พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 24 พฤษภาคม 2568

เมื่อ 2-3 วันก่อนได้เห็นคลิป เป็นคลิปธรรมดาแต่น่าสนใจ เนื้อหาโฆษณายาลดน้ำตาลในเลือดโดยไม่ต้องไปฉีดอินซูลิน หรือว่ากินยาฝรั่งราคาแพง

ที่น่าสนใจคือว่า พรีเซนเตอร์เป็นอาจารย์ประมวล เพ็งจันทร์ พูดว่ายาที่ว่านี้มีสรรพคุณดีอย่างไรบ้าง เป็นเบาหวานแล้วไม่ต้องตัดขาก็ได้ และยังมีการสนับสนุนจากคุณหมอสันต์ ใจยอดศิลป์ พูดว่ายานี้ช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ดีกว่ายาสมัยใหม่หรือยาฝรั่ง

แต่ว่าใครดูก็รู้ว่าคลิปนี้เป็นคลิปที่แอบอ้าง เพราะว่าแม้จะใช้ภาพและเสียงของอาจารย์ประมวล เพ็งจันทร์ แต่ในคลิปบอกว่า ตัวเองชื่อสมพงษ์ รัตพงษ์ อายุ 77 ปี แต่ว่าภาพและเสียงเป็นอาจารย์ประมวล เพ็งจันทร์ ซึ่งมีลูกศิษย์ลูกหาเยอะมาก

ยิ่งกว่านั้น ก่อนหน้าที่จะเป็นภาพของอาจารย์ประมวล จะมีสรยุทธ สุทัศนะจินดา มาเป็นพรีเซนเตอร์ด้วย ทำนองว่าเชิญนายสมพงษ์ รัตพงษ์ มาออกรายการ น้ำเสียงเหมือนสรยุทธ และลีลาท่าทางก็สรยุทธนั่นแหละ

เราดูก็รู้ว่าเป็นคลิปที่แอบอ้าง หลอกลวง แต่ที่น่าสนใจคือว่า ใช้ภาพของคนที่มีชื่อเสียง และมีการพูดด้วยน้ำเสียงที่เหมือนตัวจริง แต่ยังมีพิรุธบางอย่าง ที่จริงหลายอย่างเชื่อว่าเป็นเพราะว่าใช้ AI มาช่วย เสียงอาจารย์ประมวล เสียงสรยุทธ เสียงหมอสันต์ เหมือนก็จริง แต่เชื่อว่าเจ้าตัวไม่ได้พูด เป็นการออกเสียงตามบทที่คนทำเขาดีไซน์เอาไว้

ยิ่งแสดงให้เห็นว่า AI ก้าวหน้า แม้กระทั่งระดับพื้น ๆ ก็สามารถที่จะหลอกให้เราเข้าใจว่าเป็นเสียงของคนนั้นคนนี้ เขาพูดอย่างนั้นอย่างนี้ ถ้าถอยหลังไป 5 ปีก่อนยังคงทำไม่ได้ เลียนเสียงคล้ายมาก ไม่ต้องพูดถึงว่าภาพของคนที่มีจริง และขยับปากเหมือนกับว่ากำลังพูดตามเนื้อหาที่ว่าไว้จริง ๆ ถ้าคนที่ไม่รู้ก็หลงเชื่อว่าอาจารย์ประมวลอุตส่าห์มารับรองตัวยาชนิดนี้ หมอสันต์ด้วย สรยุทธอีกต่างหาก น่าเชื่อถือ อันนี้ก็เรื่องหนึ่งแล้ว

และเมื่อ 2-3 วันก่อน มีคนแชร์คลิปวิดีโอ 2 เรื่อง เกี่ยวกับเหตุการณ์ในกาซ่า คลิปแรกเป็นภาพวิดีโอ เป็นภาพเครื่องบินกำลังหย่อนอาหาร หรือว่าเครื่องยังชีพ โดยมีร่มชูชีพ ลงไปยังบริเวณกาซ่า เพื่อช่วยเหลือชาวปาเลสไตน์

