ท่านสาธุชนผู้มีความสนใจในธรรมทั้งหลาย โดยเฉพาะนักศึกษาที่มาประชุมกันอยู่ ณ ที่นี้ อาตมาภาพขอแสดงความยินดีในการที่ท่านหลายมากันในลักษณะอย่างนี้ คือเพื่อประโยชน์แก่การศึกษา อันจะนำไปเพื่อใช้ในการประกอบการดำเนินชีวิตให้ถูกต้อง ฉะนั้นจึงขอโอกาสพูดถึงการศึกษาบ้าง เพราะว่าการศึกษานั้นเป็นสิ่งที่จะทำให้ชีวิตมีความถูกต้อง

ขอแสดงความยินดีในการมาในที่นี่ และขอต้อนรับด้วยธรรมะปฏิสันถาร ปฏิสันถารก็แปลว่าการต้อนรับ ต้อนรับด้วยธรรมะ เพราะไม่ได้ต้อนรับด้วยข้าวปลาอาหาร แม้แต่หมากพลูบุหรี่ ซึ่งไม่มี ซึ่งมีก็ไม่ต้อนรับ ขอต้อนรับด้วยธรรมะปฏิสันถาร คือสิ่งที่เรียกว่า ธรรมะ คือสิ่งที่เป็นประโยชน์สูงสุดและเป็นความถูกต้อง ข้อนี้มันก็สำเร็จอยู่ได้เพราะการศึกษานั่นเอง แต่การศึกษามันยังมีปัญหาอยู่มาก เพราะว่าไม่ถึงขนาดก็มี ยังบกพร่องอยู่ก็มี ยังผิดพลาดอยู่ก็มี นี่ มันเป็นได้ถึงอย่างนี้ ไม่ถึงขนาด หรือถึงกับผิดพลาด หรือถึงกับบกพร่อง มันก็เรียกว่าไม่มีความถูกต้อง เมื่อไม่มีความถูกต้อง มันก็ไม่สำเร็จประโยชน์อะไรในการที่จะขจัดปัญหาเหล่านั้น ดังนั้นสิ่งสูงสุดจึงอยู่ที่ความถูกต้อง และก็เป็นความถูกต้องของการศึกษา

ขอจำกัดลงเสียไปว่า ถ้ามีการศึกษาถูกต้อง มันก็ไม่มีความขัดข้องอะไร ถ้ามันมีความถูกต้องๆ แต่ถ้ามันเป็นการศึกษาที่ไม่มีความถูกต้อง ไม่ถูกฝาถูกตัว หรือไม่ถูกกาลเทศะ ไม่ถูกแก่เหตุผลอะไรก็ตามเถิด มันก็ไม่มีความถูกต้อง แล้วมันก็ไม่ได้สำเร็จประโยชน์อะไร แล้วมันก็มีแต่ปัญหา ปัญหานั่นคือสิ่งที่รบกวน สิ่งที่ทำความยุ่งยากลำบาก สิ่งที่ทำความทุกข์ ถ้าไม่มีปัญหามันก็ไม่มีอุปสรรคเหล่านี้ มันก็มีแต่ความสุขสะดวกสบาย นั่นน่ะจึงมีความจำเป็นสำหรับที่จะต้องมีความถูกต้องของการศึกษา

การศึกษาถ้าพูดกันตรงๆ พูดอย่างไม่ต้องเกรงใจอะไรกันนัก และก็พูดกันอย่างตรงๆ ก็ต้องเรียกว่า การศึกษาในปัจจุบันนี้มีลักษณะเป็นการคบเด็กสร้างบ้าน หรือเป็นการศึกษาหมาหางด้วนอยู่มาก การศึกษาที่เป็นการคบเด็กสร้างบ้านกับการศึกษาหมาหางด้วนนี้ มันก็พอจะมองเห็นได้ว่ามันแตกต่างกันอย่างไร

เธอไปเอานาฬิกามา ทวี

คบเด็กสร้างบ้านก็คือ ประโยชน์มันน้อยๆ มันเหลวแหลก หรือเหลวไหล หรือทำเล่นกันเสียมากกว่า เป็นการคบเด็กสร้างบ้าน ประโยชน์ที่ได้มันจึงน้อย อีกทางหนึ่ง มันยังเป็นการศึกษาที่ไม่สมบูรณ์ ก็เรียกว่าเป็นการศึกษาหมาหางด้วน นี้เรียกว่ามันไม่มีความถูกต้องๆ ก็ต่อเมื่อมีความถูกต้องมันจึงจะสำเร็จประโยชน์ มันสำเร็จประโยชน์อยู่ที่ความถูกต้อง

