พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 13 มิถุนายน 2567

ใครที่เป็นแฟนหรือ FC ทีมชาติบราซิลก็คงรู้ว่า บราซิลเนี่ยได้แชมป์ฟุตบอลโลกมา 5 ครั้ง ครั้งแรกที่ได้ก็คือปี 1958 (พศ.2501) ตอนนั้นคือบอลโลกจัดที่สวีเดน และบราซิลก็ชนะเจ้าภาพในนัดชิงชนะเลิศ 5-2

2 ประตูนั้นเป็นฝีมือฝีเท้าของเปเล่ เปเล่แจ้งเกิดก็ฟุตบอลโลกครั้งนั้น ซึ่งเป็นที่อัศจรรย์มากเพราะเขาอายุแค่ 17 ทำลายสถิติหลายอย่าง รวมทั้งเป็นเยาวชนคนแรกที่สามารถจะเตะฟุตบอลหรือทำประตูเข้าได้ในนัดชิงชนะเลิศ

เมื่อหลายปีที่ผ่านมามีสารคดีเรื่องหนึ่งทำโดยชาวสวีเดนเกี่ยวกับฟุตบอลโลกครั้งนี้ คนที่เดินเรื่องชื่อ บรอร์ ฌาคส์ เดอ เเวร์น เป็นนักประวัติศาสตร์ชาวสวีเดน ทั้งเรื่องเขาชี้ว่า จริงๆ แล้วฟุตบอลโลกเมื่อครั้งปี 1958 ไม่ได้จัดที่สวีเดน แต่จัดที่อเมริกา ที่เข้าใจว่าจัดที่สวีเดนเป็นเรื่องลวงโลกทั้งสิ้น

เขามีหลักฐานหลายอย่าง เช่น ภาพถ่ายของนักฟุตบอลสวีเดน แบ็คกราวนด์เป็นภาพบ้านซึ่งไม่มีในสวีเดนเวลานั้น แต่ว่าเป็นภาพบ้านที่อยู่ในลอสแองเจลิส แล้วก็ยังชี้ให้เห็นว่าเงาของผู้เล่นที่ตกกระทบบนสนาม ไม่น่าจะเกิดขึ้นได้ที่สวีเดนในช่วงเวลานั้น ซึ่งเป็นช่วงเวลาหน้าร้อน

แล้วเขาไปสัมภาษณ์อีกหลายคน ซึ่งมีชื่อเสียง เขาบอกว่ามันไม่จริงหรอกที่จัดที่สวีเดน จัดที่อเมริกาต่างหาก เพราะตอนนั้นอเมริกาต้องการสร้างแนวร่วมกับสวีเดน ให้สวีเดนมาร่วมมือในการต่อต้านรัสเซียซึ่งตอนนั้นเป็นช่วงสงครามเย็น ก็เลยมีการอุปโลกน์หรือหลอกลวงคนทั้งโลกว่า ฟุตบอลโลกจัดที่สวีเดน ทั้งหมดนี้เป็นฝีมือของ FIFA กับ CIA

ปรากฏว่าคนสวีเดนจำนวนมากเชื่อเลยว่า จริงๆ แล้วฟุตบอลโลกครั้งนั้นไม่ได้จัดที่สวีเดน มันจัดที่อเมริกา เกิดการถกเถียงกันอย่างกว้างขวาง ทั้งฝ่ายเห็นด้วยและฝ่ายไม่เห็นด้วย นักฟุตบอลสวีเดนที่ได้รองแชมป์ปีนั้นก็บอกว่า มันไม่จริง จัดที่สวีเดนแท้ๆ ก็ผมลงแข่งในสนามกลางกรุงสต็อกโฮล์มเอง แต่พูดขนาดนี้คนก็ยังไม่เชื่อ

