พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้า วันที่ 10 พฤษภาคม 2568

เมื่อไม่กี่ปีมานี้ ราว 10 ปีเห็นจะได้ มีปรากฏการณ์หนึ่งสร้างความวิตกให้กับผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะผู้ที่สนใจเรื่องสุขภาพ นั่นคือ มีการพบว่าคนที่อายุไม่มากมักจะอยู่ในวัยหนุ่มสาว ปรากฎว่าเป็นมะเร็งลำไส้กันเยอะมาก

แต่ก่อนไม่ว่ามะเร็งประเภทใดโดยเฉพาะมะเร็งลำไส้ มักจะเกิดกับคนที่สูงวัยเพราะว่ามะเร็งกว่ามันจะแสดงอาการหรือก่อตัวขึ้นมาได้ ก็ใช้เวลานานหลายปี อาจเป็น 10 ปี แต่ตอนนี้ในหลายประเทศทั่วโลก แม้แต่คนหนุ่มสาวก็เป็นมะเร็งลำไส้กันแล้วและอยู่ในระยะที่ลุกลามด้วย

เขาจึงมีความพยายามศึกษาว่าสาเหตุเกิดจากอะไร ตัวการที่เขาเพ่งเล็งก็มีหลายอย่าง แต่ว่าเร็วๆ นี้เขาพบว่า ตัวการหนึ่งที่สำคัญคือ แบคทีเรีย มันสามารถก่อมะเร็งได้ ไม่เฉพาะแต่สารพิษที่เราเสพทางบุหรี่ หรือสารพิษที่เรารับมาทางอาหาร

ที่เขาสรุปอย่างนี้เพราะเขาพบว่า ในเนื้อร้ายของคนที่อายุไม่มากราว 50 ปีลงไป ที่เป็นมะเร็งลำไส้ จะมีสารชนิดหนึ่งเป็นสารพิษเรียกว่า โคไลแบคทิน (Colibactine) มีอยู่ประมาณ 50% ในขณะที่คนที่อายุมากราว 60-70 ปีขึ้นไป สารพิษที่ว่าพบในเนื้อร้ายนั้นมีแค่ 20%

สารพิษตัวนี้มาจากแบคทีเรียที่พบกันง่ายมากในร่างกายคนเรา รวมทั้งสิ่งแวดล้อมด้วยคือ อีโคไล (E.Coli) เขาสงสัยว่าอีโคไลนี้สร้างปัญหาให้กับคนเรายังไง เพราะว่าอีโคไลบางตัวหรือบางสายพันธุ์ผลิตสารโคไลแบคทินซึ่งทำให้เซลล์ในร่างกายของเราเกิดการกลายพันธุ์ พอกลายพันธุ์มากๆ เข้า ก็กลายเป็นก้อนมะเร็ง

และการที่อีโคไลก่อปัญหาให้กับคนเราได้ ก็อาจเป็นเพราะว่าเราไปใช้ยาปฏิชีวนะมากเกินไป เดี๋ยวนี้เรากินยาปฏิชีวนะกันง่าย เป็นหวัดก็กินทั้งที่มันไม่ได้ช่วยอะไรเลยเพราะว่าหวัดเกิดจากไวรัส ส่วนยาปฏิชีวนะนั้นจัดการแบคทีเรีย จึงคนละสายพันธุ์คนละชนิดกันเลย แต่กินแล้วสบายใจ โดยที่ไม่รู้ว่ายาปฏิชีวนะที่กินเข้าไป มันไปทำลายแบคทีเรียตัวดีๆ แล้วพอแบคทีเรียตัวดีถูกทำลาย ก็เปิดช่องให้แบคทีเรียตัวร้ายคืออีโคไลแพร่ระบาด

แต่ว่าตอนหลังเขาพบว่า มีสาเหตุมากกว่านั้นที่ทำให้แบคทีเรียอีโคไลแพร่ระบาดในท้องของเรา ในลำไส้ของเรา นั่นคือ อาหาร ซึ่งเขาสรุปหรืออนุมานจากงานวิจัยอีกที่หนึ่งซึ่งทำโดยมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ทดลองกับหนูที่เลี้ยงด้วยอาหารที่มีแคลอรี่ต่ำและไม่มีเส้นใย

