ขอโอกาสในการกระทำ ธรรมปฏิสันถารในวันนี้ในระหว่างเราทั้งสองฝ่าย เป็น                     อริยวังสปฏิปทา การกระทำสืบๆกันมาของพระอริยเจ้าเพื่อความยั่งยืน มั่นคงแห่งธรรมะ                   พันเกลียวธรรมะไว้ไม่ให้คลาย ให้ยืนยงคงกระพันต่อไปไม่มีที่สิ้นสุด ข้อนี้เป็นความมั่นคงของ            ทุกๆฝ่าย สำหรับกระผมมีเรื่องที่จะปรารภ ถวายความคิด ความเห็นและความรู้มาเพื่อความกว้างขวางในการศึกษาธรรมะ มีเรื่องที่ควรจะได้ทราบไว้เพื่อศึกษาธรรมะ ในการบวชครั้งนี้เป็นเวลาหลายเดือน ต้องเรียกว่าให้คุณค่าอย่างกว้างขวางในทางธรรมะนั่นเอง พูดเป็นเรื่องส่วนตัวไปเลยไม่ต้องอ้อมค้อมหรือเกรงใจ เพื่อความรู้ ในการป่วยอันยืดยาวครั้งนี้ได้รับความรู้ ไม่ใช่จะพูดในเรื่องของการโอ้อวด แต่มันเป็นความจริงที่ควรจะทราบไว้ ชีวิตคนเราเปรียบเสมือนการแขวนอยู่  บนเส้นด้ายเล็กๆเพียงเส้นเดียว จะเล่าให้ฟังเฉพาะใจความที่มีอาการเหมือนจะว่าง เรียกว่าตายไป หมายความว่าหมดความรู้สึก ถ้าเรียกเป็นภาษาอังกฤษหรือวิทยาศาสตร์  จะเรียกว่า                         มีความเฉย ปล่อยวางแบบไม่รู้สึกตัว ไม่รู้สึกตัวแต่ไม่ได้ตาย มีสภาพไร้น้ำหนัก ไม่มีความรู้สึก             ในน้ำหนัก ถ้าเรายังมีชีวิตอยู่แต่ไม่รู้สึกในน้ำหนัก เช่น ใครอยู่ที่ไหนก็ย่อมมีน้ำหนักเสมอ ถ้าเราเกิดการต่อต้านทางด้านล่าง ด้านบน ด้านข้าง มันก็จะมีน้ำหนัก สภาพที่มีน้ำหนักนั้นมันหาย             ไปหมด แม้แต่น้ำหนักของตัวเองวางอยู่บนอะไรก็ไม่รู้สึก มันแปลกประหลาด ถ้าไม่เคยพบเห็น    ด้วยตนเอง มันจะรู้สึกว่าประหลาด มันเบายิ่งกว่าสำลี คล้ายๆกับใยสำลี บอกอาการไม่ถูก                 มันยิ่งกว่าตาย เพราะไม่มีความรู้สึกว่ามันหนัก ไม่มีความรู้สึกอะไรเลยในสองชั่วโมงนั้น ไม่รู้ว่า             เป็นอะไร มีสภาพเหมือนไร้ชีวิต ไม่มีความสำคัญสำนึกว่าชีวิตมีอยู่ เบายิ่งกว่าเบา หลังจากนั้นจึงเกิดความรู้สึก รู้สึกว่ามีน้ำหนักจึงรู้สึกได้ว่ายังอยู่ ยังมีชีวิต จนกระทั่งรู้สึกว่าอยู่ที่ไหนสักแห่ง ความรู้สึกว่าอยากจะปัสสาวะจะมาก่อนในระยะที่ป่วยอยู่ และความรู้สึกว่าอยากจะถ่ายก็ตามมา แต่ความรู้สึกของระบบประสาทไม่มี ไม่รู้ว่าใครเป็นใคร ไม่รู้ว่าเป็นพระรูปไหน นึกไม่ออกว่า                เป็นใคร ชื่ออะไร หลังจาก  ๒ ชั่วโมงไปแล้วจึงรู้ว่า พระรูปนั้น พระรูปนี้ แต่ชื่ออะไรจำไม่ได้                  สองสามวันถัดมาจึงค่อยๆนึกได้ว่าพระแต่ละรูปอะไร แต่ยังเรียกชื่อไม่ได้ ก็มีความรู้สึกอัดอั้น               