“เราต้องการให้นั่งบนทราย นั่งบนทรายนี่ดี แก้โง่ แก้โง่ บางคนก็ชอบนั่งบนที่นั่งอะไรหรูหราสวยงาม มันโง่ ไอ้ชาติโง่!

พระพุทธเจ้าประสูติกลางดิน พระพุทธเจ้าเกิดกลางดิน พระพุทธเจ้าตรัสรู้กลางดิน พระพุทธเจ้าสอนกลางดิน อยู่กลางดิน ตายกลางดินนะพระพุทธเจ้า แต่คนโง่มันอยู่บนวิมานโน่น นั่นแหละคนโง่ วันนี้มาหัดนั่งกลางดินกันเสียบ้าง ทั้งเณร ทั้งญาติโยม มาหัดนั่งกลางดินกันเสียบ้าง อย่าชอบเรื่องสวยเรื่องงามกันนักเลย มันจะทำให้โง่ ภาวนาไว้เรื่อยว่า “พระพุทธเจ้าประสูติกลางดิน ตรัสรู้กลางดิน สอนกลางดิน อยู่กลางดิน ตายกลางดิน” ถ้าเธอยังนึกถึงข้อนี้อยู่เสมอแล้วละก้อ ในอนาคตมันคงไม่ทำผิดพลาดเลย นี่มันทำเกินไป มันโง่! ต้องทำแบบนั้น ต้องทำแบบนี้ ต้องประดับประดาแบบนั้น ต้องประดับประดาแบบนี้ ต้องแต่งหรูหราแบบนี้ นี่ต้องบวชแก้โง่โว้ย บวชแก้โง่กันเสียที แม้พ่อแม่ของเณรเอง ก็ยังไม่ค่อยจะรู้ว่าบวชเพื่ออะไร ต้องรู้ไว้บ้างว่า มันจำเป็นจะต้องบวช บวชแก้โง่ และก็บวชให้มันเกิดความรู้ ให้ความรู้ถูกต้อง จะได้ทำให้มันถูกต้องเรื่อยๆ ไป มิฉะนั้น เด็กๆ มันจะตายโหงกันตั้งแต่หนุ่มๆ เด็กๆ กันเสียหมด เด็กๆ จะตายโหง กันตั้งแต่เด็กๆ เสียหมด พ่อแม่รู้ไว้บ้างนะ ถ้าเด็กๆ มันเลว ประพฤติเลว เป็นอันธพาลมากขึ้น มากขึ้น มันก็ต้องตายโหงกันตั้งแต่เด็กหมด ช่วยกันทำให้เด็ก ๆ รู้เรื่องเอาไว้ด้วย เมืองหน้าด่าน (นาทีที่ 2:55) มันต้องรู้เรื่องนะ เพราะอยู่ใกล้กับที่ใครไปใครมาเห็นอยู่เสมอ เพราะมันอยู่ใกล้สวนโมกข์ ถ้าว่าเด็ก ๆ ประพฤติตัวดี ตามศีล ตามสิกขาบท ตามกรรมบถแล้ว มันไม่มีตายโหงกันตั้งแต่เล็กหรอก มันไม่ต้องถูกตำรวจจับตั้งแต่เล็กหรอก และมันก็ไม่ตีกันตายตั้งแต่เล็กหรอก นั่นมันตายโหงกันตั้งแต่เด็ก มันตีกันตายเองกันตั้งแต่เด็ก หรือตำรวจต้องมาจับตั้งแต่เด็ก อย่าได้มีเลย อย่าได้มีเลย ต่างคนต่างอบรมลูกหลานของตัวให้ดี อย่าให้มีการตายโหงตั้งแต่เด็ก มันเสียหายที่สุด และเสียชื่อที่สุด เสียหายที่สุด ถ้าบ้านใครเกิดมีอาการแบบนี้ เสียชื่อที่สุด เสียหายที่สุด นี่การจัดให้บวชก็เพราะมีความประสงค์ในข้อนี้ ให้มันรู้เรื่อง รู้ประสีประสาเสีย เพื่อมันจะได้ป้องกันตัวเอง ไม่ทำผิด มันโง่มาก มันก็ถึงกับฆ่าตัวเองตาย ก็ตายโหงได้เหมือนกัน มันโง่มาก จนผูกคอตาย จนฆ่าตัวเองตาย เพราะมันโง่มาก นั่นก็ใช้ไม่ได้ หรือถ้ามันอันธพาลมากจนต้องมีใครมาจับมาฆ่าเสีย นั่นก็ใช้ไม่ได้เหมือนกัน เด็ก ๆ จะต้องรู้เรื่องนี้เพิ่มขึ้น ๆ พ่อแม่สอนไม่พอมา ตั้งแต่เล็กๆ พ่อแม่สอนไม่พอ ยังมีเด็กๆ ขโมย ก็เพราะพ่อแม่สอนไม่พอ มันยังมีเด็กๆ ขโมยนะ หรือว่าทำอย่างอื่นที่ไม่ดีเหมือนกันก็ยังมี เราก็มาสอนต่อกันเสียตั้งแต่ยังไม่เป็นผู้ใหญ่ เราก็มาสอนต่อกันเสียในระหว่างนี้ ระหว่างวัยรุ่นนี้ ให้รู้จักธรรมะ ธรรมะ พระธรรม ก็จะคุ้มครองตัว ก็จึงให้มาบวช จัดให้บวช ให้ได้ประพฤติศีลธรรม ให้แน่นเฟ้นลงในสันดาน

