ด้วย อกัมมยตาความรู้สึกที่รู้ว่าอยู่ไม่ได้อีกต่อไป พบกันไม่ได้อีกต่อไป ถ้าประชาชนมีอกัมมยตาละอบายมุขทั้งหมดเลย แต่ไม่มีใครมาสอนช่วยกันสอนให้มีความรู้สึกลึกซึ้งถึงรู้ว่ามีมันไม่ได้ แต่ถ้าเป็นเรื่องภพนี้มันยากแหละ มันต้องมาถึงเรื่อง อนิจจัง สุขัง อนัตตา สุญญตา ตถตา อิทัปจจยตา    ธัมมัฏฐิตตา ธัมมนิยามตา อะไรก็ตามไอ้ตาๆนี้และ บางทีขึ้นไปรวมแปลว่า ไม่ไหวไม่ไหวกูเอากับมึงไม่ได้แล้วขอลาที อุทกดาบส สอนได้เพียงว่า เนวสัญญานาสัญญายตนะ เป็นอรูปภพชั้นสูงสุด ชวนให้พระพุทธเจ้าไปสอนเป็นเพื่อนสอนตอนนี้ พระพุทธเจ้าไม่เอาไปหาเองเพราะมันขาดอกัมมยตา ละกามด้วยนานัตอุเบกขา ละนานัตอุเบกขาด้วย เอกัตตติตาอุเบกขา ละเอกัตตติตาอุเบกขาด้วยอตัมมยตา                            เอกัตตติตาอุเบกขาสูงสุดคือเนวสัญญานาสัญญายตนะ มันเป็นการจำ ว่าเหตุใดพระพุทธองค์จึงทรงละทิ้ง
อุทกดาบส รามบุตรก็เพราะมันไม่มีอตัมมยตา ขาดจากภพทั้งปวง เราก็พบในบาลีแท้ๆว่า ละกามด้วย       นานัตอุเบกขา ละนานัตอุเบกขาด้วย เอกัตตติตาอุเบกขา ละเอกัตตติตาอุเบกขาด้วยอตัมมยตา ละกามด้วยรูป ละรูปด้วยอรูป ละอรูปด้วยอตัมมยตามันสูงสุด อรูปมันสูงสุดชาวอินเดียจะรู้จัก ฤาษีพรรค์นี้ โยคีเพียงเท่านั้นเรียกว่า ภวัคคพรหมยอดพรหม ยอดของชั้นพรหมมันก็เลยขึ้นไปทีหนึ่งเป็น โลกุตระ นี้จะต้องศึกษาหรือว่าค้นคว้าอะไรก็ตามได้ ได้ประโยชน์ที่สุดได้ประโยชน์ของพระพรรม นี้ก็มาถึงเรื่อง ไม่เห็นแก่ตัวผมให้ชื่อว่า น้ำพริกถ้วยเดียวแก้ปัญหาหมดทั้งโลก ปู่ย่าตายายของเรามีน้ำพริกถ้วยเดียว ไม่ได้กินอาหารจีนอาหารฝรั่ง กินแต่น้ำพริกถ้วยเดียวแล้วเกิดลูกเกิดหลานมาได้ สอนลูกสอนหลานมาได้จนเราเป็นเป็นแบบนี้ คือไม่เห็นแก่ตัว น้ำพริกถ้วยเดียวจะแก้ปัญหาทั้งหมดได้คือ ความไม่เห็นแก่ตัวความเห็นแก่ตัวสร้างปัญหาทั้งหมดปัญหาสูงต่ำเล็กน้อย อะไรทั้งหมดมาจากความเห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัวอยู่คนเดียวก็นอนทรมานเป็นบ้าเป็นไรอยู่คนเดียว ที่เป็นอย่างนั้นก็เบียดเบียนผู้อื่นและก็ไม่เห็นแก่ธรรมะเห็นแก่ตัวก็ไม่เห็นแก่ธรรมะ งั้นก็ให้นึกถึงหัวใจของศาสนาหรือทุกศาสนาก็ได้ก็สอนเรื่องไม่เห็นแก่ตัวทั้งนั้น แต่พระพทุธศาสนาเราสอนดีสอนลึกกว่าเพื่อนสอนว่าไม่มีตัว งั้นถ้าไม่มีจะเห็นแก่ตัวได้อย่างไร ถ้ามันเห็นแก่ตัวมันก็สารพัด ปาณา ก็ดี อทินนาก็ดี