แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [รับข่าวสารทางอีเมล]
ลูกเสือและผู้บังคับบัญชาลูกเสือทุกคน อาตมารู้สึกยินดีในการมาของท่าน ยินดีต้อนรับ สำหรับการต้อนรับด้วยสิ่งของด้วยไอ้วัตถุนั้นเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ก็ไม่มีอะไรมากไปกว่านั้น แต่ว่าต้อนรับอีกอย่างหนึ่งนั้นก็ต้อนรับด้วยการประพฤติประโยชน์ให้แก่กันและกัน อย่างนี้เขาเรียกว่าต้อนรับด้วยธรรมะ เรียกเต็มที่ว่าธรรมปฏิสันถาร ต้อนรับด้วยการทำประโยชน์ ประพฤติประโยชน์ให้แก่กันและกัน เดี๋ยวนี้ยินดีต้อนรับท่านทั้งหลายด้วยอาการอย่างนี้ สิ่งที่จะเป็นประโยชน์แก่ท่านทั้งหลายนั้นมีมาก แต่ส่วนที่จะทำได้โดยเฉพาะที่นี่นั้นก็มีจำกัดอยู่คือเรื่องเกี่ยวกับวิชาความรู้ ถึงแม้เกี่ยวกับวิชาความรู้ก็ยังมีหลายอย่างหลายชนิด บางชนิดยังไม่เป็นที่ทราบกันหรือมองข้ามกันไปเสีย สำหรับสถานที่นี้มีความมุ่งหมายจะแก้ปัญหาในข้อนี้ คือทำให้ได้รับหรือมองเห็นสิ่งที่มองข้ามกันไปเสีย หรือไม่เคยได้รับ และยิ่งกว่านั้นก็ต้องด้วยความพอใจ หรือความเพลิดเพลินด้วย ไม่ใช่น่าเบื่อ เรื่องธรรมะ เรื่องศาสนา เรื่องศีลธรรมนี่ถูกเข้าใจกันว่าเป็นเรื่องน่าเบื่อ นั้นมันเป็นเพราะทำผิด ถ้าทำถูกสิ่งเหล่านี้ไม่ได้น่าเบื่อ เป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและความพอใจ สิ่งใดให้เกิดความสุขสิ่งนั้นจะเป็นสิ่งที่น่าเบื่อไม่ได้ ทีนี้คนมันโง่เอง ไม่รู้จักเอาประโยชน์จากธรรมะจากศาสนา ไม่ได้อะไรมันก็น่าเบื่อ ก็เลยเหมาเอาเป็นเรื่องที่น่าเบื่อกันไปหมด นี่เรากำลังจะพิสูจน์ว่าธรรมะนี่เป็นสิ่งที่ไม่น่าเบื่อ แต่กลับสนุกสนานเหมือนมหรสพ เหมือนการเล่นการดูมหรสพ เราเลยเรียกกิจการนี้ว่ามหรสพทางวิญญาณ เรียกตึกหลังนี้ว่าโรงมหรสพทางวิญญาณอย่างนี้เป็นต้น ตัวธรรมะเองนี่เป็นตัวมหรสพ ถ้าใครเข้าถึงธรรมะแล้วจะสนุกสนานเหมือนเรื่องมหรสพ คือการดูการเล่นมหรสพ รวมความว่าธรรมะไม่ใช่สิ่งน่าเบื่อ และเป็นสิ่งที่มีประโยชน์ที่สุด ธรรมะมีอยู่ทั่วไปในทุกศาสนา หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งก็คือว่ามันเป็นเรื่องของธรรมชาติ
คำว่าธรรมะกับคำว่าธรรมชาตินี่มันคำเดียวกันสำหรับภาษาบาลี ธรรมชาติทุกอย่างเป็นธรรมะ หรือว่าธรรมะนั้นเล็งถึงสิ่งทุกสิ่งไม่ยกเว้นอะไร คือเล็งถึงตัวธรรมชาติเป็นข้อแรก เล็งถึงกฎของธรรมชาติเป็นข้อแรก ข้อที่ ๒ เล็งถึงหน้าที่ที่คนเราจะต้องปฏิบัติตามกฎของธรรมชาติเป็นข้อที่ ๓ แล้วเล็งถึงผลประโยชน์ที่เราจะได้รับจากหน้าที่อันนั้นเป็นข้อที่ ๔ นี่ทั้ง ๔ ข้อนี่เรียกว่าธรรมะหมด ธรรมะในฐานะที่เป็นตัวธรรมชาติ ธรรมะในฐานะที่เป็นกฎของธรรมชาติ ในฐานะที่เป็นหน้าที่ของมนุษย์ตามกฎของธรรมชาติ ในฐานะที่เป็นผลจากหน้าที่นั้น นี่ทุกคนควรจะเข้าใจให้ดี ให้รู้จักสิ่งที่เรียกว่าธรรมะอย่างถูกต้องและจะเป็นสากล สิ่งที่เป็นสิ่งทั้งหมดอย่างนี้คือสิ่งสูงสุดหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ บางคนชอบเรียกสิ่งนี้ว่าพระเป็นเจ้า หรือส่วนใหญ่ส่วนมากก็เรียกว่าอย่างนั้นในโลกนี้ แต่ในหมู่พุทธบริษัทเรียกว่าธรรมะหรือพระธรรม