บวชเณรนี้ก็ดี ถือศีล 10 ข้อ ไม่ประทุษร้ายชีวิตร่างกายของผู้ใด ไม่ประทุษร้ายทรัพย์สมบัติของผู้ใด ไม่ประพฤติสิ่งที่ไม่ใช่พรหมจรรย์ ไม่พูดเท็จ ไม่ดื่มน้ำเมา ไม่กินอาหารส่วนเกิน อาหารส่วนเกินนั้นไม่กิน และก็ไม่ประดับประดาตกแต่ง ลูบทาดอกไม้ของหอมของฟ้อนรำทั้งหลาย (นาทีที่ 6:08) และไม่นอนที่นอนสูงใหญ่ และหัดมีชีวิตโดยไม่ต้องใช้เงิน เป็นพระเป็นเณรยังต้องใช้เงิน มันเป็นพระเป็นเณรนิดเดียวเท่านั้น จะบอกให้รู้นะว่า พระเณรก็ยังใช้เงิน มันเป็นพระเป็นเณรนิดเดียวเท่านั้น บางทีก็ไม่เป็นพระเลย เพราะว่าเป็นพระแท้จริงต้องไม่ใช้เงินไม่ใช้ทอง ต้องอยู่ด้วยวิธีใดก็ตาม แต่ว่าไม่ต้องใช้เงินใช้ทอง ไม่ต้องมีเงินไม่ต้องมีทอง นี่มันมีกันของเหลือเฟือ ของเหลือเกิน ของเหลือเฟือ มันไม่ถูก เธอพยายามรักษาศีลสิกขาบทของเณร โดยเฉพาะ10 ข้อ ให้เคร่งครัด เรื่องทันตกรรม เรื่องนาสะนังขะ (นาทีที่ 7:10) ศึกษาให้ดี และไม่ลบหลู่ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ไม่ขวนขวายให้แตกสามัคคี ไม่ประทุษร้ายภิกษุณี อะไรอย่างนี้ เดี๋ยวนี้ภิกษุณีไม่มีแล้ว มันก็เป็นอันยกเลิกไปข้อนั้น ถ้าว่าได้บวช และได้ปฏิบัติกันจริงๆ สักเดือนสองเดือนนี่ จิตใจที่มีศีลมีธรรมจะเพิ่มขึ้น มันจะกลับมาและมันจะเพิ่มขึ้น จากที่มันมีน้อย เมื่อเด็กๆ มันเคยเล่าเคยเรียนในโรงเรียนก็เรียนนิดหน่อย มันมีน้อย มาบวชทำให้ดีทำให้เต็มที่ ให้เต็มที่ที่จะทำได้ นั่นแหละมันจะมีเต็มขึ้นมา หรือว่ามันแน่นเฟ้นลงไป ต่อไปนี้ เราจะต้องเป็นคนที่มีศีลธรรม ศีลธรรมทุกข้อ ที่เค้าอบรมเค้าสั่งสอนอบรม เธอต้องมี ถ้าเธอไม่มีเธอต้องตายโหงตั้งแต่ยังเล็ก ไม่ใช่เราแช่ง ไม่ใช่ มันเป็นเอง ถ้าเธอไม่มีศีลธรรม เธอต้องตายโหงตั้งแต่ยังเด็ก ไม่ใช่มีใครแช่ง ไม่ใช่ ระวัง ระวังให้ที่สุด ทำตัวให้ดีที่สุด อย่าทำให้มันผิดศีลธรรม อย่างน้อยศีลธรรมสำหรับฆราวาสที่จำเป็น “สัจจะ ทม ขันติ จาคะ” พยายามถือให้เคร่งครัดที่สุด “สัจจะ ทม ขันติ จาคะ” ใช้สำหรับฆราวาสก็ได้ สำหรับบรรพชิตก็ได้ ใช้เพื่ออยู่ในโลกก็ได้ ใช้เพื่อไปสู่โลกุตระก็ได้ ไอ้สี่ข้อนี้ เพราะมันเป็นเครื่องมือแล้วแต่เราจะใช้

