ท่านสาธุชน ท่านปลัด และบรรพชิต

ทุกคนว่าพร้อมกัน อุกาสะ วันทามิ ภันเต สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต มะยา กะตัง ปุญญังสามินา อะนุโมทิตัพพัง สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ ทั้งหมดนั่ง

สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต  ถวายเครื่องสักการะ ถวายสักการะก่อนนะครับแล้วค่อยกราบ  มีติดมาก็กรุณาส่งมอบมา มอบให้ผู้แทนข้างด้านหน้า

อุกาสะ ทวารัตตะเยนะ กะตัง สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต

อะหัง ขะมามิ, ตุมเหหิปิ เม ขะมิตัพพัง

ขะมามะ ภันเต.

กายกรรม วจีกรรม มโนกรรม มีโทษน่าติเตียนอันใด ถ้ามีอยู่ระหว่างเราทั้งสองฝ่าย ขอให้ เป็นอโหสิกรรม ด้วยการทำ สมิทธิกรรม ในวันนี้ ให้ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป จนตราบเท่าเข้าสู่พระนิพพานเทอญ

สาธุ กราบ

ทั้งหมดยืนขึ้น

วันทามิ ภันเต สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต มะยา กะตัง ปุญญัง สามินา อะนุโมทิตัพพัง สามินา กะตัง ปุญญัง มัยหัง ทาตัพพัง สาธุ สาธุ อะนุโมทามิ

นิมนต์นั่ง นิมนต์กราบ

ธรรมมะวินัย กระผมขออนุโมทนา เป็นอย่างสูงโดยส่วนตัวก็ขอขอบพระคุณ เป็นอย่างยิ่งในการที่ได้มากันสู่สถานที่นี้ ในวันนี้ ในลักษณะเช่นนี้ อย่างที่เราเคยกระทำกันมาทุกๆ ปี

กระผมขอโอกาส อย่าหาว่า รบเร้าเซ้าซี้ พูดแต่เรื่องเดียว ขอให้เพื่อนสหพัธมิตร พรหมจารีย์ทั้งหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้บวชใหม่ ที่ยังเป็นภิกษุหนุ่ม สามเณรน้อย จึงได้ยึดถือเอา ใจความ หัวใจ ของเรื่องที่ได้กระทำในวันนี้ ว่านี้แหละเป็นประมวล เป็นหัวใจของความรอด อยู่รอดของพวกเรา คณะเรา  ความหมายของการทำวัตรแบบไทย ว่ากันแบบไทย สมัยลังกาด้วยซ้ำไป แบบไทยนี่

ข้อที่ ๑ อุกาสะ วันทา  นี่ทำวัตร

ข้อที่ ๒ สัพพัง อะปะราธัง ขออภัยโทษ

ข้อที่ ๓ มะยา กะตัง แลกเปลี่ยนส่วนบุญ

สามข้อเท่านั้นแหละ ขอให้รักษาไว้คู่กับชีวิต กับหมู่ กับคณะ การเคารพ ต้องเคารพทุกอย่างไม่ยกเว้นอะไร คือว่าเอื้อเฟื่อเคารพ เคารพเขาเป็นแบบนั้น เขาเป็นพรรค์นั้น เขาต่ำกว่าเรา เคารพให้ถูกกับเรื่อง สูงกว่าเราก็เคารพอย่าง เสมอกันก็เคารพอย่าง ต่ำกว่าเราก็เคารพอย่าง ขอให้มีความเคารพ อย่าเฉยเมย แม้แต่สัตว์เดรัจฉานก็เคารพว่ามันเป็นสัตว์เดรัจฉาน มันควรจะได้รับความเมตตาปราณีเอื้อเฟื่อ เอาใจใส่ ไม่ใช่สำหรับดูถูก เล่นตี เล่นอะไรไม่ใช่ ขอให้มีความเคารพซึ่งกันและกัน เราก็จะไม่มีการทะเลาะเบาะแว้งกันโดยเฉพาะ แค่บวชใหม่ๆ  มักจะไม่ค่อยจะระวังสังวรณ์

ข้อสอง แค่ว่า สัพพัง อะปะราธัง ขอให้อดโทษ นี่ด้วยหลักธรรมชาติ มันช่วยไม่ได้ที่การเป็นอยู่เนื่องกัน  อดไม่ได้แค่มันจะล่วงเกินกันบ้าง โดยเจตนาก็ดี ไม่เจตนาก็ดี  ถ้ากิเลสยังมี ก็พูดพันนี้ อดไม่ได้ที่มันจะนึก คิดร้ายผู้อื่น ในที่สุดก็ดูถูกดูหมิ่น แต่ว่ามันมีโทษ ถ้าบังคับไม่ได้ ก็ให้มันพูดออกมาเลย บังคับไม่ได้ มันก็ตบตีเลย ขอให้ถือว่าเป็นโทษ ขอโทษ อดโทษ ขอโทษ อดโทษ ขอโทษ อดโทษ ด้วยใจจริง อย่าได้ทำแต่เพียงภายนอก ถ้ามิฉะนั้นมันมีโทษติดตัว โทษมันเป็นของสกปรกอย่าเอาไว้ แม้แต่ขี้ไครสักนิดมันก็คัน เอาไว้ไม่ได้ ต้องถูออก โทษทางจิตใจมันแรงกว่านั้นมาก ขอให้ช่วย อดโทษ ขอโทษ อดโทษ ขอโทษ อดโทษ มีโทษต้องขอโทษ ต้องขอโทษ ต้องอดโทษ อย่าได้เอาไปผูกไว้ แล้วจะได้เกลี้ยงดี เกลี้ยงดี เหมือนอาบน้ำสะอาดดี

มะยากะตัง บุญยัง นี่ แลกเปลี่ยนส่วนบุญ นี้มันเป็นอาการของเพื่อนเกิด แก่ เจ็บ ตาย เพื่อนเกิดแก่ เจ็บตาย มันต้องรักใคร่ มันต้องไม่อิจฉาริษยา มันจึงมีขนบธรรมเนียมประเพณีหรือวินัย  ให้แลกเปลี่ยนส่วนบุญ มะยากะตัง บุญยัง สามินา นี้  บุญใดแค่กระผมได้ทำขอให้ใต้ท้าว มีส่วนที่ใต้เท้าทำขอให้ผมมีส่วนอนุโมทนา นี่แค่เป็นเรื่องที่ว่า ที่ได้เป็นเพื่อน ร่วมเกิด แก่ เจ็บ ตายด้วยกันได้  มันต้องมีความหวังดีต่อกัน เมื่อผมเด็กๆ ได้ยินเข้าสวด ทุกหน ทุกแห่ง เอาบุญมาให้นะลูกนะ หลานนะ  เดินตามกลางถนนยังได้ยินคนแก่เทียวพูดรายทาง เที่ยวนี้ไม่ได้ยิน ได้ยินไหม ไม่ได้ยิน  ถามแลได้ยินใครพูด เดี๋ยวนี้เปลี่ยนแปลงมาก จิตใจเป็นอย่างไร ขอให้คิดดู ผมเด็กๆ เดินตามย่า ไปวัดฟังเทศกลับมา ย่าพูดให้ บุญลูกน่า หลานน่า บ้านใครพบหน้า ๒๐ คน กว่าจะถึงบ้านตัวเอง เพื่อความเป็นเพื่อนเกิดแก่เจ็บตายอย่างยิ่ง

ขอบอกกล่าวว่า ญาติโยมทั้งหลายที่นั้งฝ่ายโน่นให้ช่วยนึกมั่ง ช่วยรักษาไว้เถิด ประเพณีแค่ว่า เอาบุญมาให้น่า ลูกหน่า หลานหน่าไปวัดทำบุญกลับมา สวนทางเดินทางกลับมาพบเด็กๆก็ดี ผู้ใหญ่ก็ดี เอาบุญมาให้นะ ให้กระทั่งคนเท่าๆ กัน เสมอกัน ไม่ใช่เด็กๆ พูดมึง พูดกูเลย นี่เป็นทั้ง วัฒนธรรม ศีลธรรม  อริยธรรม อยู่ในตัวเสร็จ เรียกว่า อริยวัง สะปฎิปฎา ก็แล้วกัน ข้อปฎิบัติที่อริยเจ้าทั้งหลาย ได้เคยทำกันมา ขอให้เรารักษาไว้ สงวนไว้ ให้ยังคงมีอยู่กับพวกเราตลอดไป  นี่คือหัวใจของการกระทำวัตร แบบโบราณ แบบไทย ที่ทำกันมาเป็นร้อยๆ ปี ผมเชื่อใครไม่เชื่อก็ตามใจ แบบไทยไปสอนให้ลังกา ลังกาก็ทำพันนี้เหมือนกันแหละ จึงพอใจ สุขใจ ยินดี แค่ว่าเราได้ทำไว้ ในลักษณะให้มีอยู่ไว้ รักษาไว้ รักษาไว้ ขอร้องขอวิงวอนว่าช่วยทำกันต่อไป อย่าให้ขาดสาย ทายก ทายิกา อยู่แค่บ้าน ไม่ได้ทำแบบนี้ หัวใจทำเถอะ หัวใจทำเถอะซึ่งรางกายไม่ได้ทำ