เขาพบว่าพอมันเป็นมะเร็ง เนื้อมะเร็งหรือก้อนมะเร็งจะมีแบคทีเรียอีโคไลเยอะมาก มากกว่าหนูที่กินอาหารที่ดี อาหารสุขภาพ พอก้อนมะเร็งมีอีโคไลเยอะ มันก็ปล่อยสารโคไลแบคทินออกมาทำลายเซลล์ ทำให้เกิดการกลายพันธุ์เพราะ DNA ถูกทำลาย

เพราะฉะนั้นตอนนี้ก็ค่อนข้างจะมีหลักฐานยืนยันว่า อีโคไลหรือแบคทีเรียในกระเพาะเรานั้น ทำให้ผู้คนเดี๋ยวนี้เป็นมะเร็งลำไส้กันเยอะ แล้วเขายังมีข้อสงสัยว่าหลายคนที่มีสุขภาพดี ไม่ได้เป็นมะเร็งลำไส้ แต่ก็พบว่ามีอีโคไลเยอะเหมือนกัน มีสารโคไลแบคทินเยอะด้วย แต่ทำไมไม่เป็นมะเร็ง แสดงว่ามันต้องมีตัวการตัวอื่นด้วย

ในที่สุดเขาก็พบว่า อาหารที่มีเส้นใยน้อยนั้น มันน่าจะเป็นตัวการ เพราะว่าปกติในกระเพาะเรามีแบคทีเรียที่ดี มันจะอาศัยเส้นใยในอาหารช่วยทำให้มันเติบโต แต่พอเรากินอาหารที่มีเส้นใยน้อย มันไม่มีอาหาร มันก็อดตาย ก็เลยทำให้มะเร็งลุกลามขึ้น

คำถามต่อมา มะเร็งลุกลามได้อย่างไร เพราะว่าแบคทีเรียที่มันดี มันช่วยปกป้องผนังลำไส้เอาไว้ พอมันตาย ผนังลำไส้เราก็ไม่มีตัวปกป้อง เปิดโอกาสให้แบคทีเรียตัวร้ายเข้าไปทำลายผนังลำไส้ พอผนังลำไส้ของเราเสียหาย มาเจอสารโคไลแบคทินเข้าไป มันก็เลยเกิดกลายพันธุ์จนเป็นมะเร็ง

เพราะฉะนั้น ถึงแม้ว่าในกระเพาะเรานั้นจะมีอีโคไลเยอะ แต่ถ้าเกิดว่าเรากินอาหารที่มีเส้นใยเยอะ แบคทีเรียที่ดีมันก็ยังอยู่ คอยป้องกันผนังลำไส้ของเราไว้ แต่ถ้าเกิดว่าแบคทีเรียที่ดีๆ มันตายเพราะมันไม่มีอาหารกิน เนื่องจากอาหารที่เรากินเข้าไปไม่มีเส้นใย พอแบคทีเรียที่ดีตาย แบคทีเรียที่ไม่ดีก็เล่นงานผนังลำไส้ของเราจนเป็นรู ทำให้พอเจอสารโคไลแบคทินเข้าไป มันก็เกิดการกลายพันธุ์ จนกลายเป็นมะเร็ง

ที่น่าสนใจก็เพราะว่าเด็กอายุ 5 ขวบนั้นก็เริ่มมีปัญหานี้แล้ว คือมีการกลายพันธุ์หรือมีการผ่าเหล่าในลำไส้ เพราะฉะนั้นผ่านไป 20 ปี 30 ปี มะเร็งก็เลยลุกลาม นี้คือเหตุผลว่าทำไมคนที่อายุ 20-30 ปีเป็นมะเร็งลำไส้กันเยอะแล้ว เพราะการผ่าเหล่ามันเริ่มตั้งแต่อายุ 5-6 ขวบ

