กลางดิน ตรัสรู้กลางดิน สอนกลางดิน นิพพานกลางดิน เราเลยใช้ที่กลางดิน เป็นที่จัดขึ้นเพื่อให้ความสะดวกให้แก่ผู้ที่จะปฏิบัติธรรมะตามที่เรียนมาแล้ว ไม่ได้สอน ไอ้หลักการของที่นี่ไม่ได้สอน และให้ความสะดวกแก่ผู้ที่เขาเรียนมาแล้วก็จะมาปฏิบัติของตัวเอง ในเนื้อที่ ๓๐๐ กว่าไร่นี่มีกุฏิคนเดียวๆนี่ ๗๐ หลัง ผู้ที่อยากจะปฏิบัติมาอยู่ เราก็ช่วยเหลือ ฉะนั้นจึงไม่มีการสอน ไม่มีเหมือนกับสำนักที่เขามีการสอน มีการให้ความสะดวกแก่ผู้ที่อยากจะปฏิบัติ แม้พวกฝรั่งก็เหมือนกันแหละอาตมาว่าคุณต้องปฏิบัติคุณเองเท่าที่เรียนมา ไม่มีอะไรมาก อาตมาขอแสดงความยินดี ขอบพระคุณในการมาของท่านนักศึกษา ว.ป.อ. ทั้งหลาย ยินดีที่ได้พบ รู้ว่าเราจะได้พบกันทุกปี นักศึกษา ว.ป.อ. ยินดีก็เพราะว่ามันเป็นการทำงานที่เหมือนกันอยู่โดยใจความในส่วนลึก วิทยาลัยป้องกันอาณาจักร อาตมาขอเอาคำว่าราชออก ป้องกันอาณาจักร แล้วขอให้อาณาจักรนั้นแยกออกเป็นพุทธ เป็นราชอาณาจักรและพุทธอาณาจักร ซึ่งเรียกกันสั้นว่าๆ พุทธจักร คอยป้องกันทั้งราชอาณาจักรและพุทธอาณาจักร

คำว่าอาณาจักรแปลว่าขอบเขตที่เราสามารถใช้อำนาจของเราได้ ในถิ่นที่เราไม่สามารถใช้อำนาจของเราได้ ก็ไม่ชื่อว่าอาณาจักร นี่ราชอาณาจักรก็ใช้อำนาจของพระราชาได้ พุทธอาณาจักรก็ใช้อำนาจของพระพุทธเจ้าได้ เลยเรียกว่าอาณาจักรกลางๆดีกว่าจะได้กว้าง มันอยู่ไม่ได้โดยอย่างเดียว เพราะว่าราชอาณาจักรมันก็เหมือนกับร่างกาย พุทธอาณาจักรก็เหมือนกับจิตใจ แล้วมันต้องมีทั้งสองอย่าง ฉะนั้นขอให้ตั้งปณิธานว่าจะป้องกันทั้งสองอย่าง รวมเรียกว่าอาณาจักรภายใน อาณาจักรภายใน อาณาจักรภายนอก แล้วมันจะใช้เศรษฐกิจหรืออาวุธหรือทหารอย่างเดียวไม่ได้หรอก ต้องใช้อำนาจหรือกำลังของศีลธรรมด้วย ฉะนั้นขอให้เราเพ่งถึงศีลธรรมที่จะเป็นเครื่องป้องกันอย่างดี ถ้าไม่มีศีลธรรมไม่สามารถจะทำอะไรได้ เราจะมีตำรวจมีทหารมีวิทยาลัยกันอย่างไรก็เถอะถ้าประชาชนไม่มีศีลธรรมแล้วก็ไม่มีทางจะสำเร็จ เพราะฉะนั้นขอให้นึกถึงการใช้ศีลธรรมนี่เป็นเครื่องป้องกันอาณาจักรไอ้ทั้งสองอาณาจักร เพราะว่าถ้าไม่มีศีลธรรมแล้วมันจะมีแต่คนโกงนะ ไม่มีศีลธรรมแล้วระบบประชาธิปไตยนี่จะเป็นระบบที่เลวร้ายที่สุดถ้าประชาชนไม่มีศีลธรรม ต่อเมื่อประชาชนมีศีลธรรมเท่านั้นแหละระบบประชาธิปไตยจึงจะดีที่สุด