แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [รับข่าวสารทางอีเมล]
(นาทีที่ 00.34 ท่านพุทธทาสถามเด็กนักเรียน) นี้จะกลับวันนี้หรือ..เอ่อ..
(เริ่มนาทีที่ 00.40) เด็กๆมันมีปัญหาเพียงอย่างเดียวคือไม่เชื่อฟังผู้ใหญ่ เด็กๆมีปัญหาเพียงอย่างเดียว ถ้าเชื่อฟังผู้ใหญ่อย่างเดียวปัญหาไม่เกิด... (เสียงหายตั้งแต่นาทีที่ 01.08-01.16)
ครูคนแรกที่สุดของเราคือพ่อแม่ เราเกิดมาเห็นพ่อแม่ ลืมตามาเห็นพ่อแม่ เห็นตัวอย่างจากพ่อแม่ อื่ม,ขอให้เธอคิดดูให้ดี เราโตขึ้น ยิ่งโตขึ้น ยิ่งไม่เชื่อพ่อแม่ ยิ่งมีความเห็นของตัว ยิ่งไม่เชื่อพ่อแม่ ยิ่งดื้อกับพ่อแม่ พอกิเลสบ้าครอบงำแล้วไม่มีใครเชื่อพ่อแม่ โดยเฉพาะเมื่อรุ่นหนุ่มรุ่นสาว กิเลสบ้าครอบงำแล้วไม่เชื่อพ่อแม่ และจับพ่อแม่ใส่นรก ขโมยเงินของพ่อแม่ ไป เอ่อ,ทำอบายมุข ดื่มน้ำเมา เล่นการพนัน คบคนเอ่อ,เที่ยวกลางคืน ดูการเล่น เล่นการพนัน เรื่องกามารมณ์เรื่องอะไรนี่ มาขโมยทอง ขโมยเพชร ของพ่อแม่ไปขายเอาเงินไปทำอบายมุข นี้จับพ่อแม่ใส่นรก พ่อแม่จะพูดเท่าไรสอนเท่าไรก็ไม่ฟัง
นี้เด็กๆมีปัญหาแบบนี้ พอโตขึ้นไปอยู่ที่จังหวัดอื่น ไปอยู่บางกอกไปอยู่นี่ ไม่มีใครควบคุม ก็เลยกิเลสควบคุม ภูตผีปีศาจคือกิเลสน่ะควบคุม พาเด็กไปทำอบายมุข การเล่าเรียนเหลวไหล หลอกพ่อแม่ว่าเรียนได้ ว่าสอบได้ กลับมาไม่มีอะไร พ่อแม่ก็หมดเนื้อหมดตัว ขายสวนขายนาให้ลูกเรียนจนหมดเนื้อหมดตัว นี่แหละเสียชาติเกิด ขอเด็กทุกๆคนอย่าได้เอ่อ,เป็นเช่นนี้เลย เอ่อ,เกิดมานี้เพื่อให้พ่อแม่สบายใจ ให้พ่อแม่มีความสุขว่าได้เรามี เราเป็นบุตรที่ดี พ่อแม่จะมีความสุขที่สุดเมื่อรู้สึกว่ามีบุตรที่ดี จะได้เอ่อ,เป็นที่พึ่งตลอดไป ตั้งแต่บัดนี้จนตาย ตายแล้วก็ยังเป็นที่พึ่ง คือว่าลูกนี่แหละจะทำบุญกุศล อุทิศส่วนกุศลไปให้ พ่อแม่ตายแล้วก็ยังได้พึ่งบุตรที่ดี เอ่อ,พ่อแม่ไม่ต้องตกนรกเพราะมีบุตรที่ดีทำให้ชื่นอกชื่นใจ เป็นสวรรค์อยู่ตลอดเวลา ตายแล้วก็ยังอุทิศส่วนกุศลไปให้ พ่อแม่ไม่ต้องตกนรก
คำว่า "บุตร" แปลว่า ผู้ที่ช่วยยกบิดามารดาให้พ้นจากความร้อนใจ บิดามารดาจะร้อนใจว่า อายุมากแก่เฒ่าเข้าแล้วไม่มีใครเลี้ยงดู ถ้ามีบุตรที่ดีก็มัน แล้วเอ่อ,อุ่นใจแน่ใจได้ว่าบุตรที่ดีจะเลี้ยงดูบิดามารดา ตายไปแล้วก็ยังอุทิศส่วนกุศลให้ บิดามารดาก็มีความสุขเพราะเหตุนี้ อื่อ,แล้วบุตรทุกคนก็จะทำชนิดนี้แก่บิดามารดาเป็นชั้น เป็นชั้น เป็นชั้น เป็นชั้นไปตามลำดับ ไม่ ไม่เท่าไหร่พวกเธอก็เติบโตเป็นบิดามารดา ก็จะมีบุตรที่ดีอย่างเดียวกันอีก ไอ้บุตรที่ดีนั้นไม่เท่าไรก็เติบโตไปเป็นบิดามารดาก็จะมีบุตรที่ดี มีบิดามารดาที่ดีมีบุตรที่ดีแบบนี้เรื่อยไปเป็นชั้น เป็นชั้น เป็นชั้น ไปไม่มีที่สิ้นสุด มนุษย์ก็อยู่กันได้อย่างดีมีความสุขเพราะเหตุนี้
