ในที่นี้ก็ขอให้เป็นศิษย์ที่ดี (นาทีที่ 1.00)....ดี เป็นเพื่อนต่อกันและกันที่ดีก็เป็นเพื่อนที่ดี โตขึ้นก็เป็นพลเมืองที่ดี เป็นสาวกที่ดีของพระศาสนา และช่วยจำไว้สัก ๕ ดี เป็นบุตรที่ดีของพ่อแม่ เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน เป็นพลเมืองที่ดีของชาติ เป็นสาวกที่ดีของศาสนา เท่านี้น่ะมันสูงสุดแล้ว นี่ขอให้เป็นได้อย่างนี้ก็เป็นมนุษย์ที่เต็มเปี่ยมแห่งความเป็นมนุษย์ เป็นมนุษย์แท้จริงเต็มเปี่ยมแห่งความเป็นมนุษย์ อย่าไปมัวเห็นแก่กิเลสความสุขสนุกสนานไอ้ตามทางกิเลส(นาทีที่ 1.48) นั่นหละเป็นลบ มันเป็นเครื่องทำลายล้าง นั้นให้เราอุทิศชีวิตตั้งจิตอธิษฐานจิต จะให้เป็นศิษย์ที่ดี เป็นบุตรที่ดี ศิษย์ที่ดี เพื่อนที่ดี พลเมืองที่ดี สาวกที่ดีกันได้ นี่ก็ไม่เสียทีที่เกิดมาเป็นมนุษย์ และพบพระพุทธศาสนาก็ขอให้เป็นอย่างนี้

ขอให้เธอเคารพหน้าที่เหมือนพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าท่านเคารพหน้าที่ยิ่งกว่าใครๆ ผู้เป็นสาวกของพระพุทธเจ้าเคารพหน้าที่ เคารพหน้าที่ เหมือนพระพุทธเจ้า ก็ให้หมดปัญหาไป แต่นี่ไปเคารพกิเลส ไปเคารพความสนุกสนานเอร็ดอร่อย บางทีก็ไม่มีเหตุผล เป็นความโง่ เท่ากับไปเคารพความโง่มันตรงกันข้ามจากพระพุทธเจ้า

ขอให้เคารพหน้าที่ด้วยสติปัญญา มีสติสัมปชัญญะทำหน้าที่ของตนของตนให้ถูกต้องพอใจ ถูกต้องพอใจ ไปทุกหน้าที่ไม่ว่าหน้าที่อะไร จะเป็นหน้าที่เรียนหนังสือก็ดี หน้าที่การงานช่วยเหลือบิดามารดา ช่วยเหลือสาธารณประโยชน์อะไรก็ตามเป็นหน้าที่ทั้งนั้น และได้เป็นอันว่าได้มาที่นี่ ด้วยความตั้งใจจะแสวงหาความรู้ทางธรรมะเอาไปประกอบหน้าที่ ให้เป็นหน้าที่ที่ถูกต้องและสมบูรณ์ ก็ขออนุโมทนาด้วย

ขอแสดงความหวังว่าเธอทั้งหลายจะซื่อตรงต่อหน้าที่ เคารพหน้าที่ หน้าที่หรือธรรมะมันแปลว่า การ ระบบการกระทำที่ถูกต้อง ที่ประพฤติทุกอย่างถูกต้อง แล้วก็ถูกต้องนี้ถูกต้องแก่ความรอด รอดทางกายคือไม่ตาย รอดทางจิตคือไม่เป็นทุกข์ มันก็รอดตลอดชีวิต แล้วเราก็รอด เพื่อนมนุษย์ของเราก็รอด นี่คือตัวธรรมะเป็นอย่างนี้ ให้ผลอย่างนี้ แต่ว่าคนไม่รู้จัก มันก็ไม่ทำมันก็ไม่ทำ มันก็เห็นแต่กิเลส ไปทำเพื่อกิเลส ไปทำเพื่อสิ่งที่ไม่มี ไม่มีความเจริญ ในที่สุดมันก็ไปเป็นเหตุ ผู้ไม่มีความเจริญ ไม่ต้องมีใครแช่งชักที่ไหน มันก็เป็นของมันเอง ผู้ที่บกพร่องต่อหน้าที่