เราจึงอาศัยคำว่า ความถูกต้อง เป็นหลักสูงสุด เพราะว่าถ้าเอากันแต่อารมณ์ มันก็เป็นอารมณ์กามารมณ์กันทั้งนั้น ไม่ว่าเด็ก ผู้ใหญ่ ไม่ว่าหญิง หรือชาย เพราะความรู้สึกเป็นประจำตามธรรมชาติสัญชาติญาณ มันมีแต่ความรู้สึกทางกามารมณ์ พูดให้สรุปสั้นที่สุดๆ ก็คือ มันต้องการรู้จักหรือต้องการโดยอัตโนมัติแต่ความรู้สึกที่อร่อยแก่ระบบประสาท คำพูดมันออกจะหยาบคายหรือโสกโดก แต่มันก็เป็นความจริงอย่างนั้น มันต้องการแต่ความรู้สึกที่อร่อยแก่ระบบประสาท ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ คราวนี้มันมีระบบประสาท มันต้องการกันแต่ไอ้ส่วนที่อร่อยแก่ระบบประสาท มันจึงเป็นเรื่องอุปสรรคให้ไม่มีความถูกต้อง อะไรๆ ก็จะทำแต่ให้เกิดความอร่อยๆ ทางระบบประสาท แม้แต่จะดื่มน้ำ ดื่มน้ำแท้ๆ ดื่มน้ำใสนี่ มันก็ต้องการให้อร่อยให้แก่ระบบประสาท มันจึงดื่มอย่างที่อร่อยแก่ระบบประสาท นั่นน่ะมันเป็นเรื่องทางกามารมณ์ไปโดยไม่รู้สึกตัว อะไรๆ ที่จะต้องการให้อร่อยแก่ระบบประสาท จะเล่น จะหัว รวมแล้วที่สุดแต่ว่าจะทำอะไรให้มันสนุก นี่มันก็ยังเป็นเรื่องอร่อยแก่ระบบประสาท มันยังไม่ใช่ความถูกต้อง เมื่อบูชากันแต่ความเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทแล้ว มันก็เกิดความไม่สมบูรณ์ คือมันยังเว้า ยังแหว่ง ยังขาดอยู่ในส่วนที่เป็นความถูกต้อง มันก็มีความผิดพลาดเกิดขึ้น

ความถูกต้องนี้ขอให้ระลึกนึกถึงคำพูดสัก ๒ คำว่า มันไม่มีทั้ง Question มันไม่มีทั้ง Problem ถ้ามันมี Question มันยังมีปัญหา มีความโง่ มีความสงสัย ยังมีปัญหา มี Question ที่จะต้องถามว่าอะไร อีกทางหนึ่งมันก็มี Problem, Problem สิ่งที่เป็นปัญหายุ่งยากลำบากแก่การสะสางๆ มันต้องไม่มีปัญหาทั้งชนิดที่เป็น Question หรือเป็น Problem มันจึงจะเรียกว่ามีความถูกต้องในการที่จะดำเนินชีวิตให้สำเร็จประโยชน์ นี่เดี๋ยวนี้เรายังทำอะไรเฮฮาสารพาเฮโลกันไปตามความสนุกสนานเอร็ดอร่อย มันมีลักษณะเหมือนกับคบเด็กสร้างบ้าน และก็เกิดความไม่สมบูรณ์ขึ้นมา มันก็มีลักษณะเหมือนกับหมาหางด้วน มันไม่รอบรู้ในสิ่งที่ควรจะรู้ มันก็เลยไม่ได้รับประโยชน์ในส่วนนี้ เรายังต้องการส่วนที่เป็นหัวใจของมันคือ สำเร็จประโยชน์โดยแท้จริงและไม่ขาดๆ เอาเท่าที่ว่า (นาทีที่ 08.45) ไม่ขาดไม่เกินดีกว่า เพื่อจะเรียกว่าเป็นความถูกต้อง

ขอให้ท่านทั้งหลายสนใจคำๆ นี้ว่า ความถูกต้อง มันเป็นคำภาษาไทย เป็นคำภาษาไทย ภาษาไทยอย่างยิ่ง และเข้าใจยากอย่างยิ่ง หาความรู้ความเข้าใจได้ยากอย่างยิ่ง หาการปฏิบัติที่ถูกต้องได้ยากยิ่ง ฝรั่งมันมัวแต่พูดกันว่า Alright, Alright, Alright วันหนึ่งไม่รู้กี่ล้านๆ ครั้งแหละ แต่มันก็หาความถูกต้องไม่ได้ เพราะมันไม่มีความสำเร็จประโยชน์ในการที่จะให้เกิดความถูกต้อง มันยังเป็นการศึกษาคบเด็กสร้างบ้าน ยังเป็นการศึกษาหมาหางด้วนอยู่นั่นเอง เพราะฉะนั้นขอให้สนใจในคำว่า ความถูกต้อง

