-
Titleชีวิตดีได้เพราะฐานใจมั่นคง
-
เสียง
-
Click to subscribe
ผู้ให้ธรรม
วันที่นำเข้าข้อมูล
วันอังคาร, 08 เมษายน 2568
-
แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [ลองพูดคุยกับ AI ทาง Line]
-
พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล ค่ายสามเณรและศีลจาริณี วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 3 เมษายน 2568
ลูกเณร ลูกศีล รู้ใช่ไหมว่าเมื่ออาทิตย์ที่แล้วเกิดแผ่นดินไหว แผ่นดินไหวมีศูนย์กลางอยู่ที่ไหน ประเทศพม่า แต่ว่าสะเทือนมาถึงกรุงเทพฯ สุคะโตก็สะเทือนเหมือนกัน น้ำกระเพื่อมเลย แต่เณรกับลูกศีลไม่รู้ใช่ไหม ตอนนั้นบ่ายโมงกำลังหลับอยู่หรือเปล่าเวลาเกิดแผ่นดินไหว ถ้าเกิดแรง ๆ ทำไมตึกถล่ม บอกว่าเปลือกโลกเคลื่อนที่ แล้วยังไงทำไมตึกถล่มได้ หลายคนก็จะบอกว่าเป็นเพราะตึกสูง 30-40 ชั้น ขนาด 10 ชั้นก็ถล่ม ที่จริงแล้วไม่ใช่เพราะตึกสูง แต่ เป็นเพราะฐานไม่แข็งแรง ไม่มั่นคงเวลาเกิดแผ่นดินไหว แม้ตึกไม่สูง 2-3 ชั้นก็ถล่มได้ อย่าว่าแต่แผ่นดินไหวเลย ตึก 2-3 ชั้น ถ้าเกิดฐานไม่มั่นคง แค่รถสิบล้อวิ่งผ่านไปผ่านมาบ่อย ๆ ถ้าตึกนั้นอยู่ใกล้ถนน มันก็ทรุด แล้วทรุดไปนาน ๆ ก็พังตึกสูงยังไม่เท่าไร แต่ถ้าฐานไม่แข็งแรง ไม่มั่นคงก็ทรุด แล้วถ้าเกิดแผ่นดินไหว แม้จะอยู่ห่างไกลศูนย์กลาง อย่างกรุงเทพฯ ห่างไกลเป็นพันกิโล หรือหลายร้อยกิโลจากศูนย์กลางแผ่นดินไหวที่พม่าแล้วก็มีตึกถล่ม รู้ใช่ไหมว่าตึกที่ถล่มนั้นสันนิษฐานว่าเป็นเพราะฐานไม่แข็งแรง ไม่มั่นคงเหมือนคนเรา ชีวิตคนเราต้องมีฐานที่มั่นคง ฐานนี่ไม่ใช่ฐานเศรษฐกิจ แต่คือฐานภายใน หรือฐานใจ ชีวิตคนเราเหมือนกับตึก สูงเท่าไรยังไม่สำคัญเท่ากับว่ามีฐานที่แข็งแรงมั่นคงหรือเปล่าชีวิตเราไม่ว่าจะเป็นเรื่องของครอบครัว การงาน การเรียน สุขภาพ พวกนี้จะมั่นคงปลอดภัยแค่ไหนอยู่ที่ฐาน ฐานที่ว่านี้คือฐานใจใจเราเป็นฐานที่รองรับชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเรียน การทำงาน เรื่องครอบครัว เรื่องความสัมพันธ์ ถ้าฐานใจเราไม่มั่นคง ชีวิตเราก็มีปัญหา เกิดความทุกข์ การเรียนก็ย่ำแย่ การงานก็ไม่มั่นคง แล้วมีปัญหาอย่างเดียวไม่พอ ยังสร้างความทุกข์ให้กับจิตใจด้วยฉะนั้นชีวิตเราจะปลอดภัยผาสุกได้เพราะมีฐานภายในที่แข็งแรง เหมือนกับตึกชีวิตเราจะมีความปลอดภัยผาสุกได้เพราะมีฐานใจที่เข้มแข็ง เวลาเจออุปสรรคไม่ยอมแพ้ง่าย ๆ ใจสู้ ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรค แต่ว่าเข้มแข็งในที่นี้ไม่ได้หมายถึงแข็งกระด้าง เข้มแข็งในที่นี้ยังรวมไปถึงว่ามีความอ่อนโยน มีความยืดหยุ่น ไม่ใช่ว่าเจออะไรแรงมาเราก็แรงไปตึกหลายตึก สูง 30-40 ชั้น แต่พอเจอแผ่นดินไหวไม่พังครืนลงมา