พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 8 มีนาคม 2567

ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา มีบริษัทหนึ่งเขาทำโครงการหนึ่งที่น่าสนใจมาก คือห้องสมุดแมว

ปกติเราได้ยินแต่ห้องสมุดเฉย ๆ ซึ่งเป็นที่ใคร ๆ ก็มายืมหนังสือได้ บางทีเราก็เรียกห้องสมุดประชาชน หรือว่าห้องสมุดสำหรับเด็ก แต่ว่าที่นี่เป็นห้องสมุดแมว ก็เหมือนห้องสมุดทั่วไปคือ ใครสนใจก็มายืนหนังสือได้ ห้องสมุดแมวก็เหมือนกัน ใครที่เอ็นดู รักแมวก็มายืมแมว

แมวที่ว่านี้คือลูกแมว ยืมเอาไปเลี้ยงที่โต๊ะทำงาน พอเลิกงานก็เอามาคืน ให้ยืมได้เป็นวัน ๆ ฟรี วัตถุประสงค์ก็เพื่อให้พนักงานเขามีความเครียดน้อยลง ทำงานบางทีทำทั้งวันก็เครียด เครียดเพราะงาน เครียดเพราะคน เครียดเพราะลูกค้า

แล้วเขาพบว่าเวลาให้พนักงานเอามาแมวไปเลี้ยง แม้ว่าจะต้องให้เวลากับแมวอาจจะไม่สามารถจะทำงานได้ต่อเนื่อง เพราะว่าลูกแมวชอบเล่นชอบปีนชอบป่าย แต่ก็พบว่าใครที่เอาลูกแมวไปเลี้ยง จะมีความเครียดน้อยลง จะมีรอยยิ้มมากขึ้นแล้วก็มีความสุขกับการทำงานมากขึ้น

บริษัทจึงสนับสนุนโครงการนี้ และก็มีคนสนใจเอาลูกแมวไปเลี้ยงไปดูแล ทำงานไปด้วย ปล่อยให้มันเดินเล่นตามโต๊ะบ้าง หรือว่ามานัวเนียพันแข้งพันขาบ้างตามประสาลูกแมว ทำให้พนักงานมีความสุข

เขาทำอย่างเป็นระบบ มีคอนโดแมว เวลาเอาแมวมาคืนก็ให้แมวมาพักอยู่ที่คอนโด ซึ่งจะมีเจ้าหน้าที่ที่เป็นจิตอาสาหลายคนมาช่วยกันทำความสะอาดดูแลคอนโดแมว เพราะว่าเวลาเลี้ยงดูสัตว์ มันก็อาจจะมีสิ่งสกปรกบ้าง ก็ต้องดูแลให้ถูกสุขลักษณะและสะอาด และก็ยังมีบรรณารักษ์คอยติดตามแมวแต่ละตัวว่าเป็นอย่างไรบ้าง ได้รับการดูแลดีไหม และก็คอยติดตามว่าแมวที่ถูกยืมไปนี้ได้รับคืนหรือเปล่าเมื่อเลิกงาน

โครงการนี้มันไม่ได้เป็นประโยชน์กับพนักงานเท่านั้น เป็นประโยชน์กับลูกแมวด้วย เพราะลูกแมวทั้งหมดนี้เป็นแมวจรจัด เป็นแมวที่เดิมอยู่ในการดูแลของสถานพักพิง โครงการนี้ห้องสมุดแมวนี้เขาทำงานร่วมกับสถานพักพิงแมวในเมืองนั้น ซึ่งอยูในรัฐนิวเม็กซิโก

ก็คงเหมือนเมืองไทยคือ แมวที่ไม่มีเจ้าของหรือลูกแมวนี้บางทีก็มีคนเอามาทิ้งไว้ ดูแลไม่ไหวหรือไม่ก็ปล่อยให้มันเป็นแมวจรจัดไร้บ้าน ก็มีคนเอาลูกแมวพวกนี้มาให้สถานพักพิง สถานพักพิงก็ดูแลแมวนี้เป็นร้อย ลูกแมวทั้งนั้น แล้วเขาก็ต้องการคนที่จะมารับลูกแมวไปเลี้ยงถาวรเลย

แต่ในขณะที่ลูกแมวเหล่านี้ยังไม่มีคนมารับเลี้ยง เขาก็เอาไปช่วยงานห้องสมุดแมว ก็ทำให้แมวมีโอกาสที่จะได้คุ้นเคยกับคน คนที่เอาลูกแมวไปดูแลที่ทำงานนี้ เขาก็มีโอกาสได้อบรมหรือว่าทำให้แมวนี้เชื่อง ลูกแมวก็คุ้นเคยกับคน

ดังนั้นเวลาที่มีคนที่สนใจอยากจะรับเลี้ยงลูกแมวที่บ้าน เขาก็ตัดสินใจได้ง่ายเพราะว่าแมวแต่ละตัวหรือส่วนใหญ่นี้ คุ้นเคยกับคนอยู่แล้ว ไม่ต้องมีการอบรมเลี้ยงดูอะไรมาก อันนี้ก็เรียกว่าคนก็ได้ประโยชน์ คนหมายถึงเจ้าหน้าที่หรือพนักงานบริษัทมีแมวมาช่วยคลายความเครียด