สัจจะ ต้องเป็นคนจริง เป็นคนจริง เป็นมนุษย์ให้จริงๆ เป็นเณร ก็เป็นเณรให้จริงๆ อย่าเป็นเณรลิง อย่าเป็นลิง บวชก็บวชเป็นเณร อย่าบวชเป็นลิง นี่เค้าเรียกมันจริง ถ้าเป็นคน ก็ขอให้เป็นคนอย่างแท้จริง เป็นมนุษย์ก็เป็นมนุษย์ที่แท้จริง ให้มันจริงต่อความเป็นมนุษย์ นั่นก็หมดแล้ว ถ้ามันจริงต่อการเป็นมนุษย์ มันก็ไม่คดไม่โกง ไม่หลอกไม่ลวง ทุกอย่างทุกประการ มันจะจริงต่อเพื่อนมนุษย์ด้วย และมันจะจริงต่อวาจา ต่อการงาน ต่ออะไรทุกอย่าง ก็จะจริงไปทั้งหมด และก็ปฏิบัติจริง บวชเณรก็เป็นเณรจริงๆ ไม่เป็นลิง ถ้าไม่อย่างนั้น มันก็ไม่ได้ มันจะไม่เป็นเณร แล้วจะเป็นลิง ยิ่งกว่าลิง ขอให้จริง เป็นคนจริง เคารพความที่เป็นคนจริง ถ้าไม่เป็นคนจริงแล้ว มันต้องรู้สึกว่ามันใช้ไม่ได้ มันต้องเสียใจ จึงขอให้เธอทุกคนมีสัจจะ มีความจริง พูดจริง ทำจริง ล้วนแต่เป็นความจริงไปหมดเลย

อันที่ สอง ทม (ทะ-มะ) นี้เค้าเรียกว่า บังคับตน บังคับตน เราถ้าไม่บังคับตน มันจริงอยู่ไม่ได้หรอก เช่น ตั้งใจว่าจะไม่สูบบุหรี่ อย่างนี้ สัจจะต้อง “ทม” บังคับไว้ ไม่ให้มันไปสูบได้ “ทม” มันจะช่วยให้มีสัจจะอยู่ได้ เราเป็นเณร ต้องบังคับตนให้เป็นเณร เราจะเป็นคนดี ตั้งใจจะเป็นคนดี มันก็ต้องบังคับตนให้เป็นคนดี ต้องให้ทำหน้าที่ของคน คนที่ดี บังคับตนให้ทำหน้าที่ของคนดี ให้สมบูรณ์ นี่แหละคือ “ทม”