ข้อที่ ๑ เคารพซึ่งกันและกัน ข้อที่ ๒ ขอโทษซึ่งกันและกัน ข้อที่ ๓ ให้แผ่ ส่วนบุญ ซึ่งกันและกัน ช่วยจำไว้ที ช่วยทำให้เป็นประจำทีเถอะ ซึ่งแค่อยู่ที่บ้าน ฆราวาสจะได้บุญแค่เหมือนที่พระทำกันพันนี้แหละ เคารพนี้มันก็ได้เพื่อความเอ็นดู สงสาร รักใคร่ อดโทษ ไม่มีเวรไม่มีภัย รักใคร่กลมเกลี่ยว แลกเปลี่ยนส่วนบุญ อันนี้ไม่อิจฉา ไม่ริษยา  เพราะมันเป็นเพื่อน เกิด  แก่ เจ็บ ตาย  ขอฝากไว้ ได้ขอได้โปรดช่วยบอก  ช่วยกล่าว ติดๆ ต่อๆ กัน โดยเชื่อแน่ว่าทุกองค์อยู่ไปนาน ก็เป็นครูบาอาจารย์ อุปชาอาจารย์ ต่อๆไปแล้วแหละ ขอฝากๆ ไว้ ช่วยบอกข้อนี้ไปยัง ลูกศิษย์ ลูกหาทั่วๆไป สืบกันไว้ สืบกันไว้ อยู่กันชั่วกัปป์ ชั่วกัลป์ นี้ข้อแรก ขอพูด อย่าเบื่อ อย่าเบื่อจะฟัง ขอพูด จะพูดทุกปี

คราวนี้ ข้อที่ 2 แค่จะพูดก็คือ เรื่อง แค่ควรจะพูด ชักจะอวดดี เรื่องว่า ถึงเวลา ยิ่งขึ้น อย่างยิ่งขึ้นจำเป็นยิ่งขึ้น ซึ่งพวกเราจะต้องทำหน้าที่ของเรา หน้าที่ของเรา หน้าที่ของที่นั้งอยู่พวกเรา ภิกษุ พุทธบริษัท อุบาสก อุบาสิกา หน้าที่สืบศาสนา ช่วยโลกให้มีสันติภาพ หน้าที่ใครมั่งถามแล ที่นั้งอยู่ในที่นี้ ทั้งพระ ทั้งฆราวาส แค่ไม่ได้เป็นทาสของพระพุทธ ที่ไม่ได้เป็นทาสของพระธรรม ที่ไม่ได้เป็นทาสของพระสงฆ์ ใครมั่งแค่ไม่ได้เป็น ถ้าไม่ได้เป็น มันขี้หก ตอนเย็นพูด ทุกวันๆ  ทำวัตรเย็นพูดกัน ทุกวัน ๆ ๆ ทั้งพระ ทั้งฆราวาส พุทธัสสาหัสมิ ธัมมัสสาหัสมิ ทาโส พูดทุกวัน เป็นการประการตัวเอง ทุกวันนี้  มาประกาศตัวเองแล้ว  จึงขอท้วง ขอทักท้วง มาทักท้วงว่า ช่วยกันทำหน้าที่ ช่วยทำหน้าที่ ช่วยทำหน้าที่ ช่วยทำหน้าที่ ของพุทธทาส ธรรมทาส สังฆทาส ให้สมกับที่ได้ประกาสทุกวัน ทุกเย็นๆ ทำวัตรเย็น

พระพุทธเจ้าต้องการอย่างเดียว ให้โลกมันดับทุกข์ พ้นทุกข์ พระพุทธเจ้าไม่ได้ต้องการอะไร เพื่อพระองค์แม้แต่นิดเดียวเลย ต้องการให้โลกทั้งหมด มนุษย์โลก เทวโลก พรหมโลก เทวัณ เทวดา พร้อมทั้งมนุษย์ สมานพราหม รู้ธรรมมะ ดับทุกข์ได้ ท่านต้องการอย่างเดียว ไม่ได้ต้องการมาก ท่านก็ยังตรัสฝากหน้าที่นี้ไว้ ขอให้เราจงเป็นผู้จงรัก สวามิภัก ต่อพระพุทธเจ้าโดยเฉพาะ ทว่าต่อพระพุทธเจ้า ต่อธรรม ต่อสงฆ์เองก็สิ่งเดียวกันแหละ ที่ก็สืบเนื่องต่อกัน ให้พยายาม พยายาม ให้ตรงตามพระพุทธประสงค์ ให้เกิด สันติสุข ให้เกิดสันติภาพ ขึ้นมาในหมู่มนุษย์ ใครปฎิเสธข้อนี้ ไปอ่านดูทั้งพระไตรปิฎกมีพุทธประสงค์ เช่นนี้ คราวนี้ เวลานี้ มันยิ่งจำเป็น จำป็น พอถึง เวลา ก็จำเป็น จำเป็น โลกมันจะวินาสนิ โลกมันจะวินาส ยิ่งขึ้นๆ เพราะความเจริญทางวัสดุ ซึ่งให้ยิ่งเห็นแก่ตัว ยิ่งเจริญทางวัตถุ ยิ่งเห็นแก่ตัว  ยิ่งเห็นแก่ตัว ยิ่งเกิดกิเลส ยิ่งเกิด กิเลส ยิ่ง อาละวาส

แผ่นดินธรรมแผ่นดินทอง บ้าๆ บอๆ แผ่นดินธรรม พัฒนาๆ แผ่นดินทอง ก็เป็นทองแดง  ทองเหลืองเพ่ ไม่ใช่ทองคำ พัฒนาแผ่นดินธรรม พัฒนาแผ่นดินทอง ทองเหลือง ไม่ใช่ทองคำ  ทำเพื่อความสนุกสนาม เอร็ด อร่อย เพื่อสวย เพื่อรวย เพื่อส่งเสริมกิเลส พัฒนาแผ่นดินทอง ต้องด้วยพัฒนาแผ่นดินธรรม ในหัวใจต้องเป็นไทย หัวใจต้องไม่เป็นภัย จึงจะพัฒนาแผ่นดินให้เป็นทอง ให้เป็นทองคำ  งั้นก็เป็นทองแดง ทองเหลืองเพ่ นี้ช่วยกันทีเถอะ ช่วยกัน โลกกำลังจะวินาส ความเจริญทางวัตถุมันให้ความยาบคาย เอร็ด อร่อย เห็นแก่ตัว พอเห็นแก่ตัว ก็ไม่เห็นแก่ผู้อื่น ไม่เห็นแก่ธรรมะ ไม่เห็นแก่ความถูกต้องเพราะมันเห็นแก่ตัว ความเห็นแก่ตัวทวีขึ้น ทวีขึ้นๆ ตามความเจริญทางวัตถุ เวลานี้มันเจริญทางวัตถุ ไม่ได้เจริญทางจิตใจ เรื่องอะไรต้องเอามาพูด มีธุระอะไรที่ต้องเอามาพูด ไม่ใช่ธุระของเรา  เราเป็นสาวกของพระพุทธองค์ สาวกของพระพุทธองค์ มันจะต้องสร้างสันติสุข สันติภาพขึ้นในโลก

โลกมันเดินสวนทาง ยิ่งมากความเห็นแก่ตัวยิ่งมากเป็นเหตุให้เกิดกิเลส เป็นเหตุให้เกิดกิเลส ความเจริญทางวัตถุจะเจริญ จะเจริญด้วยอุตสาหกรรม จะเจริญด้วยเศรษกิจ จะเจริญด้วย อะไรทุกอย่างในที่สุดมันเจริญด้วยสิ่งที่ส่งเสริมความเห็นแก่ตัว ยิ่งส่งเสริมความเห็นแก่ตัว ยิ่งเจริญ เจริญ ยิ่งมั่ง ยิ่งมี ยิ่งมีอำอาจวาสนา ยิ่งเห็นแก่ตัว หาอะไรกับคนเห็นแก่ตัว มีแต่อันตราย การศึกษามันก็ยังบ้าบอที่สุดในโลก ทั้งโลก ทั้งโลกการศึกษาบ้าบอที่สุด คือสอนแต่ให้ฉลาดๆ ฉลาดเป็นอย่างไร ฉลาดๆ ไปโลกพระจันทร์ได้ ไปเที่ยวเล่น กำลังจะไปดวงดาวเน็บจูน จะไปหล่าว ฉลาดถึงแค่พันนี้ ในโลกก็ไม่มีสันติภาพ พอมันใช้ความฉลาดเพื่อความเห็นแก่ตัว ไม่ได้ให้ความฉลาดเพื่อสร้างสันติภาพ ยิ่งฉลาด ยิ่งเห็นแก่ตัว ยิ่งฉลาด ยิ่งเห็นแก่ตัว