ขอให้เธอตั้งจิตอธิษฐานหมดจิตหมดใจเลยว่าเราจะเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดา ให้บิดามารดาได้รับความชื่นใจ แม้เราจะทนทุกข์ลำบากเราก็ยอมให้บิดามารดาได้รับความชื่นใจ แม้แต่เราจะเสียชีวิตเราก็ยอม เพื่อให้บิดามารดาได้รับความชื่นอกชื่นใจ นี่แหละคือบุตรที่ดีของบิดามารดา อธิษฐานใจเอ่อ,เสียตลอดเวลาว่าเราจะเป็นบุตรที่ดีของบิดามารดาให้จนได้ แม้ว่าเราจะลำบากจะต้องตาย เราก็จะตายอย่างบุตรที่ดีของบิดามารดา นึกถึงบุญคุณของบิดามารดาทุกวัน ทุกวัน เวลาจะนอนก็นึกถึงบุญคุณของบิดามารดา เวลาตื่นนอนขึ้นมาก็ระลึก ระลึกถึงบุญคุณของบิดามารดาก่อนสิ่งใดทั้งหมด เอ่อ,มันจึงไม่ทำผิดในเกี่ยวกับบิดามารดา ถ้าเชื่อฟังบิดามารดาก็รอดตัวเพราะท่านหวังให้ดี เอาเราไปเข้าโรงเรียนเราก็เชื่อฟังบิดามารดา บิดามารดาต้องการให้เราเรียนดี เราก็เรียนดี บิดามารดาต้องการให้เราเคารพครูบาอาจารย์ เราก็เคารพครูบาอาจารย์ และเราก็กลายเป็นคนที่ทำแต่ดี มีแต่สิ่งที่ดี นี่แหละ,บิดามารดาเอ่อ,เป็นอาหุไนยบุคคล พระพุทธเจ้าตรัสว่า บิดามารดาเป็นเอ่อ,พระอรหันต์ของบุตร บิดามารดาเป็นพระพรหมของบุตร บิดามารดาเป็นเทวดาในบ้านในเรือนของบุตร ฉะนั้นขอให้เราเคารพบิดามารดาเอ่อ,ถึงขนาดนั้น
ที่แล้วมาเราอาจจะทำผิดไปบ้างเพราะความโง่เขลาก็แล้วกันเลิกกัน แต่ว่าต่อไปนี้ขอให้ทำให้ถูกต้อง ให้เห็นว่าชีวิตที่ได้มาจากบิดามารดา เราเกิดเองไม่ได้นะ เรามีชีวิตได้มาจากบิดามารดา พวกเราพร้อมที่จะอุทิศชีวิตของเราให้เป็นประโยชน์ให้บิดามารดาเลย แล้วมันก็ดีทั้งสองฝ่ายแหละ เพราะบิดามารดาต้องการให้ทำดี เมื่อเราอุทิศชีวิตของเราให้บิดามารดาเราก็ทำแต่ที่ดี ก็เลยดีทั้งสองฝ่าย เราก็ดี บิดามารดาก็ได้รับผลดี
ขอให้เด็กๆทุกคนกตัญญูกตเวที เหมือนที่ว่ามานี้แหละ เขาเรียกว่ากตัญญูกตเวที แล้วก็เป็นเด็กที่ดี ถ้าไม่ ไม่กตัญญูกตเวทีเป็นบุตรที่ชั่วเป็นบุตรที่เลวเป็นสัตว์นรกเป็นบาปหนา ขอให้กลัวให้มาก อย่าให้มีบาป อย่าให้เป็นบาป อย่าให้เป็นสัตว์อกตัญญู ผู้ที่ไม่รู้บุญคุณของผู้มีบุญคุณนั้นเขาเรียกว่าสัตว์อกตัญญู
เดี๋ยวจะฟังปนกันเสีย เป็นสัตว์กตัญญูดี นี้ดีเป็นสัตว์กัตญญูน่ะดี เป็นสัตว์อกตัญญูแล้วมันเลว ขอให้กลัวให้มากอย่าได้ทำผิดไปเป็นสัตว์อกตัญญูคือทำชั่ว
