อยากจะพูดอะไรสักนิดหน่อย  วันนี้ช่วยตั้งใจฟังให้ดีเช่นเดิม ตอนเช้านี่เราเรียกว่าหาบ ตอนเย็นเรียกว่าอาสาฬหบูชา แต่จริงๆแล้ววันนี้เป็นวันอาสาฬหบูชา แต่ชาวบ้านเรียกมาตั้งแต่สมัยก่อนว่า วันหาบ เมื่อก่อนเขาไม่มีคำว่า อาสาฬหบูชา แต่เราก็แบ่งการเรียกออกมา ตอนเช้าเรียกว่าหาบ ตอนบ่ายและตอนเย็นเรียกว่าอาสาฬหบูชา เรื่องอาสาฬหบูชา เอาไว้ค่อยพูดกันตอนเย็น ตอนเช้านี้พูดแต่เรื่องหาบ ฟังดูเขาถามว่าหาบอะไร ตอบไม่ถูก ไม่เข้าใจ เขาถามว่าหาบอะไรกัน ตอบไม่ถูก ไม่เข้าใจ ไม่เข้าใจมาหลายปีแล้ว  ดังนั้นมาเรียนรู้เรื่องหาบกันบ้าง ปูย่าตายามเขาหาบแล้วบอกต่อกันมาเรื่อยๆ

คำว่าหาบ นี่ดี ดีมากทีเดียว ถ้าเข้าใจความหมาย พวกท่านอาจะเข้าใจว่าหาบข้าวหาบแกงมาวัดมาเลี้ยงกันใหญ่แล้วเรียกว่าหาบ เดิมไม่ได้ใช้ปิ่นโต ใช้แต่หาบ  จริงๆแล้วก็ถูกต้องเหมือนกัน แต่ถูกต้องนิดเดียว มันเป็นการหาบของมากินมาแล้วก็กลับ มันถูกต้องนิดเดียว

คำว่าหาบนี่มันหาบศาสนา หาบศาสนาไว้ หาบ หรือ หาม หรือ แบก หรือ ทูน หรือ หิ้ว ก็ตาม หาบศาสนาไว้ อย่าให้จมไปเสีย การหาบข้าวหาบแกงมาให้พระฉันนั้นคือใจความของคำคือช่วยกันหาบพระศาสนาไว้  พระศาสนาถูกหิ้ว ถูกหาบ ถูกหามเอาไว้ ไม่ล่มจม เรื่องทำบุญทำทานเป็นเรื่องหาบศาสนาไว้ มันหาบด้วยจิตใจ   เรื่องหาบเฌอ หาบของ มันหาบด้วยร่างกาย หาบกับสิ่งของ นี่มันภายนอก ภายนอกคือหาบข้าว หาบแกงมาวัด แต่ภายในหัวใจคือหาบศาสนาเอาไว้ อย่าให้ศาสนาล่มจม

เอาล่ะทีนี้ขอพูดย้อนกลับไปสักหน่อย ถึงไม่ใช่ศาสนาก็ต้องหาบ เรื่องบ้าน เรื่องเมือง เรื่องประเทศ เรื่องประเทศชาติก็ต้องหาบเหมือนกัน พูดง่ายๆ ว่าชาวเมืองบาดาลทั้งหมด ก็ต้องหาบเมืองบาดาลเอาไว้ ฟังอีกครั้ง ชาวเมืองบาดาลก็ต้องหาบเมืองบาดาลเอาไว้  อย่าให้มันเลวลง อย่าให้มันเลวลง อย่างน้อยก็ต้องทรงไว้ ทรงไว้ แล้วมันดีขึ้น ดีขึ้น

ชาวเมืองบาดาลโดยเฉพาะหนุ่มๆอย่าบ้านัก อย่าไปทำในสิ่งที่ทำให้บ้านเมืองล่มจม ช่วยกันหาบบ้านเมืองบาดาลไว้ให้มันสูงเท่าเดิม มันดีขึ้น ดีขึ้น เมื่อสมัยก่อนบ้านป่าเมืองเถื่อน แล้วทำให้หายจากบ้านป่าเมืองเถื่อน  แล้วทำให้เจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้น  ชาวเมืองบาดาลก็ต้องหาบเมืองบาดาลไว้ ชาวเมืองไชยาทั้งหมดก็ต้องหาบเมืองไชยาไว้  ชาวเมืองสุราษฏร์ฯก็หาบเมืองสุราษฏร์ฯไว้ ชาวประเทศไทยก็ต้องหาบเมืองไทยไว้ อย่าให้ล่มจม นี่แหละที่เขาเรียกว่า หาบ ในทางจิตใจ อย่าคิดว่าหาบข้าว หาบแกงมาเลี้ยงพระมื้อเดียว แล้วก็กลับ มันไม่ถูกต้อง มันงมงาย มันเข้าใจเพียงแค่นั้น มันงมงาย มันไม่ถูกต้อง มันรู้จักแต่เรื่องสิ่งของ วัตถุ ไม่รู้จักเรื่องจิตใจ