การศึกษามันบ้าบอ มันสอนแต่ให้ฉลาดมันไม่ควบคุมความฉลาด สังเกตุให้ดี ผมไม่ได้แกล้งว่า ผมว่าตามความเป็นจริง ฉลาดๆๆ แต่ไม่มีอะไร ควบคุม ความฉลาด แยกธรรมะ แยกศาสนาออกไปเสียจากการศึกษา เมื่อก่อนนั้นอยู่ด้วยกัน ธรรมะช่วยคุมการศึกษา อย่าให้เอาไปใช้อย่างเลว ความฉลาดใช้ส่งเสริมความถูกต้อง  ใช้ส่งเสริมสันติภาพก็ได้ ต่อมาถึงสมัยนี้ เขาแยกออกจากกัน แยกออกจากกัน ในประเทศอเมริกา ที่ได้ยินคงเป็นความจริง ใน รัฐบางรัฐ บางรัฐในอเมริกามีกฏหมาย ถึงกับว่า ถ้าเอาศาสนามาสอนในโรงเรียน ไล่ออก ถือว่า มีความผิดอย่างหนึ่ง ไม่ยอมบางรัฐ เขาว่าให้รีบให้ฉลาด รีบเข้าไป พัฒนาๆ

เห็นศาสนาเป็นเครื่องถ่วงความเจริญ อุปสรรคของการพัฒนา ประเทศไทยไปตามก้นไปเอาอย่างเขา ไปตามก้น ทำพันพรือ ทำพันพรือ ทำพันพรือ ทำพันพรือ  มันก็เหมือนกัน หมดทั่วโลก สอนแต่ฉลาดอย่างเดียวไม่มีอะไรควบคุมความฉลาด เอาความฉลาดไปใช้เห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัว ยิ่งประชาธิปไตย ด้วยยิ่งเลย ยิ่งหมดเลย ใช้ความฉลาดเพื่อเห็นแก่ตัว เพื่อกอบโกบ เอาเปรียบเพื่ออะไรก็ตาม แล้วจะมีความสงบสุขไปได้

ผมเคยพูดแต่ไม่ค่อยมีใครค่อยเชื่อ ยังพูดเรื่อยปัญหาข้อใหญ่มีอยู่ข้อเดียว สิ่งเดียว คือความเห็นแก่ตัว ความเห็นแก่ตัวข้อเดียว คำเดียว เป็นมูลเหตุของปัญหา สารพัด โกรธ อีกแสนอย่างก็ตามก็มาจากความเห็นแก่ตัว ปัญหาขี้ผงขี้ฝุ่นก็มาจากความเห็นแก่ตัว ปัญหาใหญ่เทียมโลกก็เห็นแก่ตัว ในเมืองเทวดาก็เห็นแก่ตัวก็มีปัญหา

ปัญหามันมาจากความเห็นแก่ตัว พอเห็นแก่ตัวก็ไม่เห็นถึงความถูกต้อง ก็ไม่เห็นถึงผู้อื่น ก็ทำไปตามความเห็นแก่ตัว ถ้าเข้มข้นก็หนัก ก็นอนไม่หลับเอง คนที่เห็นแก่ตัวถ้าเข้มข้นหนักมันก็วิตกกังวล หนักมันก็นอนไม่หลับเอง เดี๋ยวก็จะได้เป็นโรค บ้าๆ บอๆ กันยืดยาวเห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัว ร้ายกาจ มันไม่อยากทำงาน มันอยากนอน เด็กวัดคนนี่นอนมันไม่ทำงานเพราะมันเห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัวไม่อยากทำงานแต่อยากเอาเงิน อยากได้

เห็นแก่ตัว ไม่สามัคคี ร้องเรียกสามัคคีให้ตาแหกก็ไม่ได้ ประเทศชาติต้องการความสามัคคีเรียกจากคนเห็นแก่ตัว เอามาจากไหน คนเห็นแก่ตัว มันอิจฉา ริษยา มันอิจฉา ริษยา ไม่ได้ตัวเอง อิจฉา ริษยา ผู้อื่นหล่าว นี่คนเห็นแก่ตัว เข้มข้นก็หนัก เข้มข้นมันก็บ้า รุ่นแรงก็หนัก ฆ่าตัวเอง ฆ่าลูก ฆ่าเมีย ฆ่าพ่อ ฆ่าแม่ฆ่าได้ทั้งเพื่อน คนเห็นแก่ตัว มันทำกับตัวเอง กระทำกับผู้อื่น เอาเปรียบผู้อื่น เบียดเบียนผู้อื่น ทำให้ผู้อื่นได้ลำบาก เบียดเบียนทั้งตนเองเบียด เบียนทั้งผู้อื่น ทั้งสองฝ่าย ความเห็นแก่ตัว ไม่มีปัญหาอะไรที่ไม่มาจากความเห็นแก่ตัว ขออ้อนวอน วิงวอน กราบไหว้ว่า พุทธทาส ธรรมทาส สังฆทาส ทั้งหลายเนี่ย จึงช่วยสนองพระพุทธประสงค์ด้วยการกำจัดความเห็นแก่ตัวในโลก ประพฤติ ให้ดีที่สุด เป็นตัวอย่าง สั่งสอน อบรม ช่วยเหลือ ไม่ให้เห็นถึง ความเห็นแก่ตัว ให้เห็นแก่ความถูกต้องไว้ก่อนเถอะ

คนแค่เห็นแก่ตัว กูได้ ยุติธรรม กูได้ กูดี กูยุติธรรม คนอื่นได้ คนอื่นไม่ยุติธรรม ไม่ถูกๆ เห็นแก่ตัว เมื่อไม่เห็นแก่ประโยชน์ของผู้อื่น แค่เห็นแก่ตัว เมียกับผัวก็กัดกันเละไม่ว่าจะรักกันปางไหน ตามใจ ความเห็นแก่ตัวเกิด ก็ทะเลาะวิวาท ความเห็นแก่ตัว เวลานี้ในโลกเต็มไปด้วยความเห็นแก่ตัว พวกนายทุนชาติ นายทุนเห็นแก่ตัว  ชาติจะเป็นกรรมชีพก็เห็นแก่ตัว ประชาธิปไตยก็เห็นแก่ตัว เผด็จการก็เห็นแก่ตัว ฝ่ายนายจ้างก็เห็นแก่ตัว ฝ่ายลูกจ้างก็เห็นตัวมันแล้วมันจะไม่ฟัดกันได้อย่างไรมันก็ฟัดกันต่อสู้กัน ปะท้วงกันเพราะความเห็นแก่ตัวเพ่ ฝ่ายค้านก็เห็นแก่ตัว ฝ่ายรัฐบาลก็เห็นแก่ตัว จะเอาความสุขมาจากไหนกัน

ความเห็นแก่ตัวนี้ละตัวเดียว ทั้งปัญหาทั้งหมด เมืองคน เมืองสวรรค์ พรหมโลก ก็ยังเห็นแก่ตัวอย่างละเอียดมีความทุกข์ เพราะเห็นแก่ตัวก็เกิด กิเลส พอพอใจตัสมักก็เกิดโลภ เกิดราคะ โลภะไม่ตรงกับตัวไม่ได้กับตัวเกิดโทสะ ราคะยังไม่รู้ว่า ทุกข์ สุข ถ้าเกิดสงสัยก็วิตกกังวลวนเวียนสงสัย ราคะ โทสะ โมหะ มาจากความเห็นแก่ตัว ถ้าอย่ามีตัว ลองคิดแล  ถ้าอย่ามีตัว ความโลภจะเกิดได้อย่างไร โทสะจะเกิดได้อย่างไร โมหะจะเกิดได้อย่างไร  ถ้ามันไม่มีตัว

ศาสนา พระพุทธศาสนาวิเศษสุด สูงสุดเกินที่จะกล่าว เกินอันไหนที่จะกล่าวสูงเท่าเรื่องความไม่มีตัว ไม่มีตัว ไม่มีตัว อย่าว่ารบกวนเวลานิ ขอพูดให้เป็นหลัก แค่การที่จะสอน ลูกศิษย์ ลูกหาต่อไป ในเรื่องพระพุทธศาสนา ไปสอนผิดว่าไม่มีตัว มันไม่ถูกเป็นคำพูดที่เราพูดกัน พูดอย่างง่ายๆ  ถ้าพูดให้ถูก ต้องพูดว่าไม่ใช่ตัว  อนัตตา อัตตา ตัว  อะ ไม่ใช่ ในที่นี้ แปลว่า ไม่ใช่ ไม่ใช่ ตัว พวกหนึ่งสุดๆ สุดฝ่ายซ้าย พวกมี อัตตา อัตตา อัตตา มีตัว สุดฝ่ายขวา นิรตา  นิระ นิระนิรตา นิรตา  ไม่มีตัว ไม่ใช่ พุทธศาสนาทั้งสองอย่าง พระพุทธศาสนาอยู่ตรงกลาง อนัตตา มิใช่ตัว มิใช่ตัว ช่วยจำไว้เถอะ ช่วยสอน นักเรียน ให้ถูกๆ สิ่งที่มีอยู่นี้ไม่ใช่ตัว ไม่เห็นแก่ตัวๆ ขอให้เห็นชัด อนัตตา สุขนี้เป็นอทิฐฐิ อนัตตา ไม่มีอะไรเลย ตรงกลาง สัมมาทิฐฐิ คือ อนัตตา ตัวซึ่งมิใช่ตัว ไม่มีอะไรเลย ตรงกลาง สัมมาทิฐฐิ คือ อนัตตา  ตัวซึ่งไม่ใช่ตัว