หรือธรรมะ พวกที่ไม่เกี่ยวกับศาสนาอาจจะเรียกว่าธรรมชาติ และทุกอย่างที่เกี่ยวกับธรรมชาติ เช่นตัวธรรมชาติเอง หรือกฎของธรรมชาติ หรือหน้าที่ตามธรรมชาติ หรือว่าผลที่จะได้รับจากการทำหน้าที่นั้น เพราะฉะนั้นจึงรู้จักคำว่าธรรมะนี้ให้ดีๆ ทีนี้ไอ้ส่วนที่มันเป็นประโยชน์ที่สุดนั้นมันคือหน้าที่ เราต้องรู้ธรรมชาติ รู้กฎของธรรมชาติแล้วรู้หน้าที่ เราประพฤติหน้าที่นั้นให้ถูกต้องเราก็ได้รับประโยชน์เต็มที่ที่มนุษย์ควรจะได้รับ ดังนั้นปัญหาของเราก็มีเพียงข้อหนึ่งว่าสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับนั้นคืออะไร และจะต้องทำอย่างไร
ทีนี้ก็มาถึงกิจการของลูกเสือ ท่านทั้งหลายเป็นลูกเสือ นิยมอุดมคติของลูกเสือ ถ้าเข้าใจสิ่งนี้ถูกต้อง แล้วประพฤติได้กระทำได้ เรื่องก็จะเป็นเรื่องเดียวกัน เพราะว่าความเป็นลูกเสือนั้นก็คือมีความมุ่งหมายที่จะให้ได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ เราแยกกิจการลูกเสือออกจากการเรียนหนังสือในโรงเรียน ก็เพราะว่าไอ้การเรียนหนังสือนั้นมันเพียงแต่เรียนให้รู้หนังสือ หรือว่ารู้วิชาอาชีพ หรือว่ารู้สิ่งที่ต้องรู้ แต่เรื่องทางจิตทางวิญญาณนั้นยังไม่ได้ทำ กิจการลูกเสือมุ่งหมายเรื่องทางจิตทางวิญญาณคือเป็นเรื่องอบรมจิตใจ อบรมนิสัย ดัดแปลงนิสัย ปรับปรุงไอ้ความรู้สึกที่เป็นสัญชาตญาณให้เป็นความรู้เป็นสติปัญญา เป็นอะไรที่สูงขึ้นไปจนได้รับประโยชน์สูงสุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ ฉะนั้นเราจงมองดูกันในแค่นี้ ในข้อนี้ให้เห็นชัด มิเช่นนั้นแล้วก็จะปนกันยุ่ง แล้วก็จะลางเลือน แล้วก็เป็นลูกเสือกันอย่างเพ้อๆ อย่างงมๆงายๆ ไม่รู้ว่าเป็นทำไม เป็นแต่แต่งเครื่องแบบแล้วก็เล่นกองไฟ หรือเล่นไอ้อย่างนี้กันแล้วก็เป็นลูกเสืออย่างนี้มันน่าหัวเราะ เป็นลูกแมวมากกว่า ทีนี้สำหรับคำว่าเสือ เสือนี่อยากจะบอกกล่าวกันว่าในฝ่ายพุทธศาสนา โดยเฉพาะนั่นมีเรื่องเปรียบเทียบเสือกับพระภิกษุ พระภิกษุนี่เป็นเสือซุ่มจับเหยื่อให้ได้ เหยื่อนั้นคือมรรคผลนิพพาน ภิกษุต้องเป็นเสือที่ถูกต้อง เป็นเสือที่ดี รู้จักสถานที่ รู้จักเวลา รู้จักกิริยาอาการ ปฏิบัติกรรมฐานภาวนาเขาเรียกว่าสติปัฏฐาน ๔ นี่เป็นกรรมฐาน เป็นวิธีปฏิบัติของภิกษุ เปรียบเหมือนกับวิธีซุ่มจับเหยื่อ รู้จักป่า รู้จักสถานที่ รู้จักเวลา รู้จักการกระทำ จนตะครุบเอาเหยื่อมาได้คือการบรรลุมรรคผลนิพพาน เป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ คำว่าเสือหมายความว่าสัตว์ที่สามารถถือเอาสิ่งที่ดีที่สุดที่ควรจะได้รับนี่ได้จึงจะเรียกว่าเสือ ถ้าหากว่าเป็นลูกสุนัขเป็นลูกหมาป่าสำหรับกัดกัน ทะเลาะวิวาทกัน แม้อยู่ในเครื่องแบบนี่ อยู่ในจีวร หรือจะอยู่ในเครื่องแบบลูกเสือหรือจะอะไรก็ตามแหละมันกลายเป็นสิ่งซึ่งไม่ใช่เสือ ไม่ใช่อุดมคติของคำว่าลูกเสือ เพราะฉะนั้นคำว่าลูกเสือไม่ใช่เป็นลูก ลูกสัตว์ที่โง่เขลา และไม่ใช่เป็นเสือชนิดที่ว่าจะกัดกันหรือจะรังแกผู้อื่น อย่างความหมายของเสืออันธพาล ถ้ามีความหมายอย่างนั้นพระพุทธเจ้าก็ไม่ตรัสเปรียบภิกษุกับเสือ การตรัสเปรียบกับภิกษุกับเสือก็เพราะว่าภิกษุจะสามารถถือเอาสิ่งสูงสุดที่มนุษย์ควรจะได้รับได้คือมรรคผลนิพพาน