ตันใจอยู่ว่าพระแต่ละรูปชื่ออะไร สองสามคืนไปแล้วจึงรู้ว่าพระและรูปนั้นชื่ออะไร มันสูญเสียน้ำหนักและความรู้สึก เรียกชื่อไม่ได้หลังจากนั้นจึงค่อยๆเรียกชื่อได้ มันเหมือนรู้สึกว่าฟื้นกลับขึ้นมามากแล้ว สามารถเรียกชื่อออกมาเองได้โดยบังเอิญ รู้ว่าพระรูปนี้ชื่ออะไร นี่แสดงให้เห็นว่าความรู้สึกของประสาทมันกลับมาทำงานแล้วพร้อมกับสภาพที่มีน้ำหนัก ในช่วงเวลาที่ไร้น้ำหนักมันไม่รู้ว่าอยู่ตรงไหน ไม่มีความรู้สึกเลยว่าตั้งอยู่บนอะไร คล้ายๆกับชีวิตลอยเป็นปุยขาวๆ                     ไร้น้ำหนัก ไร้สีสัน ไร้ความรู้สึกโดยประการทั้งปวง นี่คือสภาพไร้น้ำหนัก เหมือนไม่มีชีวิต                           ชีวิตที่เป็นธรรมชาติมันสูญสิ้นไปแล้วจึงค่อยๆกลับมา นี่เป็นสิ่งที่มันสามารถเกิดขึ้นได้                                      สรุปความได้ว่า สภาพไร้ชีวิตที่ไม่ตาย คือ หมดความรู้สึกโดยประการทั้งปวง  เหมือนกับออกไปนอกอวกาศ ไม่มีบน-ล่าง ไม่มีกลาง ไม่มีเหนือ-ใต้ มันก็มี แต่มันมีไม่มาก มันสบายจนบอกไม่ถูกว่าสบายอย่างไร คือมันดับไปเลย สองสามวันจึงกลับมา มันก็ลืมไปเลย แต่มันแปลกปัสสาวะ อุจจาระมันไม่ลืม สิ่งที่ต้องใช้ประสาทสัมผัสหรือความรู้สึกต่างๆจะนึกไม่ได้ จำไม่ได้ว่าเรียกว่าอะไร ครั้งสุดท้ายนาฬิกากี่โมงก็ยังไม่รู้ คิดเท่าไรก็ไม่ออก นาฬิกาวางอยู่ตรงหน้าแต่ก็นึก            ไม่ออก ด้วยเหตุทั้งหมดเกิดจากสภาพไร้น้ำหนัก เบามาก ไม่มีสี ไม่มีแสง ไม่มีอะไรเลย มันมีสภาพไร้น้ำหนักอยู่ชั่วคราว ชั่วขณะ ปรากฏว่าคนที่อยู่ด้วยในเวลานั้น เขายืนยันว่าได้ยินเสียง                       "อู อาา" "อู อาา" ในบางครั้ง จนกระทั่งค่อยๆรู้สึกตัวขึ้น ในชีวิตที่ยังไม่สิ้นสูญเหลือแต่สภาพ                ไร้น้ำหนัก อย่าไปคิดหรืออย่าไปเรียกว่าเป็นคุณวิเศษณ์หรืออะไร มันเกี่ยวกับโรค เรียกว่าเส้นโลหิตอุดตัน ทำให้สูญเสียความรู้สึกไปหมด ซึ่งเป็นกันมากในบางคน ไม่ได้ตายสามารถกลับฟื้นขึ้น            มาได้ บางคนมีอาการลืม ๑-๒ เดือน บางคนมีการลืม ๔-๕ เดือน เขาพูดให้ฟังว่าคนไข้บางคน         เป็นชาวต่างประเทศ ๕-๖ เดือน แล้วก็ยังไม่รู้สึกตัว คุณหมอประเวศบอกว่า นายกรุณา กุศลาสัย เป็นเหมือนกับผม อาการหนักเหมือนกันแต่ก็ฟื้นขึ้นมาได้ คนเป็นกันมากแต่ก็ไม่ได้ตายไปเลย             อยู่ในสภาพซึ่งไร้น้ำหนัก ไร้ระบบประสาท ไม่รู้สึกอะไรเลย มันก็ยังอัศจรรย์ใจถ้ามันตายก็จะสบายไปเลย หมดปัญหาอย่างยิ่ง แต่นี่มันไม่ตาย มันยังกลับมาอีก คงต้องใช้คำว่าวิเศษที่สุด มันไม่รู้สึกว่าเจ็บปวดอะไรมันว่างไปหมด