คิดดูให้ดี คำว่าหาบ มันมีหลายความหมาย หาบของมาวัดก็เรียกว่าหาบ หาบบ้านหาบเมือง อย่าให้ล่มจม หาบศาสนาไว้ อย่าให้ล่มจม ฉันขอให้ทุกคนตั้งอกตั้งใจ ว่าสิ่งที่ทำคือหาบศาสนาไว้ อย่าให้ล่มจม ฉันไม่ได้ตำหนิชาวเมืองบาดาล ที่จริงมีศรัทธามีอะไรมากมาย แต่เตือนไว้ อย่าให้ลืม ให้ช่วยกันหาบเอาไว้ให้มันดี ให้เป็นที่สรรเสริญ เป็นที่พอใจ พวกเธอลองดู ชาวบ้านดอน ชาวกรุงเทพฯ  คนที่ไหนๆอุตส่าห์มา ฉะนั้นชาวเมืองบาดาลไม่รู้จักรักษาหน้า รักษาเกียรติ รักษาชื่อเสียง  ก็ไม่ได้หาบบ้านเมืองให้ดี อย่างนี้มันเสียหมดเลย นี่แหละคือ หาบบ้าน หาบเมือง หาบศาสนา

ตอนนี้เรามาพูดถึงหาบอย่างละเอียด หาบอย่างลึกซิ้ง อีกหาบหนึ่ง คือ หาบเบญจขันธ์ หาบทุกขขันธ์ หาบเบญจขันธ์คือหาบอย่างละเอียด เด็ก ๆ ฟังแล้วไม่เข้าใจ แต่ผู้ใหญ่มีอายุแล้วน่าจะฟังเข้าใจ ว่าเราหาบเบญจขันธ์คือหาบอะไร คือการหาบร่างกาย รูป เวทนา  สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่ยึดมั่นด้วยอุปาทาน มันหาบ

ปัญหามันมีอยู่ว่า ต้องหาบให้ดี ๆ ถ้าหาบไม่ดีมันจะเป็นทุกข์ การบริหารร่างกายต้องบริหารให้ถูกต้อง ไม่เช่นนั้นจะเป็นทุกข์ การบริหารจิตใจก็ต้องบริหารให้ถูกต้อง มิฉะนั้นก็จะเป็นทุกข์ เขาเรียกว่า หาบขันธ์  ขันธ์คือขันธ์ 5   ขันธ์ 5 คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ นี่แหละขันธ์ 5 ในขันธ์ 5 มีอุปาทาน ยึดมั่น ถือมั่น ดังนั้นจึงเป็นทุกข์ เขาจึงเรียกว่าทุกขขันธ์  คือ ทุกขขันธ์นั่นแหละ ขันธ์ซึ่งเป็นทุกข์ นี่คือทุกคนกำลังหาบ แต่มันไม่เข้าใจ มันไม่รู้ มันไม่รู้ว่ากำลังหาบ แต่ที่จริงทุกคนกำลังหาบเบญจขันธ์ ที่ประกอบด้วยอุปาทาน

ไม่ว่าเด็ก ไม่ว่าผู้ใหญ่ มีตัวกูของกู เมื่อไหร่ เป็นการหาบเมื่อนั้นและมีความทุกข์เมื่อนั้น แต่ต้องรู้จักหาบให้เป็น อย่าให้เป็นทุกข์ ปากว่าตัวกู ใจอย่าเป็นตัวกู ปากว่าของกู ใจอย่าเป็นของกู สอนให้ปากอย่างหนี่งใจอย่างหนี่ง ปากกับใจอย่าให้ตรงกัน

ใจก็ต้องพูดว่าตัวฉันของฉัน เงินทองของฉัน ลูกเมียของฉัน นั่นแหละก็พูดไป ของฉันของกู แต่ใจอย่าเป็น ถ้าใจเป็นมันก็จะเป็นทุกข์ แต่ถ้าเราพูดแต่ปาก ใจไม่เป็น เราก็ไม่ทุกข์ อย่างนี้เรียกว่า หาบเป็น  หาบโดยไม่ต้องเป็นทุกข์  พาสังขาร ร่างกาย ลูก เมีย บุตร ภรรยา ทรัพย์สมบัติก็ตามไปโดยไม่ต้องเป็นทุกข์ คือไม่ยึดมั่น ถือมั่นด้วยจิตใจ ปากพูดไปตามธรรมเนียม อันนั้นของเรา อันนี้ของเขา นี่ของคนนั้นคนนี้ ชื่อนั้น ชื่อนี่ ปากพูดไปตามธรรมเนียม ตามสมมติ ที่พูดกันอยู่ตามชาวบ้านพูด แต่ใจอย่าเป็น นี่เรียกว่าหาบเป็น หาบโดยไม่ต้องเป็นทุกข์