ขณะเดียวกันลูกแมวก็ได้มีโอกาสพบปะคน คุ้นเคยกับคน เพราะฉะนั้น เวลาใครที่อยากจะได้แมวไปเลี้ยงที่บ้านเขาก็จะเลือกได้ง่าย เพราะว่าแมวนี้มีประสบการณ์กับคนอยู่แล้ว วิธีนี้ก็ช่วยทำให้แมวได้มีที่อยู่อาศัยอย่างถาวร

อันนี้ก็เป็นโครงการที่น่าสนใจ เดี๋ยวนี้มีโครงการทำนองนี้เยอะ เพียงแต่ว่าอาจจะไม่เรียกว่าห้องสมุดแมว บางทีก็ให้เช่าหมา หมาน่ารักที่ผ่านการอบรมแล้ว ให้ใครเช่า นักศึกษา จะเรียกว่าให้เช่าก็ไม่ได้ ให้ยืม นักศึกษานี้ยืมหมาเอาไปเลี้ยงที่หอพัก เพราะว่านักศึกษาจำนวนไม่น้อยที่เดี๋ยวนี้มีปัญหาโรคซึมเศร้า เป็นกันหมดทั่วโลก

นักศึกษาไทยที่ซึมเศร้าก็เยอะ เพราะความเครียด เครียดจากการเรียน แต่ก็พบว่าพอเอาหมาเอาสัตว์เลี้ยงไปเลี้ยง ความเครียดน้อยลง เหงาน้อยลง และความซึมเศร้าก็น้อยลงด้วย ส่วนหนึ่งเพราะว่าไม่ต้องมานั่งเศร้าเจ่าจุกคิดปรุงแต่ง ว่าง ๆ ก็เลี้ยงหมาเลี้ยงแมว พอเลี้ยงหมาเลี้ยงแมวแล้วให้ความรักกับหมากับแมวเขามีความสุข คนเลี้ยงก็พลอยมีความสุข อันนี้เป็นวิธีบำบัดความซึมเศร้าที่ได้ผล

เพราะฉะนั้น มหาวิทยาลัยบางแห่งก็ให้นักศึกษายืมหมาไปเลี้ยงได้ และหมาแต่ละตัวก็ฉลาด ๆ มันเข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของคน ความเป็นเพื่อนจึงเกิดขึ้นได้ คนเอาไปเลี้ยงไม่กี่วันก็ติดใจ รู้สึกว่ามีเพื่อน ไม่ใช่ที่มหาวิทยาลัยอย่างเดียว

เดี๋ยวนี้บ้านพักคนชราหลายแห่งที่คนชราอยู่อย่างซังกะตายทั้ง ๆ ที่บริการก็ดี แต่ว่าหงอยเหงาเพราะคนรักก็ตายจาก ลูกหลานก็นาน ๆ มาเยี่ยมที บางคนไม่มีเรี่ยวไม่มีแรงที่จะอยู่ แต่พอเขาให้เอาหมาเอาแมวเอานกมาเลี้ยง และอนุญาตให้คนชราพาหมาไปเดินเล่น เอาแมวไปเลี้ยงได้ ปรากฎว่าสุขภาพจิตสุขภาพกายของคนชราที่บ้านพักเหล่านี้ดีขึ้นเลย มีชีวิตชีวาไม่ห่อเหี่ยว เพราะว่ามีเพื่อนมีความผูกพัน

อย่างน้อยตื่นขึ้นมาก็รู้แล้วว่าจะทำอะไร ไม่ใช่ตื่นขึ้นมาแล้วก็เคว้งคว้างไม่มีอะไรทำหรือไม่รู้จะทำอะไร แต่คนชราเหล่านี้ตื่นขึ้นมา เขานึกถึงหมานึกถึงแมวว่า เดี๋ยววันนี้ต้องพาหมาไปเดินเล่นแล้ว เดี๋ยววันนี้ต้องให้อาหารแมวแล้ว รู้สึกว่าวันแต่วันมีความหมาย มีจุดมุ่งหมายในการดำเนินชีวิตในแต่ละวัน แค่นี้ก็ช่วยได้เยอะแล้ว

เพราะว่าคนชราจำนวนมากนี้หลายคนประสบความสำเร็จจนกระทั่งว่าไม่มีจุดมุ่งหมายในชีวิตหลงเหลืออยู่แล้ว ทุกอย่างที่เคยวาดหวังเอาไว้บรรลุหมดแล้วก็เลยเคว้งเลย แต่ว่าพอมีหมามีแมวที่ผูกพันก็เริ่มมีจุดหมายในการดำเนินชีวิตในแต่ละวัน ๆ พอมีจุดหมายในชีวิตก็เริ่มมีชีวิตชีวาไม่ได้อยู่อย่างหงอยเหงา

เพราะฉะนั้น การเลี้ยงหมาเลี้ยงแมวหรือมีสัตว์เลี้ยงนี้ช่วยบำรุงจิตใจได้มากทีเดียว ที่ว่าคนสมัยนี้ที่มีความเหงาเป็นเจ้าเรือนนี้ มันช่วยให้มีชีวิตชีวาขึ้นมาได้ สดใส เบิกบาน ต่อไปคนไทยก็คงจะนึกถึงพวกหมาแมวเหล่านี้มากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะว่าเดี๋ยวนี้เหงากันมากขึ้น.