ขันตี อันที่ สาม ขันตี ต้องอดทน เพราะเมื่อบังคับมันก็ต้องเจ็บปวดบ้างเป็นธรรมดา เหมือนกับบังคับไม่ให้สูบบุหรี่ ไอ้ความอยากบุหรี่ คือความเจ็บปวด บังคับตนไม่ให้ไปเที่ยวเหลวไหลเกเร มันก็เจ็บในใจเพราะไม่ได้ไปเที่ยว อยากจะไปดูหนัง อยากจะไปดูละคร บังคับไม่ให้ไปมันก็เจ็บปวดบ้าง ความเจ็บปวดเหล่านี้ ก็ต้องอดทน ต้องอดทนได้ ขอให้เธอจงเป็นคนเข้มแข็งอดทนให้ได้

ข้อสุดท้ายเรียกว่า จาคะ คือบริจาค สละออกไป ความเลวเป็นสิ่งที่ไม่ควรมีอยู่ในตน ความเลวเป็นสิ่งที่ไม่ควรมีอยู่ในตน สละออกไป สละออกไป มันจะมีน้อย แล้วมันจะบังคับได้ มันจะทนได้ อย่าสะสมความเลวไว้มาก แน่นจนทนไม่ไหวจนระเบิดออกมา ถ้าเป็นอย่างนั้น มันจะต้องฆ่าตัวตาย หรือถูกใครฆ่าตาย เป็นธรรมดา

สัจจะ ทม ขันตี จาคะ ขอให้ฝึกตลอดเวลาที่บวช ทั้งกลางวันและกลางคืน ถ้าปฏิบัติตามระเบียบที่วางไว้ และมีการปฏิบัติอย่างครบถ้วน สัจจะ ตั้งใจว่าจะทำอะไรก็ทำ ไม่นอนกลางวัน ปฏิบัติกันตามเวลา ให้จริง บังคับตัวทำให้จริง ต้องอดทน ต้องอดทน นี่เป็นการระบายความไม่ดีออกอยู่เสมอ แล้วก็จะได้ เพียงสี่อย่างนี้ มันจะได้หมด มันจะช่วยได้หมดทุกอย่าง ถ้าปฏิบัติสี่อย่างนี้ จะรักษาศีลกี่ร้อยๆ ก็ได้ ปฏิบัติให้ได้สี่อย่างนี้ จะรักษาศีลสักกี่ร้อยข้อก็รักษาได้ จะปฏิบัติธรรมะสักกี่ร้อยข้อก็ปฏิบัติได้ พยายามตลอดเวลา เป็นคนสัจจะ มีจริง มีความจริง ทม บังคับตัวเอง ขันตี อดทน จาคะ สละสิ่งที่ไม่ควรจะมีในตน นับตั้งแต่บุหรี่เป็นต้นขึ้นไป ถ้าอาจารย์มันยังโง่อยู่ ยังสูบบุหรี่อยู่ มันจะสอนเด็กให้สละอะไรได้ ฉะนั้นอาจารย์ต้องนำ อย่าว่าแต่บุหรี่ ทุกสิ่งทุกสิ่ง อะไรที่ไม่ควรจะมีในตน ต้องสละออกไปทั้งนั้น

