มีเพิงอาหารอยู่ริมถนน รู้จักเพิงไหม ถนนเส้นนั้นก็มีคนเดินผ่านไปผ่านมาเยอะ เพิงนั้นก็ขายหมูย่างอร่อย ลูกค้าก็เลยเยอะ มีหมาตัวหนึ่งเป็นหมาข้างถนน มันสังเกตว่าเวลาคนไปยืนหน้าเพิงนั้น พอได้หมูย่างแล้วคนก็จะยื่นแบงค์หรือธนบัตรให้ บางทีก็ยื่นแบงค์ก่อนที่จะรับหมูย่าง

หมาตัวนั้นได้กลิ่นหมูย่างแล้ว มันก็อยากกิน อยากได้หมูย่าง อยากได้หมูย่างจากพ่อค้า แล้วมันทำยังไงรู้ไหม

มันไปคาบใบไม้แล้วก็มานั่งอยู่หน้าเพิงคอย คอยอะไร คอยหมูย่าง มันทำอย่างนั้นเพราะอะไร เพราะว่าคนจะได้หมูย่าง ได้หมูย่างก็ต่อเมื่อยื่นธนบัตรให้ แล้วมันก็เห็นว่าธนบัตรหรือแบงค์นั้นเป็นสีเขียวๆ มันจึงคิดว่าถ้าจะได้หมูย่างก็ต้องหาอะไรมาแลกเปลี่ยน

มันไม่มีธนบัตรสีเขียวแต่มันเห็นใบไม้สีเขียวๆ มันก็เลยคาบมาแล้วก็มานั่งรอเพื่อให้พ่อค้ายื่นหมูย่างให้ หมาเขาฉลาด ฉลาดเพราะรู้ว่าจะได้หมูย่างก็ต้องมีอะไรมาแลกเปลี่ยน หมาตัวนี้ไม่ได้นั่งรอและขอหมูย่างเฉยๆ แต่รู้จักหาอะไรมาแลกเปลี่ยนด้วย ตามประสาหมาก็คิดว่าเอาใบไม้สีเขียวมาให้พ่อค้าเดี๋ยวก็ได้หมูย่างแล้ว

ถ้าเราเป็นพ่อค้าเราจะให้หมูย่างกับหมาตัวนี้ไหม ถึงแม้ว่ามันจะไม่ได้ยื่น 5 บาท 10 บาทหรือ 20 บาทให้ แต่ว่ามันฉลาดและก็เรียกว่ามีนิสัยดี คือจะเอาอะไรไม่ขอเปล่าๆ แต่ว่ามีของมาแลกเปลี่ยน เห็นอย่างนี้แล้วเราซึ่งเป็นคนสามารถทำได้ดีกว่าหมา หมาเอาใบไม้มาแลกเปลี่ยนกับหมูย่าง เราทำได้ดีกว่าหมายังไง

ทำดีกว่าหมาตรงที่ว่า เราอยากได้อะไรเราไม่ขอเปล่าๆ บางคนชอบขอ ไปบนบานศาลกล่าวขอให้สอบได้ ขอให้ได้คะแนนดีๆ ถ้าทำแบบนี้เราก็สู้หมาตัวนี้ไม่ได้ อยากได้ก็ต้องหาอะไรมาแลกเปลี่ยน หรือว่าทำอะไรเป็นการแลกเปลี่ยน ถ้าอยากได้คะแนนดีๆ อยากสอบผ่านก็ต้องขยันขันแข็งเป็นการแลกเปลี่ยน ไม่ได้ขอเปล่าๆ เดี๋ยวนี้คนเรา ไม่รู้ว่าลูกเณรลูกศิษย์เป็นหรือเปล่า ที่ชอบขอ

ขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอโน่น ขอนี่ หมาตัวนี้นี่ไม่ขอแต่ว่าหาอะไรมาแลกเปลี่ยน เราซึ่งเป็นคนต้องทำให้ดีกว่านั้น ไม่ได้เอาใบไม้มาแลกเปลี่ยนแต่ว่าเราเอาความขยัน อยากสอบได้สอบผ่าน อยากได้คะแนนดีๆเราก็ขยัน บางคนอยากได้มือถือ อยากได้แท็บเล็ต ไปแบมือขอพ่อขอแม่ แบบนี้สู้หมาตัวนี้ไม่ได้ ต้องทำอะไรแลกเปลี่ยน เช่น ขยันเรียน บางทีก็ขยันทำงาน

คนฝรั่งนั้นลูกอยากได้อะไร ไม่ใช่แบมือขอจากพ่อแม่ พ่อแม่ต้องให้ลูกไปทำงาน บางทีลูกก็หาเงิน ยังไงรู้ไหม ทำน้ำส้ม น้ำมะนาวขายหน้าบ้าน โดยเฉพาะอากาศร้อนๆอย่างนี้คนหิวน้ำเยอะเด็กๆก็จะเอาน้ำแข็งมาทำน้ำมะนาวที่เรียกน้ำมะเน็ต รู้จักน้ำมะเน็ตไหม เดี๋ยวนี้ไม่รู้จักแล้ว ทำน้ำหวานขายถ้วยละ 1 - 2 บาท