ทีนี้การเป็นลูกเสือหรือเป็นเสือ หรือเป็นลูกเสืออย่างที่ท่านทั้งหลายกำลังสนใจ กำลังเป็นนี่ก็ต้องมีอุดมคติอย่างลูกเสือ คือไม่ใช่สัตว์อันธพาล แต่ว่าเป็นสัตว์ที่จะปรับปรุงตัวเอง เป็นสัตว์น้อยๆที่จะปรับปรุงตัวเองให้ถึงความสมบูรณ์ แล้วก็ได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ เป็นอันว่าลูกเสือนี่เป็นกันเพื่อปรับปรุงตัวเองทั้ง ทุกๆส่วน ทั้งส่วนร่างกาย ทั้งส่วนพลานามัย ทั้งส่วนจิตใจ ทั้งส่วนสติปัญญา หรือส่วนวิญญาณในที่สุด ให้มีความเหมาะสมที่จะได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ ทีนี้เราจะลองพูดถึงสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับกันสักนิดหนึ่ง ให้นึกถึงข้อที่ว่าสิ่งที่เรียกว่าธรรมะหรือพระเจ้านี่มันเป็นของสากล เป็นของศาสนาไหนไม่ได้ ถ้าพระเจ้าองค์ใดเป็นของศาสนาไหนโดยเฉพาะก็เป็นพระเจ้าที่บ้าเต็มที พระเจ้าต้องเป็นของทุกคน ถ้าจะเรียกว่าพระเป็นเจ้าต้องเป็นของทุกคน จะเป็นของศาสนาไหนโดยเฉพาะไม่ได้ เช่นเดียวกับธรรมะต้องเป็นของทุกคนในโลก ชีวิตที่มีอยู่ในโลกนั้นจึงจะเป็นธรรมะที่ถูกต้องได้ จะเป็นธรรมะแต่ของพุทธศาสนาของพุทธบริษัทนี่ก็บ้าเต็มที มันต้องของทั้งหมด ทุกคนจะต้องรู้จักสิ่งนี้ จะต้องถึงสิ่งนี้ คือสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ อย่าไปมัวฝันหวานว่าไอ้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับคือความสุขสนุกสนาน เอร็ดอร่อยทางเนื้อทางหนัง ทางกามารมณ์ อย่างนั้นไม่มี ไม่มีสอนในลัทธิไหนในศาสนาไหน สิ่งที่ดีที่สุดต้องเป็นผลของการประพฤติที่ถูกต้องหรือที่ดีที่สุด เพราะฉะนั้นไอ้ที่ดีที่สุดเล็งถึงการกระทำ เล็งถึงตัวการกระทำกันก่อน อย่าเพิ่งเล็งถึงผล
ทีนี้เราเอาตามหลักจริยธรรมสากลก่อนดีกว่า จริยธรรมสากลนี้มันเกิดขึ้นโดยจากนักจริยธรรม นักศีลธรรมนี่พวก ethicist ของโลกตั้งแต่หลายสิบปีมาแล้ว หรือว่าหลายร้อยปีมาแล้วก็ได้ เขาคิด ช่วยกันคิด ช่วยกันวิพากษ์วิจารณ์ ช่วยกันคิดสืบๆมาในแง่ของจริยธรรมหรือศีลธรรมในโลก แล้วในที่สุดก็ยุติกันว่าไอ้สิ่งที่ดีที่สุดของมนุษย์นั้นมีอยู่ ๔ หัวข้อด้วยกัน ถ้าลูกเสือคนไหนจะจำไว้ได้จะเป็นการดี จะจดจำไว้ได้จะเป็นการดีมันเป็นการช่วยให้ง่ายเข้าสำหรับที่เราจะเป็นลูกเสือให้ถูกต้องและแท้จริง สิ่งที่ดีที่สุดของมนุษย์ที่เรียกกันเป็นภาษาจริยธรรมสากลว่า sumnum bonum เป็นภาษาลาตินนี่ก็คือ ๑ ก็หมายถึงความสงบสุข ๒ หมายถึงความเต็มแห่งความเป็นมนุษย์ ความเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์ ๓ ก็หมายถึงหน้าที่เพื่อหน้าที่ หน้าที่ที่ประพฤติกระทำเพื่อหน้าที่เอง แล้วก็ ๔ ความรักสากล ไม่จำกัด ไม่มีขอบเขตจำกัด