กาเมก็ดี วิสสาก็ดีทุกอย่างมันทำเห็นแก่ตัว ถือไม่เห็นแก่ตัวอย่างเดียวศีลทั้งหมดมาเอง สมัยนี้สมัยวิทยาศาสตร์ถือศีลข้อใหญ่คือไม่เห็นแก่ตัวไม่เห็นแก่ตัว เวลานี้โลกมันกำลังวินาศเพราะความเห็นแก่ตัว เวลานี้คอมมิวนิสก็เห็นแก่ตัวสุดไปทางหนึ่ง นายทุนก็เห็นแก่ตัวที่สุดไปทาง นอกนั้นก็เห็นแก่ตัวไปทาง ทั้งหมดทั้งโลกมันเห็นแก่ตัวนี้มันจึง ร้อนระอุเป็นไฟมันจะครองโลกมันจะใช้อาวุธปรมาณู ขอให้ดูเสียว่ามันกำลังวินาศเพราะความเห็นแก่ตัว มันควบคุมไม่อยู่เมื่อไหร่เหมือนใส่ระเบิดปรมาณูหรือนิวเคลียร์ ที่ได้ยินว่ามันทำๆรวมๆกันไว้นี้ ห้าหมื่นหัวแล้วว่าเพียงห้าหมื่นหัวนี้แล้วว่าทำลายโลกนี้หมดแหลกไปหมดได้ตั้งสิบหน ห้าหมื่นหัวนี้ตอนนี้ไม่รู้กี่แสนหัว ถ้ามันเกิดใช้มาเมื่อไหร่มันก็ไม่มีอะไรเหลือจะวินาศ ความไม่เห็นแก่ตัวรีบมารีบมา มาไกล่เกลี่ยกันให้ดี ให้รักผู้อื่น ให้รักความถูกต้อง ให้เห็นแก่ความเป็นธรรม ให้เห็นแก่ผู้อื่น อย่าเห็นแก่ตัวนั้นแหละจะรอด ถ้าองค์การสหประชาชาติจึงควรทำได้ไม่รู้ไม่ชี้เลยไม่รู้เรื่องนี้เลย ว่าจะแก้ปัญหาได้ด้วยข้อนี้ ถ้าองค์การสหประชาชาติเป็นเจ้าภาพ ขอแรงทุกศาสนาทุกศาสนาเอามาทำลายความเห็นแก่ตัวตามวิธี ของศาสนานั้นไม่ต้องเหมือนกันและโลกมันจะลดความเห็นแก่ตัวแล้วมันจะรอดได้
นี้ใครช่วยพูดให้สหประชาชาติมันพูดเรื่องนี้ที ผมก็ไม่มีกำลังอำนาจบ้าไปคนเดียวทำไปคนเดียว ประชุมศาสนาประชาชาติมาพูดเรื่องนี้กันสักที ไปสร้างธรมมะสงฆ์นานาชาติแก่ฝ่ายนุ้น และสวนโมกข์นานาชาติ
ด้วยความประสงค์อันนี้มันจะได้พูดหาความเข้าใจระหว่างศาสนาว่ามาช่วยกันทีเถอะ ช่วยกันแก้ไขความเห็นแก่ตัวให้หมดไปเถอะ แล้วโลกมันจะสันติภาพนี้เป็นความปรารถนา แต่ว่าทำได้เท่าไหร่ยังไม่ทราบแต่ว่าเจตนาพรรค์นี้จะประชุมระหว่างผู้ขัดแย้งใช้คำพรรค์นี้ดีกว่า จะขัดแย้งระหว่างชาติ ระหว่างศาสนา ขัดแย้งระหว่างนิกายขัดแย้งระหว่างกลุ่มระหว่างบุคคล ถ้าเป็นความขัดแย้งเอามาพูดที่นี้ ทำความเข้าใจกันมีประโยชน์กับโลกมาก สนองพระคุณของพระพุทธเจ้าได้มากที่ทำให้โลกมันสงบ หรือจะใช้เป็นที่อบรมให้จริงจังยิ่งๆขึ้นไป แต่ตอนนี้ยังไม่จริงจังนักยังไม่สะดวก “ทองเอาน้ำร้อน ขอน้ำมาเลี้ยงเร็วๆ ถนัดขอนี้แผ่นพับเล็กๆหกแผ่นไปถวายทุกองค์ ถนัดแล้วเอามาซิ ถนัดขอเพื่อนมาสักองค์สององค์ช่วยแจกกันเร็วๆ” อีกเรื่องกาลามสูตรคือผมถูกด่าว่าไม่ควรเอาเปิดเผยทำให้เด็กดื้อ คนดื้อไม่เชื่ออะไร ได้อธิบายไว้ในแผ่นพับนี้ไม่ใช่พรรค์นั้นให้รู้จักเชื่อให้รู้จักเชื่อ พระพุทธเจ้าประสงค์อย่างยิ่งว่าไม่ให้เป็นทาสทางสติปัญญาของผู้ใด แม้แต่ของพระองค์เองไม่ให้เป็นทาสทางปัญญาขอพระองค์เองคือข้อสิบข้อสุดท้าย
