พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 24 กรกฎาคม 2568

มีผู้หญิงคนหนึ่งขณะขับรถกลับบ้านพอไปถึงกลางทาง มีนกกระจอกตัวหนึ่งมาเกาะอยู่ที่กระจกข้างรถ เธอดูว่าแปลกดี ผ่านไป 2 กิโลเมตร นกตัวนั้นยังเกาะอยู่ ไม่ไปไหนเลย ทีแรกเธอคิดว่ามันคงอยากจะนั่งรถเล่น ก็ไม่ได้คิดอะไร แต่ว่าพอดีฝนเริ่มตกลงมาปรอย ๆ เธอเป็นห่วงนก ไม่อยากให้นกตัวนี้เจอเม็ดฝน เลยลดกระจกลง แล้วหยิบนกตัวนั้นเข้ามาในรถ นกตัวนั้นก็ยอม ไม่ดิ้น แล้วนอนอยู่ในฝ่ามือของเธออย่างสงบ เธอเห็นมันน่ารักดี และเป็นมิตร เลยพากลับบ้านเลยดีกว่า

พอไปถึงบ้านก็สังเกตว่า ขาข้างหนึ่งของมันมีบาดแผล เธอเลยจัดการรักษาพยาบาลขาข้างนั้น เอาผ้ามาพันแผลเอาไว้ และให้มันอยู่บ้านเธอ หาอาหารให้นกตัวนั้นด้วย ทีแรกเธอใช้วิธีป้อน เอาแป้งข้าวโพดที่บดแล้วป้อนใส่ปากด้วยช้อนเล็ก ๆ มันก็ร่วมมือ กินแป้งข้าวโพดจากช้อนของเธอ ตอนหลังคงจะถูกใจ ถึงกับมาเกาะแขนของเธอ ตอนหลังนกตัวนี้เริ่มมีอาการดีขึ้น เธอเลยหาอาหารอย่างอื่นมาให้มัน ไปเก็บหนอนตัวเล็ก ๆ มาให้มันกิน มันก็กินอย่างมีความสุข พอเธอเห็นว่ามันหายดีแล้ว คิดว่ามันควรจะกลับคืนสู่ธรรมชาติ เลยเอามันไปปล่อย มันบินหายไปเกือบทั้งวัน ตอนเย็นก็กลับมา มากินอาหารจากมือของเธอเหมือนที่เคยกินมาเป็นอาทิตย์ ๆ แล้วมันจะกลับมาอย่างนี้ กลับมาหาเธอ

ตอนหลังไม่ได้มาตัวเดียว มาอีก 2 ตัว สงสัยจะเป็นคู่ของมันและลูกด้วย เธอก็หาอาหารให้นก 3 ตัวนี้ แล้วมันก็เชื่อง เกาะที่นิ้ว เกาะที่แขนของเธอทั้ง 3 ตัว ตอนหลังเริ่มมีนกตัวอื่น ๆ มาด้วย มันคงไปชวนกันมา ชวนเพื่อนมา ทีนี้กลายเป็นว่ามากันทั้งฝูง มาที่สนามหญ้าหน้าบ้านเธอ เธอเห็นเธอก็ไปเอาถั่วมาโรยทั้งถุง ให้มันกินอย่างอิ่มหนำสำราญทุกตัว ตอนหลังคิดว่าเอาอาหารนกใส่กระบอกดีกว่า มันจะได้กินง่าย นกจะได้ไม่ต้องมาเกาะพื้น มาเกาะคอนแล้วกินอาหารจากกระบอก เธอไปเอากระบอกมาแล้วใส่อาหารให้มัน ปรากฏว่าคราวนี้ไม่ได้มีแค่นกนกกระจอก นกพิราบก็มา และมากันหลายตัว ทีแรกมาตัวเดียวก่อน ตอนหลังมากันหลายตัว เธอเลยเอากระบอกใส่อาหารนกเพิ่ม จาก 2 เป็น 3 จาก 3 เป็น 4

เท่านั้นไม่พอ ยังหาน้ำให้นกด้วย เอาภาชนะใส่น้ำให้นกได้กินเวลาอากาศร้อนหรือตอนบ่าย ๆ นกก็มากัน และคราวนี้เห็นเลย ไม่ใช่แค่นกกระจอก นกพิราบ บางทีนกแซงแซวก็มา กาด้วย นกขุนแผน และบางตัวเหมือนกับมันสำนึกบุญคุณ มันดึงขนปีกมา 1 ขน มาวางไว้ เหมือนกับเป็นของขวัญตอบแทนที่เจ้าของบ้านหาน้ำหาอาหารให้ ทีนี้ไม่ใช่นกแล้ว กระรอกก็เริ่มมา เธอก็หาอาหารให้กระรอก ไม่ให้มันไปแย่งอาหารนก จากกระรอกก็กระแต ก็เริ่มมีสัตว์เข้ามาที่บ้านของเธอ มากินอาหาร กลายเป็นว่าบ้านของเธอซึ่งแต่ก่อนไม่มีอะไรเลย มีแต่ต้นไม้ ตอนนี้มีนกมาเยี่ยมมายามเป็นฝูงเลย หลายชนิด และมีกระรอกด้วย แล้วไม่รู้ว่าต่อไปจะมีอะไรมาอีก และพวกนี้มาด้วยความเป็นมิตร เธอเล่าว่า ทั้งหมดนี้เริ่มต้นจากนกกระจอกตัวเดียว มันนำพาสัตว์นานาชนิดมาที่บ้านเธอจนกระทั่งมีความสดชื่น มีชีวิตชีวาตลอดทั้งวัน