จนกระทั่งสุดท้ายนี่ก็มาเปิดเผยว่า สารคดีเรื่องนี้เป็นเรื่องแหกตา คนทำตั้งใจจะหลอกคนดู มันไม่ใช่สารคดีหรือ Documentary ที่เขาเรียกว่า Mockunmentary (Mock แปลว่าล้อ) แล้ว ฌาคส์ เดอ เเวร์น ก็ไม่ใช่นักประวัติศาสตร์ชาวสวีเดน แต่อุปโลกน์ขึ้นมา หลักฐานหลายอย่างที่เขานำเสนอในสารคดีก็ยกเมฆ คนที่ให้สัมภาษณ์สนับสนุนทฤษฎีนี้ว่า ฟุตบอลโลกจัดที่อเมริกา เขาก็เป็นนักแสดงเล่นตามบท รวมทั้งฌาคส์ เดอ แวรน์ ก็บอกว่าทั้งหมดที่เขาทำเป็นการจัดฉาก

ถึงตอนนี้หลายคนก็รู้ว่าถูกหลอกเสียแล้ว ถูกสารคดีหรือสิ่งที่ได้ชื่อว่าสารคดีหลอกเอา สารดีที่หลอกหรือแหกตาประชาชนนี่เขาทำเพื่ออะไรนะ ผู้กำกับหรือผู้อำนวยการสร้างเขาบอกว่า เขาต้องการเตือนคนให้ตระหนักว่า อย่าเชื่ออะไรง่ายๆ

แม้สิ่งที่เรียกว่าสารคดี เพราะว่าเดี๋ยวนี้มันมีสิ่งที่หลอกลวงเยอะ ที่ปัจจุบันเรียกว่าเฟคนิวส์ แล้วไม่ใช่เฟคนิวส์อย่างเดียวนะ สารคดีสารพัดที่เรียกตัวเองอย่างนั้น จริงๆ ก็โกหก

ที่จริงเรื่องนี้คนที่เขามีวิจารณญาณหน่อยถ้าได้ดูสารคดีเรื่องนี้แล้วก็ไม่ควรเชื่อตั้งแต่แรก เพราะว่าการแข่งขันนักฟุตบอลโลกทุกรอบทุกนัดเลยจนถึงรอบชิงชนะเลิศ คนดูหลายแสน แล้วยังมีที่ดูทางโทรทัศน์อีกเป็นล้าน จะหลอกลวงคนเหล่านั้นได้ยังไง หากฟุตบอลโลกครั้งนั้นจัดที่อเมริกาจริง ๆ ก็ต้องมีคนเป็นล้านหรือหลายแสนที่ส่งเสียงโวยวายว่า ที่ออกข่าวว่าจัดที่สวีเดน มันไม่จริง แต่ที่ผ่านมาก็ไม่มีใครที่ส่งเสียงโวยวาย

ถ้าไปหลอกลวงว่าจริงๆ มันไม่ได้จัดที่สวีเดน ก็ต้องมีคนจำนวนมากที่ไม่เชื่อ เพราะว่าไปดูไปชมฟุตบอลด้วยตัวเองที่สวีเดน แต่คนเหล่านั้นจำนวนมากอาจจะตายไปแล้ว แต่คนที่ยังอยู่ก็มีไม่น้อย น่าจะคิดได้ว่า มันจะหลอกกันได้ยังไง คนเป็นแสนเป็นล้านที่เกี่ยวข้องกับการแข่งฟุตบอลที่สวีเดน แล้วไม่ใช่แค่คนดู แต่ว่ายังรวมถึงนักกีฬา หรือว่าทีมงานเป็นพันเป็นหมื่นชีวิต

ถ้าคิดสักหน่อยว่า เออ มันจะหลอกได้ยังไง หรือว่ามันจะเป็นไปได้ยังไงที่หลอกคนทั้งโลกว่าในเวลานั้นจัดที่อเมริกา แค่คิดเท่านี้ก็รู้แล้วว่า สารคดีนี้มันดูพิกลๆ ยิ่งถ้าไปตรวจสอบหลักฐาน หาข้อมูลด้วยตัวเองก็จะพบว่า สารคดีนี้เจตนาที่จะทำให้คนเข้าใจผิด