เหมือนที่เขาว่ากัน ที่ว่าเพื่อประชาชน โดยประชาชน ของประชาชนนั้นมันหมายความว่าของประชาชนที่มีศีลธรรม ถ้าโดยประชาชนที่ไม่มีศีลธรรมก็คือวินาศแหละ จะโกงกันตั้งแต่ว่าการเลือกตั้งก็โกง ได้ผู้แทนโกง เป็นรัฐสภาก็คือรัฐสภาโกงนั่นเอง แล้วมันจะไปรอดที่ไหน เพราะฉะนั้นขอวิงวอนว่าท่านทั้งหลายช่วยนึกถึงศีลธรรม จะเรียกว่าของพุทธศาสนาหรือของสากลโลกก็ได้ เดี๋ยวนี้ประชาชนของเรายังขาดรากฐานทางศีลธรรม คือไม่ทำหน้าที่ของมนุษย์โดยสมบูรณ์ ธรรมะแปลว่าหน้าที่ของมนุษย์ ถ้าทำหน้าที่ของมนุษย์เมื่อไรเมื่อนั้นเรียกว่ามีธรรมะหรือมีศีลธรรม ประชาชนยังเกลียดเหงื่อ ไม่เห็นว่าเหงื่อนั่นก็คือเครื่องหมายของศีลธรรมหรือเกียรติยศ ประชาชนยังเกลียดเหงื่อ ไปขโมยดีกว่านะ พวกขโมยจึงชุมมากขึ้นๆ เพราะว่าเขาไม่ชอบธรรมะ ซึ่งเป็นหน้าที่ของมนุษย์ ถ้าเขาชอบธรรมะก็สนุกในการทำหน้าที่ของมนุษย์ ชาวนาก็ทำนา ชาวสวนก็ทำสวน ยิ่งเหงื่อออกยิ่งๆ ยิ่งพอใจ ยิ่งยกมือไหว้ตัวเองได้ว่าเรามีธรรมะ มันก็ไม่มีใครยากจน หรือศีลธรรมอีกข้อหนึ่งทางสังคมก็คือต้องรักผู้อื่นด้วย ถ้ารักผู้อื่นก็ไม่มีใครฆ่า ใครขโมย ใครล่วงละเมิดอะไรของใคร ถือศีลข้อเดียวพอคือรักผู้อื่น ฉะนั้นทำงานในหน้าที่ของมนุษย์และรักผู้อื่นหมดปัญหา หมดปัญหา ศีลธรรมรากฐานเพียงสองข้อคือการทำงานนั่นคือการปฏิบัติธรรม คำว่าธรรมะแปลว่าหน้าที่ คือหน้าที่ของมนุษย์ การศึกษาของเราไม่สมบูรณ์ ไม่ได้สอนเด็กๆให้รู้ว่าธรรมะนั้นมันแปลว่าหน้าที่ของมนุษย์ ตอนเด็กๆ ในโรงเรียนว่าธรรมะคือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า มันก็นิดเดียวเท่านั้นแหละ มันไม่รู้ว่าสอนว่าอะไรเสียด้วย ท่านสอนว่าให้ทำหน้าที่ของมนุษย์ ตั้งแต่เรื่องโลกๆ ทำมาหากิน แล้วบรรลุมรรคผลนิพพานในที่สุด นี่คือหน้าที่ของมนุษย์ ประชาชนยังคิดว่าศีลธรรมและธรรมะก็มาวัดไหว้พระสวดมนต์อย่างนี้ เพราะการศึกษาไม่สมบูรณ์ ประชาชนจึงไม่รู้ตามที่ควรจะรู้ การศึกษาไม่สมบูรณ์ ประชาชนไม่รู้ว่าประชาชนนั้นคืออะไร ตัวเองคืออะไร ยัง ยังมีการแยกระหว่างรัฐบาลกับประชาชน ประชาชนยังเรียกรัฐบาลหรือฝ่ายรัฐบาลว่าฝ่ายหลวง หลวงจะเอาอย่างนั้น หลวงจะเอาอย่างนี้ หลวงจะเก็บภาษี เขาแยกหลวงว่าเป็นฝ่ายรัฐบาล แยกตัวเองเป็นประชาชน แล้วก็เกิดคู่ปรปักษ์ต่อต้านกันขึ้นมา ปัญหาก็ยังไม่ยืด ไม่สิ้นสุดยืดเยื้อเพราะว่าการศึกษาไม่สมบูรณ์ เพราะฉะนั้นขอให้ช่วยกันให้มีการศึกษาที่สมบูรณ์ ให้ประชาชนรู้ว่ารัฐบาลกับประชาชนนั้นคือสิ่งเดียวกันคือเจ้าของประเทศ นี่เป็นรากฐานที่จะทำให้การปกครองการอะไรสำเร็จได้

