แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [รับข่าวสารทางอีเมล]
อาตมาขอแจ้งให้ทราบว่าการเปิดประชุมในวันนี้ เปิดประชุมด้วยการทำบุญเลี้ยงพระโดยวิธีตักบาตรอย่างวัดนี้ ที่เรียกว่าตักบาตรสาธิต นี่คือการเปิดประชุม ขอถือโอกาสพูดอะไรบางอย่างให้เข้ารูปกันกับการเปิดประชุม จึงขอให้ถือว่าการตักบาตรแบบนี้เป็นหัวข้อการอบรมหัวข้อหนึ่งด้วย คือเป็นความรู้และเป็นการปฏิบัติ ที่ว่าเป็นการปฏิบัตินั้นขอให้การตักบาตรในวันนี้เป็นเรื่องของคณะครู ขอให้ผู้เป็นประธานคณะครูนี้ทำหน้าที่ประธานหรือเจ้าภาพในการทำบุญตักบาตรในวันนี้ และขอให้ทุกคนปฏิบัติการตักบาตรนี้เพื่อจะเป็นความรู้ด้วย มันเป็นความรู้ในตัวการปฏิบัติ หรือที่เรียกว่าประสบการณ์
อันแรกที่สุดนั้นขอให้ครูบาอาจารย์ทุกคนได้ทราบว่าการนั่งกลางดินอย่างนี้ก็รวมอยู่ในหัวข้อการอบรม การนั่งกลางดินมีความหมายบางอย่างที่ท่านทั้งหลายอาจจะยังไม่เคยทราบ เราถือว่าการนั่งกลางดินนั้นเป็นการนั่งในอาสนะของพระพุทธเจ้า เป็นการเทิดทูนพระพุทธเจ้า เป็นที่ระลึกแก่พระพุทธเจ้า เพราะว่าครูบาอาจารย์คงจะทราบแล้วว่าพระพุทธเจ้านั้นประสูติกลางพื้นดิน พระพุทธเจ้านั้นตรัสรู้เมื่อนั่งกลางพื้นดิน พระพุทธเจ้าปรินิพพานเมื่อนอนลงกลางดิน ตามเรื่องในพุทธประวัตินั้นๆ และการสอนสาวกเป็นประจำก็เป็นการนั่งตามพื้นดิน แม้การเดินทางอยู่ก็ยังสอนได้ และกุฏิของพระพุทธเจ้าทุกแห่งที่ยังเหลืออยู่ในประเทศอินเดียในเวลานี้ก็เป็นพื้นดิน เพราะฉะนั้นขอได้โปรดให้เกียรติแก่คำว่ากลางดิน ให้สมกับที่พระองค์ประสูติกลางดิน ตรัสรู้กลางดิน นิพพานกลางดิน อะไรๆก็กลางดิน
ประสบการณ์ที่นั่งกลางดินไปประทับอยู่ในจิตใจของบุคคลใด บุคคลนั้นจะรู้จักพระพุทธเจ้าได้โดยง่าย และจะเข้าใจธรรมะของพระองค์ได้โดยง่าย และจะมีกำลังใจในการที่จะปฏิบัติตนดำรงชีวิตอยู่ให้มันสมคล้อยกัน อย่างที่เรียกว่าเป็นอยู่อย่างต่ำ มีการกระทำอย่างสูง ถ้ามันกินอยู่สูงเสียแล้วจิตใจมันน้อมไปในทางต่ำ เพราะฉะนั้นเราจงพยายามเป็นอยู่อย่างต่ำเหมือนกับพระพุทธเจ้า ว่าประสูติกลางดิน ตรัสรู้กลางดิน นิพพานกลางดิน อะไรๆก็กลางดิน แล้วมันก็เหลืออยู่แต่ที่จิตใจมันจะเป็นไปในทางสูง มันต่ำอีกไม่ได้ เพราะฉะนั้นขอได้โปรดระลึกว่าเราเปิดประชุมการอบรมในครั้งนี้ด้วยบทเรียนข้อที่หนึ่งคือนั่งกลางดิน
ขอให้พยายามสัมผัสกับดินและนั่งกลางดิน ตามหลักการที่ใช้อยู่ในสวนโมกข์นี้เป็นประจำ พระพุทธเจ้าโปรดต้นไม้ ประสูติใต้ต้นสาละ ตรัสรู้ใต้ต้นโพธิ์ นิพพานใต้ต้นสาละ ตามปกติอยู่ใต้ต้นไม้ เพราะฉะนั้นท่านโปรดต้นไม้ รวมทั้งกลางดินด้วย เรามาหาประสบการณ์หรือบรรยากาศที่ให้ความรู้สึกสมคล้อยกันกับการเป็นอยู่ขอพระพุทธเจ้า เราก็จะเข้าใจพระพุทธเจ้าได้ง่ายขึ้น ดังนั้นขอให้พอใจว่าได้นั่งกลางดินเป็นสถานที่ที่มีเกียรติสูงสุดกว่าที่นั่งบนวิมาน