ในที่สุด ขอให้เธอเป็นผู้ที่แน่นอน รับประกันได้ว่า จะเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา สึกออกไปนี่ไม่ต้องทำให้บิดามารดา แค้นใจ คับแค้นใจ หรือถึงกับน้ำตาไหลเป็นบุตรที่เลวที่สุด บุตรที่เลวที่สุด คือทำให้บิดามารดาต้องน้ำตาไหล มาฝึกกันให้ดีๆ สึกออกไปนี่ ต้องไม่มีการทำให้บิดามารดาน้ำตาไหลเป็นอันขาด จะเป็นบุตรที่เลวที่สุด เพียงแต่ทำให้มารดาร้อนใจ วุ่นวายใจ ก็ไม่ถูกแล้ว ไม่ถูกต้องแล้ว เราต้องเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา ต้องเป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ อย่าให้ใครดูถูกได้ ว่าพ่อแม่ไม่สอน ครูไม่สอน แต่จริงๆ พ่อแม่ก็สอน ครูก็สอน แต่เรามันไม่ทำเอง ต้องเป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน ไม่มีการชกต่อยกัน เพื่อนที่ดีของเพื่อน มันต้องไม่ชกต่อย และไม่ต้องวิวาทกัน ต้องช่วยเหลือกันและกัน แบ่งปันแก่กันและกัน นี่คือเพื่อนที่ดี เมื่อโตขึ้นเราจะเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เดี๋ยวนี้ คนยังโง่มาก ราษฎร์กับราษฎร์ รัฐบาลกับรัฐบาล เป็นมึงเป็นกู กันอยู่อย่างนี้ ความโง่ยังมีอยู่มาก ในโลกนี้ ในประเทศไทยนี้ ยังมีอยู่มาก รัฐบาลก็เป็นรัฐบาล ราษฎร์ก็เป็นสองฝ่ายเป็นปรปักษ์กันอยู่ เราโตขึ้นก็ต้องเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เป็นเจ้าของประเทศชาติ รัฐบาลเป็นผู้สามารถจัดการประเทศชาติแทนเราที่เป็นเจ้าของ นี่เรียกว่า “เป็นเจ้าของประเทศชาติ” และในที่สุด จะเป็นสาวกที่ดีของพระพุทธเจ้า ของพระศาสดา แล้วแต่จะถือศาสนาอะไร เป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตนของตน เณรทุกคนจงจำไว้เถอะว่า ถ้าสำเร็จประโยชน์ในการอบรมครั้งนี้แล้ว เมื่อออกไป เธอก็จะเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน เป็นพลเมืองที่ดีของชาติ และเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตนของตน หมด..จบ... มันดีเพียงเท่านี้สำหรับพลเมือง ปุถุชนมันจะดีได้ มันก็มีเพียงเท่านี้

ขอให้เธอภาวนาไว้ตั้งแต่เดี๋ยวนี้ เราจะเป็นบุตรที่ดี เป็นศิษย์ที่ดี เป็นเพื่อนที่ดี เป็นพลเมืองที่ดี และเป็นสาวกที่ดี แล้วจะได้ผลเกินค่า เกินคาด เกินค่า ไม่เสียผ้าเหลืองเปล่าๆ ถ้าไม่ได้อย่างที่ว่า มันจะเสียผ้าเหลืองเปล่าๆ ยุ่งเปล่าๆ เหนื่อยเปล่าๆ เปลืองเปล่าๆ นี่พ่อแม่พี่น้องทุกคนญาติโยมทั้งหลาย บิดามารดาทั้งหลายเหน็ดเหนื่อยมาก ที่จัดการบวชให้เธอ เสร็จแล้วไม่ได้อะไร ออกไปไม่กี่วันตายโหง ตีกันตายเอง ถูกฆ่า ถูกจับ ถูกยิงตายเอง ออกไปไม่กี่วันตายโหง แบบนี้ใช้ไม่ได้ ซึ่งไม่ได้รับประโยชน์อะไรจากการบวช ต้องออกไปบุคคลที่ดี เป็นลูกที่ดี เป็นศิษย์ที่ดี เป็นเพื่อนที่ดี เป็นเพื่อนที่ดีนั้นวิเศษมาก ถ้าต่างคนต่างเป็นเพื่อนที่ดี ในโลกนี้ไม่มีใครฆ่าใครนะ เวลานี้ฆ่ากันตายวันละไม่รู้เท่าไหร่ต่อเท่าไหร่ เพราะมันไม่เป็นเพื่อนที่ดีต่อกันและกัน ถ้ามันเป็นเพื่อนที่ดีต่อกันและกัน มันก็ไม่มีใครฆ่าใคร มีแต่ว่าคอยจะช่วย คอยช่วย ใครเป็นอะไรจะช่วย ใครเป็นอะไรก็ช่วย คอยแต่จะช่วยกันอยู่เสมอ นี่แหละเรียกว่าเพื่อนที่ดี เป็นลูกพระศรีอารย์ ลูกพระศรีอาริยเมตไตย มีแต่มิตร ในโลกมีแต่มิตร ไม่มีศัตรูเลย นี่ก็เรียกว่า เป็นเพื่อนที่ดี หันหน้าไปทางไหน พบแต่เพื่อนที่ยื่นมือมาจะช่วย จะให้ช่วยอะไรจะช่วย จะให้ช่วยอะไรจะช่วย จะเหลียวไปทางไหน ก็พบแต่เพื่อนที่จะช่วยเท่านั้น ลองคิดดู ว่าดีหรือไม่ดี เวลานี้เธอยังเห็นแก่ตัว ตัวเองมันยังทำผิด มันยังไม่ช่วย จะไปช่วยผู้อื่น ก็ตัวเองมันยังไม่รักไม่ช่วย ยังทำชั่วทำเลว ให้เสียหายหมด ใช้ไม่ได้