และมีการบรรยายว่าเป็นเครื่องบินจีนกำลังช่วยเหลือผู้ประสบภัยที่กาซ่า ซึ่งตอนนี้กำลังเป็นข่าวมาก เพราะว่าอิสราเอล นอกจากทำสงคราม ทิ้งระเบิดแล้ว ยังกีดกันไม่ให้มีการไปช่วยเหลือทางด้านมนุษยธรรมในกาซ่าด้วย แต่มีจีนกล้าทำ กล้าช่วยชาวกาซ่า หย่อนข้าวปลาอาหารลงไปให้ชาวกาซ่า เป็นคลิปที่แสดงถึงความมีเมตตาของจีนที่มีต่อชาวปาเลสไตน์ในกาซ่า

เท่านั้นยังไม่พอ มีคลิปสันตะปาปา โป๊ปองค์ปัจจุบันล่าสุด ลีโอที่ 14 อ่านข้อความที่สนับสนุนเชิดชู ชื่นชมประเทศจีนที่ทำการช่วยเหลือชาวปาเลสไตน์ในกาซ่าอย่างที่ไม่มีประเทศไหนทำได้ แม้แต่อเมริกาก็ไม่ทำ และพูดวิจารณ์ทรัมป์ด้วย คนก็แชร์กันใหญ่ว่า จีนเยี่ยมมาก ขนาดโป๊ปยังชื่นชม

ปรากฏว่าเป็นของปลอม ส่วนคลิปวิดีโอที่เขาเผยแพร่กันเป็นคลิปการซ้อมรบระหว่างจีนกับอียิปต์เมื่อหลายปีก่อน และที่หย่อนสัมภาระด้วยร่มชูชีพ เป็นคลิปที่ประเทศอื่นเขาทำเพื่อช่วยชาวกาซ่าเมื่อ 2-3 เดือนที่แล้ว แต่ว่ามาหลอกว่าเป็นคลิปของจีนไปช่วยชาวกาซ่า

ส่วนคลิปของโป๊ป ภาพจริง แต่ว่าเนื้อหาที่พูดไม่จริง เป็นภาพที่ถ่ายมาจากการแสดงธรรมครั้งแรกของท่านเมื่อได้รับเลือกเป็นพระสันตะปาปา และพูดภาษาอิตาเลียน ไม่ได้พูดภาษาอังกฤษอย่างในคลิป เนื้อหาก็ไม่ได้มีการพูดสนับสนุนชื่นชมจีนหรือว่าวิจารณ์รัฐบาลทรัมป์เลย แต่คนก็หลงเชื่อ เพราะว่ามันเหมือนจริงมาก แพร่กันไป

ตอนหลังมีคนโต้แย้งว่ามันไม่จริง เพราะว่าคลิปวิดีโอ ภาพเครื่องบินหย่อนสัมภาระ เครื่องยังชีพ เป็นข่าวที่เก่าแล้ว และไม่ใช่เป็นการหย่อนของประเทศจีนด้วย ส่วนคำแถลงของโป๊ป เขาก็ยืนยันว่าไม่มีจริง ไม่มีการรายงานว่าท่านสนับสนุนชื่นชมจีนอะไรเลย เป็นอันว่าเป็นเฟคนิวส์ เป็นคลิปหลอก แต่คนก็เผยแพร่กันไปเยอะ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะว่าถูกใจคนแชร์ด้วย

เดี๋ยวนี้เวลาอะไรที่ถูกใจคนแชร์ก็จะแชร์กันใหญ่ โดยที่ไม่คิดที่จะตรวจทานตรวจสอบข้อเท็จจริง เดี๋ยวนี้ตรวจสอบข้อเท็จจริงไม่ยาก แค่ Google ไปก็รู้แล้วว่าจริงหรือเปล่า

อย่างที่อาตมาเคยถูกหลอก เล่าเรื่องของโนวัค ยอโควิช ที่มีความกตัญญูรู้คุณภารโรงในโรงเรียนเก่า พูดไปแล้ว พอไปเช็คข่าว อ้าว เป็นข่าวหลอก ไม่มีจริง อันนี้ก็เหมือนกัน

