พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 20 พฤษภาคม 2568

ใครที่ติดตามข่าวกีฬาอยู่บ้างคงจะได้ยินชื่อ โนวัค (Novak Djokovic) เป็นนักเทนนิสระดับโลก เป็นแชมป์แกรนด์สแลม ชายเดี่ยวมากที่สุดในประวัติศาสตร์ 24 สมัย และได้แชมป์อะไรต่าง ๆ อีกนับไม่ถ้วน เป็นนักเทนนิสอันดับต้น ๆ ของโลก อายุ 38 ปี ใกล้จะเกษียณแล้ว

โนวัคมีฝีมือดี แต่ว่าอารมณ์ร้อน บางครั้งชอบเถียงกรรมการเวลาตัดสินไม่เป็นธรรมในสายตาของเขา เลยไม่ค่อยเป็นที่สบอารมณ์ของแฟนเทนนิสจำนวนมาก มีคนวิพากษ์วิจารณ์เขาตามสื่อ รวมถึงตามโซเชียลมีเดียด้วย เมื่อเทียบกับเฟเดอเรอร์ หรือ นาดาลแล้ว ถ้าพูดถึงความนิยมของแฟนเทนนิส โนวัคถือว่าต่ำลงมา

แต่โนวัคมีด้านที่น่าประทับใจ ที่งดงาม ที่น่าศึกษา น่าเรียนรู้มาก โนวัคเป็นชาวเซอร์เบีย มีคราวหนึ่งได้รับเชิญจากโรงเรียนเก่าที่เบลเกรด มีการนัดเชิญศิษย์เก่าของโรงเรียนมาพบปะกัน โนวัคเป็นนักเรียนเก่าโรงเรียนนี้ ได้รับเชิญไปด้วย เขามีความสุขที่ได้กลับไปโรงเรียนเก่า ได้นึกถึงวันเก่า ๆ สมัยเป็นนักเรียน

ระหว่างที่เดินย้อนรำลึกความหลังตามถนนในโรงเรียน บังเอิญไปเห็นชายแก่คนหนึ่ง เขาดีใจมาก โนวัคเรียกคุณจอห์น ๆ ชายแก่คนนั้นที่จริงคือภารโรง กำลังเข็นรถเข็นเข้าไปในห้องโถงเพื่อทำความสะอาด เขาแก่แล้ว 79 ปีแล้ว แต่เขายังมีความสุขกับการทำงาน เข็นรถทำความสะอาด เขาก็ฮัมเพลงเบา ๆ

พอโนวัคเจอโดยบังเอิญก็ดีใจ เรียกคุณจอห์น ๆ วิ่งเข้าไปทักทายและกอด แล้วยกตัวจอห์นขึ้น เพราะจอห์นตัวเล็กกว่าโนวัค และถามว่า คุณจอห์น คุณยังอยู่ที่นี่อีกเหรอ ไม่เชื่อเลยว่าคุณยังอยู่ที่นี่

ที่โนวัคถามเช่นนั้นเพราะว่าเห็นจอห์นมาตั้งแต่ตอนที่เขายังเล็ก ตอนที่เขาเข้าโรงเรียน จอห์นเป็นภารโรงมานานแล้ว และจบไป 20 กว่าปีแล้ว จอห์นก็ยังทำงานอยู่ แถมอยู่ในตำแหน่งเดิม คือเป็นภารโรง 79 ปีแล้ว

โนวัคบอกว่า ไม่เชื่อเลยว่าคุณยังอยู่ที่นี่ จอห์นตอบด้วยรอยยิ้มและดีใจ เพราะไม่คิดว่าจะได้เจอโนวัค เขาบอกว่า ห้องโถงต้องมีคนทำความสะอาดนะครับ อีกอย่างหนึ่ง ผมชอบอยู่กับเด็กครับ เพราะว่าอยู่กับเด็กแล้วใจก็เป็นเด็กไปด้วย

สนทนากันหลายอย่าง เป็นการย้อนรำลึกถึงความหลัง เพราะว่าโนวัคประทับใจจอห์นตั้งแต่สมัยเป็นนักเรียนแล้ว เพราะจอห์นเขาเป็นภารโรงที่ขยันขันแข็ง ทำงานหนัก และมีน้ำใจกับนักเรียน นักเรียน นักเรียนตัวเล็ก ๆ นักเรียนมัธยมอายุอ่อนกว่าเขาเยอะ เขาไม่ถือสา พูดคุยดี โนวัคประทับใจ และจำได้

หลังจากที่งานเลี้ยงรุ่นเสร็จแล้ว โนวัคคุยกับผู้บริหารโรงเรียนก็ทราบว่าจอห์นยังลำบาก จอห์นลำบากเรื่องการเงิน เพราะว่าเขาต้องหาเงินมาเป็นค่าพยาบาลภรรยา ภรรยาก็แก่เหมือนกัน จอห์นเลยต้องทำงาน เกษียณไม่ได้ โนวัคเขาเลยคิดจะทำอะไรบางอย่างให้กับจอห์น

หลังจากนั้นผ่านไป 1 อาทิตย์ โรงเรียนเชิญโนวัคมาพูดคุยกับนักเรียน เรื่องการสร้างแรงบันดาลใจ เป็นการพูดเดี่ยว แต่ว่าโนวัคเขาบอกว่าขอเชิญจอห์นขึ้นมาแบ่งปันประสบการณ์บนเวทีด้วย