คำว่าความถูกต้องนี้ ตามที่สังเกต ที่เห็น หรือค้นคว้ามา แปลเป็นภาษาอะไรก็ยาก แปลเป็นภาษาฝรั่งยิ่งไม่ได้ ยิ่งไม่ได้ด้วย เอ้า, คุณไปหาคำว่าความถูกต้องในภาษาอังกฤษ มันก็ล้วนแต่เถลเถไถไปในแง่หนึ่งแง่ใด มุมใดมุมหนึ่งนะ ถ้าความถูกต้องมี มันไม่มีปัญหาใดๆ แล้วใครบ้างที่ไม่มีปัญหาอยู่ในเวลานี้ มีปัญหาทั้ง Question ทั้งไอ้ Problem อยู่ตลอดทั่วไป มันก็ยังมีปัญหา มันก็มิใช่ความถูกต้อง ฉะนั้นขอให้ จะเรียกว่าเชื่อก็ได้ แต่ไม่ใช่บังคับให้เชื่อ แต่ว่าสิ่งที่ไม่มีปัญหา สิ่งที่ไม่เกิดปัญหานั่นแหละคือความถูกต้อง

ต้องขอใช้คำภาษาไทยล้วนๆ ว่าความถูกต้อง แต่ถ้าใช้คำของพระพุทธเจ้าเอง ท่านตรัสไว้ในภาษาบาลี เรียกว่า สัมมัตตะๆ ๆ ฟังให้ดีๆ ท่านทั้งหลายยังไม่เคยได้ยินใช่ไหม เชื่อว่าบางคนยังไม่เคยได้ยินคำนี้ว่า สัมมัตตะ ทั้งที่เป็นคำที่พระพุทธเจ้าท่านตรัสไว้ ตรัสไว้ ตรัสแล้วตรัสอีกๆ ตรัสแล้วตรัสอีกว่า สัมมัตตะ แปลว่า ความถูกต้อง ตรงกันข้ามกับคำว่า มิจฉัตตะ แปลว่า ความผิดพลาด

ถ้าสัมมัตตะ มันก็รอดตัว สัมมัตตะ มันก็รอดตัว เพราะมันมีความถูกต้อง มันสำเร็จประโยชน์ในการขจัดปัญหาทั้งปวงออกไป แต่ว่าท่านทั้งหลายคงจะได้เคยได้ยินคำว่า สัมมาๆ ๆ เพราะมันค่อนข้างจะดื่นอยู่ แต่ภาษาแท้ๆ ภาษาเก่าแก่โบราณ โดยเฉพาะภาษาอินเดีย คำว่า สัมมาๆ ๆ แปลกันว่า โดยชอบ หรือโดยถูกต้องนี้ คนแก่ๆ เก่าๆ แก่ๆ โง่เง่าเงอะงะก็ยังได้ยินคำว่า สัมมาๆ ๆ ชอบคำว่า สัมมา บูชาคำว่า สัมมาๆ ๆ นั่นแหละเป็นที่มาของคำว่า สัมมัตตะ สัมมาแปลว่า ถูกต้อง ตะ หรือ ตะตา หรือ สัตตะตา ก็แปลว่า ความสัมมัตตะ แปลว่า ความถูกต้อง จะให้ขยายความถูกต้องออกไปตามที่ท่านมีใช้อยู่จริง มันเกิดเป็น สัมมาๆ ๆ ขึ้นมา โดยสมบูรณ์แล้ว ๑๐ สัมมา

• สัมมาทิฏฐิ ความคิดเห็นถูกต้อง
• สัมมาสังกัปโป ความปรารถนาถูกต้อง
• สัมมาวาจา การพูดจาถูกต้อง
• สัมมากัมมันโต การทำการงานถูกต้อง
• สัมมาอาชีโว เลี้ยงชีวิตถูกต้อง
• สัมมาวายาโม พากเพียรพยายามถูกต้อง
• สัมมาสติ มีสติสัมปชัญญะถูกต้อง
• สัมมาสมาธิ มีสมาธิอย่างถูกต้อง
• สัมมายานะ มีความรู้ถูกต้อง
• สัมมาวิมุติ วิมุติ หลุดพ้นถูกต้อง

ซึ่งพวกฝรั่งเชิดชูกันนักว่า Liberation หรือ Salvation คำนี้แปลกันว่า สัมมาๆ เป็นความถูกต้อง แต่ขอให้เป็นความถูกต้องที่สำเร็จประโยชน์คือไม่มีปัญหา สัมมาๆ ๆ ๆ ๑๐ คำรวมเป็นคำว่า สัมมัตตะ เรียกเป็นบาลีหน่อยซึ่งคงจะเคยได้ยินกันบ้าง ไม่มากก็น้อยว่า สัมมาทิฐิ สัมมาสังกัปโป สัมมาวาจา สัมมากัมมันโต สัมมาอาชีโว สัมมาวายาโม สัมมาสติ สัมมาสมาธิ สัมมายานะ สัมมาวิมุติ คำแรกมันอยู่ที่คำว่า สัมมาๆ แปลว่า ถูกต้อง แล้วมันก็ถูกต้องของอะไรก็ว่ากันไป