เอาล่ะ เป็นอันว่าต่อไปนี้ เราก็จะเป็นผู้ได้รับประโยชน์จากการบวช จากการอบรม ภาวนาไว้เสมอว่า จะลาสิกขาออกไป เป็นบุตรที่ดี เป็นศิษย์ที่ดี เป็นเพื่อนที่ดี เป็นพลเมืองที่ดี สาวกที่ดี และก็ดีเพียงเท่านี้ะ ก็จะดีที่สุดเท่าที่จะดีกันเท่าที่มนุษย์จะดีกันได้ มันมีเพียงเท่านี้ ถ้าดีกว่านี้ ก็ไม่รู้จะดีไปไหนกันแล้ว ถ้าเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดา ก็บรรลุมรรคผลนิพพานกันทั้งหมด เอาล่ะ ขอให้เธอจำให้แม่นยำไว้ “ให้ดีครบทั้งห้า และมีเครื่องมือสี่อย่าง คือ สัจจะ ทม ขันตี จาคะ” เป็นผู้เคร่งครัดในสิกขาบท ประพฤติสิกขาบทอย่างดี มีมรรยาทที่น่าเลื่อมใส กิริยาท่าทางน่าเลื่อมใส มีโคจรดี มีโคจรดี หมายความว่า ไม่ไปเที่ยวในที่ที่ไม่ควรเที่ยว สถานที่ที่เข้าไปแล้วมีแต่ความเสียหายนั้นเค้าเรียกว่า อโคจร อโคจร เลว เราจะมีโคจรดี เราจะไม่เข้าไปที่ที่จะทำให้เกิดความเสียหาย ไม่สุมหัวกันสร้างความเสียหาย ไม่เข้าไปในที่ที่มีการกระทำที่เสียหาย มีโคจรดี เมื่อเห็นว่า โทษ ความชั่วนี้ เป็นของอันตราย เป็นภัยที่อันตราย แม้นิดเดียวก็มีอันตราย ขึ้นชื่อว่าโทษเพราะความชั่วแล้ว แม้นิดเดียวก็มีอันตราย เราจึงไม่ควรมีโทษ ไม่มีความชั่ว แม้แต่นิดเดียว และเป็นอันว่า ได้ผลในการบวช อบรมกันทั้งวันทั้งคืน ให้มีศีล มีสิกขาบท เกลียดกลัวความชั่ว กล้าหาญต่อความดี เค้าเรียกว่า เกลียดความชั่ว รักความดี เค้าเรียกว่า กลัวบาป กล้าบุญ กล้าในการทำบุญ กลัวในการทำบาป ถ้าได้นิสัยนี้กลับไปแล้วก็ใช้ได้ คุ้มค่าบวช และไม่ใช่คุ้มค่าแก่ใคร คุ้มค่าแก่เธอนี้ มันคุ้มค่าแก่เธอเอง เธอไม่เสียชาติเกิด จะไม่เสียชาติเกิด เกิดมาทีจะได้รับประโยชน์ ที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ ถ้าไม่ทำอย่างนี้ มันต้องตายโหงตั้งแต่เด็ก เธอจำไว้ คำที่เลวทรามที่สุด คือการตายโหงตั้งแต่เด็ก มันเป็นความเลวทรามที่สุด ให้เธอจำให้ดี พ่อแม่ก็เหมือนกัน ต้องจำให้ดี อบรมลูกให้ดีๆ อย่าให้มันตายโหงตั้งแต่เด็ก มีพ่อแม่บางคนบอกไม่ไหวแล้ว ไม่เอาแล้ว ช่างหัวมัน ตัดหางปล่อยวัด ไม่รับผิดชอบแบบนี้ นี่ไม่ใช่พ่อแม่ที่ดี พ่อแม่ที่ดี ต้องรับผิดชอบจนตลอดเวลา จะไม่ยอมให้ลูกหลานของเราประพฤติตัวชั่ว ต้องรับผิดชอบเสมอไป การที่เอามาบวชกันตั้งแต่เล็กๆ ก็เป็นส่วนหนึ่งที่เป็นการป้องกัน ป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายชนิดนั้นขึ้นมา เรียกว่าทำถูก พ่อแม่บิดามารดาทั้งหลายนี้ทำถูกที่สุดแล้ว ขออนุโมทนา พวกเธอเด็กๆ ทั้งหลายที่มาบวชนี้ ก็เป็นการกระทำที่ถูกแล้ว ขออนุโมทนา ความถูกทุกอย่างทุกประการนี้มันจะมีขึ้นมา ได้รับการอบรมที่ถูกต้องจากครูบาอาจารย์ ที่มีความรู้ความสามารถจริง มันก็มีความถูกไปหมด ถูกไปรอบด้าน ถูกไปทุกทิศทาง และเราก็จะมีความสุขความเจริญ เพราะการกระทำนั้นเอง ไม่ต้องไปอ้อนวอนผีสางเทวดาที่ไหนให้เสียเวลา และความถูกต้องที่เราทำนั่นแหละมันจะช่วยให้เรา ไม่มีความผิด และมีแต่ความสุข มีแต่ความเจริญยิ่งขึ้นๆ ไม่ต้องไปอ้อนวอนผีสางเทวดาอะไรที่ไหนให้เสียเวลา ตั้งหน้าตั้งตาทำแต่ความดี เพราะเราบังคับตัวได้ เมื่อก่อนบวชบังคับจิตไม่ได้ พอบวชแล้วต้องบังคับจิตได้ นี่ความประสงค์มุ่งหมายที่สุดของการบวช ว่าเธอจะต้องเป็นผู้บังคับจิตได้ ไม่ฆ่า ไม่ลัก ไม่ล่วงละเมิดของรักของบุคคลอื่น ไม่โกหก ไม่ดื่มกินของเมาจนทำร้ายสตรีภรรยาของตัวเอง ดี มีหลักเกณฑ์ที่ดี และจะต้องปฏิบัติให้ได้ และก็จะได้ผลเป็นคนดี ไม่เสียทีที่เป็นมนุษย์ ได้เป็นมนุษย์ที่ดี และไม่เสียทีที่ได้รับพระพุทธศาสนา จะได้เป็นคนที่มีธรรมะเต็ม ตามที่มนุษย์นั้นควรจะมี ก็ได้ดีถึงที่สุดที่มนุษย์ควรจะดีได้