ได้เงินมาเท่าไหร่พ่อแม่สมทบให้อีกเท่าหนึ่ง ขายได้ 100 บาทพ่อแม่ก็ให้อีก 100 ขายได้ 500 บาทพ่อแม่ก็ให้อีก 500 บาท คูณสอง ก็ได้เงินไปซื้อมือถือ หรือไปเที่ยว

พวกเราก็เหมือนกันอยากได้อะไรอย่าขอเปล่าๆ อยากได้มือถือ อยากได้เครื่องเล่นเกม เราก็ทำงานเป็นการแลกเปลี่ยน อาจจะไม่ใช่ขายของ ขายน้ำมะนาวหน้าบ้าน แต่ว่ารู้จักเก็บที่นอน ทำความสะอาดบ้าน เก็บกวาด ช่วยเหลือพ่อแม่ล้างจาน เป็นการแลกเปลี่ยน

ไม่ใช่ว่าขอเปล่าๆ แบมือเปล่าๆ อย่างนี้ไม่ได้ เดี๋ยวนี้เด็กๆชอบแบมือขอ แต่ว่าไม่รู้จักทำอะไรเป็นการแลกเปลี่ยน บางคนขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอให้พ่อแม่มีสุขภาพดี มีอายุยืน อยากได้ไหม ให้พ่อแม่มีสุขภาพดีมีอายุยืน ถ้าเราขออย่างเดียวนี่ไม่ดีต้องทำเป็นการแลกเปลี่ยน ทำอะไร ทำความดี

พวกเราก็รู้แล้วว่า ทำความดีเริ่มต้นจากศีลห้า หรือไม่ก็ขยันเรียน คบเพื่อนดี หลีกเลี่ยงเพื่อนที่ไม่ดี หรือว่าไม่ติดเกม ถ้าเราทำอย่างนี้แล้วพ่อแม่เห็น พ่อแม่รู้ พ่อแม่ก็ปลื้มมีความสุข ความดีของลูกคือการต่ออายุให้กับพ่อแม่และเป็นเครื่องบำรุงสุขภาพให้พ่อแม่

ตอนนี้อยากได้อะไรก็อย่าขอเปล่าๆ แต่ให้ทำด้วย อยากให้โลกนี้น่าอยู่เราก็ต้องทำอะไรแลกเปลี่ยน เช่นปลูกต้นไม้ ดูแลต้นไม้ และก็เป็นการขอบคุณต้นไม้ เป็นการแสดงความกตัญญูต่อต้นไม้ แสดงความกตัญญูต่อธรรมชาติ ธรรมชาติให้อากาศบริสุทธิ์ ให้น้ำสะอาด เราอยากได้อากาศบริสุทธิ์ น้ำสะอาดไปเรื่อยๆ ก็อย่าได้งอมืองอเท้า ต้องขยันปลูกต้นไม้ ดูแลต้นไม้ รดน้ำต้นไม้

และทิ้งขยะให้น้อยลง โดยเฉพาะการทิ้งถุงพลาสติกลงแม่น้ำลำห้วยหรือข้างถนน บางทีดูดนมกล่องหรือดูดน้ำผลไม้เสร็จโยนลงข้างทางเลย กินกาแฟใส่ถ้วยพลาสติก กินเสร็จ กาแฟหมดโยนเลยข้างทาง อย่างนี้เรียกว่าบั่นทอนทำลายธรรมชาติ ไม่กตัญญูต่อธรรมชาติ และถ้าเราไม่ทำอะไรดีๆแลกเปลี่ยนแล้วธรรมชาติจะฟื้นคืนตัวและจะสมบูรณ์สะพรั่งพร้อมได้อย่างไร

เพราะฉะนั้นเวลาเราทำอะไร เวลาเราอยากได้อะไร อย่าคิดแต่จะขอ อย่าแบมือขอ แต่ให้ทำอะไรเป็นการแลกเปลี่ยน เหมือนหมาตัวนี้ เป็นหมาข้างถนนก็จริงแต่ว่าฉลาดและนิสัยดี อยากได้หมูย่างก็ไม่ได้มายืนขอ นั่งขอ ทำตาละห้อยให้คนสงสาร แต่ว่าเอาของมาแลกเปลี่ยน แม้จะเป็นใบไม้ใบเดียว ใครเห็นแล้วก็นับถือน้ำใจ ชื่นชมและก็ใจอ่อน อดไม่ได้ที่จะยื่นหมูย่างให้กับหมาตัวนี้