ข้อที่ ๑ ไอ้ความสงบสุข เรียกกันเฉยๆว่า happiness นี่ก็หมายถึงความสุขที่ถูกต้อง ความสุขที่เป็นความสุขจริงๆ ในภาษาไทยเรามีคำช่วยให้เข้าใจได้ง่ายอยู่ ๒ คำ คือสุก ก สะกด ต้มสุก เผาสุก จี่สุก นี่ก็สุก สุก ก สะกด แล้วอีกสุขหนึ่งก็ ข สะกด ไอ้สุก ก สะกดนี่มันร้อน สุข ข สะกดนี่หมายถึงเย็น ไปเล่นไปกินไปดื่มเอากันเสียให้เต็มที่ สรวลเสเฮฮาว่าพรุ่งนี้เราอาจจะตายเสียก็ได้ วันนี้ก็กินเหล้าเมายาอะไรกันเสียให้เต็มที่ สุรานารีอะไรก็ตาม อย่างนี้ไม่ใช่ความสุขชนิดที่หวัง ที่มุ่งหวัง มันเป็นสุก ก สะกด ดังนั้นสุขที่เขาหวังกันนี้คือสุข ข สะกด และเป็นไปอย่างถูกต้องแล้วสงบเย็น มันเนื่องกันอยู่กับ ๓ ข้อที่เหลือนะ ข้อที่ ๑ คือความสุขนี่มันเนื่องกันกับ ๓ ข้อที่เหลือซึ่งจะได้ว่ากันต่อไป นี่อย่าเอาไปปน ไอ้คำว่าความสุขนี่อย่าเอาไปปนกับความสนุก อย่าเอาไปปนกับคำว่าเพลิดเพลินอะไรอย่างนั้น อย่างคำว่า pleasure นี่มันหมายถึงเพลิดเพลิน ดำรงความสุขไม่ได้ หรือความสนุกอย่างอื่นก็ตามมันจะมาเป็นความสุขไม่ได้ มันยังไม่ถึงขนาดที่เรียกว่าความสุขที่แท้จริง ความสุขที่แท้จริงต้องได้มาจากการประพฤติกระทำที่ถูกต้อง เป็นไปเพื่อความไม่เบียดเบียนตนไม่เบียดเบียนผู้อื่น นี่จำไว้ว่าข้อแรกที่เราต้องเล็งถึงมุ่งหมายก็คือความสุข เป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้
ข้อที่ ๒ เรียกว่าความเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์ perfection perfection นี่คือความเต็มของความเป็นมนุษย์ ตลอดเวลาที่เรายังไม่เป็นมนุษย์ที่เต็ม เรายังไม่พอใจ เรายังไม่หยุด เรายังจะวิ่ง เรียกว่าเรายังจะก้าวหน้าอยู่เรื่อย ฉะนั้นความเป็นลูกเสือนี่ก็คือลักษณะอันหนึ่ง หรืออาการส่วนหนึ่ง ตอนหนึ่งของการวิ่งไปสู่ความเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์ด้วยเหมือนกัน ฉะนั้นอย่าเพิ่งอวดดีว่าเรามีความเต็มเปี่ยม เราเก่งกาจ สามารถอย่างนั้นอย่างนี้ จนถึงกับยกตนข่มท่าน ทำอันตรายผู้อื่นนี่ซึ่งเป็นไอ้ความเกเร ความเต็มของความเกเร ของความผิด เดินไปผิด จนถึงกับยกตนข่มท่าน ดังนั้นระวังให้ดี อะไรยังมีบกพร่อง อะไรยังมีบกพร่อง ทุกอย่างยังมีบกพร่อง วิชาความรู้ก็ยังบกพร่อง ความประพฤติก็ยังบกพร่อง ทรัพย์สมบัติก็ยังบกพร่อง ความดีอย่างอื่นๆก็ยังบกพร่อง ยังไม่เต็ม ก็ต้องมุ่งหมายถึงความเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์ ความเป็นมนุษย์มีความมุ่งหมายจะเต็มในข้อที่ว่ามีจิตใจสูงสุด ให้มีความดี ความงาม ความถูกต้อง ความจริง ความยุติธรรม หรือความสงบสุขในที่สุด นี่ต้องเป็นของที่ทำให้เต็ม การเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์เป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้ ควรจะถึงในชีวิตนี้ เป็นข้อที่ ๒
ทีนี้ข้อที่ ๓ หน้าที่เพื่อหน้าที่ หน้าที่เพื่อประโยชน์แก่หน้าที่ duty for duty’s sake หน้าที่สำหรับประโยชน์แก่หน้าที่ พูดง่ายๆว่าทำหน้าที่เพื่อหน้าที่ ทำงานเพื่องาน นี้เป็นอุดมคติอย่างยิ่งของลูกเสืออยู่แล้ว ทำหน้าที่เพื่อหน้าที่ ไม่ใช่เพื่อรางวัล ไม่ใช่เพื่อความขอบใจ ไม่ใช่เพื่อเงิน ที่ใดมีการทำงานเพื่อเงินที่นั่นจะมีความทุจริต ยุ่งยาก วุ่นวาย ลำบาก ที่ใดมีการทำงานเพื่องาน เพื่องานโดยตรงแล้วก็จะมีความก้าวหน้าในทางความสงบความเจริญอย่างถูกต้อง ดังนั้นเราหัดทำงานเพื่องานกันก่อน ไอ้เงินหรืออะไรนั้นจะมาเอง จะมาทีหลังได้ นี่เป็นหลักจริยธรรมสากลด้วย เป็นหลักของศาสนาทุกศาสนาด้วย