ทีนี้ก็อยากจะให้ความรู้เกี่ยวกับการตักบาตรสาธิตนี้ว่า เป็นการสาธิตให้ดูว่าการเลี้ยงพระในครั้งพุทธกาลนั้นกระทำกันอย่างไร มันก็เป็นความรู้อันหนึ่ง ทำให้เราเห็นได้ว่าเป็นการเลี้ยงพระที่ง่ายที่สุด สะดวกที่สุด เปลืองน้อยที่สุด เหมาะสมกับความเป็นพุทธบริษัทที่สุด จะเล่าให้ฟังสักนิดหนึ่งว่า เมื่อหมู่พระไปยังบ้านที่เขาจะเลี้ยงพระแล้วก็ไปนั่งยังที่ที่เขาจัดไว้ ก็มอบบาตรให้เจ้าของบ้านไปใส่อาหารจากที่ปรุงอาหาร ใส่มาในบาตรในลักษณะที่เรียกว่าพอฉันหมด แล้วเอามาถวายพระที่นั่งอยู่ที่จัดไว้ แล้วพระก็ฉัน เจ้าภาพเจ้าของบ้านก็คอยดูแล ถ้าต้องเติมก็เติมให้ ถ้าท่านไม่เอาก็ไม่เอา ก็เป็นอันว่าฉันหมดแล้วล้างบาตร นี่คือวิธีเลี้ยงพระอย่างครั้งพุทธกาล มันเป็นเรื่องง่าย เป็นเรื่องเปลืองน้อย เพราะฉะนั้นเขาจึงสามารถเลี้ยงพระได้วันละ ๕๐๐ รูป อย่างนี้เป็นต้น ในทุกๆวันในบ้านเศรษฐีบางบ้าน ก็เข้าใจไว้เป็นความรู้ทางพุทธประวัติ และก็มีความรู้เกี่ยวมาทางศีลธรรม เพราะมีการกินการอยู่อย่างไม่ทำลายเศรษฐกิจ คนมันก็มีศีลธรรมดี เป็นอยู่อย่างฟุ่มเฟือยแล้วก็ยากที่จะรักษาศีลธรรมไว้ได้ เพราะกิเลสมันขี่คอพาเอาไปให้มีการกินอยู่อย่างฟุ่มเฟือย ขอให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการเป็นอยู่หรือการเลี้ยงดูพระภิกษุสงฆ์ซึ่งรวมทั้งพระพุทธองค์ด้วย ในการที่จะไปฉันที่บ้านไหน หมายถึงภิกษุสงฆ์รวมทั้งพระพุทธองค์ด้วย ก็ได้รับการต้อนรับและการเลี้ยงดูอย่างนี้ เพราะฉะนั้นเราจึงเรียกการตักบาตรโดยวิธีนี้ว่าตักบาตรตัวอย่างหรือตักบาตรสาธิตให้เกิดความรู้ความเข้าใจในการเลี้ยงพระในครั้งพุทธกาล หวังว่าท่านครูบาอาจารย์ทั้งหลายจะเก็บไปเป็นความรู้และขอให้ผู้เป็นหัวหน้าหรือประธานครูบาอาจารย์เป็นเหมือนเจ้าภาพ เป็นผู้ประเดิมการตักบาตร เป็นผู้ประเดิมการถวาย ส่วนการสวดร้องการกล่าวถวายนั้นเป็นหน้าที่ของอุบาสิกาประจำวัด ที่เขาจะกระทำ เราก็สมทบกันไปก็แล้วกัน และขอให้ถือว่าชั่วโมงนี้เป็นชั่วโมงแห่งการอบรมด้วย ขอให้ทุกท่านทำในใจให้สำเร็จประโยชน์ตามนี้ด้วย
“ขอเชิญผู้เป็นหัวหน้าครูบาอาจารย์มาจุดธูปเทียน ตามธรรมเนียม ให้จุดธูปเทียนที่หน้าพระนี่ เขามีชนวนอยู่แล้วก็จุดโดยชนวน ไปท่านประธานจุดธูปเทียนตามธรรมเนียมเขา ถ้าคุณไปถ่ายมาจากทางหลังด้วย มันเป็นวิวที่สวยดี เป็นอันว่าเราเปิดประชุมด้วยการเลี้ยงพระ แล้วค่อยดำเนินการต่อไป ตามโปรแกรม”