การที่มีสิ่งหนึ่ง มันสามารถจะชักจูงหรือนำพาสิ่งอื่น ๆ มาได้ อันนี้เช่นเดียวกับสิ่งที่เราเรียกว่า กุศลธรรมในใจเรา

พระพุทธเจ้าตรัสว่า เมื่อมีศรัทธาก็จะชักนำให้เกิดปราโมทย์ คือ ความเบิกบานใจ จากปราโมทย์ก็เกิดปิติ อิ่มเอิบใจ และเกิดปัสสัทธิตามมา ปัสสัทธิคือความผ่อนคลายกายและใจ จากปัสสัทธิก็จะนำพาสุขมาให้ และสุขก็จะนำพาให้เกิดสมาธิ คือความสงบ นี้เป็นธรรมชาติของทุกสิ่ง อย่างที่มีคำว่าอิทัปปัจจยตา เป็นกฎเป็นสัจธรรมข้อหนึ่ง เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี มีนกกระจอกตัวหนึ่ง แล้วตามมาด้วยนกกระจอกที่เป็นครอบครัว และตามมาด้วยฝูงนกกระจอก และนกพิราบ และกระรอก กระแต ธรรมชาติเป็นอย่างนั้น เพราะมีสิ่งหนึ่งจึงเกิดสิ่งหนึ่งตามมา

ธรรมะก็เหมือนกัน ศรัทธาพาให้เกิดปราโมทย์ ปราโมทย์ทำให้เกิดปิติ ปัสสัทธิ สุข สมาธิ เมตตาก็เหมือนกัน เมตตาทำให้เกิดสมาธิได้ พอจิตเรามีเมตตา นอกจากไม่มีความโกรธแล้ว จิตเราจะเกิดสมาธิ เกิดความสงบ จากสงบหรือสมาธิก็เกิดสติ เกิดสัมปชัญญะ เกิดปัญญา เกิดสันโดษตามมา การบ่มเพาะกุศลธรรม แม้เพียงตัวหนึ่งหรือสิ่งหนึ่ง ก็สามารถจะนำกุศลธรรมอื่น ๆ ตามมาด้วย

ในทางตรงข้าม อกุศลธรรมก็เหมือนกัน พอมีสิ่งหนึ่งก็จะตามสิ่งอื่นมา มีโลภะก็จะมีราคะตามมา แล้วจะมีโทสะ มีความโกรธ มีความเกลียด มีความอิจฉาพยาบาท มีความรุ่มร้อน มันจะตามเป็นขบวน เป็นพรวนเลย อันนี้เรียกว่าเป็นไปตามหลักอิทัปปัจจยตา เพราะสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี ถ้าเราอยากให้มีสิ่งดี ๆ เกิดขึ้นในใจเรา ต้องพยายามบ่มเพาะธรรมะที่เป็นกุศลให้เกิดขึ้นอย่างน้อยหนึ่งอย่าง เช่น ศรัทธา หรือเมตตา และพอมีกุศลธรรมขึ้นมาแล้ว อกุศลธรรมจะถูกเบียดขับออกไป

คนที่มีความทุกข์ มีความโศก มีความเศร้า พอได้ปลูกเมตตาในใจขึ้นมาด้วยการช่วยเหลือคนที่ทุกข์ยาก ช่วยเหลือผู้อื่น พอเมตตาเกิดขึ้นในใจก็ไปขับไล่เบียดบังความทุกข์ ความเศร้า ความโศก ความอาลัยอาวรณ์ออกไป อันนี้เราเรียกว่า ใช้น้ำดีไล่น้ำเสีย เพราะฉะนั้น การปลูกฝังกุศลธรรมในใจเราแม้เพียงสิ่งหนึ่งหรือสิ่งเดียว ถ้าเราทำสม่ำเสมอจะเกิดกุศลธรรมอื่น ๆ ตามมาเป็นขบวน เป็นพรวนเลย เหมือนกับที่นกกระจอกตัวหนึ่งสามารถจะนำเอาสัตว์นานาชนิดมาสู่สวนของผู้หญิงคนนี้ได้.