อาตมาว่าสั่งสอนตักเตือนว่ากล่าวคนทั่วไปว่าขอ ๓ สัมมา ๔ สัมมาเถิดว่า

• สัมมาความถูกต้องทางกาย
• สัมมาความถูกต้องทางจิตใจ
• สัมมาความถูกต้องทางความมีตัวตนหรืออัตตา และก็
• สัมมาที่เป็นความถูกต้องทางความว่าง หรือ สุญญตา เพราะว่าถ้ามันว่างแล้วมันสูงสุด ไม่มีอะไรผิดพลาด ถ้ามันว่างได้

คนที่ยังไม่มีสัมมา ยังว่างไม่ได้ ยังมีอารมณ์อย่างนั้น อารมณ์อย่างนี้ อารมณ์อย่างโน้น ร้อยแปดพันอย่าง ไม่ว่างแล้วก็รบกวนทั้งนั้นแหละ ถ้าว่างไปมันก็ไม่รบกวน มันก็สงบสุขเยือกเย็น และเป็นประโยชน์อย่างสูงสุด นี่คือเรียกว่าจะต้องมีความถูกต้อง ความถูกต้องทางร่างกายก่อน คือการกระทำประพฤติทางกายมันถูกต้อง การกระทำทางจิตใจมันก็ถูกต้อง ทางความมีตัวตน มีตัวมีตน มีเกียรติยศ เกียรติศักดิ์ อำนาจวาสนา มันก็ถูกต้อง และถูกต้องสุดท้ายก็คือ ความว่างจากตัวกู ว่างจากของกู ซึ่งมันเป็นต้นเหตุแห่งปัญหา

สัมมาความถูกต้อง สัมมาความถูกต้อง ถูกต้องแม้แต่ทางกายอย่างเดียว เป็นของทางต่ำที่สุดกว่าอะไรแล้ว ถูกต้องทางกาย ถ้ามีความถูกต้องทางกายแล้ว ขออภัยมันพูดคำหยาบคายโสกโดกว่า แม้แต่ตดมันก็ไม่เหม็น ถ้ามันมีความถูกต้องในทางร่างกาย แม้แต่ตดมันก็ไม่เหม็น แต่ถ้ามันไม่มีความถูกต้องทางร่างกาย มันเหม็น มันเป็นปัญหา มันเหม็นหึ่ง มันยุ่งยากไปหมด อะไรมันก็ เพราะมันไม่มีความถูกต้องแม้แต่ทางกาย ทีนี้ทางจิตใจมันก็ถูกต้อง เพราะมันไม่มีความคิดนึกที่ผิดพลาด ไม่เกิดความเน่าในทางจิตใจ ไม่เกิดความเหม็นในทางจิตใจ และก็สัมมาอีกทีหนึ่งก็ถูกต้องทางความมีตัวตน ตัวตนจะเป็นอย่างไร ตัวตนมีฐานะอย่างไร ต้องการอะไรอย่างไร ประกอบตน ดำรงตน มีชีวิตของตนอย่างถูกต้องๆ นี้

สิ่งสุดท้ายสูงสุดๆ ทางความว่าง คือความไม่มีตัวตน ถูกต้องของความไม่มีตัวตนมันก็ไม่มีปัญหาอะไร มันก็ว่างไปโดยไม่ต้องตาย มันว่างไปๆ โดยไม่ต้องมีความตาย นี่เรียกว่ามันถูกต้องทางความว่างน่ะ จะควรปรารถนา หรือไม่ควรปรารถนาก็ไปดูเอาเองว่า มันสูงต่ำกี่มากน้อย นี่เราเรียกว่า ความว่าง ถ้ามีความว่างมันก็มีความไม่ตาย เช่นว่า ถ้ามันมีความถูกต้องมันก็ไม่มีปัญหาอะไร มันไม่มีปัญหาอะไรมันไม่เจ็บ มันไม่ไข้ แล้วมันไม่เป็น มันไม่ตาย มันไม่ตายนิรันดร ไม่ตายอย่างนิรันดร นั่นน่ะคือความว่างอันสูงสุด ความไม่ตายนิรันดร เป็นความว่างไปจากตัวตน ว่างจากจิตของตน พูดหยาบคายก็ว่างจากตัวกู ว่างจากของกู เดี๋ยวนี้มันไม่ความรู้สึกว่าตัวกูหรือของกูเหลืออยู่เลย มันมีแต่คำว่า ความถูกต้อง ความถูกต้อง

แล้วขอย้ำไว้ ขอให้สนใจนี้ด้วยว่าถ้าถูกต้องมันไม่มีปัญหา ถ้ามันมีปัญหามันก็ไม่ถูกต้อง มันก็ไม่ถูกต้องถ้ามันยังมีปัญหา จะเป็นปัญหา Question หรือปัญหา Problem อะไรก็ตาม มันยังมีปัญหา มันก็ไม่มีความถูกต้อง ถ้ามีความถูกต้องมันก็มีความเยือกเย็นและเป็นประโยชน์ มีความสงบสุขเยือกเย็นและก็มีความเป็นประโยชน์อยู่ในตัวด้วย มันซ้อนกันอยู่ ๒ อย่าง คือเป็นความเยือกเย็นและความเป็นประโยชน์ ขอให้สนใจว่า ถ้ามันมีความถูกต้อง