คำว่า” ว่าง” แบบนี้ไม่ใช่คำว่า”ว่าง” ในทางธรรมะ ไม่ใช่ในเรื่องของการบังคับกิเลส แต่มันว่างในเรื่องของร่างกายมันเสื่อมสภาพ อายุก็มากขึ้นทำให้คิดไปในทางพระพุทธเจ้า ซึ่งพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันปรินิพพานไปตั้งแต่อายุ ๘๐ พรรษา เราอายุเกิน ๘๐ ปีแล้วมันก็ทรมานต้องเผชิญกับโรค สภาพไร้น้ำหนัก ความว่างซึ่งไม่ใช่ความตาย

            ขอบอกให้ทราบว่าเรื่องแบบนี้มันมีได้ เกิดขึ้นได้ ผมก็เรียกชื่อไม่ถูกเรื่องโรคเรื่องอะไร           แบบนี้ ประมาณเอาตามความรู้สึกแต่ถ้าคำนวณได้ก็จะใช้คำว่าสภาพไร้น้ำหนัก ไม่มีน้ำหนักโดยประการทั้งปวง มันเบายิ่งกว่าสำลี ถ้าอายุยังไม่ถึง ๘๐ ปีก็อาจจะยังไม่ค่อยมีโอกาสได้เจอ              กับเหตุการณ์แบบนี้ แต่ก็เป็นความรู้ไว้ถ้ามันเกิดขึ้นก็ไม่ต้องประหลาดใจ  อายุประมาณ ๗๐ กว่าก็น่าจะเกิดเหตุการณ์แบบนี้ได้เช่นกัน อายุ ๖๐ - ๗๐ ปีเป็นโรคเส้นโลหิตอุดตันก็มีบ้าง                     มีได้เล็กน้อย ถ้าเป็นมากก็จะไม่รู้สึกตัวเป็นเวลาหลายเดือน คราวนี้เราจะรู้สึกว่าไม่ประมาท                คนที่ประมาทเป็นร้อยเป็นพันก็มีแต่ไม่ตาย น้อยคนที่จะตาย หายากที่จะตายไปเลย                              แต่สภาพไร้น้ำหนักเหมือนกับไม่มีอะไรอยู่ในชีวิต ชีวิตไร้น้ำหนัก ชีวิตไร้ความรู้สึกโดยประการ            ทั้งปวง ขอถวายเป็นความรู้พึงสังเกต อย่าประหลาดใจ อย่าตกใจอะไรทั้งสิ้น มันก็เป็นแบบนี้ ขอให้ได้ความรู้ไว้สักอย่าง ถ้าโรคชนิดนี้มันมานั่นแหละ น่าประหลาดที่สุด เป็นสภาพไร้น้ำหนัก           ไร้ความรู้สึก ไม่มีความรู้สึกประสาทใดๆทั้งปวง มันเบายิ่งกว่าเบา เบาจนไม่มีสีสัน โรคมันเป็นได้ถึงขนาดนี้ ทุกคนจึงอย่าประมาท ผมไม่ได้ไปไหนเป็นเดือนๆเพราะมันเกิดโรคสภาพนี้ คือ            สภาพไร้น้ำหนัก มันจะมาเป็นครั้งคราว มันจะเกิดความรู้สึกแต่ยังคงเดินได้ รู้สึกว่าเดินย่างแล้วดับไปเอง แต่ไม่เบาหวิว ไม่ไร้น้ำหนักเหมือนกำลังป่วยอยู่ แต่พอจะสังเกตเห็นได้ว่า เดินแล้วมัน             จะดับไป     ครั้งหนึ่งเดินแล้วดับไปครั้งหนึ่ง มันก็คือระบบประสาทนี่แหละ มันยังคงมีอะไรเหลืออยู่บ้าง เดินย่างแล้วดับไปครั้งหนึ่ง  บางครั้งเอาศีรษะมากดกับฝาผนัง มันยังรู้สึกว่าวูบไปหลายครั้งเหมือนกัน เมื่อฝืนก้าวย่างไปแต่ละครั้ง มันก็มีความรู้สึกดับไปครั้งหนึ่ง เป็นแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนกว่าจะชัดเจนขึ้นมา ดับไม่ติดต่อกัน ขอถวายไว้เป็นความรู้  ขอถวายไว้เป็นความรู้เรื่องพยาธิ โรคาพยาธิ ชาติ ชรา มรณะ เรายังไม่ตายยังมีอาการชนิดนี้ให้รู้ให้ศึกษาไว้ แต่ถ้าพูดถึงความ         น่ากลัวก็น่ากลัวเหมือนกันในสภาพไร้น้ำหนัก เราจะได้ทำใจไว้ตั้งแต่เนิ่นๆ มันก็ปนๆกันไป                 มันไม่กลัวเอง มันก็จะไม่รู้สึกกลัวขึ้นมาเอง มันจะเฉยไม่รู้ว่าอะไร ก้อนหินก็ไม่ใช่ รู้สึกเป็นฝุ่นขาวๆอยู่เล็กน้อยไม่มีน้ำหนัก ๔-๕ เดือนอยู่ในสภาพที่ไม่รู้สึกตัว เป็นสภาพที่ไร้น้ำหนัก ถวายไว้ให้             เป็นความรู้ ถ้ามันบังเอิญโชคดีกลับมาได้ มีการรับรู้ ระบบประสาทกลับมาใช้ได้เหมือนเดิมก็จะดี จะได้ทำการทำงานสืบอายุของศาสนาต่อไป เราจะได้เตรียมตัวสำหรับความไม่กลัว ไม่หวั่นไหว แต่พอถึงเวลานั้นแล้วมันคงบังคับอะไรไม่ได้แล้ว บังคับให้รู้สึกก็ไม่ได้ มันไม่รู้สึกเอง                              ไม่รู้สึกเลยจริงๆ นี่ขอถวายเป็นความรู้พิเศษ มนุษย์คนเราในชีวิตนี้มันไม่มั่นคงเลย มันยิ่งกว่า            ลมปลิวพัด ถ้าหากเกิดสภาพแบบนี้ขึ้นมาอย่าตกใจ พยายามทำสมาธิให้นิ่งแล้วมันก็จะมีคุณประโยชน์  ตายก็ตายดี ดับดี แต่จะเป็นชั้นไหนก็ไม่รู้ แต่เป็นชั้นที่ไม่ได้ให้โทษ ไม่เกิดโทษ               มีเท่านี้แหละถวายไว้ให้เป็นความรู้พิเศษสำหรับชีวิต สภาพที่มันเกิดขึ้นคือสภาพที่มันไร้น้ำหนัก มันไร้ความรู้สึก เช่น อยู่แค่นี้มันไม่รู้สึกว่าตั้งอยู่บนอะไร อะไรจะกดอยู่ก็ไม่มี อะไรจะชูไว้ก็ไม่มี อะไรจะซ้ายอะไรจะขวาก็ไม่มี มันแปลกที่สุด สภาพไร้น้ำหนักของโรคเส้นโลหิตอุดตัน สอบถามแล้วว่ามันปรากฏในทุกๆคนที่เป็นเส้นโลหิตอุดตันไม่มากก็น้อย แต่สำหรับผมอาจจะอวดได้มากสักหน่อย เพราะเป็นได้มาก เป็นได้เรื่อยๆ ช่วยกันเก็บไว้เป็นความรู้ ไม่ต้องตกใจ ไม่ประหลาดใจ ไม่ดีใจ ไม่เสียใจถ้าเกิดสภาพนี้ขึ้นมา ถ้าต้องพูดว่า โอ้… ถ้าดับไปนั้นดีที่สุด สบายที่สุด             ประเสริฐที่สุด วิเศษสุดถ้าดับไปในเวลานั้น แต่มันบังคับไม่ได้ มันไม่ได้อยู่ในวิสัยของการบังคับ มันดับไม่ได้ จึงมีสภาพไร้น้ำหนักเรื่อยมาจนรู้สึกได้ว่ามีน้ำหนักขึ้นมา ช่วยจำไว้เป็นวิชาความรู้ว่ามนุษย์นั้นไม่มั่นคง มีได้แม้กระทั่งสภาพไร้น้ำหนัก จะดับเมื่อไรก็ย่อมได้  