พอจอห์นพูดเสร็จ โนวัคก็บอกว่าเขาได้รับความประทับใจอย่างไรบ้างจากจอห์น จอห์นเป็นคนที่ทำงานหนัก ขยันขันแข็ง แต่เป็นคนมีน้ำใจ พูดถึงความดีของจอห์นหลายประการ เพื่อให้นักเรียนได้เห็นคุณค่าว่า การทำงานหนัก ความขยันหมั่นเพียรมีประโยชน์อย่างไรบ้าง มีความหมายต่อชีวิตอย่างไร มีความหมายต่อผู้คนอย่างไรบ้าง โดยเฉพาะความมีน้ำใจ

เขาพูดเช่นนี้เพื่อให้นักเรียนได้รู้ว่า มีคนที่น่าเรียนรู้อยู่ใกล้ ๆ แม้จะเป็นแค่ภารโรง เท่านั้นไม่พอ บนเวทีโนวัคมอบเงินสดให้กับจอห์นด้วยความขอบคุณที่รับใช้โรงเรียน และมีน้ำใจกับนักเรียนมาตลอด คุณจอห์นดีใจมาก เงินที่ได้จากโนวัคก้อนใหญ่ทีเดียว

ยังไม่พอ หลังจากนั้นโนวัคบอกกับผู้บริหารโรงเรียนว่า อยากจะให้ทำอะไรเป็นอนุสรณ์ให้กับจอห์นหน่อย เอาม้านั่งยาวที่อยู่ใกล้ ๆ กับสนาม อยากจะให้ทำม้านั่งอุทิศให้กับจอห์น โดยเขียนข้อความว่า แด่จอห์น ผู้ที่ทำงานอย่างขยันขันแข็ง และมีน้ำใจต่อนักเรียน ให้ไว้เป็นที่ระลึก เป็นอนุสรณ์ของภารโรงคนหนึ่ง

ซึ่งอันนี้ถือว่าเป็นเรื่องที่น่านับถือมาก โนวัคเขาเป็นคนที่มีชื่อเสียง เขาเจอคนเด่นคนดังมามากมาย เขาอยากจะเจอใครก็คงจะมีโอกาสเจอได้ไม่ยาก ไม่ว่าจะเป็นนักการเมือง ผู้ปกครอง ดารา แต่ว่าเขากลับไม่ลืมตัว เขายังระลึกถึงคนที่มีความหมายต่อชีวิตของเขาในวัยเด็ก และอยากจะตอบแทนคนเหล่านั้น แม้จะเป็นคนเล็กคนน้อย อันนี้เป็นเครื่องหมายของคนดี

มีคำกล่าวว่า ความกตัญญูกตเวทีเป็นเครื่องหมายของคนดี คนดีไม่ใช่ว่าจะต้องถือศีล ปฏิบัติธรรมอย่างเดียว แต่ว่ามีความกตัญญู แม้กระทั่งกับคนเล็กคนน้อย และมันเป็นเครื่องชี้ว่า คนเราจะเก่งแค่ไหน จะดังเพียงใด สิ่งสำคัญคือ ความดี ถ้าดัง รวย แต่ว่า ไม่มีความกตัญญู ไม่สำนึกในบุญคุณของคนที่เคยทำประโยชน์ให้ แม้จะเป็นคนเล็กคนน้อย อันนี้ไม่น่าคบหา

เดี๋ยวนี้คนเราอยากจะเป็นคนเด่นคนดัง อยากร่ำอยากรวย แต่ว่าเราลืมคุณสมบัติสำคัญอย่างหนึ่งคือ ความกตัญญูต่อคนที่ช่วยเหลือเกื้อกูลเรา แม้จะเป็นคนเล็กคนน้อย เป็นภารโรง แต่ไม่ลืมความสำคัญของเขา อันนี้คือสิ่งที่เป็นเครื่องหมายของคนดี และเป็นเครื่องหมายที่วัดความเป็นคนอย่างแท้จริง ความหมายของชีวิตอยู่ตรงนี้

ที่จริงสิ่งที่โนวัคทำที่น่าชื่นชมอีกอย่างหนึ่งคือ การสอนให้เด็กได้เรียนรู้จากภารโรง การศึกษาไม่ใช่ว่าเรียนรู้จากตำรา เรียนรู้จากคนเด่นคนดังอย่างเดียว แต่ว่าเรียนรู้จากคนเล็กคนน้อยที่มีคุณงามความดี โดยเฉพาะมีความขยันหมั่นเพียร มีความซื่อสัตย์สุจริต และมีน้ำใจ ก็เป็นสิ่งที่นักเรียนควรจะเรียนรู้

เรื่องราวที่พูดถึงนี้เป็นด้านหนึ่งของโนวัค ซึ่งอาจจะตรงข้ามกับภาพที่เห็นเป็นข่าวอยู่บ่อย ๆ เวลาเขาเถียงกรรมการด้วยความไม่พอใจในการตัดสินว่าไม่ถูกต้อง แต่เขามีบางด้านที่อ่อนโยน ที่น่านับถือมาก ที่เราสามารถเรียนรู้จากเขาได้...โปรดดูหมายเหตุ ตอนท้ายโพสต์