คำสอนลึกซึ่งสูงสุด มีประโยชน์สูงสุดของพระพุทธศาสนาเรา คือ คำนี้ละ คำเดียวนี้ละ  มันมิใช่ตัว  มันมิใช่ตัว  มันก็จะไม่เป็นที่ตั้งแห่งตัว ไม่เกิดตัว ไม่กัดใคร ไม่ถูกใครกัด มันไม่มีความทุกข์ ก็จะไม่มากัด เมื่อมันไม่มีตัว และมันก็ไม่กัดใคร แค่ว่า  อนัตตา เป็น มัชชิมา ปฎิปา อยู่ตรงกลาง สุดข้างนี้ ตัวๆ สุดข้างนี้ไม่ๆ  อันนี้มิใช่ตัว มิใช่ตัวสอนฝรั่งมาสามปี เรื่องนี้  ตัวซึ่งมิใช่ตัว ได้รับความพอใจ  หัวใจพระพุทธศาสนา ฝรั่งมาทุกเดือน เดือนหลายๆ สิบคน สอนแต่เรื่องตัวแต่มิใช่ตัว ยิ้ม หัวเรอะ พอใจกัน ว่ามีตัวแต่ไม่ใช่ตัว ชีวิตจะไม่กัดเจ้าของ  และมีตัว ตัวกัดเจ้าของเลวกว่าหมาหล่าว เพราะหมามันไม่กัดเจ้าของ นี้มันกัดเจ้าของ ตัวกู ตัวกู ตัวกู ถ้าให้ถูก อนัตตา มิใช่ตัว  มิใช่ตัว ถ้าไม่ใช้ตัว ก็ไม่เห็นแก่ตัว มันก็ไม่เกิดปัญหา  ไม่เกิดอะไร ซึ่งให้เกิดความทุกข์ ซึ่งสอนไวให้ถูกต้อง สติมีทักษะ ทักษะฉลาด ก็ไม่หลงในเวทนา ไม่หลงในเวทนา ก็ไม่เกิดตัญหา ไม่เกิดตัญหาก็ไม่เกิด อุกาสะ ก็ไม่เกิดทุกข์ ช่วยจำไว้คำสูงสุด หลักสูงสุด ซึ่งเราจะสู้ สู้ศาสนาใดๆ ได้ทั้งโลกคำนี้ อนัตตา มีตัว ซึ่งมิใช่ตัว เกิดความรู้สึกว่าตัว ตัวตามธรรมชาติเกิด เกิดแต่นั้นไม่ใช่ตัว ความรู้สึกว่าตัวมันต้องเกิดตามธรรมชาติสิ่งใดมีชีวิต ย่อมมีความรู้สึกว่าตัวแต่นั้นให้รู้ว่ามันไม่ใช่ตัว มันเป็นความโง่ที่เกิดขึ้นมาในจิตใจเองว่าตัว ตัวนี้เป็นความโง่ ความมายา ไม่ใช่ตัวจริง

สมมติว่าเจ็บๆ มันต้องเกิดความเจ็บเข้าก่อน เกิดความเจ็บ มันเกิดความเจ็บ มันพูดให้รู้สึกให้เอามาเป็นกู เจ็บแล้วถึงรู้ เอ้า กูเจ็บ นี่กูไม่ใช่ของจริง เกิดขึ้นที่หลังความรู้สึก รักขึ้นมาถึงรู้สึกว่ากูรัก เกลียดขึ้นมารู้สึกว่ากูเกลียด โกรธขึ้นมารู้สึกว่ากูโกรธ  กูไม่ใช่ของจริง ไม่ใช่ตัว มีดบาดนิ้ว มีดบาดกู ชาติโง่ ถ้ามันมีกู มันต้องมีปัญหามันต้องมีความทุกข์ ถ้าถูกกัด หรือ กัดผู้อื่น ถ้ากำลังจะกัดผู้อื่นหรือถูก ผู้อื่นกัด เพราะมันถ้าไม่มีตัว

ขอให้ตั้งใจไว้เถิด ว่าต่อไปจะต้องต่อสู้ จะต้องเผชิญหน้ากัน ต่างศาสนาก็ให้ช่วยกัน สร้างสันติสุข สันติภาพในโลก สักวันมนุษย์จะฉลาดขึ้นพอที่จะหันมาหาศาสนา  หมดท่าเข้าแล้ว เห็นท่าเข้าแล้ว เจริญด้วยอุตสาหกรรม วิเศษวิโส ไปเที่ยวโลกต่างๆได้ เหมือนไปเที่ยวหลังบ้านหมดท่า มันดับทุกข์ไม่ได้ มีแต่แข็งขึ้นๆ ๆ เอาหลักฐานไหนมายืนยัน หลักฐานคือ มันต้องสร้างเรือนจำเพิ่ม มันสร้างไม่ทัน ต้องสร้างเรือนจำชั่วคราว ตำรวจยังสร้างกันไม่ไหวไม่สำเร็จ จึงต้องคัดไล่ออก ก็ไม่มีตำรวจที่ดีพอ  ต้องสร้างศาล เพิ่มศาลกันอีกมากมัน ต้องสร้างโรงพยาบาลบ้า โรงพยาบาลโรคจิต เพิ่มๆๆ  นั้นมันพิสูจน์ หลักฐานมันพิสูจน์ มันผิด มันเดินไปผิด มันเพิ่มความเห็นแก่ตัว มันก็มีอาการพันนี้ละ ไม่มีใครปราณีใคร เอาแต่จิตใจ สร้างมลภาวะให้เห็นแก่ตัว ยาเสพติด ของเสพติด เพราะเห็นแก่ตัว ความโง่ก็เห็นแก่ตัว เพราะยาเสพติด มีปัญหายาเสพติด ใหญ่โตมโหฬาร โรคเอดส์ โรคแอด  บ้าๆ บอๆ  มาจากความเห็นแก่ตัวทั้งเพ ถ้าอย่ามีความเห็นแก่ตัวเท่านั้นแหละ มันจะหมดปัญหาทั้งทางกาย ทางจิตใจ ทางวิญญาณ คือ สติปัญญา 

ขอให้พวกเราทุกคน พุทธทาส ธรรมทาส สังฆทาส ที่เป็นทั้งชาวบ้านและชาววัด ไม่ได้มองในข้อนี้ แผ่นดินทอง แผ่นดินธรรม เด็กเล่นอมมือ แผ่นดินทองแดง แผ่นดินทองเหลือง มันจะแก้ปัญหาอะไรได้ ถ้าทองคำมันต้องหมดความเห็นแก่ตัว มันต้องหมดกิเลสหมดความเห็นแก่ตัวไม่สามารถทำอันตรายตัวเอง ไม่สามารถทำอันตรายผู้อื่น รบกวน คงจะเหนื่อยอยู่ลำบากบ้าง แต่ว่าขอโทษ ปีหนึ่งพบกันที พระพุทธเจ้าทรงแนะนำให้พบกันบ่อยๆ เมื่อได้พบกันก็อย่าให้เสียประโยชน์ ขอให้ได้ประโยชน์ มันจึงต้องขออภัยที่พูดบ้าง เหนื่อยในการทนฟัง  ผมพูดก็เหนื่อยเหมือนกันละ ไม่ใช่ไม่เหนื่อย

เวลานี้เป็นอาการไม่มีแรง ไม่เจ็บ ไม่ไข้ ไม่แคบ ไม่หยอก สะบายดีแต่ไม่มีแรง แต่ถึงคร่าวจะพูด ต้องพูด พูดกัยเพื่อนพันธมิตร พรหมจารี ว่าถึงเวลายิ่งขึ้น ถึงเวลายิ่งขึ้น จะต้องช่วยโลก ช่วยมนุษย์ ซึ่งมันจะเจริญด้วยความเห็นแก่ตัว การศึกษานี้แหละมันส่งเสริญความเห็นแก่ตัว ฉลาดอย่างเดียว ไม่ควบคุมความฉลาด สมัยคนป่า ไม่นุ่งผ้า แสนปี ล้านปีเมื่อก่อนไม่นุ่งผ้า เพราะมันโง่ เพราะมันฉลาดขึ้นมา ฉลาดขึ้นมา พร้อมกับความเห็นแก่ตัวฉลาดเอาเปรียบ ฉลาดเอาเปรียบ เวลานี้ที่จะเอาเปรียบกลายเป็นวิชาสูงสุดเรียกจิตวิทยา วิทยาสูงสุดเรียกว่า จิตวิทยา เรียนเอาเปรียบทั้งเพ่ เห็นแก่ตัว เอาเปรียบทั้งเพ่ ในบันดามีในโลกๆ จิตวิทยา ก็จะหมดตัว ตัวกู เขาไม่เอาเข้าไม่สนใจ เขาไม่รู้จัก เราจะอยู่ร่วมโลกกับคนเห็นแก่ตัวต่อไป ลำบาก ลำบาก ลำบากมาก พยายามช่วยกันแก้ไข แก้ไข อย่าเห็นแก่ตัว อย่าเห็นแก่ตัว เห็นแก่ความถูกต้อง เห็นแก่ผู้อื่น พยายามทำสติสัมปชัญญะ เจริญสติปัฎฐาน