และขอให้เธอทุกคนเป็นบุตรที่ดี เป็นศิษย์ที่ดี เป็นเพื่อนที่ดี เป็นพลเมืองที่ดี เป็นสาวกที่ดี ของ ของประเทศชาติ ของโลก และก็มีความเจริญงอกงามอยู่ในความถูกต้องนี้ ทุกวันทุกคืนตลอดเวลา ตลอดเวลาแห่งชีวิต ทุกทิพาราตรี เทอญ

(นาทีที่ 5.44 ลงมา   ท่านพุทธทาส ถามโยม ).......

(เสียงท่านพุทธทาส)   จะให้พูดอะไรกัน นี่จะทำอะไรกันน่ะ หืม

(นาทีที่ 6.00 เป็นเสียงโยมพูด........ กับท่านพุทธทาส ).......

(นาทีที่ 6.24 ลงมา   ท่านพุทธทาส เริ่มเทศน์ใหม่)

ขอแสดงความยินดีว่าการมาทำอย่างนี้ถูกต้องแล้ว ถูกต้องแล้ว คือหาความรู้ทางธรรมะบ้าง ฝึกฝนระเบียบ ขนบธรรมเนียมประเพณีบ้าง ถ้าเธอตั้งใจฟังให้ดีก็จะมีความรู้เกี่ยวกับว่าเป็นมนุษย์หรือเป็นคนนี้จะต้องทำอะไรไปตามลำดับตามลำดับจนกว่าจะถึงที่สุด นี้เรียกว่าความรู้ทางธรรมะ และก็ได้มาคบหาสมาคม ระเบียบประเพณีที่มีอยู่ รักษาความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ความประหยัด ความอะไรต่างๆทุกอย่างที่เป็นสิ่งที่จำเป็นที่คนเราจะต้องมี อย่าให้เป็นที่ทำลาย แต่ให้เป็นการส่งเสริมช่วยสนับสนุน ให้มันทำไปได้ มันก็จะมีการกระทำที่เป็นไปได้เรื่อยๆไป แล้วก็เป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติ ศาสนาเรื่อยๆ นะ ขอให้ได้รับความรู้อันเพียงพอ ในการที่จะศึกษาเล่าเรียน ในการที่จะประพฤติปฎิบัติ

ในที่สุดขอให้มีผลออกมาว่าเธอทั้งหลายเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา ให้บิดามารดาได้รับความพอใจในการที่มีเธอเป็นลูก ไม่มีอิดหนาระอาใจ ไม่ต้องสาปไม่ต้องแช่งว่าไอ้ลูกอุบาศว์ นี่ไม่ต้องมี ให้เป็นที่พอใจยินดีปรีดาปราโมทย์ว่ามีเราเป็นลูกคนนึง แล้วก็ให้เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ อย่าให้ครูเขาหนักอกหนักใจ ในการที่สอนเรา บางคนนี่เหนื่อย ไม่สนใจ ไม่มีความเคารพกับครู มันเป็นศิษย์ที่เลว มันเป็นคนเหลือเดนเหลือซากเข้ามาใน รกรุงรังในโรงเรียนเปล่าๆ อย่างนี้ก็เรียกว่าเป็นศิษย์ที่เลวของครูบาอาจารย์ นี่ขอให้เราเป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ ให้ครูบาอาจารย์สามารถนำเราไปได้ ครูบาอาจารย์เขาต้องการจะนำไปสู่ความเจริญความอะไรยังไงก็ขอให้นำไปได้ ให้เขาเรียกว่าเป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์