มา สมโณ โน ครูติ อย่ารับเอามาเชื่อด้วยเหตุ สมณะผู้นี้ครูของเราคิดดู หาไม่พบแม้แต่ศาสนาไหนก็หาไม่พบ ถ้าเปรียบกับศาสนาคริสต์ตรงข้ามกับราวกับฟ้ากับดินเลย “ถนัดเอาหนังสือมาชวนเพื่อนอีกคนถือสองมือช่วยกัน ถวายทุกองค์ช่วยกันช่วยแจกช่วยแจกทุกองค์ แจกไปตั้งแต่ต้น องค์นี้องค์แรกช่วยจัดแจงเรื่องน้ำร้อน แจกทุกองค์ อีกองค์ อีกองค์หนึ่งช่วย ช่วยดูให้ได้ทุกองค์ ดินสอนี้จารึกงานสัปดาห์พุทธธรรมพุทธทาส อันนั้นมีแล้ว ช่วยแจกให้ทั่วทุกองค์” มหาวิทยาลัยสูงสุดที่จำกัดความเห็นแก่ตัวก็คือมหาวิทยาลัยเด็กวัด
ผมเล่าไว้ในแผ่นพับนี้เหมือนกัน ว่าผมได้เข้ามหาวิทยาลัยเด็กวัดหนึ่งปีเป็นอย่างน้อย จึงเป็นเนื้อเป็นตัว พุทธทาสในโลกนี้ได้ มหาวิทยาลัยเด็กวัด เด็กวัดอยู่วัดฝึกแต่ความไม่เห็นแก่ตัวมาเล่าไว้ในนี้ เด็กวัดจะนอนจนไก่ลงจากเล้าหมดไม่ได้ ถ้าใครยังนอนอยู่ไก่ลงจากเล้าหมดแล้วเพื่อนมีสิทธิเอาน้ำมาเทรด ถึงแม้ว่ามันจะแกล้งทำ แกล้งไล่ไก่ให้ลงมันยังไม่ถึงเวลาลงแล้วมัน เอาน้ำมารดเราก็โกรธไม่ได้ต้องให้อภัยต้องให้อภัย เห็นเป็นของธรรมดาโกรธไม่ได้ ธรรมเนียมโกรธไม่ได้ เด็กวัดจะต้องน้ำใจนักเลง น้ำใจนักกีฬา น้ำใจนักกีฬากว่าสมัยนี้อีก ต้องไปกับพระไปเอาแกงเอาอะไรมาแล้วต้องพยายามดีที่สุด และปฏิบัติด้วย พระฉันกว่าจะเสร็จต้องอยู่พร้อมหน้าหายหน้าไม่ได้ ต้องทำทุกอย่างจึงกว่าพระจะฉันเสร็จ เรื่องถ้วยเรื่องชาม       เรื่องน้ำเรื่องท่าเรื่องสระบกพร่องไม่ได้ เด็กวัดคนไหนหายหน้าไปเวลาเมื่อพระฉันมีโทษตี โทษเฆี่ยน     พระฉันเสร็จเด็กจะไปฉันกันเอง ให้แมวกินก่อน แมวมากถาดใหญ่หลายตัว แมวกินก่อนต้องรับผิดชอบว่าให้แมวกินก่อน ถ้ามีไรให้แมวกินไม่ได้แล้วก็ต้องให้แมวได้ยินก่อน ลูกศิษย์ได้กินทีหลัง และว่าต้องกินกับเด็กใหญ่เด็กโตไม่มีเรื่อง ถ้าเด็กอันธพาลเกเร มาแกล้งมาปั่นขี้มูกใส่ในแกงก็โกรธไม่ได้ ต้องให้อภัย มันเหลือเกินนะ ความเห็นความอดกลั้น น้ำใจนักกีฬาเรียนหนังสือไปพลางอาจารย์ก็ถือไม้เรียวไปพลาง เรียนหนังสือโดยอาจารย์ผู้สอนถือไม้เรียวอยู่พลาง ทำตัวดีที่สุดไม่ให้ถูกเฆี่ยน เช่นว่าจะเพลต้องไปจัดเพลดีที่สุด
