ท่านสาธุชน ผู้มีความสนใจในธรรมทั้งหลาย การบรรยายธรรมในรายการพุทธธรรมนำสุข หรือธรรมช่วยได้ในวันนี้นี่ อาตมาจะได้กล่าวโดยหัวข้อว่า วัตถุเคารพ คือ เครื่องมือสำหรับทำการงาน ย้ำอีกทีหนึ่งว่า วัตถุเป็นที่ตั้งแห่งความเคารพ หรือวัตถุที่เคารพนั้น คือ เครื่องมือสำหรับทำการงาน ในฐานะเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ควรเคารพ ไม่ว่าเครื่องมือนั้นจะเป็นจอบ เป็นเสียม เป็นคันไถไถนา เป็นไม้คาน เป็นแจว เป็นพาย กระทั่งว่าเป็นแห เป็นอวน ก็ได้แต่ไม่ได้ชักชวนว่าไปจับปลา ให้รู้สึกแต่เพียงว่าไอ้เครื่องมือทั้งหลายสำหรับทำการงานนั่นแหละ คือวัตถุที่ควรเคารพ เราจะไม่ระบุเฉพาะวัตถุเครื่องมือ แม้แต่โอกาสและสถานที่ เวลาฝนฟ้าอะไรก็ตามที่มันอำนวยให้เราได้ทำการงาน นั่นแหละ คือ สิ่งที่เราควรเคารพ ถ้าไม่มีเครื่องมือเหล่านี้ไม่มีโอกาสไม่มีเวลา เหล่านี้อำนวยให้ เราก็ไม่อาจจะทำการงาน แม้ที่สุดแต่ว่าพื้น พื้นนามันก็เป็นโอกาสให้เราทำการงานเรือกสวนไร่นา เป็นโอกาสเป็นพื้นที่ให้เราทำการงาน เราควรจะถือว่าเป็นวัตถุศักดิ์สิทธิ์ เป็นวัตถุที่ควรเคารพ แม้แต่ว่ามันจะเป็นห้วยหนองคลองบึงบาง อะไรที่เราได้อาศัยในการทำการงานของเรา ก็จะควร ก็ควรจะถือว่าเป็นวัตถุเคารพที่ควรเคารพ   เราจะเคารพแม้ทั้งกาย ทั้งวาจา และทั้งใจ เหมือนที่เราเคารพสิ่งสูงสุดที่ชอบเคารพกันอยู่ เช่น เทพเจ้า เป็นต้น โดยทั่วไปคนเคารพเทพเจ้าหรือสิ่งสูงสุดที่ไม่รู้จักว่าเป็นสิ่งที่ควรเคารพ เคารพด้วยกายกราบไหว้อ่อนน้อม   เคารพด้วยวาจา คือพร่ำสรรเสริญพระคุณของสิ่งเหล่านั้น   เคารพด้วยใจคือ รู้สึกเคารพหวังพึ่งพาอาศัย   เคารพด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจในสิ่งที่ตัวรู้สึกว่าเป็นสิ่งสูงสุด เดี๋ยวนี้อาตมามาบอกท่านทั้งหลายว่าเครื่องมือสำหรับทำมาหากินนั่นแหละ วัตถุที่ควรเคารพ ยกตัวอย่างว่า ท่านเป็นข้าราชการพอเข้ามาในห้องทำงานก็ควรพนมมือให้แก่โต๊ะทำงานของท่านเสียสักครั้งหนึ่ง ในฐานะโต๊ะทำงานเป็นสิ่งที่ควรเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์สูงสุด เป็นเหมือนกับบัลลังก์ที่ประชาชนมอบให้ท่านข้าราชการทั้งหลาย ใช้บัลลังก์นี้บันดาลสิ่งต่าง ๆ ให้เป็นไป เคารพโต๊ะทำงานแล้วคิดดูเถิดว่า จิตใจจะเป็นอย่างไร จิตใจก็จะซื่อตรงต่อประชาชนผู้มอบหมายอำนาจให้มาเป็นโต๊ะทำงาน นั่งทำงาน นั่ง นั่งบัญชาการ นั่งทำอะไรต่าง ๆ ได้นี่ ขอให้พนมมือให้แก่โต๊ะทำงานทุกครั้งที่เข้ามาในห้องทำงาน หรือว่าเมื่อจะจับเครื่องมืออะไรขึ้นมาทำงาน จะจับจอบ จับเสียม จับไถไถนา ในใจก็ขอให้นึกเคารพต่อสิ่งเหล่านี้   ถ้าไม่ต้องละอายใครจะพนมมือขึ้นแล้วตั้งนะโมแสดงความเคารพเสียก่อน แล้วจึงจับเครื่องมือเหล่านั้นไปทำงาน ถ้าทำได้อย่างนี้ก็จะทำงานได้ดีที่สุดด้วยจิตใจทั้งหมด ด้วยกำลังสติปัญญาทั้งหมด ด้วยเรี่ยวแรงทั้งหมด เพราะว่าเคารพในฐานะเป็นสิ่งสูงสุด