สิ่งที่น่ากลัวที่สุดคือความชั่ว คือบาป บรรดาสิ่งที่น่ากลัวที่สุดน่ะ ไม่มีอะไรจะน่ากลัวเท่าบาปเท่าความชั่ว แต่คนมันโง่ มันไม่กลัว มันไม่กลัวบาป ไปกลัวสิ่งที่ไม่น่ากลัว มันไปทำชั่วได้ เพราะมันโง่ มันกลัวจะไม่ได้เล่นนั่นจะไม่ได้กินนี่ ไม่ได้สนุกสนานเอร็ดอร่อยมันกลัวเสียอย่างนั้น มันไม่กลัวบาป มันก็เลยไปทำบาปเพื่อให้ได้เล่นได้กินได้สนุกสนานเอร็ดอร่อย มันก็เลยวินาศทั้งเด็กหญิงเด็กชาย ทั้งคนหนุ่มคนสาว มันทำผิดในเรื่องนี้ มันไม่กลัวสิ่งที่ควรกลัว ไปบูชาสิ่งที่เลวร้าย คือบูชากิเลส อันเป็นเหตุให้เอ่อ,พินาศหมด ไม่เชื่อฟังบิดามารดา การเล่าเรียนเหลวไหล เป็นเจ้าชู้ตั้งแต่เล็กแบบนี้ มันเลวที่สุดเลย ก็ฉิบหายหมด นี่เพราะมันไม่กลัวบาป ถ้ากลัวบาปอย่างเดียวมันทำไม่ได้ มันทำแต่ที่เป็นบุญ เป็นดี เป็นกุศล มันก็มีแต่ความเจริญ อย่าไปทำเล่นกับบาป พอพลัดลงไปแล้ว แล้วขึ้นมายากที่สุด มันมีความดึงดูดเหนียวแน่นมาก ไอ้ความเลวความชั่วหรือบาปนั้นน่ะ อาจจะเคยเห็นบางคนมันพลัดลงไปในบาปแล้วมันขึ้นไม่ได้ มันต้องวินาศ ฉะนั้นเราอย่าต้องทดลองเลยเรื่องบาปนี่ไม่ต้องทดลอง เชื่อบิดามารดาครูบาอาจารย์ดีกว่า คิดก็มองเห็นว่าไม่ต้องทดลอง พยายามจะทำแต่ที่ดีที่เป็นบุญเป็นกุศลแล้วก็จะเอาตัวรอด เรียนหนังสือนี้เรียนเพื่อให้ฉลาด ฉลาดแล้วก็ทำอาชีพได้ดี ทำอาชีพได้ดีมีชีวิตรอดอยู่ได้ มีชีวิตทำไม มีชีวิตเพื่ออะไร เพื่อบ้าหรือเพื่อดี เรามีชีวิตเพื่อดีน่ะ เราจึงต้องเรียนธรรมะ นี่ข้อสุดท้าย เรียนหนังสือเพื่อให้ฉลาด ฉลาดแล้วเรียนอาชีพ ทำอาชีพได้ดีมีชีวิตอยู่ได้ แล้วเรียนธรรมะเพื่อให้มีชีวิตอยู่อย่างดี อย่าได้มีชีวิตอยู่อย่างเลว ฉะนั้นเธอมาเอ่อ,สนใจธรรมะมานี่เพื่อจะศึกษาธรรมะ ก็เพื่อให้ได้ความรู้เรื่องไปเป็นมนุษย์ที่ดี มีความรู้เรียนจากโรงเรียน มีอาชีพเรียนจากโรงเรียน เป็นมนุษย์ที่ดีเรียนจากพระพุทธเจ้า พวกเราเอาคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้ามาสอนเธอให้รู้เรื่องธรรมะว่าจะอยู่กันอย่างไร ให้มีจิตใจอย่างไร มีการกระทำทางกาย ทางวาจา อย่างไร ถูกต้องที่สุดสำหรับความเป็นมนุษย์ที่ดีที่สุด แล้วก็จะได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับ เธอจงตั้งใจหมายมั่นปั้นมือว่าจะให้ได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับในโอกาสข้างหน้านะ โตขึ้นทุกวันเป็นผู้ใหญ่ ผู้เฒ่า ผู้แก่ ก่อนที่จะเข้าโลง ขอให้ได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้