เดี๋ยวนี้เวลามีข่าวหรือข้อมูลอะไรที่ถูกใจเรา ต้องระวัง เพราะว่าอาจจะไม่จริงก็ได้ สิ่งที่ต้องระวังจริง ๆ คือ อคติในใจเรา ไม่ว่าจะเป็น ฉันทาคติ หรือว่า โทสาคติ ฉันทาคติ คือ ลำเอียงเพราะชอบ โทสาคติ คือ ลำเอียงเพราะชัง

เวลามีข่าวอะไรที่พูดถึงคนที่เราชอบในแง่บวก เราก็ชอบ ถูกใจเรา อันนี้เพราะว่าสอดคล้องกับฉันทาคติ เวลามีข่าวอะไรที่พูดถึงคนที่เราไม่ชอบในทางลบก็ถูกใจเราเหมือนกัน พอถูกใจแล้ว เราก็อยากจะแชร์ เช่น คลิปนี้ถูกใจคนที่สนับสนุนจีน และถูกใจคนที่ไม่ชอบทรัมป์ พอเจอคลิปเจอข่าวแบบนี้ก็รีบแชร์เลย

จริง ๆ ความรู้พวกเราก็มีว่า เดี๋ยวนี้มี AI ที่หลอกลวงผู้คนมากมาย แต่สิ่งที่เราไม่ค่อยรู้ทัน หรือเท่าทันคือ อคติในใจเรา ไม่ว่าจะเป็น ฉันทาคติ หรือ โทสาคติ ตัวนี้แหละที่ทำให้เราถูกหลอก

บางทีไม่ใช่ถูกหลอกให้แชร์ เผยแพร่ข่าวเท็จ แต่บางทีตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพ เขาเอารางวัลมาล่อ เราก็อยากได้อยู่แล้ว อยากจะเชื่ออยู่แล้ว เลยเชื่อ พอเชื่อเข้า หลงทำตามคำแนะนำของเขาก็โดนเขาหลอก อันนี้เพราะว่าเราไปหลงเชื่อความคิด หรือหลงเชื่อฉันทาคติในตัวเรา

บางทีมี ภยาคติ กลัว เขามาหลอกเราว่า ทาง DSI พบว่า มีเราเข้าไปเกี่ยวข้องกับการค้ายา มีบัญชีที่มีเงินเข้ามาผิดปกติ เรากลัว ตกใจ เราเลยยอมทำตามเขา ยอมจ่ายเงินให้เขาเพื่อจะได้ให้เรื่องนี้เงียบลง

ฉะนั้น สิ่งที่น่ากลัวจริง ๆ แล้วไม่ใช่แค่ AI หรือมิจฉาชีพที่สามารถหลอกเรา หรือตั้งใจจะหลอกเรา แต่สิ่งที่น่ากลัวกว่าคือ อคติในใจเรา เพราะมันทำให้เราหลงเชื่อข่าวเท็จ และตกเป็นเครื่องมือของคนที่ต้องการปล่อยข่าวลือข่าวเท็จได้ รวมถึงตกเป็นเครื่องมือ หรือเป็นเหยื่อของคนที่ต้องการหาประโยชน์จากเรา

ฉะนั้น เดี๋ยวนี้ต้องเช็ค จะแชร์อะไร ต้องเช็คก่อนว่ามันจริงไหม โดยเฉพาะอะไรที่ถูกใจเราแบบอยากจะชูนิ้วให้เลย ยิ่งอะไรที่ถูกใจเรามาก ๆ ต้องระวัง เพราะว่า เราอาจจะกำลังตกเป็นเหยื่อของพวกที่ต้องการใช้ประโยชน์จากฉันทาคติ และโทสาคติที่มีอยู่ในใจเราก็ได้

เดี๋ยวนี้ต้องระวัง ไม่ใช่ระวังคนภายนอก ระวังใจของเรานั่นแหละ สำคัญที่สุด.