ความถูกต้องนี้เป็นสิ่งสูงสุดตามความมุ่งหมายของพระพุทธเจ้า หรือตามความหมายที่พระพุทธองค์ทรงให้ไว้ ท่านตรัสเรียกว่า สัมมัตตะๆ เป็นภาษาบาลี ขอให้ช่วยจำไว้เถอะว่าแม้ไม่มีความรู้ในคำๆ นี้ ยังไม่มีความรู้เลย ก็ขอให้ช่วยจำไว้เถอะ มันคุ้มค่าๆ มันสูงสุด สัมมัตตะ สัมมะ คือ สัมมา, ตะ คือ ความ, สัมมัตตา สัมมัตตะตา หรือ สัมมัตตะ แปลว่า ความถูกต้อง ความถูกต้องนี้เป็นสิ่งสูงสุดกว่าสิ่งใดๆ คุณไปหาเอาเอง ไปคิดเอาเอง ไปนึกเอาเองด้วยความคิดอย่างอิสระที่สุดว่าอะไรนะที่มันจะสูงสุดไปกว่าความถูกต้อง ความดี ความงาม ความสวยมันยังผิดพลาดได้ ไอ้ความดีๆ เรียกว่าดีๆ บ้าได้ เมาได้ หลงได้ บ้าดี เมาดี หลงดีก็ได้ แล้วความดีมันจะถูกต้องถึงที่สุดไปได้อย่างไร ถ้ามันถูกต้อง มันก็ไม่มีปัญหาอะไร มันอยู่เหนือความดีไปเสียอีก เหนืออำนาจวาสนา เหนือเกียรติยศ เหนือชื่อเสียง เหนืออะไรไปเสียอีก ถ้ามันเป็นความถูกต้อง

เดี๋ยวนี้เรายังมีแต่เรื่องที่ยังไม่ถูกต้องถึงที่สุด มันจึงเป็นบ้าดี เมาดี หลงดี ทางเศรษฐกิจมันก็ยังไม่ถูกต้อง ทางการเมืองมันก็ยังไม่ถูกต้อง ทางการสังคมหรือทางการใช้จ่ายอะไรมันก็ยังไม่ถูกต้อง มันเรียกว่ามันยังไม่ถูกต้อง ถ้ามีความถูกต้องเมื่อไร มันจะหมดปัญหาๆ ๆ ด้วยประการทั้งปวงๆ เมื่อนั้นล่ะ เมื่อมันมีความถูกต้อง เพราะฉะนั้นขอให้บูชาความถูกต้องในฐานะเป็นสิ่งสูงสุดกว่าสิ่งใด ขอใช้คำโดยที่ไม่ต้องกลัวใครโกรธ ไม่ต้องกลัวพระเจ้าโกรธ ช่างหัวมัน พระเจ้าก็ยังไม่ใช่ความถูกต้อง พระเจ้ายังมีการประจบสอพลอต่อสมุน ต่อบริวาร ยังมีการรับสินบน ยังมีเรื่องกามารมณ์เข้ามาแทรกแซงในคำว่าพระเจ้า ฉะนั้นคำว่าพระเจ้านี้มันยังไม่ใช่ความถูกต้องสูงสุด มันต้องใช้คำว่า ความถูกต้องๆ ถึงจะเรียกว่าความจริง เพราะมันยังใกล้ๆ เข้าไปมาก แต่มันสู้คำว่าความถูกต้องไม่ได้ ความถูกต้องน่ะมันไม่มีอะไรที่จะตำหนิได้ สักปรมาณูหนึ่งก็ตำหนิไม่ได้ ถ้ามันมีความถูกต้อง ให้พระเป็นเจ้าทั้งหลาย สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายรวมกันในสากลโลก สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย หรือพระเป็นเจ้า รวมกันทั้งหมดทั้งสิ้นในสากลโลก มันก็ไม่สูงสุดเท่าความถูกต้อง ดังนั้น เราจึงอาศัยคำว่าความถูกต้องของคำว่า สัมมัตตะ คือ