แม้ว่าเราจะพูดว่าเราจะทำงานนี้เพื่อพระเป็นเจ้า นั้นมันก็เพื่อหน้าที่ ไม่ใช่เราทำเอาเงิน เราทำเพื่อพระเป็นเจ้า เรามีหน้าที่เกิดขึ้นโดยพระเป็นเจ้า หรือพระเป็นเจ้ามีหน้าที่ให้เรา เราก็ต้อง ก็ทำอย่างนี้ก็ได้ เรียกว่าทำหน้าที่เพื่อหน้าที่เหมือนกัน แต่ทำเพื่อความเห็นแก่ตัว มีความเห็นแก่ตัวแล้วทำ อย่างนี้มันก็เรียกว่าทำเพื่อประโยชน์ที่ตัวต้องการ ผู้ที่เป็นลูกเสือ หรือว่าเป็นผู้มีศีลธรรมที่ดีหรือมีอะไรนี่จะต้องทำหน้าที่ด้วยความตั้งใจ ซื่อตรงต่อหน้าที่ ไอ้งานหรือเกียรติหรืออะไรนั่นมันมาทีหลัง ถ้าทำหน้าที่เพื่อประโยชน์แล้วมันสกปรกเสียตั้งแต่ทีแรก มันก็ไม่เป็นเกียรติหรือไม่เป็นผลดีอะไร ได้เงินมาก็เป็นเงินสกปรก ได้เกียรติมาก็เป็นเกียรติที่หลอกลวง ไอ้ว่าเงินปลอม เกียรติยศปลอมนี่ชอบตบตาผู้อื่นอย่างนี้มันมีอยู่มาก ฉะนั้นพยายามถือให้ตรงการทำหน้าที่เพื่อหน้าที่ เป็นสิ่งสากล เป็นหลักสากลในระหว่างจริยธรรมกับศาสนาและทุกศาสนา นี้เป็นอัน สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้เป็นข้อที่ ๓
ทีนี้อันที่ ๔ ความรักสากล universal love ความรักสากลก็หมายถึงว่ามีความรักชีวิตอื่น ชีวิตผู้อื่นไม่เลือกหน้า ไม่มีขอบเขตจำกัด ไม่มีเขาไม่มีเรา นี่ทุกศาสนาก็ต้องการอย่างนี้ แม้แต่จริยธรรมก็ต้องการอย่างนี้ ให้มีความรักผู้อื่นเสมอกันกับรักตัว นี่จิตใจมันสูง ถ้าจิตใจมันต่ำมันก็เห็นแก่ตัว มันรักไม่ได้ แม้แต่เพื่อนฝูงในโรงเรียนเดียวกันก็ยังชกต่อยกัน แล้วจะไปรักคนอื่นทั่วไปหรือที่เป็นศัตรูหรือเป็นอะไรได้อย่างไร เราจะต้องมามีความคิดนึกที่ถูกต้องตามหลักอุดมคติทางศีลธรรม ว่าเราทุกคนชีวิตทั้งหมดนี้เป็นเพื่อน เป็นเพื่อนเดินทางจากความชั่วไปสู่ความดี จากความต่ำไปสู่ความสูง จากความทนทุกข์ทรมานไปสู่ความพ้นทุกข์สิ้นเชิง นี่เป็นเพื่อนกันหมดทุกคนไม่ว่าเขาจะเป็นชาติไหนภาษาไหน หรือจะอ้างศาสนาไหนก็ตาม มันเป็นเพื่อนเดินทางกันทุกคน เราต่างกันเพียงว่ามีพาหนะต่างกัน มีอะไรต่างกันเท่านั้นเอง แต่หน้าที่แล้วเหมือนกันหมด จะต้องเดินทางมาจากความต่ำไปหาความสูงสุด จากความทุกข์ไปหาความสุข จากความติดอยู่ในกรงขังไปสู่ความหลุดพ้นเป็นอิสระของวิญญาณ ดังนั้นเราต้องรักผู้อื่นด้วยกันทั้งหมดในฐานะเป็นเพื่อนเสมอกัน เป็นความรักสากลอย่างนี้ เป็นความไม่เห็นแก่ตัวโดยสิ้นเชิง เป็นอุดมคติของลูกเสือที่จะทำลายความเห็นแก่ตัว ความเห็นแก่ตัวมีเมื่อไรก็มีความโลภ ความโกรธ ความหลงเมื่อนั้น เห็นแก่ตัวมันก็โลภอยากจะได้ เห็นแก่ตัวเมื่อไม่ได้อย่างใจมันก็โกรธ มันก็ฆ่าเขา ตีเขา ด่าเขา เห็นแก่ตัวมันก็มัวซอกแซก สงสัย สนใจไม่มีขอบเขตจำกัด ไปมัวเมาในสิ่งต่างๆ นี่มีความเห็นแก่ตัวที่ไหนก็มีความชั่วหรือมีกิเลสที่นั่น มีการเบียดเบียนที่นั่น แม้ไม่เบียดเบียนผู้อื่นก็เบียดเบียนตัวเอง ทรมานตัวเองให้เร่าร้อนหม่นหมองอยู่ตลอดเวลา อย่างนี้เรียกว่าเบียดเบียนตัวเอง มีความเห็นแก่ตัวที่ไหนก็มีการเบียดเบียนตนที่นั่น เพราะฉะนั้นเราทำลายความเห็นแก่ตัว เป็นอุดมคติของทุกศาสนา เป็นอุดมคติของศีลธรรมทั้งหมด จนกระทั่งเกิดไอ้ universal lover มีความรักสากล ดังนั้นสิ่งต่างๆที่เขาให้เรา