และเราก็เป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน มีความเป็นเพื่อนไม่มีความริษยา อิจฉาริษยากัน ไม่มีการทะเลาะวิวาทกัน เป็นเพื่อนเกิดแก่เจ็บตาย หมายความว่า มีความทุกข์อย่างเดียวกันจะต้องช่วยกันต่อสู้ให้ชนะความทุกข์ด้วยกัน นี่เป็นเพื่อนที่ดีแก่กันและกัน และโตขึ้นให้เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ ไม่เห็นแก่ตัว พร้อมที่จะเสียสละเพื่อประเทศชาติ และก็เป็นสาวกที่ดีของพระศาสนา คือปฎิบัติตามคำสอนในพระศาสนา สามารถได้รับความสงบสุขทางจิตทางใจเป็นพิเศษต่างหากจากที่เรื่องโลกๆเขามีกัน นี่เราเป็นสาวกที่ดีของพระศาสนา เลยได้ครบหมดทุกอย่าง เขาเรียกว่าเป็นมนุษย์ที่มีความเต็มเปี่ยมแห่งความเป็นมนุษย์ คือได้เป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา เป็นศิษย์ที่ดีของครูบาอาจารย์ เป็นเพื่อนที่ดีของเพื่อน เป็นพลเมืองที่ดีของประเทศชาติ เป็นสาวกที่ดีของพระศาสนา

และก็ได้สรุปรวมว่าเป็นมนุษย์ที่มีความเต็มเปี่ยมแห่งความเป็นมนุษย์ มีจิตใจสูง รู้จักสิ่งที่ควรทำ และก็ทำได้เต็มตามที่มีความรู้ ก็ไม่เสียชาติที่เกิดมาเป็นมนุษย์ และพบพระพุทธศาสนา มีความดี มีความถูกต้องเป็นยกมือไหว้ตัวเองได้ ยกมือไหว้ตัวเองได้ นั่นแหล่ะเป็นเครื่องพิสูจน์ทดสอบว่า ได้ถึงที่สุดของการศึกษา ถ้ายังมีอะไรที่เกลียดน้ำหน้าตัวเอง ยังต้องซ่อนเร้น ยังต้องปกปิด อย่างนี้เรียกว่าไม่ ไม่ มันยังไม่ ยังเป็นสัตว์เลวๆตัวหนึ่ง

ขอแสดงความหวังในที่สุดนี้ว่า เธอจะได้ความรู้ ความเข้าใจ เสียสละ อดทน กล้าหาญ เข้มแข็งในการประพฤติปฎิบัติ รักษาความเป็นบุตรที่ดี เป็นศิษย์ที่ดี เป็นเพื่อนที่ดี เป็นพลเมืองที่ดี เป็นสาวกที่ดี เป็นมนุษย์ที่เต็ม มีความเจริญงอกงามก้าวหน้าอยู่ในชีวิตนี้ยิ่งๆขึ้นไปอยู่ ตลอดทุกทิพาราตรีกาล เทอญ

(นาทีที่ 12.30).......

(เสียงท่านพุทธทาส) ไม่ฉลาด ไม่มีการฝึกหรืออบรมที่ดี

(นาทีที่ 12.50).......

(เสียงท่านพุทธทาส) เรียนธรรมะด้วยรูปภาพ เรียนธรรมะ

(นาทีที่ 13.13).......

(เสียงท่านพุทธทาส) ด้วยรูปภาพ มันไม่มี สมัยก่อนประวัติศาสตร์

(เสียงโยม)                 พระคุณเจ้า ไม่ทำเป็นรูปเล่มหนังสือบ้างเจ้าคะ

(เสียงท่านพุทธทาส) ก็เคยคิดอยู่ เคยคิด

(เสียงโยม)                 เพราะเมื่อกี้ก็ได้คุยกับท่าน เอ่อ รัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรมเจ้าค่ะ ว่าพระคุณเจ้าน่าจะทำเป็นรูปเล่มเจ้าค่ะ เพื่อให้พุทธศาสนิกชนที่ไม่รู้หนังสือ จะได้เข้าใจ

(เสียงท่านพุทธทาส) ต่อไปจะทำ ต่อไปจะทำ

(เสียงโยม)                 เดี๋ยวขอกราบนมัสการลา

(เสียงท่านพุทธทาส) กลับภุมเรียง สถานที่เก่าแก่อยู่ที่ภุมเรียง พันกว่าปี เคยเจริญ ที่จะไปน่ะเคยเจริญสักพันกว่าปีแล้วมันเลื่อนมา