แต่เป็นเพราะคนไม่ค่อยตรวจสอบข้อมูล และเชื่อง่าย ไม่ใช้วิจารณญาณ หลายคนก็เลยเชื่อว่า เออจริง สารคดีเรื่องนี้มันพูดจริง ฟุตบอลโลกครั้งนั้นจัดที่อเมริกา จนกระทั่งผู้อำนวยการเขาเปิดเผยว่าสารคดีเรื่องนี้มันแหกตา คนก็เลยรู้ว่านี่เสียท่าไปซะแล้ว

แต่ทำไมคนเชื่อเรื่องพวกนี้กันมากมาย เพราะคนเราลึกๆ มันเชื่อว่ามีการสมคบคิดกัน โดยเฉพาะกรณีที่มีCIA เข้าไปเกี่ยวข้อง คนจำนวนมากเกลียดอเมริกาและระแวง CIA อยู่แล้ว พอมีคนบอกว่าCIA สมคบคิดกับ FIFA หลอกคนทั้งโลก คนก็เลยเชื่อ

ทุกวันนี้คนจำนวนมากเชื่อว่ามีการสมคบคิดกันในหลายเรื่อง รวมทั้งเรื่องยูเอฟโอ และเรื่องการเหยียบพื้นดวงจันทร์ของนักบินอวกาศอพอลโล 11 มีหลายคนบอกว่าเป็นเรื่องลวงโลก มันไม่ได้มีการเหยียบหรือไปถึงดวงจันทร์เมื่อ 50 ปีที่แล้วหรอก คนก็เชื่อกัน รวมทั้งเชื่ออะไรหลายอย่างไม่ใช่เฉพาะสารคดี เว็บไซต์ต่างๆ หรือว่าช่วงที่เกิดโควิดนี่มีข้อมูลเท็จเยอะแยะ ทั้งคลิปวิดีโอ ทั้งข้อมูลข่าวสาร คลิปบางอย่างเจ้าตัวก็เชื่อจริงๆ

แต่จำนวนไม่น้อยก็สร้างขึ้นมาเพื่อหลอกลวงคน แล้วเดี๋ยวนี้มันมีสิ่งที่หลอกลวงคนได้มากมาย คนจำนวนมากจึงเสียเงินไป เพราะถูกแก๊งมิจฉาชีพหลอกเอาเงินไป ไม่ใช่แค่ปล่อยให้เข้ามาแฮกเอาเงินในบัญชีธนาคาร บางทีโอนเงินให้เขาเองเลย โอนด้วยความเต็มใจเป็นล้านๆ 10 ล้านเพราะอะไร เพราะหลงเชื่อ เพราะว่าไม่ไตร่ตรอง ไม่มีวิจารณญาณ หรือไม่ใช้หลักกาลามสูตร

เพราะฉะนั้นในยุคนี้ยิ่งมี AI ที่สามารถจะเติมแต่งข้อมูลข่าวสาร หรือสร้างภาพที่เป็นเท็จ หรือเสียงที่ไม่จริงได้ ยิ่งต้องระวัง ต้องยับยั้งชั่งใจ อย่าหุนหันพลันแล่น ตั้งสติให้ดี แม้ว่าเขาจะมาหลอกให้เรากลัว ให้เราโกรธ ให้เราโลภ หรือว่ามาเสนอข้อมูลที่มันสอดคล้องกับความเชื่อของเราว่า มันมีการสมคบคิดชักใยอยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ต่างๆ ในโลกนี้ เดี๋ยวนี้คนเชื่อแบบนี้มาก

เรื่องทฤษฎีสมคบคิดนี่ ถ้าใครมาพูดเรื่องพวกนี้ ก็พร้อมจะเชื่อเต็มที่เพราะมันสอดคล้องกับความเชื่อของตัวเองอยู่แล้ว อันนี้ก็ต้องรู้จักทักท้วงบ้าง แล้วก็ตั้งสติให้ดี อย่าไปหลงเชื่อง่าย ไม่งั้นก็อาจจะหมดเนื้อหมดตัว ไม่ใช่แค่เข้ารกเข้าพงเท่านั้น.