เจริญสติปัฎฐานวันนี้ไว้เสมอไว้ว่าถ้าเกิดอะไรขึ้น ก็อย่าเข้าใจว่าตัวเจ็บขึ้นมาอย่าว่ากูเจ็บ มือมันเจ็บ ตีนมันเจ็บ อะไรมันเจ็บ อย่าให้ตัวกูมันหลอน ตัวกูมันหลอก พอมีตัวกูต้องโกรธ พอมีตัวกูตั้งรัก ต้องโกรธ ต้องเกรียด ต้องกลัว ต้องตื่นเต้น ต้องวิตกกังวลอาลัยอาวรณ์นอนไม่หลับ อิจฉาริษยา ห่วงหึงฆ่ากันตาย นั้นละความเห็นแก่ตัว เขาไม่สนใจธรรมะกัน ไม่สอนลูก สอนหลานตั้งแต่เล็กๆ เป็นกันมาก เด็กวัยรุ่นของเราจึงเป็นโรคทางจิตนี้มาก มากแค่พามาแค่นี้ช่วยที่ ช่วยที่ มันเสียจิตไปเสียแล้ว ช่วยไร เด็กมันกำลังจะบ้า ช่วยอะไรมันพูดมันแค่ฟังไม่ถูก  นี่พ่อแม่เลี้ยงดูแลมาไม่ดี เลี้ยงดูมาไม่ดี เด็กๆ ของเราเจริญด้วยความเห็นแก่ตัวพร้อมที่จะเกิดกิเลส พร้อมที่จะให้เกิดความทุกข์ทรมานตน เป็นปัญหาอย่างเดียวของมนุษย์ ซึ่งถ้าพระเจ้า พระสงฆ์ เราจะเป็นที่พึ่งเขา ขอให้สนใจเรื่องนี้ ให้ความไม่เห็นแก่ตัวกกลับมา ให้วรรณธรรมความไม่เห็นแก่ตัวกลับมาอย่างโบราณ  ปู่ย่าตายาย เคยพอใจในเรื่องนี้ ขนบธรรมเนียมประเพณี บอกตัวเองไว้ทุกคืน ทุกคืน ให้สวดมนต์ คนโบราณ สวดมนต์ไหว้พระสวด สัตว์ทั้งหลายที่เกิดแก่ เจ็บตายด้วยกันทั้งหมด ทั้งสิ้น ว่าไป ทุกคืน ทุกคืน  มันไว้เตือนตัวเอง ย้อนตัวเอง 

วัฒนธรรมโบราณซึ่งมันหายไป ก่อนจะรับประทานอาหาร ต้องได้ให้สิ่งอื่น มีชีวิตกินก่อนแล้ว จึงถือปฎิบัติก่อนจะลงมือ เปิบข้าวกินเอง ต้องให้สิ่งที่มีชีวิตได้กิน แม้ที่สุดก็ให้มด มดคัน เอาข้าวก้อนเล็กๆ ให้มดคัน มดคันกิน ตังเองจึงมากิน แลจิตใจมัน มันจะต่างกันไหม คนที่จะทำพันนั้น กับไม่ทำพันนั้น คนที่เมตตากรุณาถึงขนาดนั้น  ผมไปแค่นครศรีธรรมราช ไปเที่ยวเปิด สวนโมกข์ วัดชายนา ก่อนวัดชายนาแม่ชีที่อยู่ก่อน ทำพันนั้นทุกองค์ ผมก็งง ว่านี่ทำทำไมว่านี้ทำมาแต่เดิม แค่บุญบวชให้ เอาข้าวก้อนเล็กให้มดกินก่อนจะมานั่งกินเอง เดี๋ยวนี้ไม่มีแล้ว  ถ้าเกิดเมื่อก่อนมีทุกแห่ง บ้านเมืองแค่มีพระพุทธศาสนาแต่พันกว่าปี สมัยศรีวิชัย ต้องมีการกระทำพันนี้ทุกแห่ง กล่อมโลกด้วยเพลง (ฟังไม่ออก)

มีเท่านี้แหละ ช่วยกันกำจัดความเห็นแก่ตัว กำจัดความเห็นแก่ตัว อบรมตัวเอง อบรมลูกหลานเด็กเล็กๆ เกิดขึ้นมา  ให้มันรู้จักความอดกลั้นอดทน ไม่เห็นแก่ตัว สอนให้มันเข้าใจเสียตั้งแต่เล็กๆ ว่ามันไม่ใช่ตัว มันไม่ตัว ไม่ใช่ของตัว นี้มันสอนผิดๆ สอนผิดๆ พอเด็ก วิ่งไปชนเสา พ่อแม่ช่วยตีเสา  พี่เลี้ยงช่วยตีเสา เสามันทำมึงเจ็บ กูช่วยตีเสา นี้คือมันสอนว่ามีตัว เข้าใจว่ามีตัวพรื้อ ไม่สอนความโง่ ของ มึง มึง ไม่ระวัง โดนเสา หัวเจ็บ มีตัว ชนเสา เตะเก้าอี้ ฟัดถ้วยฉาม

อบรมสั่งสอนกันให้ดีไว้ ต้องมีสติสัมปะชัญญะ อย่าโง่ โมโหโทโส ผีบ้าตัวกู เกิดขึ้นมาแล้วไม่ยุ่งกันหมด  มันไม่เคารพใคร ไม่กตัญญูใคร ไม่สามัคคีใคร คนเห็นแก่ตัว คิดกันแล บ้านเมืองจะอยู่อย่างไร  วัดวาอารามจะอยู่กันอย่างไร ขอแถมอีกนิดนะ กระผมมีความคิดแค่ว่าจะช่วยมนุษย์รวบรวมกำลังศาสนา ทุกๆ ศาสนามาช่วยกันกำจัด ความทุกข์ของคนทั้งโลก ก็ได้มีหลักเกณฑ์อันเดียวว่าทุกศาสนา สอนเรื่องความไม่เห็นแก่ตัวทั้งนั้น  ความจริงคัมภีร์ไหนก็ไปเปิดดูศาสนาไหนสอนไม่ให้เห็นแก่ตัว ความถูกต้อง แต่ว่า สาวกหลังๆ  มันไม่ปฎิบัติ ปฎิบัติตรงข้าม ปฎิบัติอิจฉาริษยา ศาสนาอื่นหมายทำลาย ศาสนาอื่น ปล้นสมาชิกของศาสนาอื่นทั้งที่ในพระคำภีร์ เขียนว่ารักผู้อื่น ไม่เห็นแก่ตัว พระเยซู ไม่ได้สอนให้ปล้น สมาชิกของศาสนาอื่น แต่ลูกศิษย์มันทำ นี้แหละ มันทำนอกรีสคำสอนของพระศาสดา เห็นแก่ตัว ยาก ยาก  เราจะต้องรวมปรึกษาหารือ ดูปัญหาทั้งหมด เห็นแก่ตัว  เพราะฉะนั้นคุณ พวกคุณมีวิธีการอย่างไร เอามาใช้ มีวิธีอย่างไร เอามาใช้ๆ พุทธมีวิธีอย่างไรเอามาใช้ คริสต์มีอย่างไร อิสลามมีอย่างไร ฮินดูมีอย่างไร ซิกซ์มีอย่างไร อะไรมีอย่าไร ให้เอามาใช้ เพื่อกำจัดความเห็นแก่ตัว ตามวิธีของตน ของตน ของตนเพื่อรวมกำลังกำจัดความเห็นแก่ตัว

ไอ้เรื่องรวมศาสนานะ ไม่สามารถทำได้ อย่าไปคิด อย่าไปหวัง มันบ้า บ้าปล่าวๆ ไม่รวมได้ไหม ศาสนาต้องมีศาสนาพันนี้ละ เพราะว่าคนโลกมันต่างๆ ๆ กันหนัก  ถือศาสนา เดียวกันมะได้ไหม พูดสั้นๆ ว่าคนโง่ คนฉลาดถือศาสนาเดียวกันไม่ได้ แต่มีวิธีดับทุกข์ ดับทุกข์ ดับทุกข์ของตน ของตนได้นั้นละศาสนาสูงสุด  เคยสูงสุดกันมาแล้วเล่าจื๊อ สอนให้ไม่ยึดดี ยึดชั่ว ไม่ยึดบวก ยึดลบ ศาสนาของศริสต์ คำสอนใบแรกของคำภีร์ไบเบิล เขาให้กินผลไม้ ใบแรกสอนให้แยกดีแยกชั่วไม่ให้ยึดดียึดชั่ว ศาสนาพุทธเราก็ไม่ให้ยึดบวกยึดลบ ยึดดี ยึดชั่ว อยู่เหนือความหมายนั้น ถึงศาสนาฮินดูก็เหมือนกันสอนพันนั้น แต่ต่อมาลูกศิษย์ไม่เอา เลิกทำไม่ได้ เลิกไปก็มี เปลี่ยนไปก็มี  ก็เหลือง่ายๆ ต่ำๆ เมตตา กรุณา รักผู้อื่น เป็นขั้นต่ำ นี้มันขั้นต่ำ ชั้นสูง ไม่ยึดดี ไม่ยึดชั่ว ดีหรือชั่วไม่เข้าไปปรุงแต่งทำให้เกิดตัวตน ข้อนี้ถ้าว่าพวก ครูบาอาจารย์เราเข้าใจเรื่องนิพพานสองอย่างถูกต้อง เข้าใจ เข้าใจอย่างยิ่ง แต่มันสอนกันผิดๆ (ฟังไม่ออก) นิพพานกันเป็นๆ นิพพานกันตายแล้ว (ฟังไม่ออก)