นอกจากฐานจะแข็งแรงแล้ว ยังรู้จักโอนเอนด้วย อย่างที่มีคนถ่ายคลิป ตึกในกรุงเทพฯ สูง 40-50 ชั้น เจอคลื่นแผ่นดินไหว มันเอียง แต่เพราะเอียงทำให้มันไม่พัง เพราะว่าฐานของมันไม่รับแรงปะทะตรง ๆ ถ้ารับแรงปะทะตรง ๆ ก็แตกร้าว และพังฐานของตึกหลายตึกสมัยนี้เขาจะไม่รับแรงปะทะจากแผ่นดินไหวตรง ๆ แต่จะอ่อน จะโอน เหมือนคนเรา ถ้ามีใครแรงกับเรา เราแรงกลับ เรียกว่าแรงมาแรงไป เราแย่ บางทีเราต้องรู้จักสงบ เรียกว่า สงบสยบความเคลื่อนไหว ใครเขาว่าอะไรเรา อย่าให้ลมปากของเขาหรือของคนนั้นมาทำให้จิตใจเราหวั่นไหว เกิดความโกรธ เราแค่เฉย ๆ ไม่ต้องตอบโต้ ไม่ใช่ว่าด่าเรามา เราด่ากลับหลวงพ่อชาเคยถามพระ ถ้าหลวงพ่อชากับพวกเรา ท่านก็คือหลวงปู่ชา ท่านเคยถามพระว่า ถ้ามีคนมาบอกว่าเราเป็นหมาเราจะโกรธไหม ลูกศีลโกรธไหมถ้ามีคนมาว่สเราเป็นหมา มีพระรูปหนึ่งบอกว่า ในเมื่อเราอยู่ดี ๆ ถ้ามีใครมาว่าเราเป็นหมา เราต้องโกรธเป็นธรรมดา เราเป็นอย่างนั้นหรือเปล่าหลวงปู่ชาเลยบอกว่า ถ้าเราโกรธแสดงว่าเราเป็นหมา หลวงปู่ชาบอกว่า คนฉลาดใครมาว่าเราเป็นหมา เราไม่โกรธ เพราะอะไร เพราะเราไม่ใช่หมา แล้วเราจะโกรธทำไมสมมุติมีคนมาว่าเราเป็นวรนุช จะโกรธไหม รู้จักไหมวรนุช หลายคนใครมาว่าเป็นวรนุช เขาไม่โกรธ เพราะไม่รู้ว่าวรนุชคืออะไรวรนุชเป็นชื่อทางวิทยาศาสตร์ของสัตว์เลื้อยคลาน เป็นกิ้งก่าขนาดใหญ่ ชอบอยู่ริมน้ำ กินซากสัตว์ เรียกว่า Varanus salvator นี่ชื่อวิทยาศาสตร์ ส่วนเรียกชื่อไทยว่าอะไร “ตัวเงินตัวทอง” บางทีเรียกสั้นกว่านั้นเรียกว่าอะไร “เหี้ย” ถ้าใครมาว่าเราเป็นวรนุช เราโกรธไหม ถ้าเราโกรธแสดงว่าเราเป็นวรนุชคนฉลาดนิ่ง ไม่โกรธ เรียกว่ามีความฉลาด จิตใจมั่นคง ถ้าโกรธก็เพราะจิตใจหวั่นไหว แต่ถ้าเราเฉยเสีย เขาเรียกว่า สงบสยบความเคลื่อนไหว นี่เป็นลักษณะของคนที่มีฐานใจที่มั่นคง มั่นคงไม่ใช่หมายถึงเข้มแข็งจนแข็งกระด้างใจที่เข้มแข็งไม่ใช่ใจที่แข็งกระด้าง แต่เป็นใจที่ยืดหยุ่น หรือว่ารู้จักสงบได้แม้มีลมมากระทบ และลมที่ว่านี้ไม่ใช่ลมอะไร เป็นลมปาก คนที่จิตใจอ่อนแอก็จะหวั่นไหวมีคำโบราณ เคยได้ยินไหม รักยาวให้บั่น รักสั้นให้ต่อ“รักสั้นให้ต่อ” หมายความว่า ถ้าอยากให้ความสัมพันธ์สะบั้น ขาดสั้น “ให้ต่อ” ต่อคืออะไร ต่อปากต่อคำ ต่อล้อต่อเถียง ต่อว่าด่าทอ ถ้าต่อแบบนี้สั้นแน่ คือความสัมพันธ์จะสั้น โดยเฉพาะกับคนที่เรารัก เป็นเพื่อนก็ดี เป็นแฟนก็ดี หรือแม้กระทั่งคนในครอบครัว พี่น้อง ความสัมพันธ์จะสะบั้น ถ้าต่อปากต่อคำ ต่อล้อต่อเถียง ต่อความยาวสาวความยืด ต่อว่าด่าทอโบราณเขาบอกว่า รักยาวให้บั่น บั่นคือว่า ไม่ต้องต่อล้อต่อเถียง เงียบ เพราะว่าขืนต่อล้อต่อเถียง ผัวเมียกันก็กลายเป็นศัตรูกันได้ พี่น้องก็กลายเป็นศัตรูกันได้ เพื่อนก็กลายเป็นศัตรูกันได้ เพราะว่าต่อปากต่อคำ ต่อล้อต่อเถียง ต่อว่าด่าทอ ต่อความยาวสาวความยืด ท่านจึงบอกว่าให้นิ่งเสีย ให้สงบเสียนี่เป็นความเข้มแข็งของใจ เพราะถ้าใจไม่เข้มแข็งจะสั่นพริ้วเวลาเจอลมปากเท่านั้น ลมปากน่ากลัวไหม แต่ว่าคนที่จิตใจอ่อนแอ พอเจอลมปากก็สั่นไหว ต่อล้อต่อเถียง เขาแรงมาเราแรงไปจิตใจที่มั่นคง เข้มแข็ง อ่อนโยน ยืดหยุ่น ยังรวมถึงจิตที่มีเมตตา มีน้ำใจด้วยมีเด็กคนหนึ่ง ผู้ชาย อายุ 13 ไปโรงเรียนทีไรถูกขาใหญ่แกล้ง รู้จักขาใหญ่ไหม อายุ 17 ขาใหญ่ชอบแกล้ง ตบหัวบ้าง ไถเงินบ้าง เด็กคนนี้บอกไม่อยากไปโรงเรียนเลย ไปแล้วเหมือนนรกแต่วันหนึ่งใจสู้ ไปโรงเรียนก็ไป เจอขาใหญ่แทนที่จะหนี ตรงเข้าไปหาเลย แล้วบอกว่า ตอนนี้ฉันกำลังจะทำหนัง เด็กคนนี้ชอบถ่ายรูป และมีกล้องทำหนังขนาด 8 มิล สมัยก่อนไม่ใช่กล้องวิดีโอ เป็นกล้อง 8 มิล บอกกำลังขาดพระเอก หนังเรื่องนี้ชื่อว่า ตามล่านาซี นาซีคือผู้ร้ายสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 จะตามล่าผู้ร้าย แต่ว่าขาดพระเอก มาเล่นเป็นพระเอกได้ไหมขาใหญ่งงเลย จะมาท่าไหน ฉันตบหัวมันทุกวัน แทนที่จะโกรธฉัน กลับมาชวนฉันเป็นพระเอก แต่ว่าใจกล้าเลยเอา เป็นพระเอกหนังเรื่องตามล่านาซี เด็กอายุ 13 คนนี้ทำหนังเสร็จ ถ่ายหนังเสร็จ ปรากฏว่านับแต่นั้นมาสองคนนี้เป็นเพื่อนกันเลย ขาใหญ่ไม่แกล้งเพื่อนตัวเล็กอีกแล้ว เพราะซาบซึ้งน้ำใจตัวเล็กคนนั้นพอโตขึ้นเป็นนักทำหนังที่มีชื่อมาก สตีเวน สปีลเบิร์ก (Steven Spielberg) ทำหนังเรื่อง E.T. รู้จัก E.T. ไหม ไม่ได้ดูใช่ไหม ลองไปถามโยมพ่อโยมแม่ว่ารู้จักสตีเวน สปีลเบิร์กไหม เขาเป็นนักทำหนังที่มีชื่อมากนี่เป็นประสบการณ์วัยเด็กของเขา เจอขาใหญ่มารังแก เขาไม่โกรธ แต่เขารู้จักชนะใจขาใหญ่ ไม่ใช่ด้วยการด่า ไม่ใช่ด้วยการทำร้าย ไม่ใช่ด้วยการกลั่นแกล้ง แต่ด้วยการชวนมาเป็นพระเอก เรียกว่าหยิบยื่นน้ำใจไมตรีให้นี่เรียกว่า เอาชนะความโกรธด้วยความไม่โกรธ ใครเขาไม่ดีกับเรา เราดีตอบ นี่เป็นสิ่งที่แสดงถึงน้ำใจ ใจที่หนักแน่นมั่นคง ไม่พ่ายแพ้ต่อความโกรธหรือความเกลียด แม้จะถูกแกล้ง แต่ยังมีน้ำใจ ชวนมาทำหนัง ชวนมาเป็นพระเอกด้วยซ้ำไปเพราะฉะนั้น เวลาเจอแผ่นดินไหวให้เราระลึกว่า ตึกจะทานแผ่นดินไหวได้ ไม่เกี่ยวกับความสูง เกี่ยวกับฐาน ฐานที่ลึก ฐานที่เข้มแข็ง มั่นคง และยืดหยุ่น นี่คือฐานใจสำหรับชีวิตของเราชีวิตเราจะปลอดภัยผาสุกได้ต้องมีฐานใจที่มั่นคง และที่เรามาบวชเณร มาบวชศีลก็เพื่อเรามาฝึกฐานใจนี่แหละ เริ่มต้นตั้งแต่การรู้จักอดทน รอคอย เวลาเพื่อนไปตักอาหาร เราซึ่งยังไม่ได้ไปตักอาหาร เราก็อดทน แต่อย่าอดทนอย่างเดียว ให้ทำใจสบาย ๆ ด้วย ทำใจนิ่ง ๆ อยู่กับสติ อยู่กับความรู้สึกตัว.