จนฉันเพล เรียนหนังสือพอบ่ายไม่ทันเย็นก็ต้องไปขุดดิน ทำเป็นร่องร่องๆปลูกมัน จนฉันเพล เรียนหนังสือพอบ่ายไม่ทันเย็นก็ต้องไปขุดดิน ทำเป็นร่องร่องๆปลูกมัน กินในวัดก็ไม่มีหมด และเอาไปใส่ชาวบ้าน ให้แกงให้กับ ปลูกมันนี้ปลูกกันตลอดทำสวนครัว รอบสระทำสวนครัว ปลูกพริกปลูกมะเขือ ต้องตักน้ำมาใส่ให้เต็มแค่โอ่ง ทั้งแถวต้องเติมน้ำเสมอ และเป็นระเบียบ ต้องเก็บต้องกวาดทุกอย่างสารพัดอย่าง ช่วยเหลือพระ รักษาความสะอาดในวัดที่ผมอยู่นั้นมี ลำบากว่าอาจารย์ต้องไว้คนแก่ไม่ยกเว้น คนแก่มันบ้าๆบอๆเราไม่อยากจะไหว้ก็ต้องไหว้ แล้วแต่จะมีคนเดินผ่านวัดไปนา มีคนเดินอยู่เลย มีคนบ้าก็ไหว้คนบ้า ถึงมันจะไปพี้กัญชาก็ต้องไหว้มันบดความเห็นแก่ตัวมาก มหาวิทยาลัยนี้ ค่ำลงต้องหาดอกไม้เสียบก้านมะพร้าว ถวายพระ ฟังพระสวดมนต์ เสร็จแล้วต้องบีบต้องนวดอาจารย์ และก็ได้ประโยชน์อาจารย์เล่าเรื่อง ไม่มีในตำราไหนได้เล่าได้ยินได้ฟัง ที่ว่าฉันจะนอนฉันจะไปนอน และต้องตื่นก่อนไก่ลงหมดเล้าหมด ต้องนอนตื่นไก่ลงหมดเล้า ถ้าไก่ลงหมดเล้าแต่ยังไม่ตื่นได้อาบน้ำแหละ “ถ้าแปลที่มีความหมายลึก เขาคงเลือกคัดคำตั้งใจเลือกคัด
น้าเส บ้านคลอดขุดรู้จักไหมน้าเส แกเอามาให้ผมอธิบายสวยขึ้นเริ่นๆ สวยลงเริ่นๆ โนรา แม้แต่เราสนใจ แม้แต่คำของโนราก็ยังมีประโยชน์มาก ถ้าเราสนใจนะถ้าเราพิจารณา ถ้าเราไม่พิจารณาก็เท่านั้นเอง ไม่มีความหมายอะไร นี้ก็เป็นเรื่องที่ต้องสนใจ พระอาจารย์ผู้อบรมสั่งสอนศีลธรรม ต้องประสานงานกับไอ้สิ่งเหล่านี้ให้ได้ นั้นมัน อรรถกถาเพราะว่า พรหมก็มีแต่รูปพรหมก็มีแต่ใจแล้วก็สัตว์ธรรมดา แต่อย่าเอาพรรค์นั้น เอาบางเวลานั้นสนใจทั้งห้าขันธ์ บางเวลาเราสนใจแต่นาม บางเวลาเราวนใจแต่รูปนี้ก็ได้” ขอขอบพระคุณมากๆที่มาเยี่ยม ขอบอกให้ทราบว่าไปไหนไม่ได้แล้วเวลานี้ ไม่มีแรงแม้แต่จะลุกขึ้นเดิน ลุกก็ไม่ไหวเสียแล้ว ขอบพระคุณ ขอฝากความคิดความเห็นในแผ่นพับหกแผ่นนั้น ช่วยทำให้สำเร็จประโยชน์ที่สุด ยืนยันว่ามีประโยชนแน่ๆที่สุดแผ่นพับหกแผ่นนั้น เราคงจะได้ใช้ประชุมกันแค่ส่วนนอกสักวัน เวลานี้หอประชุมทำเสร็จแล้วยังเหลือแต่ที่พัก ผมเดี๋ยวนี้ตาชักเสียแล้ว ฟ้าสลัวหมด เมื่อได้แผ่นพับไปมันต้องเอาไปพิจารณาอย่างแนบเนียน ไอ้สิ่งที่เข้าใจผิดจะได้เข้าใจให้ถูก สิ่งที่เป็นคุณเห็นเป็นโทษ