จะมีอะไรก็มี อย่าได้เป็นทุกข์ จะได้อะไรก็ได้อย่าให้เป็นทุกข์ จะเป็นอะไรก็เป็นอย่าได้เป็นทุกข์ ถ้าอย่างนั้นเป็นคนโง่ หาบเป็นทุกข์ หนักอยู่ตลอดเวลา ขายหน้าคนอื่น พวกคริสเตียน บอกให้รู้ว่าพวกคริสเตียนก็สอนเหมือนพระพุทธเจ้าสอน ว่ามีภรรยาก็จงเหมือนไม่มีภรรยา มีทรัพย์สมบัติก็จงเหมือนไม่มีทรัพย์สมบัติ มีความสุขก็จงเหมือนไม่มีความสุข มีความทุกข์ก็จงเหมือนไม่มีความทุกข์ ไปซื้อของที่ตลาดก็อย่าเอาอะไรกลับมา เขาสอนแบบเป็นคำปริศนา อย่ายึดมั่นถือมั่นว่าตัวกู ว่าของกู ถึงจะซื้อของที่ตลาดถือกลับมาบ้านก็ให้ถือว่าไม่ได้เอาอะไรกลับมา คือไม่ได้คิดว่าของเรา พวกคริสเตียนก็สอนแบบนี้ ปฏิบัติอย่างนี้ พวกพุทธบริษัทก็ไม่ควรจะโง่กว่าหรือเลวกว่า โง่กว่าหรือเลวกว่ามันอยู่ที่หาบไม่เป็น

อย่างที่บอกไปเมื่อสักครูร่นี้ว่าหาบไม่เป็น  หาบไม่เป็นมันก็เป็นทุกข์ คือปากกับใจมันตรงกัน ว่าตัวกูว่าของกู แล้วเป็นทุกข์อยู่ตลอดเวลา เปลี่ยนใหม่ เปลี่ยนเป็นอย่างอื่น ปากว่าตัวกู ว่าของกูแต่ใจอย่าเป็น ใจอย่ายึดมั่น ถือมั่น มีอะไรก็ไม่ยึดมั่นถือมั่น ก็มีไปตามจะมี ได้อะไรก็ได้ โดยไม่ต้องยึดมั่นถือมั่น ก็ได้ไปตามที่ควรจะได้ จะกินจะใช้จะอะไรก็ตามแต่ ก็ทำไปตามแต่ จะต้องทำไปอย่ายึดมั่นถือมั่น แล้วจะไม่มีความทุกข์ นี่เรียกว่าหาบเป็น ปากกับใจไม่ต้องตรงกันในเรื่องนี้ เฉพาะเรื่องนี้ปากกับใจไม่ต้องตรงกัน ปากว่าตัวกูของกู ใจไม่เป็น  เมื่อตะกี้ได้แจกกระดาษแผ่นเล็กๆไปแล้ว เอาไปอ่านดู

ปากพูดว่า ตัวกู อยู่ตามเคย ใจอย่าเป็น เช่นปากเอ่ย เหวยพวกเรา

เมื่อประเดี๋ยวได้แจกกระดาษแผ่นเล็กๆให้ทุกคนแล้ว เอาไปอ่านดู  อันนั้นเป็นอุบาย ที่บอกว่าหาบเป็น หาบไม่หนัก หาบไม่เป็นทุกข์ วันนี้เป็นวันหาบ พูดกันแต่เรื่องหาบก็พอ ที่สูงที่สุดคือหาบเบญจขันข์ หาบร่างกายอย่าให้เป็นทุกข์ หาบให้เป็น หาบศาสนา ให้หาบศาสนาไม่จมหายไป ก็ต้องหาบให้เป็น หาบไม่เป็นก็หายไปหมด เรี่ยราดหมด หาบบ้านหาบเมือง หาบประเทศชาติต้องหาบให้เป็น แม้แต่หาบข้าว หาบแกงมาวัดก็ต้องหาบให้เป็น หาบไม่เป็นก็หกตามทางหมด รวมความแล้วก็ต้องหาบให้เป็น เพราะวันนี้เป็นวันหาบ มาทำความเข้าใจ เรื่องหาบกันสักครั้ง หาบของมาวัดก็หาบให้เป็น หาบบ้านหาบเมืองก็ต้องหาบให้เป็น หาบศาสนาก็ต้องหาบให้เป็น หาบเบญจขันธ์ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ก็ต้องหาบให้เป็น อย่าหาบด้วยความยึดมั่น ถือมั่น โดยอุปาทาน ทำได้เท่านี้ก็พอเพียง สิ่งที่ไม่เข้าใจก็หายไปหมด แล้วจะเหมาะสมที่เกิดเป็นพุทธบริษัท เป็นสาวกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ต้องรุ่งเรืองด้วยปัญญา

เขามีคำบาลีว่า "อติโรจติ ปญญาย สมมาสมพุทธสาวโก"   แปลว่า สาวกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าย่อมรุ่งเรืองด้วยปัญญา ถ้าใครไม่รุ่งเรืองด้วยปัญญาคนนั้นโง่ คนโง่เป็นสาวกของพระพุทธเจ้าไม่ได้ เพราะสาวกของพระพุทธเจ้าต้องรุ่งเรืองด้วยปัญญา เพราะเหตุที่พระพุทธเจ้าเป็นผู้ทรงปัญญา  พุทธะ แปลว่า ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน สวดมนต์กันอยู่ทุกวันว่ากันอย่างนี้ พุทธโธ ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน สาวกของพระพุทธเจ้า ต้องเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน เราต้องเข้าใจ ทุกๆสิ่งที่เรากระทำ เข้าใจทั้งตัวหนังสือ เข้าใจทั้งความหมาย เข้าใจถูกต้องแล้วจะหายโง่ จะมีปัญญา จะรุ่งเรืองด้วยปัญญา

ในวันนี้ฉันพูดเรื่องหาบแล้ว สังเกตเห็นว่าไม่ค่อยจะรู้ว่าหาบ คือหาบอะไร ถามแล้วตอบไม่ได้ ตอบแบบไม่รู้เรื่อง จึงบอกให้รู้ว่า หาบ ทั้ง ๓ อย่าง หาบของอย่างหนี่ง หาบศาสนาอย่างหนึ่ง หาบตัวเอง หาบเบญจขันธ์นี่อีกอย่างหนี่ง ต้องหาบให้เป็นทุกๆคน ทุกๆชนิด แล้วการทำบุญในวันนี้ คือหาบจะได้ความหมาย จะมีความหมาย จะได้ประโยชน์ ไม่เสียที ที่ยุ่งยาก ลำบาก แล้วจะได้ผล ได้อานิสงค์ คุ้มค่าหรือเกินค่า ไม่เสียที ที่ปู่ย่าตายาย ได้ตั้งธรรมเนียมประเพณีหาบนี้ไว้ ไม่รู้ว่าหาบมากี่ชั่วคน หรือกี่สิบชั่วคน หรือกี่ร้อยชั่วคนก็ไม่รู้ แต่เรื่องหาบ หาบนี้มันต้องชำระสะสางให้ดี ให้สำเร็จเกิดประโยชน์เข้าใจในเรื่องหาบนี้  ขอร้อง ขออ้อนวอนให้ช่วยจำให้ดี ว่าหาบ หาบนี้คือหาบอะไร หาบอย่างไร จึงจะไม่มีความทุกข์ จะเป็นการเจริญ รุ่งเรืองของบ้านเมืองด้วย ของศาสนาด้วย และของด้วยตัวเองด้วย นี่แหละเรื่องหาบ มีใจความสำคัญเท่านี้

ที่นี้เรื่องอาสาฬหบูชาเอาไว้ค่อยพูดตอนบ่าย เวลามีจำกัด วันนี้ขอให้ตั้งอกตั้งใจ นึกแต่เรื่อง หาบ หาบ หาบ หาบนี้ หาบให้ถูกต้อง หาบทางกายให้ถูกต้อง หาบทางจิตใจให้ถูกต้อง หาบทางสติปัญญาทางวิญญาณให้ถูกต้อง หาบสิ่งของ เป็นหาบทางร่ายกาย หาบบ้านหาบเมือง หาบทางศาสนา เป็นหาบทางจิตใจ หาบตัวเองหาบเบญจขันธ์ เป็นหาบทางวิญญาณอย่างสูงสุดเลย ใครทำได้ครบทั้ง ๓ อย่างนี้ คนนั้นไม่เสียทีที่มาหาบในวันนี้ จบสักที  เตือนให้หาบให้ถูกต้อง และให้เป็น ที่นี้ก็สวดถวายพรพระตามธรรมเนียม การสวดถวายพระนี้เป็นหน้าที่ของพระภิกษุสงฆ์ พวกท่านก็มีหน้าที่ฟัง ถ้าไม่ชอบฟัง ก็ไปตักบาตรข้าวสาร หรือไปทำอย่างอื่นให้เสร็จ ในขณะที่พระสวดถวายพรพระ