นิพพานธาตุ 2 อย่าง คำตอบแรกคือ คำร้อยแก้ว อรหังสินา สิวา……. นี้มันเป็นอรหันต์ แค่จะว่ายังมี อินทรีย์  ยังไม่ถูกจำกัด (ฟังไม่ออก) มีความรู้สึกชอบใจหรือไม่ชอบใจ  ทุกข์ หรือสุข แต่ ว่าสิ้นกิเลสแล้ว สิ้น โทสะ โลภะ โมหะ (ฟังไม่ออก) เป็นพระอรหันต์ทั้งนั้นแล้ว (ฟังไม่ออก) คำว่าเวทนาที่ได้รับ พอใจ ไม่พอใจ ไม่เป็นสุกข์  ไม่เกิด สุชหรือทุกข์......... นี้คือ(ฟังไม่ออก) อิเทวะ อิเทวะ  ในชีวิตนี้  ในโลกนี้ (ฟังไม่ออก) พูดให้สั้น ให้ฟังง่ายๆก็คือว่า  อันแรกยังรู้สึกเป็นบวกเป็นลบ เป็นสุข เป็นทุกข์ แต่ไม่เกิดตัวกู ทำให้เกิดกิเลส(ฟังไม่ออก)  อันหลังไม่รู้สึกบวกลบ ทุกข์ สุข (ฟังไม่ออก) มันจะเกิดได้อย่างไร ข้อนี้แม้ว่าจะรู้สึกเป็น บวก เป็น ลบ เป็นทุกข์ เป็นสุข อยู่แค่นั้น จะไม่เกิดกิเลส ไม่เกิดตัวกู ข้อนี้ไม่รู้สึกเป็นบวกเป็นลบ ตัวกูไม่มีทางจะเกิด ไม่รู้จะเกิดขึ้นมาได้อย่างไร นี้ธรรมะสูงสุดในพุทธศาสนาพระเจ้าตรัสได้วิทยาศาสตร์  เกิดบวกลบ ก็ได้ แต่อย่าเกิดตัวกู  ไม่เกิดบวกลบ ซะเลย วิเศษที่สุด  คำสอนเรื่องนิพพานสอง เป็นอย่างนี้ แค่คำอธิบายที่เป็นคาถาอยู่ข้างใต้ ไม่รู้ใครเขียน เติมเข้ามา มันอธิบาย ว่า อย่างแรกในชีวิต อยู่อย่างหลัง ตายแล้ว บ้าที่ สุด (ฟังไม่ออก) ว่าถึงมันค้านอยู่ในตัว (ฟังไม่ออก)  ถ้ามันค้านอยู่ในตัว จะเอาอย่างไหน ก็ต้องเลือก(ฟังไม่ออก) ที่พูดนี้เพื่อให้รู้ว่าพุทธศาสนา เราจะเป็นยอดวิทยาศาสตร์ต่อ สู้กับวิทยาศาสตร์ สอนให้อยู่เหนื่อบวก เหนือลบ  ไม่ positive ไม่ negative หมดปัญหาถ้าจะสอนพุทธศาสนา ให้เป็นวิทยาศาสตร์ ก็สอนเรื่องนี้ เรื่องปฎิจสมุปบาท นั้นละ มันเป็นวิทยาสาสตร์

ความเห็นแก่ตัว เกิดมาจากการยึดถือ บวก ลบ พอใจ ไม่พอใจ กิเลส เกิด ตัวกูเกิด ถ้าว่าระวังง่ายๆ อย่าเกิดพอใจ กับไม่พอใจ อย่าเกิดยินดียินร้าย รู้สึกว่าเป็นบวกเป็นลบ เป็นอร่อยเป็นไม่อร่อย  มันอยู่กลางๆ ไม่เกิดการเห็นแก่ตัว ไม่เกิดกิเลส ไม่เกิดปัญหา ไม่ดีใจ ไม่เสียใจ ช่วยบอกให้เด็กเล็กไม่ดีใจด้วย ไม่เสียใจด้วย มันเป็นอย่างไรสบายที่สุด  ดีใจมันก็ตื่นเต้น กินข้าวไม่ค่อยลง เสียใจกินข้าวไม่ลง ไม่ ไม่ดีใจ ไม่เสียใจ อธิบายอยาก  สบายนอนหลับ กินได้ นิพพานล่วงหน้า จะนิพพาน ล่วงหน้าได้ ก็ต้องรู้จักคำว่าไม่ดีใจ ไม่เสียใจ มีรสชาติ อย่างไร ขออภัย ในที่สุดอย่าหาว่า รำคาญ ทนฟัง หรืออวดดีพูดมาก  ก็เพราะว่าผมได้พยายามศึกษา ศึกษาๆ เป็นเวลามา ไม่น้อยกว่า 60 ปี 60 ปี เพื่อไม่ให้วิชาความรู้นี้ตาย ล่วงลับเป็นหมันไปเสีย จึงพยายาม พูดๆๆๆ เขียนบ้าง มั่งพูดมั่ง วิทยุ ทำมาเรื่อย เพื่อไม่ให้ความรู้นี่มันลัดหายไปเสีย

วันนี้ เราได้มาประชุมกันหลักบริหารอริยธรรมกัน เพราะเราจะต้องพูด เรื่องที่มีประโยชน์ที่สุด ตามพระพุทธประสงค์ที่สุด คือช่วยให้มนุษย์ ดับทุกข์ได้ ขอฝาก ขอร้อง ว่าช่วยเอาไปคิด ไปนึก เอาไปศึกษา ใครที่จะพักค้างคืนที่นี้ ก็ขอให้พูดเรื่องนี้ อย่าพูดเรื่องอื่น ให้ได้แผนการช่วยบ้าน ช่วยเมือง ช่วยมนุษย์ให้ลดความเห็นแก่ตัว ลดความเห็นแก่ตัว ลดความเห็นแก่ตัว ก็จะมีสันติสุขของบุคคล มี สันติภาพของมนุษย์  อย่าไปหลงพัฒนาแผ่นดินทองแดง แผ่นดินทองเหลือง แผ่นดินธรรมมันถูกอยู่แล้ว ถ้าเป็นแผ่นดินทอง มันจะต้องอยู่เหนือบวก อยู่เหนือลบ ดับทุกข์ทางจิตทางใจหมดสิ้น จึงจะเป็นแผ่นดินทองคำ แค่ไปมุ่งหวังจะเจริญทางวัตถุอย่างนั้น เจริญทางวัตถุอย่างนี้ ซึ่งสังเกตุเห็นว่าต้องการพันนั้นให้พวกพัฒนา แผ่นดินทอง  มันต้องการแผ่นดินทอง แดง ทองเหลือง  ไปบอกให้รู้ชัดเจนเมื่อว่าจุดประสงค์แผ่นดินทอง จิตใจอยู่เหนือ กิเลส เหนือความทุกข์ เหนือความเห็นแก่ตัว นี่ละแผ่นดินทองคำ  ไอ้หนุกๆ หร่อยๆ นั้นนะ แผ่นดินทองเหลือง เป็นดินทองแดงช่วยไม่ได้ แผ่นดินจะช่วยใคร แผ่นดินทองคำ ในหัวใจของมนุษย์จะเป็นไทย เป็นไทย เป็นไทย ไม่เป็นทาสของกิเลส  ขอความกรุณา แม้แต่ยังไม่เชื่อ ก็ช่วยเอาไปคิด เอาไปคิด เอาไปคิด ถ้าเชื่อเห็นด้วยเท่าไหร่ ก็ทำเท่านั้น ทำเท่านั้น สนองพระพุทธประสงค์ ที่เราทุกคน ทั้งพระทั้งเณร อุบาสก อุบาสิกา  ปฎิฎานตอนเย็นว่า เป็นทาสของพระพุทธ เป็นทาสของพระธรรม เป็นทาสของพระสงฆ์ ใจความสั้นๆ ว่า เราได้ทำถูกต้องแล้ว  รักษาตามประเพณีทำวัตรที่ดี ที่อยู่รอด