จำไว้สักประโยคไม่ได้เชียวหรือว่า ก่อนที่จะเข้าโลงนะ ให้มันได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้ นี่สิ่งนี้มันไม่ง่ายนัก เพราะฉะนั้นเราจึงพยายามตระเตรียมกันตั้งแต่ แต่บัดนี้ ตั้งแต่บัดนี้ อุตส่าห์เรียนธรรมะ ประพฤติธรรมะ ปฏิบัติธรรมะ เรื่อยๆไปให้ได้ธรรมะ ให้ได้ความสะอาด สว่าง สงบ แห่งชีวิตจิตใจ เอ่อ,มีความสุขสูงสุดชนิดนั้นก่อนที่จะตาย ก่อนที่จะเข้าโลง
ฉะนั้นขอให้สมความประสงค์ในการที่จะมาที่นี่เพื่ออะไร เราคุยอวดได้อย่างหนึ่งทีเดียวว่า มาที่นี่จะได้รับความสะดวกในการที่จะใกล้ชิดธรรมชาติ อื่อ,เห็นได้เป็นประจักษ์พยานเวลานี้ นั่งอยู่กลางดินใกล้ชิดธรรมชาติ ที่อื่นเขาจะนั่งบนตึกบนอาคารบนเก้าอี้บนอะไรกัน เพราะเขาชอบกันแบบนั้น ที่นี่ชอบว่าให้นั่งใกล้ชิดธรรมชาติ นั่งกลางดิน เพราะว่าพระพุทธเจ้าของเราประสูติก็กลางดิน ตรัสรู้ก็เมื่อนั่งกลางดิน นิพพานก็เมื่อนอนกลางดิน สอนเอ่อ,สาวกทั้งหลายก็สอนกันกลางดิน กุฏิของพระพุทธเจ้าก็พื้นดิน ไปดูได้ที่ประเทศอินเดีย กุฏิพระพุทธเจ้าพื้นดินนะ เมื่อท่านประสูติเอ่อ,กลางดิน นี้เรียนกันมาแล้ว เข้าใจว่าเรียนกันมาแล้ว ที่ สวนลุมพินี ต้นสาละ ตรัสรู้โคนต้นโพธิ์ นั่งกลางดินริมแม่น้ำเนรัญชรา นิพพานน่ะในสวนต้นสาละกลางดิน ผ้ารองบางๆ หรือว่าเตียงสูงคืบเดียว กลางดิน บางคัมภีร์ว่าบนเตียงสูงคืบเดียว บางคัมภีร์ว่าผ้าปูประทับกลางดินนิพพาน เกิดกลางดิน ตรัสรู้กลางดิน ตายกลางดิน สอนกลางดิน อยู่กลางดิน ฉะนั้นชอบดินกันบ้างเถอะ อย่าชอบสวรรค์วิมาน โรงแรม ตึกรามอะไรกันนักเลย เด็กๆที่ชอบดิน ชอบกลางดินน่ะ จะเป็นคนมีจิตใจเหมาะสม จะรู้ธรรมะ จะเข้าใจธรรมะ คือธรรมชาติ คือกฎของธรรมชาติ คือหน้าที่ตามกฎของธรรมชาติ คือผลที่จะได้รับตามกฎของธรรมชาติ มันเป็นธรรมชาติทั้งนั้น
ฉะนั้นเมื่อได้นั่งกลางดินก็ให้นึกถึงพระพุทธเจ้าทันที ไม่ว่าจะไปนั่งกลางดินที่ไหน พอนั่งกลางดินแล้วนึกถึงพระพุทธเจ้าทันทีว่าท่านประสูติกลางดิน ตรัสรู้กลางดิน นิพพานกลางดิน สอนกลางดิน อะไรก็กลางดิน แล้วจิตใจของเราจะใกล้ชิดธรรมชาติ ไม่บ้าสวย บ้างาม บ้าสนุก บ้าสนาน บ้าเอร็ดอร่อยจนกลายเป็นคนบ้า เป็นคนโง่ เป็นคนบูชาอบายมุข