ให้ลูกเสือนี่อบรม ศึกษา ประพฤติ ฝึกฝนนี่เพื่อจะให้เกิดสิ่งเหล่านี้ทั้งนั้น แล้วอย่าไปเห็นว่ามันหยุดอยู่เพียงแค่นั้น นั่นมันเป็นตัวประพฤติกระทำเพื่อให้เกิดนิสัยที่ดี เกิดจิตใจที่ดี เกิด spirit ที่ดี มีขึ้นมาในตัวอันนี้ เราจะต้องมองให้เห็นอุดมคติหรือความมุ่งหมาย แล้วก็ทำให้ได้ อย่าเพียงแต่แสดงละคร อย่าเพียงแต่สวมเครื่องแบบลูกเสือ อย่าเพียงแต่แสดงท่าทางไปตามแบบ นั่นมันเป็นลูกเสือแต่ตามแบบ อาจจะจับสัตว์บางชนิดมาสวมเครื่องแบบลูกเสือแล้วว่ามันเป็นลูกเสืออย่างนี้ก็ได้ จะเป็นลูกเสือ เป็นตำรวจ เป็นทหาร เป็นอะไรก็ตามมันต้องหมายความว่าเป็นได้ต่อเมื่อปฏิบัติหน้าที่นั้นๆอยู่ หรือปฏิบัติหน้าที่นั้นๆสำเร็จแล้วก็ยิ่งดี เพียงแต่สวมเครื่องแบบแล้วออกท่าทางนี้เป็นละครลิงชนิดหนึ่ง ไม่มีอะไรมากไปกว่านั้น ต้องประพฤติกระทำได้ด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยจิตใจ แล้วก็จึงจะได้เป็นตามที่เรามุ่งหมายคือเป็นลูกเสือ นี่เรียกว่าเราเพ่งเล็งถึงจริยธรรมสากลเป็นหลักว่าสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับนั้นคืออะไร เป็นอย่างไร เป็นอุดมคติของลูกเสือ เป็นอุดมคติของจริยธรรมสากล เป็นอุดมคติของทางศาสนาทุกศาสนาพร้อมกันในตัว คล้ายกับว่ายิงทีเดียวได้นกหลายตัว ตัวใหญ่ๆทุกชนิดได้มาหมด และมันดีอย่างนี้ เมื่อเอาจริยธรรมสากลเป็นหลัก ไอ้สิ่งที่ดีที่สุดของมนุษย์ก็เป็นอย่างนี้ และเราก็เป็นลูกเสือก็เพื่อให้ได้อย่างนี้ นี่พูดอย่างภาษาชาวบ้านกันบ้างก็ได้ เป็นลูกเสือนี้ก็เพื่อจะอบรมตัวให้เป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตนๆ นี่จะเป็นสิ่งที่ชาวบ้านเข้าใจได้ ที่เรากำลังประพฤติกระทำอยู่นี้เพื่อจะขัดเกลานิสัยอะไรทุกอย่างนี่ให้มันเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ และเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาของตนๆตามศาสนาที่ถือปฏิบัติอยู่
เดี๋ยวนี้เด็กๆไม่ได้เป็นที่แน่นอนว่าเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เพราะว่าจับบิดามารดาใส่นรกอยู่บ่อยๆ พวกลูกเด็กๆเล็กๆนี่จับบิดามารดาของตัวใส่นรกอยู่บ่อยๆ คือทำบิดามารดาให้ร้อนใจเหมือนไฟเข้าไปเผาอยู่ในอกนั่นบ่อยๆ อย่างนั้นเรียกว่าไม่ใช่บุตร ความมุ่งหมายของบุตรคือผู้ที่จะยกบิดามารดาออกมาเสียจากนรก คือความร้อนใจเป็นไฟเผา เมื่อบิดามารดายังไม่มีลูกก็ร้อนใจ ห่วง วิตกกังวล อยากจะมีลูก เพื่อมีคนสืบสกุล หรือมีคนเลี้ยงดูเมื่อแก่เมื่อเฒ่า เมื่อเป็นคนแก่คนเฒ่าจะได้มีคนเลี้ยงดู ความร้อนใจนี้หายไปได้เมื่อมีลูกขึ้นมา พอมีลูกขึ้นมาแล้วก็หวังให้ลูกก้าวหน้าไปตามนั้น ก็ไม่มีความร้อนใจ แต่พอลูกทำผิดไปจากนั้นก็มีความร้อนใจเป็นนรกอยู่ในใจ นี่เรียกว่าบุตรนั้นเองไม่ใช่บุตรแล้ว เป็นอะไรชนิดหนึ่ง ใครชนิดหนึ่งจับบิดามารดาใส่ลงไปในนรก ฉะนั้นถ้าเราเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดาต้องทำอาการให้สมกับคำว่าบุตร คือผู้ที่ยกบิดามารดาขึ้นมาจากนรก คำว่าภูตะนี้เป็นชื่อของนรกชนิดหนึ่ง ใน ถ้าถือตามภาษาในประเทศอินเดียโบราณ เขาเลยหวังกันว่าบุตรนี้คือผู้ที่ยกบิดามารดาขึ้นมาจากนรกคือความร้อนใจทุกอย่างทุกประการ ฉะนั้นเด็กๆต้องไม่ทำให้บิดามารดาร้อนใจแต่ประการใดจึงจะได้ชื่อว่าบุตร ถ้ามิเช่นนั้นแล้วมันก็เป็นก้อนสกปรก เป็นเพียงก้อนสกปรกก้อนใดก้อนหนึ่งออกมาจากท้องของบิดามารดา มารังควานบิดามารดาอยู่เสมอให้ได้รับความร้อนอกร้อนใจ นี้ไม่ใช่บุตร