เรามาประชุมกัน รับผิดชอบหน้าที่ ของพระสาวก ที่พระพุทธเจ้า ทรงหวัง ทรงมอบหมาย ขอให้เคารพหน้าที่ เคารพหน้าที่เหมือนพระพุทธเจ้าทำงานตลอด 44 พรรษา จนกระทั้งดับขันธ์  ถ้าพูดกันภาษาธรรมดาก็พระเจ้าทำงานจนตาย ทำงานคาที่ตาย เดินวันละกี่โยค  กี่โยค ก็ได้  ในพระไตรปิฎกผมดูไม่มีตรงไหนที่พระพุทธเจ้า ใช้ร่มและรองเท้า ผมกล้าท้าพันนี้ ผมจะค้นเผลอไป ใครเก่งค้นอีกทีว่ามีตรงไหนที่พระพุทธเจ้าได้ใช้ร่มและรองเท้า ไม่มีรถยนต์ นั่งเกวียน  นั่งรถม้า ที่เทียมด้วยสัตว์มีชีวิตไม่เอา เดินๆๆ เท้าเปล่า พวกเราทำงาน 24 ชั่วโมง คิดค้น อยู่เรื่อยไป วันนี้จะไปโปรดใคร รุ่งนี้จะไปโปรดใคร เช้าไปโปรด ตอนบ่ายใครโปรดจะไปหาแค่วัด หัวค่ำโปรดภิกษุ  โปรดสามเณรทำวัตร เที่ยงคืนมาโปรดเทวดา พักผ่อนนิด แล้วเอาหล่าว พระพุทธเจ้าเคารพหน้าที่ เคารพหน้าที่ บูชาหน้าที่จนตลอดพระชนม์ชีพ  วันที่จะนิพพาน กลางวันยังเดินกันโยดๆ ค่ำลงจะนิพพาน ยังมีคนมาถามขอได้โปรด  โปรดปริพาชก แล้วไม่กี่เพลาก็นิพพาน ทำงานจนตาย ทำงานจนสิ้นชีวิต ขอให้พวกเราทั้งหลายถือเป็นคติ บูชาหน้าที่ บูชาหน้าที่  ข้าพเจ้าบูชาหน้าที่ ข้าพเจ้ายืนยันพระพุทธเจ้าบูชาธรรมะ ธรรมะแปลว่าหน้าที่  หน้าที่เป็นสิ่งที่ช่วยให้รอด ทั้งทางกาย ทั้งทางจิต  ตลอด ชีวิตทั้งตัวเองและผู้อื่น นั้นคือหน้าที่ หน้าที่ เหนือพระพุทธเจ้ายังมี สิ่งที่พระพุทธเจ้าเคารพ เหนือฟ้ายังมีฟ้า เหนือพระพุทธเจ้า ยังมีสิ่งที่พระพุทธเจ้าเคารพซึ่งนั้นคือธรรมะ คือหน้าที่ ขอร้อง วิงวอน เพื่อนพรหมจารีทั้งหลายจงเคารพหน้าที่ บูชาหน้าที่ เคารพหน้าที่ เหมือนที่พระพุทธเจ้าเคารพปฎิบัติหน้าที่ของตนให้ถึงที่สุด อยู่ทุกพิพาราตรีกาลเทอญฯ

(คุกเข่าพร้อมกันกราบ)

ช่วยแจกหนังสือ ช่วยแจกหนังสือ ช่วยแจกหนังสือ เข้ามาแจกหนังสือ.เข้ามาแจกหนังสือ ให้เรียบร้อย  ขอโอกาสพูด นิดเดียว เรื่องนิดเดียว เรื่องทำบุญว่า อายุจะถึงปี 84 ที่จะถึงข้างหน้า ขอโอกาสญาติโยม ทั้งหลายได้ทำเป็นพิเศษ ไม่รออายุ ไม่รออายุ ไม่รออายุ  จะเลิกอายุ จะเลิกอายุ เลิกอายุ ไม่กินกันใหญ่ ไม่เลี้ยงกันใหญ่ ไม่บ้ากันใหญ่  ไม่รับเงินกันใหญ่ ไม่ถวายของกันใหญ่ ไม่ให้ของขวัญกันใหญ่ ไม่มี จะทำอย่างไร จะส่งข่าวไปให้ จะออกแถลงการณ์ จะขอทำบุญแบบเลิกอายุ ไม่เลี้ยงกันใหญ่ ไม่กินกันใหญ่ ไม่เลี้ยงกันใหญ่  ไม่ให้เงินกันใหญ่ ไม่ให้ของขวัญกันใหญ่  ไม่บ้า ไม่หนุก ไม่ไรกันใหญ่ เลิกอายุ จะส่งรายการแถลงการๆไปให้ จะพิมพ์รายการไปให้ พิมพ์แจกเงินแจกหนังสือเฉพาะเจ้าอาวาสสำหรับวัด แต่ละวัดๆ (สาธุ)

ต่อไปนี้จะขออนุโมทนา ให้เป็นภาษาไทย สักเล็กน้อยก่อน แล้วจึงค่อยให้สงฆ์ ทั้งหลาย อนุโมทนาด้วยภาษาบาลี

ขออนุโมทนาในการกระทำของท่าน ทายก ทายิกา ในการถวายผ้าป่า และขอให้ตั้งใจ ให้ถูกต้อง ให้สำเร็จประโยชน์เต็ม เต็ม ตามความหมาย อย่างที่ควรจะได้รับ จึงขอให้ทำในใจเสียให้ถูกว่า การบำเพ็ญทานวันนี้ เพื่อประโยชน์แก่ความตั้งอยู่ได้ แห่งพระศาสนา เพื่อคนทั้งโลก เพื่อประโยชน์แก่การตั้งอยู่ได้ แห่งพระศาสนาตั้งอยู่ได้ เพื่อเป็นประโยชน์แก่คนทั้งโลก คุณลองคิดดูว่าใจมันกว้างเท่าไหร่เพื่อประโยชน์แก่คนทั้งโลก และเพื่อการตั้งอยู่ได้แห่งพระศาสนา  ตามพระพุทธประสงค์ ตามพระพุทธประสงค์  เมื่อมีผู้บวชอยู่ มีผู้เล่าเรียนอยู่ มีผู้ปฎิบัติอยู่ มีผู้ได้รับผลของการปฎิบัติอยู่  มีผู้สอนต่อๆ กันไปอยู่  พระพุทธศาสนา ก็ยังมีชื่อว่ายังมีอยู่ และก็เผยแพร่ไปทั่วโลก เพื่อประโยชน์แก่คนทั้งโลก แก่คนทั้งโลก ถ้าไม่เคยเข้าใจอย่างนี้ ขอได้เข้าใจเสียใหม่เดี๋ยวนี้ว่า เพื่อประโยชน์แก่คนทั้งโลก อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ มันเพื่อตัวกู เพื่อของกู มันยิบมือเดียว ไม่ใช่สาวกของพระพุทธเจ้า

นี่พูดกันตรงๆ ไม่กล้าโกรธ  หิตายะ สุขายะ  เพื่อพวกกู  นี้ แบบนี้ไม่ใช่สาวกของพระพุทธเจ้า นั้นเพื่อตัวกูเพื่อของกู เพราะฉะนั้นท่านทั้งหลายที่ถวายผ้าป่านี้ เข้าใจเสียใหม่ว่า เพื่อประโยชน์ แก่คนทั้งโลก ไม่ใชเพื่อตัวกูสองสามคน ไปนอนในวิมารไม่ใช่ เล็กไป เล็กไป มากไปกว่านั้นอีก ก็คือว่า พระพุทธองค์ ทรงประสงค์ พุทธบริษัททั้ง ๔ ช่วยกันสืบอายุพระศาสนาไว้ การที่ช่วยให้พระพุทธศาสนาคงอยู่ได้นี้ เป็นการสนองพระพุทธประสงค์อันใหญ่หลวง ไม่ใช่ประโยชน์ ของกู ของตัวกู ไม่กี่คน ขอให้คิดกันเสียใหม่ และตั้งใจกันเสียใหม่  ถึงแม้ปากจะพูดว่า อัมหากัง หิตายะ สุขายะ แต่ในใจขอให้มันเป็นลูกศิษย์ ของพระพุทธเจ้า ทำเพื่อสนองพระพุทธประสงค์ เพื่อความตั้งอยู่ได้แห่งพระพุทธศาสนา และก็เผยแพร่ไปเป็นประโยชน์แก่คนทั้งโลก โลกมันกำลังจะฉิบหายอยู่แล้ว เห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัว ไม่มีธรรมะ ไม่มี ศาสนา กำลังจะวินาสอยู่แล้ว ช่วยกัน ตั้งอกตั้งใจให้มันบรรเทาลดละ ความเห็นแก่ตัว มาเห็นแก่ ธรรมมะ เห็นแก่ผู้อื่น มีความรักใคร่ เมตตาปราณี โลกนี้มันจะไม่วินาศ