นี้เรามันยินดีในความสงบบริสุทธิ์ตามธรรมชาติ และเราก็จะไม่ไปหลงบูชาอบายมุข จงพยายามให้ดีที่สุดในการที่จะเล่าจะเรียน เอ่อ,โตขึ้นจะประกอบอาชีพ แล้วก็มีธรรมะ ตั้งตนอยู่ในธรรมะให้มากที่สุด ให้ดีที่สุด นี้แหละขอให้จำไว้ให้แม่นยำ ไม่ลืม ว่าเกิดมาครั้งหนึ่งนี้ ก็ต้องให้ได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้ เธอยังเป็นเด็ก เวลายังมีอีกหลายสิบปีนะถ้าตามธรรมชาติ เธอยังมีเวลาอีกหลายสิบปีที่จะเล่าจะเรียน จะทำความดี จะสร้างสมความดี ขอให้ใช้เวลานี้ให้สำเร็จประโยชน์ให้ทันแก่เวลา แล้วจะไม่เสียทีที่เกิดมาเป็นมนุษย์แล้วพบพระพุทธศาสนา
นี้มันแสดงว่าชอบพระพุทธศาสนาจึงมาศึกษามาเล่ามาเรียนให้รู้จักพุทธศาสนานะ ฉะนั้นขอให้สำเร็จประโยชน์ ขอให้ชอบพระพุทธศาสนาและปฏิบัติพระพุทธศาสนาสุดความสามารถของตน ของตน ศาสนาอื่นเขาก็สอนแบบเดียวกันแหละ สอนให้รักพระเจ้า บูชาพระเจ้า ปฏิบัติคำ ตามคำสั่งสอนของพระเจ้าให้สุดความสามารถของตน ของตน เราถือพุทธศาสนาเคารพพระพุทธเจ้า เราก็ปฏิบัติพระพุทธศาสนา ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าสุดความสามารถของตน ของตน
ทีนี้ไม่ต้องมีใครมาให้พร ให้แค่เราปฏิบัติดีตามพระพุทธศาสนาแล้วมันทำให้เกิดผลเป็นความสุข เป็นความดีเป็นความสุข ไม่มีความทุกข์ แต่ข้อนี้มันเห็นยาก ไม่เหมือนกับเงินทองที่พ่อแม่ให้ไปกินขนม ไอ้ความดีนี้ก็เป็นนามธรรม มันมีในตัวแล้วก็มันคุ้มครองตัวไม่ให้ทำผิด แล้วมันก็ไม่มีความทุกข์ ถ้าดีจริงมันก็รู้จักทำจิตใจให้มีความสงบสุข โดยไม่ต้องเอ่อ,ยุ่งยากลำบากอะไร ครั้นว่าเป็นพระพุทธเจ้า เป็นพระอรหันต์นี้ก็ไม่ต้องมีเงินมีทองอะไรก็หาความสุขได้ มันเก่งถึงขนาดนั้น นี้มีเงินมีทองเที่ยวท่วมหัวท่วมหูแล้วยังไม่มีความสุขได้ นี่แหละคนในโลกดูสิ มี มี มีทรัพย์สมบัติมากจนไม่รู้จะมีกันเท่าไหร่ ไม่รู้จะกี่ร้อยล้านพันล้านหมื่นล้าน ไอ้เจ้าของเงินคนนั้นก็ยังไม่มีความสุขได้ เพราะมันโง่มันบ้ามันหลงมันยึดถือ หรือมันทำผิดทางธรรมะทางศาสนา สู้พระอรหันต์ที่ไม่มีเงินสักสตางค์เดียวหนึ่ง อยู่แต่ในป่าก็ไม่ได้ เราไม่ต้องเป็นถึงขนาดนั้นหรอก เราก็มีเงินมีทองมีข้าวมีของมีทรัพย์สมบัติอะไรพอดี พอถูกต้อง พอมีความสุขได้ อย่างที่ว่าเป็นพุทธบริษัทที่ดีนี่แหละตามคำสอนของพระพุทธเจ้า
เราขอเอ่อ,แสดงความหวังว่าให้เธอทุกคนที่มานี้ จงได้ประสบความสมหวังในการเรียนธรรมะ ในการปฏิบัติธรรมะ จนกระทั่งว่าได้สิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ควรจะได้รับนี้ทันแก่เวลาเอ่อ,ทุกๆคนเทอญ (เทศน์จบนาทีที่ 20.12)
(ท่านพุทธทาสพูดกับเด็ก) เอ้า,ด้าย เตรียมตัวสำหรับทำอะไรต่อไป...(เสียงเงียบไปตั้งแต่นาทีที่ 20.25 จนจบนาทีที่ 20.46)