เป็นความไม่ประมาทอย่างยิ่ง เด็ก ๆ ที่จะขึ้นต้นไม้ เขาจะพนมมือว่าคาถาว่านะโมอะไรเสียก่อน แล้วจึงค่อยปีนขึ้นไปบนต้นไม้   ด้วยหวังความปลอดภัย และมันก็เป็นความปลอดภัยจริง ๆ    เพราะว่าเป็นการสำรวมจิตใจอย่างดีที่สุดทั้งหมดทั้งสิ้น  เรียกร้องความไม่ประมาทมาอย่างสมบูรณ์แล้วจึงทำหน้าที่การงานนั้น  ฉะนั้นจะต้องเคารพการงาน เคารพเครื่องมือสำหรับทำงาน กระทั่งเคารพตัวเองที่มีเกียรติสำหรับจะได้ทำงาน อย่างนี้แล้วไม่ต้องสงสัย การงานนั้นจะมีผลดี และเราอาจจะรู้สึกเป็นสุขและพอใจทำได้มาก ทำไม่เหน็ดเหนื่อย ทำได้มากมีผลมาก มีผลงานจนกินเองไม่หมด เก็บไว้ก็ยังมีเหลืออีก มีเหลือสำหรับจะไปช่วยผู้อื่น  เพราะหน้าที่ของเรา คือช่วยตัวเองด้วย  ช่วยผู้อื่นด้วย    เมื่อเรามีความสุขอยู่ในการงานทำงานได้มาก ผลงานก็เหลือมาก เหลือกินเหลือใช้เหลือเก็บของตัวเองแล้วก็เอาไปช่วยผู้อื่น นั่นแหละคือหน้าที่ที่สมบูรณ์แล้ว เด็ก ๆ จะต้องเคารพหนังสือเรียน จะต้องเคารพกระดานชนวนที่เรียน อย่างนี้อาตมาเคยทำมาแล้วเมื่อเป็นเด็ก ๆ ทำแบบสมัยโบราณ เด็กจะต้องยกมือไหว้กระดานชนวน ยกมือไหว้หนังสือ ยกมือไหว้เครื่องเรียน แล้วจึงลงมือเรียน เวลาเก็บไว้ก็ต้องแสดงอาการเคารพอีกทีหนึ่งที่จะเอาไปเก็บไว้ เป็นวัตถุที่ควรเคารพ นี่เรียกว่าเคารพเครื่องมือเครื่องใช้สำหรับทำการงานในความหมายที่หนึ่ง

                   ทีนี้ในความหมายที่สอง เราจะถือว่ าร่างกายและจิตใจนี้เป็นเครื่องมือ เราต้องมีร่างกายและจิตใจเป็นเครื่องมือ เพื่อจะมีชีวิต เพื่อจะทำการงาน เราต้องเคารพร่างกายและจิตใจในฐานะเป็นสิ่งที่ควรเคารพอีกอย่างหนึ่งด้วย เพราะว่ามันเป็นเครื่องมือให้เราประพฤติดียิ่ง ๆ ขึ้นไป จะไปสวรรค์ จะไปนิพพานก็ต้องอาศัยเครื่องมือคือร่างกายและจิตใจนี้ ขอให้เคารพร่างกายและจิตใจนี้ ประพฤติต่อสิ่งเหล่านี้ให้ถูกต้องเต็มที่    

                   ทีนี้อันดับที่สาม เครื่องมือที่จะต้องเคารพต่อไปอีกก็คือ ธรรมะ ธรรมะทุกระดับทุกขั้นตอน การปฏิบัติธรรมะนั้น ๆ ทุกอย่างทุกขั้นตอนนี้ก็เป็นเครื่องมือสำหรับจะข้ามไปจากกองทุกข์ไปสู่ความดับทุกข์ จะระบุชื่อเช่นว่า ศีล สมาธิ ปัญญา นี้ก็เป็นเครื่องมือสำหรับจะก้าวข้ามกองทุกข์ไปสู่ความพ้นทุกข์ หรือจะเรียกว่า อริยอัฏฐังคิกมรรค คือ มรรคมีองค์แปดประการนี้ก็เป็นเครื่องมือ  ในเมื่อเราได้อาศัยแล้วเราก็จะก้าวจากความทุกข์ไปสู่ความดับทุกข์นี้เรียกว่าเคารพธรรมะในฐานะเป็นเครื่องมือ เดี๋ยวนี้คนไม่ค่อยสนใจว่าเครื่องมือนั้น คืออะไร มักจะทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ เพราะว่าเราซื้อหามาเองไม่กี่สตางค์ก็ทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ ไม่รักษาดูแลอย่างดี ปล่อยให้เป็นสนิมปล่อยให้สกปรกเปื้อนโคลนรกรุงรัง เหล่านี้คนโง่มันไม่เคารพเครื่องมือที่เป็นวัตถุ แล้วมันจะมาเคารพเครื่องมือที่ยากลำบาก คือร่างกายและจิตใจนี้ได้อย่างไรกัน แล้วจะมาเคารพเครื่องมือที่สูงสุดไปกว่านั้นคือ ศีล สมาธิ ปัญญา หรือการปฏิบัติธรรมเหล่านั้นได้อย่างไรกัน