ขอสรุปความว่าเราไม่อาจจะแก้ปัญหาได้โดยเศรษฐกิจ หรือโดยการเมือง หรือโดยการทหาร เป็นต้น แต่เราจะแก้ปัญหาได้ด้วยการมีศีลธรรม พอประชาชนมีศีลธรรม แล้วปัญหาก็จะหมด ถ้าประชาชนไม่มีศีลธรรมยิ่งขึ้นทุกทีก็ยิ่งเพิ่มปัญหา จะสร้างตำรวจ ทหาร ศาล คุกตารางขึ้นสักเท่าไรก็ไม่พอ ถ้าประชาชนไม่มีศีลธรรม อาตมาขอวิงวอนว่าให้ช่วยกันป้องกันอาณาจักรโดยใช้การเครื่องมือคือศีลธรรม ปัญหาจะหมด ประชาชนมีศีลธรรม ไม่เลือกผู้แทนโกง ก็ไม่มีรัฐสภาโกง นี่อย่างนี้เป็นต้น พูดไปแล้วมันหยาบคายว่าถ้าประชาชนมันไม่มีศีลธรรมมันก็เป็นคนโกง เลือกผู้แทนโกง ได้รัฐสภาโกง ไปตั้งรัฐบาลก็ไม่แคล้วที่จะโกง ก็เป็นอันว่าประชาชนทั้งประเทศมันโกง แล้วมันจะอยู่กันอย่างไรได้ ถ้ามีศีลธรรมมันก็ไม่มีใครโกง ก็ได้เลือกผู้แทนที่ไม่โกง เป็นรัฐสภาไม่โกง เป็นรัฐบาลไม่โกง ประชาชนทั้งประเทศก็ไม่โกง นี่ประชาธิปไตยจะวิเศษประเสริฐที่สุดเพราะว่าประชาชนมีศีลธรรม ขอให้ดูประเทศที่มันเจริญแล้ว ที่มันอวดอ้างว่าเป็นประเทศพัฒนาแล้วแหละ แล้วดูถูกเราว่าเป็นประเทศด้อยพัฒนา แต่ถ้าเราดูศีลธรรม ดูความสงบสุขสันติภาพแล้ว ในประเทศด้อยพัฒนานี่กลับมีมากกว่าในประเทศที่พัฒนาเต็มที่ มหาประเทศ อภิมหาประเทศที่ว่าเจริญถึงที่สุดนั่นกลับไม่มีสันติสุข สันติภาพในบ้านเมือง สู้ประเทศด้อยพัฒนาตามป่าตามดงก็ไม่ได้ อย่าได้คิดแต่ว่าจะพัฒนา พัฒนาตามแบบนั้น ขอให้พัฒนาตามแบบของพระพุทธเจ้า คือร่างกายถูกต้อง จิตใจถูกต้อง สติปัญญาถูกต้อง ก็มีศีลธรรมคือความสงบสุข

ในที่สุดนี้อาตมาขอแสดงความยินดีในการมาของท่านทั้งหลาย และขอขอบพระคุณในการมาเยี่ยม ภิกษุทั้งหลายก็ไปบิณฑบาต อาตมาแสดงความขอบคุณในการมาเยี่ยมของท่านทั้งหลาย จึงขอแสดงความยินดีและขอบคุณในนามของภิกษุทั้งหลาย หลายสิบรูปที่มีอยู่ที่นี่ด้วย ในที่สุดนี้ไม่มีอะไรจะให้ นอกจากหนังสือเล่มเล็กๆเป็นที่ระลึก ขอได้โปรดรับไปด้วย เอาไปอ่านในรถก็ได้ ระหว่างที่รถแล่นไป