ในการถวายทานอีกแบบหนึ่ง มักลงท้ายว่า อาสนะ สะวัง โหตุนั้นเป็นไปเพื่อพระนิพพาน มันก็ดีๆ อาจจะดีเกินไป สำหรับคนเห็นแก่ตัว คงทำไม่ได้ มันว่าแต่ปาก เป็นไปเพื่อ สิ้น อาสาวะ อาสาวะ นันทัง โหตุ (ฟังไม่ออก) นั้นมันทำไม่ได้ เพราะว่า เพียงแต่ เห็นแก่ตัว ไปนอนในสวรรค์ ไม่กี่คน นี่มันยังละไม่ได้  จึงขอทำความเข้าใจ กันซะเดียวนี้ว่า คนจะพูดอย่างนั้นก็ได้ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ก็ได้แต่ขอให้มันหมายความว่าประโยชน์ที่สูงสุด  ในทุกคนเมื่อได้รับ และก็ให้เป็นการช่วยให้ พระศาสนามีอยู่มีอยู่  แม้จะมีเพียงแต่ปริยัติก็ไม่เป็นไร ไม่สูญ ถ้าปริยัติ มันสูญไปหมด ก็สูญไปหมด ถ้าปริยัติยังอยู่มันตั้งต้นใหม่ได้ อย่างน้อยก็ขอให้อย่างน้อยปริยัติยังอยู่ แม้อย่างอื่นจะสูญเสียไปหมดแล้ว แต่ถ้าปริยัติ ยังอยู่มันตั้งต้นใหม่ได้ นี้คือข้อที่สนใจ ช่วยให้พระบวชอยู่ได้ เล่าเรียนอยู่ได้  มันก็มีศาสนาตั้งอยู่ เผยแพร่สั่งสอนกันไปทั่วโลกได้ โลกนั้นก็ยังไม่วินาศ ไม่เกี่ยวกับอยู่กับการไปนอน ในวิมานไม่กี่คน กับคนทั้งโลกได้รับประโยชน์ มันใกล้กันนัก และเพื่อสืบพระพุทธศาสนา สนองพระพุทธประสงค์ ด้วยความกตัญญู  ช่วยศาสนาตั้งอยู่ได้ตามพระพุทธประสงค์ข้อนี้ก็รวมมาถึงพวกเราบรรชิตด้วย ไม่ใช่แต่พวกฆราวาสส่วนเดียว จึงขอให้ตั้งใจเสียใหม่  ท่านทั้งหลายก็จะได้รับประโยชน์ เต็มๆ เต็ม ๑๐๐% เต็มที่มันควรจะได้ ช่วยกันทุกอย่าง ช่วยกันทุกทาง เพื่อให้พระศาสนา ยังคงมีอยู่ในโลก เพื่อช่วยให้โลกนี้มันรอด

เดี๋ยวนี้มันเพิ่มความเห็นแก่ตัว ยิ่งเจิญ ยิ่งเห็นแก่ตัว ๆ ๆ ก็ดูเอาเองพอเห็นแก่ตัว แล้ววัยจะเป็นอะไร  คนเห็นแก่ตัว เอาเปรียบอิจฉา ริษยา ขี้เกียจ แล้วก็ทำลายทุกอย่างที่เป็นสาธารณะ มลภาวะ สร้างปัญหานานาสารพัดอย่าง  จนกระทั้งมันเป็นบ้าฆ่าตัวเองตายไปเลย  ต้องลดความเห็นแก่ตัวลง ลงเรื่อยๆ แล้วโลกนี้ก็จะมีความผาสุข นั้นจึงช่วยกันเผยแพร่สั่งสอนทุกอย่าง ให้มันลดความเห็นแก่ เห็นแก่ตัว  ถ้าจะบำรุงพระศาสนา ก็ให้บำรุงไว้เพื่อมีอยู่ในโลกเพื่อให้ลดความเห็นแก่ตัว นั้นโลกนี้ก็จะรอด เดี๋ยวนี้คนร่ำรวยก็เห็นแก่ตัว คนอยากจนแท้ๆ ก็เห็นแก่ตัว ลูกจ้างเห็นแก่ตัว นายจ้างเห็นแก่ตัว เห็นแก่ตัวกันมากขึ้น มากขึ้น  จนทั้งโลกมันเห็นแก่ตัว

ความเจริญแผ่นใหม่อย่างวัตถุ มันเพิ่มความเห็นแก่ตัว จึงขอพูดเพื่อไว้นะว่า พวกหมอทั้งหลายก็จะเห็นแก่ตัว พวกครูบาอาจารย์ก็จะเห็นแก่ตัว แล้วก็พวกนักบวชก็จะเห็นแก่ตัว  อะไรๆ ก็จะเห็นแก่ตัว  แล้วมันจะมีอะไรเหลือเล่า  ลดออกไป ลดออกไป ให้มันมีความเห็นแก่ธรรมมะ เห็นแก่เพื่อนมนุษย์ เห็นแก่ความถูกต้องเถิด  อย่าได้เห็นแก่ตัวเลย จึงขอให้ทายก ทายิกา ตั้งใจอย่างนี้ ขอให้ภิกษุ สามเณร ตั้งใจอย่างนี้ วารับทาน รับชัยทานนี้มาแล้วก็จะมาให้ใช้เพื่อตั้งอยู่ได้แห่งพระศาสนา และก็เป็นหน้าที่ของศาสนาเอง ถ้ามีมันจะช่วยลดความเห็นแก่ตัว เหมือนกับแมวเลี่ยงเอาไว้ ไม่ต้องใช้ก็จับหนู ขอให้พระพุทธศาสนามีอยู่ในโลก พระศาสนาก็จะทำหน้าที่ของพระศาสนา คุมครองโลกนี้ มีความถูกต้อง มีความถูกต้อง เห็นแก้ความถูกต้อง เห็นแก่ผู้อื่น ไม่เห็นแก่ตัว โลกก็ยังจะไปได้อีกนาน นานเท่าไหร่ก็ไม่รู้ ถ้าเห็นแก่ตัวเห็นแก่ตัวไม่เท่าไหร่ก็จะวินาศ คอยดู ผัวก็เห็นแก่ตัว เมียก็เห็นแก่ตัว จะอยู่กันได้อย่างไร ความเห็นแก่ตัว เข้าที่ไหนก็แตกแยกทำลาย เนี้ยขอให้ตั้งใจอย่างนี้ เด็ด ขาดร้อยเปอร์เซนต์เลย ผู้ให้ทานก็ดีผู้รับทานก็ดี มีจุดประสงค์ร่วมกัน เพื่อความตั้งอยู่ได้แห่งพระศาสนา เพื่อกำจัดความเห็นแก่ตัว เป็นสิ่งเลวร้าย เลวร้ายที่สุด เป็นอันตรายทั้งหมด บรรดาอันตรายทั้งหลาย เป็นการช่วยสนองพระพุทธประสงค์ หรือว่าทำให้สิ่งที่ควรจะมีอยู่ในโลก มีอยู่ในโลก ต่อไปนี้ขออนุโมทนา เป็นภาษาบาลี พระสงฆ์ ทั้งหลาย ช่วยกันอนุโมทนา ด้วยกัน ภาษาบาลี

(นาทีที่ 1:08:06-1:08:30 ไม่ได้ถอดเสียงเป็นบทสวดมนต์)

กรวดน้ำ กรวดน้ำ เพื่อคนทั้งโลก

นั้นแหละดี ดี แผ่ให้ทั่วไปหมด

ขอโอกาสเพื่อทุกคน ที่ต้องนั้ง พันนี้ เวลานี้ขาไม่มีแรงนั้ง พับเพียบไม่ไหว  นั้งพับเพียบมันไม่มีแรงซะแล้ว จึงขอนั้งพันนี้ อยากจะยอกไรสักอย่างผมมีวิธีนั้ง เมื่อไม่มีแรง ถอยแรงไม่มีแรง ต้องมีวิธีนั้ง นั้งขัดสมาธิแบบแคบๆ  แล้วกดลงไปที่มีเนื้อ ทั้งคืนก็ได้ นั้งทั้งคืนก็ได้ สมาธิก็ได้ พักผ่อนก็ได้ นั่งพันนี้ นั้งพันนี้มันแข็งปึก  มันแข็งปึก ไม่ล้มได้ ทนหลับไปก็ได้ นั้งพันนี้ เอาไปลองแล เผื่อที่ชอบนั้งพันนี้ ลองนั้งบนนี้ ลงบนนี้ นั้งขัดสมาธิ มันไม่มีแรง จะทำสมาธิก็ได้ แม้กระทั้งทำอาณาปนสติ ก็ไม่ขัดข้อง จะทำสมาธิก็ไม่ขัดข้อง จะหลับไปเลยก็ยังได้ เรียกว่า ให้นั้งขัดสมาธิ อเนกประสงค์ ขัดสมาธิอเนกประสงค์ หายใจก็ยังคล่อง จิตใจก็ยังคิด สมอง นั้งพับเพียบ มันไม่อยู่แล้ว มันไม่มีแรง มันไม่มีแรง (เสียงเบา)

ขอโอกาสนั้งพันนี้ ขอโอกาสนั้งพันนี้ ขาไม่มีแรง (เสียงเบา)