            ขอให้กำหนดจดจำไว้ว่าชีวิตนั้นมันเป็นได้ถึงขนาดนี้ มันไม่มีหลักประกัน ถ้าเกิด                โรคเส้นโลหิตอุดตันก็ต้องเอ็กซเรย์ดู เลือดมันปรากฏเป็นหยดสีแดงๆอยู่บนจอคล้ายๆกับ                ดอกกุหลาบแดง จนกว่าจะเลือนหายไป หมอเอกซเรย์ดู ๒-๓ ครั้ง จนกระทั่งเริ่มกลับมาเป็นปกติ หมอบอกว่าผมจะอยู่ในสภาพจำอะไรไม่ได้ สูญเสียความทรงจำไม่น้อยกว่า ๙ เดือน ลองคิดดู ต้องอยู่ในสภาพแบบนี้ถึง ๙ เดือน แต่ยังคงต้องกินยาอยู่ทุกวัน มันช่วยให้กลับคืนขึ้นมาได้เล็กน้อย วัดความดันแล้วก็ดีขึ้นมาทีละเล็กทีละน้อย นี่เรียกว่ามันค่อนข้างจะเป็นปกติแล้ว            ความดันไม่เกิน ๙๐ ตัวเลขด้านบนขึ้น ๑๐๐ กว่า ไม่เคยตกลดกว่า ๙๐ อาจเป็นเพราะอยู่มานาน แล้วก็จะต้องลำบากอยู่กับความลืมต่อไปอีก ต่อไปข้างหน้าอีก ตอนนี้นาฬิกากี่โมงก็ยังรู้ไม่หมด วันที่ ข้างขึ้น ข้างแรม ก็ลืมไปหมด หมอมาทุกครั้งก็ตรวจสอบทุกครั้งให้ลองนับวันถอยหลัง อาทิตย์ จันทร์ อังคาร ดูว่านับได้หรือไม่ได้ นับเดือน มกราคม กุมภาพันธ์ มีนาคม ให้ลองนับ             ถอยหลังดูว่านับได้หรือไม่ได้ มันก็ไม่ได้ ให้จำของสามอย่าง ต้นไม้ รถยนต์ ไก่ ก็ยังจำไม่ได้               มันเสื่อมเสีย ผิดๆถูกๆ แต่มันก็ค่อยๆดีขึ้น ค่อยๆจำได้ ถ้าจำได้มันหมายความว่าอาการมัน             จะค่อยๆหายไป นี่ก็ถวายไว้เป็นความรู้ว่าชีวิตนี้ไม่มั่นคง โรคภัยไข้เจ็บบางชนิดไม่มีความมั่นคงเลย ขอถวายปฏิสันถารข้อสุดท้ายไว้ทุกๆรูป เพื่อนสามเณรทุกรูปอย่าประมาท อย่าประมาท             เรื่องโรคภัยไข้เจ็บ พยายามรักษากายให้ดีๆ รักษาจิตให้ดีๆเข้าไว้มันก็จะไม่ค่อยผิดปกติ              สามารถทำอะไรได้ดีตลอดไป ผมพูดอะไรต่อไม่ได้แล้ว เหลือแค่ความถูกต้อง จงรักษา                   ความถูกต้องไว้ เป็นภาษาบาลี เป็นคำสำคัญที่สุด คือ สัมมา สัมมะ แปลว่า "ถูกต้อง" สัมมา               โดยชอบ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ สัมมา ๘ สัมมาสาเหตุ ๒ สัมมาเหตุผล สัมมาญาณ สัมมาวิมุติ สัมมาเหตุผล              สัมมาญาณ สัมมาวิมุติ รวมกันเป็น ๑๐ สัมมา

            พูดกับประชาชนต่อไปนี้มีแต่เรื่องสัมมาคือ "ความถูกต้อง" ความถูกต้องทางกาย คือถูกต้องในเรื่องของกาย ถูกต้องทางจิต คือความ   ถูกต้องในเรื่องของจิต สัมมาในเรื่องตัวตน             ในเรื่องของอัตตา สิ่งสุดท้ายคือ สัมมาสุญญตา คือความว่าง ว่างอย่างถูกต้อง ถูกต้องทางกาย ถูกต้องทางจิต ถูกต้องทางตัวตน ถูกต้องตาม  ความว่างสุญญตา เอาชนะได้ทุกที่ มันเป็นหลักธรรมะที่เอาชนะได้ทุกหนทุกแห่ง ให้สังเกตเวลา  จะช่วยได้อย่างไร ช่วยได้เท่าไร ถ้ามันถือหลักสัมมามันเป็นบทรวมความของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ สัมมาถูกต้องของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ และของทุกๆศาสนามันเกี่ยวเนื่องไปถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ มันจะเป็นของที่เอามาใส่กันได้ เอามาเกี่ยวกันได้ให้มีแต่สัมมา สัมมามากขึ้น เห็นศาสนาคริสต์ไม่ถูกต้อง ศาสนาอิสลามไม่ถูกต้อง ศาสนายิวไม่ถูกต้อง เพราะมันขาดตัวนี้ อาความถูกต้องเอามาใส่ได้มันก็                ไม่มีปัญหา เราจะมีศาสนาเดียวกันหมดถ้ามีความถูกต้อง และจะไม่มีปัญหาทางการเมือง              ทางเศรษฐกิจ ทางสังคม ถ้ามีมันก็คือความไม่ถูกต้อง ยึดหลักความถูกต้องเอาไว้ มันผิดไม่ได้             แต่ปรับปรุงให้มันถูกต้องได้ เมื่อมีสัมมาทิฏฐิมันก็จะถูกต้องหมด ในที่สุดเรื่องของความรู้                   ทางไสยศาสตร์ก็เหลวไหล เลวร้ายที่สุด แต่มันก็ทำให้ถูกต้องได้ ทำให้มันไม่เป็นไสยศาสตร์             ทุกๆศาสนาจะกลับฟื้นไปหาความถูกต้องได้ สมบูรณ์ สมบูรณ์อย่างยิ่งก็คือถูกต้องแบบของพระพุทธเจ้าด้วยคำว่า "สัมมา" คำเดียว สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ นี่ครบ ๘ แล้ว สัมมาญาณ สัมมาวิมุติ บวกอีกสองก็กลายเป็น ๑๐ สัมมา ลองไปดูในบาลี ถามว่าอะไรสำคัญที่สุด "สัมมัตตะ ๑๐" เป็นตัวพรหมจรรย์โดยสมบูรณ์ นี่ของถวายเป็นปฏิสันถาร ขอบพระคุณอย่างยิ่งที่มาเยี่ยมคนเจ็บ คนป่วย ขอบพระคุณอย่างยิ่ง  ขอทำปฏิสันถารกลับไปโดยการให้ความรู้ เรื่องที่มีประโยชน์เกี่ยวกับโรคภัยไข้เจ็บ สภาพไร้น้ำหนัก และให้ได้ความรู้ทางด้านธรรมมะ ถูกต้องทางกาย ถูกต้องทางจิต ถูกต้องทางตัวตน ถูกต้อง            ทางว่าง สุญญตา ว่าง ไม่มีอะไรดีกว่านี้ ไม่มีอะไรหนักแน่นเข้มข้นเท่ากับเรื่องถูกต้อง ถ้ามี             ความถูกต้องแล้วไม่มีปัญหาใดๆ มีแต่สันติภาพ สันติสุข ไม่ว่าชาติไหน ภาษาไหน จะเป็นชาติที่มีความเลวทรามขนาดไหนก็ตาม แต่ถ้ามีความถูกต้องแล้วก็จะถือว่าดีไปหมด ขอให้มุ่งมั่น                 ในความถูกต้อง ทางการเมืองเลวร้ายที่สุดมันก็ไม่ถูกต้อง ทางเศรษฐกิจนี่ก็ไม่ถูกต้องมีแต่มุ่งหมายเบียดเบียน ทางสังคมก็มีแต่ความเห็นแก่ตัว ไม่ถูกต้อง ช่วยกันทุกรูป ช่วยกันทุกคนให้มันมีแต่ความถูกต้อง ถูกต้องทางกายนี่คือข้อแรก เรียกว่าเป็นกายลมหรือกายเนื้อ เนื้อหนังร่างกาย กระดูกนี่คือกายถูกต้อง จิตถูกต้องคือ จิตที่ไม่รัก ไม่โกรธ ไม่เกลียด ไม่กลัว ไม่ตื่นเต้น ไม่อาลัยอาวรณ์ ไม่วิตกกังวล นั่นคือเป็นจิตที่ถูกต้อง ถ้าตัวตนถูกต้องไม่มีอหังการ...............