อาตมาขอยืนยันว่าคงจะคุ้มค่าอ่านแม้เล่มเล็กๆนี่ แล้วเล่มเล็กๆนี่อยากจะให้ใส่ไว้ในกระเป๋าด้วยซ้ำไป ในรถในเรือที่ไหนก็ขอให้อ่านเถอะมันเป็นหัวข้อสั้นๆ เล่มใหญ่นั้นเป็นเรื่องปัญหาทางไสยศาสตร์ เรากำลังมีพุทธศาสตร์ที่เป็นไสยศาสตร์อยู่เรื่อยๆ อย่างนี้จะหมดพุทธศาสนา ถ้าเราเปลี่ยนเป็นไสยศาสตร์เรื่อยๆ พุทธศาสนามันก็หมด มันก็เหลือแต่ไสยศาสตร์แหละ จะอาศัยไสยศาสตร์สร้างประเทศชาตินี้ดูจะยาก เดี๋ยวคอมมิวนิสต์ไม่ทันมาพุทธศาสนาหมดนั่น ที่กลัวกันว่าคอมมิวนิสต์มาศาสนาหมดนั้นมันยังไม่จริงนักหรอก เดี๋ยวนี้ศาสนามันจะหมดก่อนคอมมิวนิสต์มา เพราะว่าเราไปเปลี่ยนให้เป็นไสยศาสตร์เสียหมดนี่ มันก็หมดพุทธศาสนา ฉะนั้นช่วยกันรักษาเอาไว้ ป้องกันเอาไว้ให้พุทธศาสนายังคงเป็นพุทธศาสนา อย่าได้ค่อยๆกลายเป็นไสยศาสตร์ ไสยศาสตร์สำหรับคนขี้ขลาด สำหรับคนปัญญาอ่อน คิดพึ่งผู้อื่น พุทธศาสตร์ต้องมีปัญญาแก่กล้าและก็พึ่งตัวเอง ขอขอบพระคุณอย่างยิ่งที่มาเยี่ยม ถ้าจะมีเวลาสักแวบหนึ่งไปดูกิจกรรมนี้สักแวบหนึ่งก็ได้ ขอบพระคุณ ได้พบกันเพื่อประโยชน์สุขของมนุษย์เรา

ตั้งแต่นาทีที่ 13.42 เป็นการพูดคุย ช่วยจัดให้ได้ ๒ เล่ม ๒ เล่ม เล่มใหญ่เล่ม เล่มเล็กเล่ม นี่บางท่านยังไม่ได้เล่มเล็ก ถ้าสนใจหนังสือ ในตึกนี้ผลงานทางหนังสือ ๔๐ ปีที่อาตมาได้ทำมา ๔๐ ปี หนังสือกับเทปแสดงอยู่ที่นั่น บางทีจะได้ความคิดสักอย่างหนึ่งว่าถ้าเราทำเรื่อยๆมันมาก มากเกินคาด ไม่ค่อยมีใครเชื่อว่าคนเดียวทำนั้นแหละ แต่นี่ถ้าคนเดียวทำ ทีนี้มันมากเกินไปเขาไม่เชื่อ อาตมาบอกว่าคุณทำก็แล้วกันแหละ อย่าผลัดวันประกันพรุ่งแล้วคนหนึ่งจะทำได้แยะ ฉะนั้นเล่มนี้ช่วยอ่านตลอดเวลา ใส่ในกระเป๋านะ ไว้ในกระเป๋านะ ทีนี้สอนธรรมะด้วยรูปภาพ เมื่อประชาชนไม่รู้หนังสือนะเขาสอนธรรมะกันด้วยรูปภาพนะ ในอินเดียหรือว่าก่อนนั้น เมื่อประชาชนยังไม่รู้หนังสือเขาสอนธรรมะด้วยรูปภาพ วิธีนี้อาตมายังเอามาใช้ที่นี่ ยินดี ขอบพระคุณอุตส่าห์มาเยี่ยม ช่วยรับเลี้ยงเครื่องดื่มนิดหน่อยของคณะอำเภอ ศีลธรรมกลับมา อาตมาพูดอะไรไม่เป็นนอกจากพูดว่าศีลธรรมกลับมา คือปรัชญาของศีลธรรม ศีลธรรมก็มีปรัชญาที่ต้องรู้ มิเช่นนั้นมันมียาก มันมีได้ยาก อาตมาจะถูกขอร้องให้พูดวันข้าราชการพลเรือน วันข้าราชการพลเรือน ขอให้ช่วยฟังด้วย วันที่ ๒๗ อาทิตย์