• พระพุทธเจ้าถูกต้อง
• พระธรรมถูกต้อง
• พระสงฆ์ถูกต้อง

ไม่ต้องเกี่ยวกับพระเป็นเจ้า ไม่ต้องเกี่ยวกับการรับสินบน ไม่ต้องเกี่ยวกับไอ้สิ่งสูงสุด สิ่งร้ายกาจที่สุดคือ ความอร่อยทางอายตนะ ทีนี้ความอร่อยทางความรู้สึก หรือความอร่อยทางระบบประสาท เดี๋ยวนี้ทุกคน ทั้งเด็ก ทั้งผู้ใหญ่ ทั้งหญิง ทั้งชาย มันต้องการความเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทอยู่ นั่นมันยังไม่ใช่ความถูกต้อง มันเป็นช่องโหว่อย่างใหญ่หลวง เพราะมันยังหลงบูชาความเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทอยู่ พระเป็นเจ้าตามตำนานตามอะไรต่างๆ ก็ยังมีการต้องเซ่นสรวงบูชาอ้อนวอนให้ถูกใจพระเป็นเจ้า พระเป็นเจ้ายังเลือกที่รักมักที่ชัง แล้วจะเอาความถูกต้องมาได้อย่างไร ต้องเอาคำว่า ความถูกต้องๆ คือ สัมมัตตะๆ ถ้าจะใช้คำว่า พระเป็นเจ้า ก็ต้องเป็น พระเป็นเจ้าสัมมัตตะ พระเป็นเจ้าสัมมัตตะ พระเป็นเจ้าคือ สัมมัตตะ คือความถูกต้องๆ แล้วก็มันไม่มีปัญหาอะไร

ท่านทั้งหลายคงจะเคยได้ยินได้ฟังคนที่เขาอาจจะกล่าวๆ คำขอร้องบูชา อาราธนาว่า ขอให้พระเป็นเจ้า หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก ผีสางเทวดา ภูตผีปีศาจ อะไรที่ศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก จงบันดาลๆ ให้ท่านทั้งหลายได้รับประโยชน์อย่างนั้นอย่างนี้ นั่นเป็นความละเมอเพ้อฝัน ถ้ามันไม่มีความถูกต้อง ต่อเมื่อมันมีความถูกต้อง มันจึงจะเป็นความจริง ไม่ใช่ความละเมอเพ้อฝัน เดี๋ยวนี้มันยังเป็นความละเมอเพ้อฝัน มัวกล่าวเอาเอง มัวว่าเอาเอง มัวปรารถนาเอาเอง มัวต้องการเอาเอง กูต้องการความสวยงาม เอร็ดอร่อย ความร่ำรวย สวยงาม ความสุขความเจริญอะไรก็ตามเถอะ มันล้วนแต่เอร็ดอร่อยทางระบบประสาททั้งนั้น นั่นกล่าวได้ว่าพวกนี้เป็นขี้ข้า เป็นทาส เป็นขี้ข้าของความเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทอยู่อย่างเต็มตัวๆ มันจึงไม่รู้จักอะไร รู้จักแต่เพียงเรื่องเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทที่เรียกว่า กามารมณ์ พูดอย่างภาษาธรรมะตรงไปตรงมาก็เรียกว่า กาม เรียกว่า กามารมณ์ ทำอะไรให้อร่อย หรือว่ายน้ำไปกระทุ่มน้ำให้สนุกสักทีมันก็อร่อย รู้สึกอร่อยทางระบบประสาท เอาไม้เลาะรั้ว รั้ว ข้างรั้ว ที่รั้ว แป๊กๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ไป นี่มันอร่อยทางระบบประสาท นี่เป็นกามารมณ์ พวกหมอบีบลูกยางวัดความดัน มันก็ยังต้องการความเอร็ดอร่อยทางกามารมณ์ เป็นอยู่อย่างนี้

ไปสังเกตดูให้ดีเถอะ มันยังมีความต้องการจะเอร็ดอร่อยทางกามารมณ์ คุณยายที่ต้องการขี้ผึ้งสีปากๆ ๆ อยู่เรื่อยๆ มันก็ต้องการความเอร็ดอร่อยทางอารมณ์ หรือทางกามารมณ์ หรือทางความรู้สึกทางระบบประสาท อะไรๆ ที่มันจะทำให้สนุกสนานแก่ความเอร็ดอร่อยทางระบบประสาทก็เรียกว่า กาม หรือ กามารมณ์ ได้ทั้งนั้น มันไม่ใช่ความถูกต้อง มันไม่ใช่ความถูกต้อง อย่าไปเอากับมันเลย จงใฝ่หาแต่ความถูกต้องๆ แต่มันไปสูงสุดๆ ปฏิบัติยาก ซึ่งคนโง่ปฏิบัติไม่ได้ ไอ้แรดทั้งหลายมันฟังไม่ถูก คำว่าความถูกต้องน่ะ แรดทั้งหลายมันฟังไม่ถูกว่าความถูกต้องมันอยู่ที่ตรงไหน