ไม่เหมือนคนรุ่นก่อนหรือคนชราในปัจจุบันหรือสมัยก่อน กว่าการผ่าเหล่ามันจะเกิดขึ้นได้ อย่างคนวัย 30-40 กว่ามะเร็งมันจะลุกลามเข้า ก็ 70 บางที 80 ปี แต่เดี๋ยวนี้อายุ 5 ขวบ การผ่าเหล่าของเซลล์ในมะเร็งลำไส้ก็เกิดขึ้นแล้ว เพราะอาหารที่กินเข้าไป มันทำให้แบคทีเรียดีๆที่ปกป้องลำไส้เราเสียหาย และทำให้เกิดการผ่าเหล่า เพราะว่าพวกโคไลแบคทินเข้าไปเล่นงาน

อันนี้จึงเป็นเหตุผลหรือคำอธิบายที่น่าจะมีน้ำหนักมากที่สุด เพราะว่าตอนนี้คนที่เป็นมะเร็งลำไส้ในวัยที่ไม่มากนั้นเกิดขึ้นทั่วโลกแล้ว เมืองไทยก็เหมือนกัน และที่มันเกิดขึ้นได้นั้น ก็เชื่อว่าเป็นเพราะพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนไป อาหารที่เปลี่ยนไป

เรากินอาหารที่มีเส้นใยน้อย กินแต่อาหารที่มีเนื้อ มีการปรุงแต่งมาก มีน้ำตาลมาก พวกนี้ถ้าเอาไปเลี้ยงหนู หนูก็เป็นมะเร็งลำไส้เยอะ และเป็นมะเร็งที่พบว่ามีสารโคไลแบคทินเยอะ เพราะฉะนั้นก็เป็นไปได้มากเลยว่าอาหารที่เรากินเข้าไปทุกวันนี้เป็นอาหารที่มีน้ำตาลเยอะ มีเส้นใยน้อย มีเนื้อที่ผ่านกระบวนการปรุงแต่งมาก มันก็เลยทำให้เป็นมะเร็งลำไส้กันตั้งแต่อายุ 20-30

เขาจึงแนะนำการกินอาหารหรือการเลี้ยงลูก เริ่มตั้งแต่ยังเล็ก สำคัญมากต้องเป็นอาหารที่มีเส้นใยเยอะ ข้าวที่ไม่ขัดไม่ผ่านการสี ข้าวกล้อง หรือเนื้อที่ไม่ผ่านการปรุงแต่งมาก จะช่วยป้องกันได้ ป้องกันมะเร็งลำไส้เมื่อโตขึ้นได้

รวมทั้งเขาแนะนำว่า ให้กินอาหารที่เรียกว่าโปรไบโอติก เพราะว่ามันไปช่วยบำรุงแบคทีเรียที่ดีที่ช่วยปกป้องผลังลำไส้เราไว้ และช่วยทำให้แบคทีเรียที่ไม่ดีมันเติบโตได้ยาก เพราะว่าแบคทีเรียเองมันก็แย่งอาหารกัน หรือบางทีมันก็สู้กัน ถ้าเป็นแบคทีเรียดีก็แข็งแรง ตัวแบคทีเรียที่ไม่ดีก็อ่อนแอ แต่ถ้าแบคทีเรียที่ดีไม่แข็งแรงหรือสูญหายไป แบคทีเรียที่ไม่ดีก็จะแพร่กระจายในลำไส้เรา แล้วก็สร้างปัญหา

เพราะฉะนั้นการที่เราบริโภคอาหารที่มีเส้นใยเยอะ หรือว่าผ่านกระบวนการปรุงแต่งน้อย จะช่วยป้องกันได้ อย่างน้อยๆก็มะเร็งชนิดหนึ่ง คือ มะเร็งลำไส้ แล้วถ้าเกิดให้ลูกเรากินแบบนี้ กินอาหารแบบนี้ โอกาสที่จะเกิดมะเร็งตั้งแต่ยังเล็ก มันก็มีน้อยลง ไม่ใช่จะไม่เกิด แต่ว่ามันจะเกิดขึ้นน้อยลง

อันนี้ก็เป็นข้อมูลใหม่ที่ชี้ให้เห็นว่า มะเร็งลำไส้นั้น ตัวการที่แท้ คือ แบคทีเรีย ซึ่งสัมพันธ์กับอาหารที่เรากิน แต่ไม่ใช่ทุกกรณี นี้เป็นคำอธิบายสำหรับมะเร็งลำไส้ของคนจำนวนมาก โดยเฉพาะคนหนุ่มสาวอายุต่ำกว่า 50.