ทีนี้ที่ว่าเป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ก็เหมือนกัน ไอ้มีวัฒนธรรมรวนเร เด็กๆไม่ได้เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ กลับจะเป็นผู้ต่อต้านครูบาอาจารย์ด้วยซ้ำไป นี่คือความโง่เขลาที่สับสนวนเวียนจนไม่รู้ว่าอะไรเป็นอย่างไร ไม่รู้ว่าบิดามารดาคืออะไร ครูบาอาจารย์เป็นอย่างไร ใครมีหน้าที่อย่างไร แล้วก็เด็กๆก็ไปหลงของสนุกสนาน เอร็ดอร่อยสมัยใหม่มากขึ้นก็เลยมองข้ามสิ่งที่ควรจะมองเห็น คำว่าครูนี้แปลว่าผู้นำทางวิญญาณ มัคคุเทศก์ทางวิญญาณ เด็กๆเกิดมาดวงวิญญาณยังเดินทางไม่ถูก ครูคือผู้นำหรือไกด์หรือมัคคุเทศก์หรืออะไรทางวิญญาณ เราต้องปฏิบัติต่อครูให้ถูกต้องจนครูสามารถเป็นผู้นำทางวิญญาณ เราจึงจะชื่อว่าเป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์
ทีนี้ไอ้ข้อที่ว่าเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาตินี้มันก็พูดกันอยู่ทุกวันๆ เคารพธงชาติบ้างอะไรบ้าง ล้วนแต่ชาติๆ แต่แล้วก็มักจะทำกันแต่ปาก ทำกันแต่พิธี นี่จะต้อง ชาตินั้นจะต้องมีความหมายเป็นชาติ ไม่ใช่แผ่นผ้าธงล้วนๆ เพื่อความเป็นหมู่คณะที่ดี ที่มีความเป็นธรรม มีความถูกต้อง เราจะต้องผดุงรักษาไอ้คุณสมบัติลักษณะอันนี้เอาไว้ นี่เรียกว่าเป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เป็นงานใหญ่ ทำคนเดียวไม่ได้ ต้องร่วมมือกันทุกคน เพื่อประโยชน์สุข เพื่อประโยชน์ทุกชนิดของชาติ ซึ่งรวมเราทุกคนอยู่ในชาติ และก็ไม่มีเขาไม่มีเรา ความรักสากลอย่างที่ว่ามาแล้วทำให้ไม่มีเขาไม่มีเรา เพียงแต่ว่าใครมีหน้าที่กระทำที่ตรงไหน ที่แผ่นดินไหนก็ทำที่แผ่นดินนั้น เมื่อทำกันได้อย่างนี้ทั้งโลกก็ดีไปหมดไม่มีการเบียดเบียนกัน อยู่กันสงบสุขทั้งโลก นี่เรียกว่าเป็นพลเมืองที่ดีของชาติหรือของโลก
ทีนี้ก็มาถึงความเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตน นี้เป็นของสูงสุด เพราะว่าพระศาสดาเป็นบุคคลสูงสุด เป็นผู้ชี้ทาง ชี้แนวชี้ทางทุกอย่างทุกประการให้แก่คนทุกคน ความ ความรู้ในทางจริยธรรม ทางศาสนา ทางเอาตัวรอดนี้เราได้รับมาจากผู้ที่เป็นพระศาสดา เราเป็นสาวกที่ดีด้วยการปฏิบัติตาม ไม่ใช่เพียงแต่ทำพิธีหรือเข้าพิธีศาสนานั้นๆแล้วก็เรียกว่าเป็นสาวกที่ดี นั้นมันเป็นเพียงแต่การจดทะเบียน มาจดทะเบียนเป็นลูกเสือ มาจดทะเบียนเป็นทหาร อย่างนี้มันยังเป็นลูกเสือแล้วก็ทหารที่ดีไม่ได้ จนกว่าเมื่อใดจะได้ประพฤติปฏิบัติถูกต้องครบถ้วนแล้วจึงจะเป็นลูกเสือที่ดี เป็นทหารที่ดีได้ การเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาก็เหมือนกัน จะเพียงแต่ว่าเราเกิดมาจากพ่อแม่ที่ถือศาสนานั้นเราก็เป็นสาวกที่ดีแล้ว อย่างนี้ไม่พอไม่ถูก หรือว่าเราจะมาทำพิธีปฏิญาณตนเป็นไอ้ถือศาสนานั้นศาสนานี้เท่านั้นแล้วพอ นี่ก็ไม่ถูก