เมื่อมันไม่มีการตามใจตัว มีความถูกต้อง พูดให้ลึกซึ้งตามแบบของธรรมะ ก็ว่ามีความว่างจากอารมณ์ ว่างจากอารมณ์ ไม่มีอารมณ์รัก ไม่มีอารมณ์โกรธ ไม่มีอารมณ์เกลียด ไม่มีอารมณ์กลัว ไม่มีอารมณ์ตื่นเต้น ไม่มีอารมณ์อิจฉาริษยา ไม่มีความอาลัยอาวรณ์ ความหึง ความหวง อะไรต่างๆ ร้อยแปดอารมณ์นี้มันไม่มี นั่นน่ะ ไม่มีอารมณ์ใดๆ ที่เป็นไอ้ความรู้สึกอร่อยของระบบประสาทแล้วก็เรียกว่า ไม่มีอารมณ์ นี่คือความถูกต้อง ชีวิตนี้อยู่ในความถูกต้อง ว่างจากความผิดพลาดโดยประการทั้งปวงแล้วมันไม่มีทางที่จะทำอะไรผิด มันไม่มีความผิดพลาดทั้งระบบ Question หรือระบบ Problem นี่ไปแปลเอาเองว่า มันพอจะเข้าใจว่ามันไม่มีคำถาม และมันไม่มีปัญหายุ่งยาก ถ้า Question มันยังมีคำถาม Problem มันยังมีปัญหายุ่งยาก ถ้ามันไม่มีสิ่งเหล่านี้ มันก็เป็นความถูกต้อง

ขอให้สนใจจนรู้สึกเป็นห่วงในการที่โลกมันยังไม่มีความถูกต้อง การศึกษายังเป็นการคบเด็กสร้างบ้านเฮโลสารพากันตามประสาเด็กๆ ยังเป็นหมาหางด้วน คือไม่ครบถ้วน ไม่ครบถ้วนกระบวนความ ไม่มีความถูกต้อง มีแต่ความเอร็ดอร่อยของระบบประสาท มุ่งหมายแต่ความเอร็ดอร่อยของระบบประสาท ไม่มีความถูกต้อง มันก็ยังเป็นหมาหางด้วน ฉะนั้นขอให้เว้นการศึกษาหมาหางด้วน และการศึกษาชนิดที่เป็นการคบเด็กสร้างบ้าน ยังคบเด็กสร้างบ้านอยู่เสียให้หมดจดสิ้นเชิง สะสางให้ได้พบความจริงของการที่มีการศึกษาที่ความเป็นที่เป็นความถูกต้อง เป็นความถูกต้อง เป็นความถูกต้อง ไม่มีปัญหาอะไร ขอย้ำอีกครั้งและย้ำเรื่อยไปว่า จงสนใจในคำพูดเพียงคำว่า สัมมัตตะๆ ๆ ซึ่งเป็นคำของพระพุทธเจ้าเองตรัสไว้ว่าอย่างนี้ว่า ความถูกต้องๆ ๆ จะพูดกันสักกี่ล้านๆ ๆ ครั้งมันก็อยู่ที่คำว่า ความถูกต้อง มันสูงสุดกว่าสิ่งใด มันสูงสุดกว่าความดี สูงสุดกว่าความได้ สูงสุดกว่าความเอร็ดอร่อยหรืออะไรๆ ที่มันเป็นเรื่องของความโง่ ถ้ามันยังมีความโง่ มันไม่มีความถูกต้อง หมดความโง่แล้วมันจึงจะมีความถูกต้อง

ขอให้ท่านทั้งหลายทั้งปวงพิจารณาดูด้วยข้อถ้อยคำตามที่อาตมาเสนอมาว่า ความถูกต้อง หรือ สัมมัตตะๆ ว่าจะมีความสำคัญอย่างไร สำคัญแก่มนุษย์อย่างไร จงสนใจที่จะต้อนรับเอาไป คือรับปฏิสันถารของอาตมาด้วยคำว่า สัมมัตตะๆ ความถูกต้องๆ ไปจับไปกระทำทุกสิ่งทุกอย่างต่างๆ ไม่ยกเว้นอะไรให้เป็นความถูกต้อง

ความถูกต้องถ้ารวบกันหมดเรียกว่า ไกรวัลยธรรม แปลว่า ความถูกต้องของธรรมะทั้งหมดทั้งสิ้น ไกรวัลยะ หรือไกรวัลย์นั่น แปลว่า ทั้งหมดทั้งสิ้น ไกรวัลยธรรม แปลว่า ธรรมะทั้งหมดทั้งสิ้น ก็คือความถูกต้องไม่มีอะไรเหลือนอกไปจากนั้น มันมีอยู่แต่ความถูกต้องๆ ฉะนั้นขอให้มีความถูกต้องของธรรมะทั้งหมดทั้งสิ้นทั้งปวง ซึ่งเรียกว่า ไกรวัลยธรรม นี่คือความถูกต้องที่พูดเป็นคำเดียว เป็นศัพท์เป็นแสงหน่อย ไพเราะหน่อย แต่ก็เอาเถิด ขอเอาคำว่า ความถูกต้องๆ คำเดียวก็พอแล้ว ไม่มีการศึกษาหมาหางด้วน ไม่มีการศึกษาชนิดที่เป็นการคบเด็กสร้างบ้าน ทำอะไรสำเร็จประโยชน์ พิสูจน์อยู่ได้ในตัวว่าเป็นไปเพื่อความดับทุกข์ เพื่อการแก้ปัญหา เพื่อความเยือกเย็น และเป็นประโยชน์ สงบสุขเยือกเย็นและเป็นประโยชน์