“สามเณร” นี่คือ ผู้เตรียมตัวเป็นสมณะ “สามเณร” คือผู้เตรียมตัวเป็นสมณะ

สมณะ คือ ผู้ที่อยู่ด้วยความสงบสุข ถึงแม้อยู่ในบ้านในเรือนก็เรียกสมณะได้ ถ้าอยู่ด้วยความสงบสุข เมื่อสูงสุดที่ไปอยู่ตามวัดตามวาตามป่าตามเขาตามอะไรไปมรรคผลนิพพานกันเลย ก็เรียกว่า “สมณะ” ถ้าอยู่ที่บ้านประพฤติดีที่สุด ไม่มีเรื่องวุ่นวาย ก็เรียกว่า สมณะ

สามเณระ แปลว่า ผู้ที่เตรียมตัวเพื่อที่จะเป็นสมณะ ขออย่าให้ผิดหวัง ขอให้เราได้ประสพผลที่ดี ที่ประเสริฐ ที่เราควรจะได้ และ เราหวังว่าจะได้ แล้วให้ได้ และให้มีการเป็นอยู่ที่มีแต่ความสุข ความเจริญ ทุกทิพาราตรีกาลเทอญ..

(ช่วงท้ายจะเป็นการสนทนาหลังจบการอบรมนิดหน่อย ช่วงเวลา 25:56 จนถึง 26:37)