                  ขอจำแนกวัตถุแห่งความเคารพไว้เป็น ๓ สถานอย่างที่ว่ามานี้ วัตถุควรเคารพทีแรก ก็คือวัตถุเครื่องมือธรรมดา เป็นเครื่องมือให้เราใช้ วัตถุเคารพที่สองก็คือร่างกายที่มีกำลัง จิตใจที่มีกำลัง สติปัญญาที่มีอยู่ในจิตใจนี้ก็คือเครื่องมือ จะต้องอบรมรักษาให้ดีอย่าให้มีสนิม อย่าให้เสื่อมคุณภาพแม้แต่ประการใด แล้วเครื่องมือชุดที่สาม ก็คือพระธรรม ซึ่งจะเรียกว่า ๘๔๐๐๐ ธรรมขันธ์ก็สุดแท้ สรุปย่อแล้วก็คือ ศีล สมา ธิปัญญา สรุปให้สั้นลงมาก็คือ ความจริงในสิ่งทั้งปวงของสิ่งทั้งปวง ซึ่งจะต้องปฏิบัติให้ถูกต้องตามความจริงนั้น ๆ  นี่เป็นเครื่องเคารพ เป็นวัตถุเคารพ ควรเคารพบูชาอย่างยิ่ง เหมือนที่ท่านทั้งหลายเคารพวัตถุศักดิ์สิทธิ์  เคารพรูปศักดิ์สิทธิ์ เคารพเทพเจ้า  เคารพอะไรก็ตาม  อาตมาขอเสนอวัตถุที่ควรเคารพเป็น ๓ อย่างอย่างนี้ ว่าเครื่องมือทำกินอย่างหนึ่ง ร่างกายหรือชีวิตนี้อย่างหนึ่ง แล้วก็ธรรมะหลักธรรมะต่าง ๆ นี้อีกพวกหนึ่ง รวมกันเป็นสามพวก เรียกว่าวัตถุเป็นที่ตั้งแห่งความเคารพ นั่นแหละจะเป็นสิ่งที่ช่วยได้ จะมีพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ รวมอยู่ในเครื่องมือเหล่านี้หมดสิ้น เอาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์มาเป็นเครื่องมือเสียด้วยก็ยังได้ พูดตามตรงก็พูดอย่างนี้ ไม่ใช่พูดจ้วงจาบว่าเอาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์มาเป็นเครื่องมือเสียด้วยก็ได้  มาเป็นเครื่องมือรื้อถอนเราหรือสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง ให้ข้ามขึ้นพ้นจากกองทุกข์   นี่เรียกว่าวัตถุเคารพ ที่ควรเคารพเป็นอย่างยิ่ง

สรุปความว่าเครื่องมือ เครื่องมือ นี่มันก็คือสิ่งที่จะช่วยให้ดำรงชีวิตอยู่ได้ และสิ่งที่จะช่วยเลื่อน ๆ ๆ ชั้นชีวิตขึ้นไป ขึ้นไปได้ สำหรับตัวเองถึงที่สุดแล้วก็เป็นสิ่งที่จะทำให้สามารถช่วยเหลือผู้อื่น เพื่อนเกิดแก่เจ็บตายทั้งหมดทั้งสิ้นด้วยกันทุกคนได้ หน้าที่ของเรามีอย่างนี้ ถ้าเราเป็นมนุษย์เราต้องมีหน้าที่อย่างนี้ ถ้าเราไม่มีหน้าที่อย่างนี้เราก็ไม่เป็นมนุษย์ ถ้าเราอยากจะเป็นมนุษย์เราก็ต้องมีหน้าที่อย่างนี้ คือดำรงชีวิตของตนเองได้ไม่ตาย  และเลื่อนชั้นแห่งชีวิตของตนขึ้นไปได้เป็นลำดับ ๆ จนถึงอันดับสูงสุด แล้วก็ยื่นมือไปช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่เป็นเพื่อนเกิดแก่เจ็บตายด้วยกันทั้งหมดทั้งสิ้น  นี่ก็คือเครื่องมือ จงรู้จักเครื่องมือในลักษณะอย่างนี้แล้ว ท่านทั้งหลายจงได้ใช้เครื่องมือให้ครบถ้วน ยังประโยชน์ให้เกิดขึ้นอย่างครบถ้วนทุกประการ แล้วมีความก้าวหน้าในการงานทั้งทางโลกและทางธรรมะ มีความสุขอยู่ทุกทิพาราตรีเทอญ