เราต้องปฏิบัติให้ถูกต้องตามคำสอนของศาสดานั้นๆ ทีนี้มันง่ายที่ว่าพระศาสดาทุกองค์ไม่ว่าศาสนาไหนสอนอย่างเดียวกันหมด คือสอนให้ทำลายความเห็นแก่ตัว มีคำพูด มีวิธีสอนต่างกันก็จริง แต่ว่าความมุ่งหมายเหมือนกันหมดคือสอนให้ทำลายความเห็นแก่ตัว จะเป็นพระพุทธเจ้า พระโมฮัมหมัด พระไครสต์ หรือจีซัส ไครสต์ หรือพระอะไรก็ตามล้วนแต่สอนทำลายความเห็นแก่ตัวทั้งนั้น มันก็เป็นการง่ายแก่พวกเราที่จะเป็นมิตรร่วมกัน ทำงานเพื่องานร่วมกัน ทำอะไรมีอุดมคติอย่างเดียวกัน ไม่มีสิ่งที่เรียกว่าศาสนานั้นมาเป็นเครื่องขัดขวางกันเลย ทุกคนระดมเร่งมือทำเพื่อทำลายความเห็นแก่ตัว ก็จะได้ชื่อว่าเป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตนๆด้วยกันทั้งนั้น
ฉะนั้นจึงหวังว่าลูกเสือทุกคนจะมีอุดมคติของลูกเสือ อยู่ที่ว่าเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เป็นสาวกที่ดี เอ้อ, เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติหรือของโลก เป็นสาวกที่ดีของพระศาสดาแห่งศาสนาของตนๆ แล้วประพฤติกระทำจนให้ได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ คือความสุขที่แท้จริง ความเต็มเปี่ยมของความเป็นมนุษย์ เป็นผู้มีหน้าที่เพื่อหน้าที่ แล้วก็มีความรักสากลดังที่ได้กล่าวมาแล้ว นี่รู้สึกว่าเป็นการเพียงพอสำหรับที่เป็นหัวข้อสำหรับจดจำและปฏิบัติ รายละเอียดปลีกย่อยต่างๆเอาไปคิดเองได้ ไปคิดเอาเองได้ แต่ขอให้จำหัวข้อนี้ไว้ให้ได้ เราก็จะมีความเป็นลูกเสือที่แท้จริง ไม่ใช่ลูกเสืออันธพาลเกเร จะเป็นลูกสุนัขป่ากัดกัน เราไม่มีการทำลายผู้ใด ไม่มีการเบียดเบียนผู้ใด แต่เราทำลายกิเลส ทำลายความชั่วซึ่งเป็นศัตรูร่วมกันของเรา ได้สิ่งที่ดีที่สุด ๔ ประการอย่างที่กล่าวมา เป็นหลักเกณฑ์ เป็นหลักเกณฑ์อันเดียวกันกับหลักเกณฑ์ทางศาสนา ยกตัวอย่างเช่นทางพุทธศาสนา ภิกษุก็เป็นเสือที่จะซุ่มจับเหยื่อคือมรรคผลนิพพานให้ได้ หวังว่าทุกคนจะเข้าใจ และขอให้ประพฤติปฏิบัติให้สุดกำลัง สุดสติกำลังของตนเพื่อความเป็นลูกเสือที่ถูกต้อง ขอกล่าวคำสวัสดีแก่ทุกคน
35.01 หมายถึงการประพฤติปฏิบัติในระดับสูงสุดที่ทำให้เกิดผลขึ้นมา ได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้ แล้วก็จะเรียกว่าไอ้ความดับทุกข์สิ้นเชิง ไม่มีสุข เอ่อ ดับทุกข์สิ้นเชิง ไม่มีทุกข์เลยนั่นเขาเรียกว่านิพพาน เป็นความรอดพ้นปลายทางของมนุษย์ ก็หมายถึงสิ่งเดียวกันในทุกศาสนาคือความรอดพ้น ในศาสนาพุทธก็เรียกว่านิพพาน ทีนี้ไอ้คำว่ามรรคก็คือการปฏิบัติที่สูงสุด ที่ดีที่สุด ในระดับสูงสุดเรียกว่ามรรค แล้วผลคือผลของการปฏิบัตินั้น แล้วเมื่อได้อยู่เป็นสุขไม่มีทุกข์เลยนี่เรียกว่านิพพาน ภิกษุเป็นเสือนี่เป็นอุปมา ไม่ใช่เสือกัดคน แต่เป็นเสือจับเนื้อคือจับสิ่งที่ควรจะได้ ควรจะได้รับคือมรรคผลนิพพาน อย่างนี้เขาเรียกว่าเป็นคำอุปมา พอเข้าใจก็เข้าใจได้ คำว่ามรรคผลนิพพานเป็นคำธรรมดาสามัญที่สุดสำหรับพุทธศาสนา ในภาษาไทยที่ไม่เกี่ยวกับศาสนาก็เอายืมคำนี้มาใช้ว่าไม่เป็นมรรคไม่เป็นผลเสียเลย ไม่สำเร็จประโยชน์อะไรเสียเลย ฉะนั้นมรรคผลนิพพานหมายถึงประโยชน์สูงสุดที่ได้รับเพราะการกระทำที่ถูกต้อง ที่ดีที่สุด