ถูกต้อง             อย่างยิ่ง ถูกต้องที่สุด ถูกต้องก็คือความว่าง ขอให้สนใจในเรื่องนี้ คำว่าถูกต้องนั้นดีที่สุด                      เป็นคำรวมของศาสนาทุกๆศาสนา ถ้ามันเกิดถูกต้องก็จะถูกต้องกันหมดทุกๆศาสนา ถ้าเกิดความถูกต้องกันได้เท่าไรก็จะเกิดเป็นศาสนาที่ถูกต้องขึ้นได้มากเท่านั้น ขอให้ศาสนาพุทธของเราถูกต้องนำหน้าศาสนาใดๆ ศาสนายิว ศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม ศาสนาพราหมณ์ ศาสนาซิกข์ มันถูกต้องตามหลังกันมาเป็นตามลำดับจนกว่าไสยศาสตร์จะไม่มีเหลือ กลายเป็นสิ่งถูกต้อง              ไปกันหมด แม้แต่ไสยศาสตร์ก็กลับกลายเป็นความถูกต้อง พูดให้ชาวบ้านฟังว่าถูกต้อง จริงๆมันถูกต้องในทางลงในร่างกายมันถูกต้องแบบนี้ ถ่ายของเสียก็ไม่เหม็น ผายลมก็ไม่เหม็น เพราะมันมีความถูกต้องในทางกาย ถูกต้องในทางจิต ไม่เกิดกิเลส ถูกต้องในทางไสยศาสตร์ก็คือว่างไปหมด

            ขอขอบพระคุณอย่างยิ่งที่มาเยี่ยมผม นี่ป่วยจนผมไม่ได้ไปเยี่ยมผู้อื่นเลย อาจารย์พลป่วยก็ไม่ได้ไปเยี่ยม มันกลายมาป่วยเสียเอง อาจารย์พลกับผมเป็นเพื่อนรักกัน เรียกได้ว่าตายแทน            กันได้ แต่ไม่ได้ไปเยี่ยมเลย ขอฝากไว้ในความจำด้วย ต้องพยายามต่อสู้ไปเรื่อยๆ ให้มันฟื้นตัว            ให้มันได้ทำประโยชน์ทำหน้าที่กันต่อไป ขอขอบพระคุณที่มาเยี่ยมกัน นี่มีเรื่องที่จะแสดงเปิดเผยความในใจให้รู้กันมีเท่านี้ ถือเป็นหัวข้อสำคัญ หลักธรรมมะขอให้สนใจในเรื่อง "ปฏิจจสมุปบาท" และ "อานาปานสติ" แค่สองเรื่อง สองเรื่องให้สมบูรณ์ มีความถูกต้องโดยประมาณ ถูกต้องโดยความหมาย ถูกต้องโดยปฏิจจสมุปบาทโดยอานาปานสติ ถูกต้องจนเหลือประมาณ ถูกต้อง              จนสุดสิ้น ขอให้ช่วยฟัง ช่วยพิจารณา ช่วยใคร่ครวญ สิ่งสำคัญสิ่งสูงสุดของพระพุทธศาสนา             สรุปความในคำพูดเพียงคำเดียว จะพูดได้กี่ร้อย กี่หมื่น กี่แสน กี่ล้าน ได้เพียงคำเดียว คือ "ถูกต้อง" ถูกต้องคือพระรัตนตรัยโดยประการทั้งปวง ขอขอบพระคุณอีกครั้งหนึ่งที่มาเยี่ยม ขอให้ทุกอย่างเป็นไปเพื่อความถูกต้อง สูงสุดแห่งความถูกต้องและหมดปัญหา โลกนี้มีสันติภาพ มนุษย์ไม่มีสันติภาพเพราะไม่มีความถูกต้องทางการเมือง ทางเศรษฐกิจ ทางสังคม ขอบพระคุณ ขอบพระคุณอย่างยิ่งที่มาเยี่ยม เราได้ปฏิสันถารกันโดยธรรม ขอให้มีแต่ความถูกต้อง ถูกต้อง ถูกต้องโดยประการทั้งปวง ระหว่างนั้นพระพุทธทาสได้แจกหนังสือให้แก่บุคคลที่มาเยี่ยม หนังสือ   มีคนช่วยกันพิมพ์ขึ้นมามาก เลยทำให้มีหนังสืออ่านมาก ช่วยอ่านให้ดี ช่วยอ่านให้เข้าใจ ช่วยอ่านให้ได้เรื่องได้ราว เรื่องสูงสุดที่จะเป็นที่พึ่งได้จริงก็คือเรื่อง  "ปฏิจจสมุปบาท" และ "อานาปานสติ" เรื่อง "ปฏิจจสมุปบาท" นั้นสำคัญที่สุดขอให้แตกฉานในเรื่องทั้งสองเรื่องนี้