ขอขอบพระคุณท่านทั้งหลายที่มาสู่สถานที่นี้ มาพูดจากันเรื่องธรรมะ และอาตมาได้ต้อนรับท่านทั้งหลายด้วยธรรมะปฏิสันถาร รู้สึกพอใจอย่างยิ่ง รู้สึกว่าได้ทำสิ่งที่เป็นประโยชน์สูงสุด มีค่าสูงสุด คือให้ได้ยินได้ฟังคำว่า ถูกต้อง คำว่า ความถูกต้อง ไปประพฤติปฏิบัติให้เป็นความถูกต้องๆ ซึ่งเหนือคำพูดใดๆ ซึ่งถือกันว่ามีค่าสูงสุด ขอย้ำอีกครั้งหนึ่งว่า พระเป็นเจ้าทั้งหลายทั้งปวง ภูตผีปีศาจ ผีสางเทวดา สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลกนี่รวมกันแล้ว รวมกันหมดทั้งโขยง แล้วมันก็ยังไม่มีค่าสูงสุดเท่ากับคำพูดเพียงคำเดียวว่า ความถูกต้องๆ คือ สัมมัตตะๆ ๆ ความถูกต้องของพระพุทธเจ้า

นี่ก็ได้กล่าวมาเป็นเวลาสมควรแก่เรี่ยวแรงที่จะพูดจาแล้ว ต้องขอยุติการบรรยายว่าให้ท่านทั้งหลายจงสมาทาน สมาทานคือถือเอาอย่างดี อย่าถือเอาด้วยกิเลส ตัณหา อุปาทาน ถือเอาอย่างดีด้วยสติปัญญาสูงสุดว่า ความถูกต้องๆ ๆ และเจริญงอกงามอยู่ด้วยความถูกต้องอันแท้จริงนี้อยู่ตลอดทุกทิพาราตรีกาลเทอญ ขอยุติการบรรยาย

สวนโมกข์เก่า ตรงโน้นเรียกว่าสวนโมกข์ใหม่ หรือสวนโมกข์นานาชาติ อยู่กิโลครึ่งไปจากนี้ พวกฝรั่งเขามาพบปะสนทนากันทุกๆ ๑๐ วัน ๑๐ วัน ๑๐ วัน ได้รับประโยชน์มาเป็นหลายปีแล้ว ครั้งละ ๑๐ วัน ๑๐ วัน ทุกเดือนๆ ๆ ให้ดูพวกฝรั่งนี่จริงจังกว่าพวกเรานะ ซึ่งฝรั่งมาได้ทุกๆ ๑๐ วัน ทุกๆ ๑๐ วัน ทุกๆ ๑๐ วัน มาศึกษาเรื่องความถูกต้อง พวกเรามาครึ่งๆ วันก็ไม่ถึง นี่สวนโมกข์เก่า แล้วก็สวนโมกข์นานาชาติ

อย่าลืมๆ ๆ ๆ คำว่า ความถูกต้อง หรือคำว่า สัมมัตตะ ตามที่พระพุทธเจ้าท่านเรียก แล้วจะหมดปัญหา สิ่งสูงสุดในทางประโยชน์ก็คือ หมดปัญหา ไม่มีปัญหาที่เป็นคำถาม ไม่มีปัญหาที่เป็นความยุ่งยาก ขอให้เจริญงอกงามด้วยความถูกต้อง อยู่เป็นสุขทุกทิพาราตรีกาลเทอญ

คน มนุษย์หรือคน ที่มันเกลียดความถูกต้องให้พบสักคนเถอะ ช่วยค้นหาให้พบสักคนที่มันเกลียดความถูกต้อง ช่วยกันหาให้พบแม้แต่สักคนเถอะ มันจะได้เป็นคนบ้าได้ถึงขนาด มันเกลียดความถูกต้อง อะไรสูงสุดกว่าความถูกต้อง อะไรมีค่ายิ่งไปกว่าความถูกต้อง หรือ สัมมัตตะๆ อาตมาต้องอาศัยหลักของพระพุทธเจ้าซึ่งเป็นคำที่มันสูงสุดเก่าแก่แต่โบราณ ของคู่กันมากับพระพุทธเจ้าว่า สัมมัตตะๆ ถ้าตรงกันข้ามเรียกว่า มิจฉัตตะ ถ้าถูกต้องเรียกว่า สัมมัตตะ ถ้าผิดพลาดเรียกว่า มิจฉัตตะ

เชิญไปดูสวนโมกข์นานาชาติ ท่านอาจารย์โพธิ์อยู่ที่นั้น ช่วยเหลืออธิบายอยู่