พระอาจารย์ไพศาลวิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 18 มกราคม 2568

เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ที่ประเทศตุรกีมีเหตุการณ์หนึ่งที่น่าประทับใจมาก เช้าวันนั้นอากาศหนาวมาก หนาวกว่าที่นี่เยอะตุรกี แถมมีฝนตกอีก ปรากฏว่าตอนเช้ามีหมาตัวหนึ่งคาบลูกหมาตรงมาที่คลินิกรักษาสัตว์

หมาตัวนั้นคงเป็นแม่หมาคาบลูกมา มันรู้ได้อย่างไรว่า ที่นั่นเป็นคลินิกรักษาสัตว์ คลินิกยังปิดอยู่ ประตูปิด แม่หมาเอาลูกหมามาวางไว้หน้าประตู แล้วก็เอาเห่า เห่าเรียกคน คนก็เปิดประตูออกมา

ลูกหมาตัวนี้เปียกและเนื้อตัวเปรอะเปื้อน แล้วก็นิ่งไม่ไหวติงเลย พอคนนั้นมาจับตัวหมา ปรากฏว่าตัวเย็นเฉียบเลย ชายคนนั้นก็คิดว่าลูกหมานี้ตายแล้ว แต่พอมองหน้าแม่หมา เห็นแววตาของแม่หมาแล้วก็ใจอ่อนนะ เพราะว่าแม่หมาตัวนี้ส่งสายตาเหมือนวิงวอน

วิงวอนว่าอะไร วิงวอนว่าให้ช่วยลูกของฉันด้วยเถิด ชายคนนั้นก็เลยพาลูกหมาเข้าไปในคลินิก แล้วก็ทำการตรวจ ตรวจชีพจรก็พบว่าหัวใจของลูกหมาตัวนั้นยังเต้นอยู่เต้นอ่อน ๆ ยังไม่ถึงกับตายทีเดียว ก็เลยจัดการช่วยชีวิตลูกหมาตัวนั้น

เช็ดเนื้อเช็ดตัวให้มันหายเปียก ทำความอบอุ่นให้กับร่างกายมัน แล้วก็คงจะทำอะไรอีกหลายอย่างจนกระทั่งลูกหมานี้หายใจเต้น ดีขึ้น

ระหว่างที่หมอนี้เยียวยารักษาลูกหมา แม่หมาก็มายืนอยู่ใกล้ๆ บางทีก็เอาหัวมาวางพาดเตียงคอยดู ดูว่าคนนี้จะช่วยลูกเขาอย่างไรบ้าง มันก็เป็นห่วง จนกระทั่งหมอต้องให้แม่หมานี้ไปนอนอยู่ใกล้ๆ เอากล่องให้แม่หมานอน แม่หมาดูหมอรักษาลูกของตัว พอลูกหมาเริ่มกลับมาเป็นปกติแล้ว แม่หมาก็ดีใจ

ทำไมแม่หมาถึงรู้ว่า คลินิกรักษาสัตว์มันอยู่ตรงนั้น คาบลูกหมามาวางไว้ตรงหน้าประตูคลินิกได้อย่างถูกต้อง หมอเดาว่าคงเป็นเพราะว่าเมื่อหนึ่งวันก่อนหน้านั้น มีคนไปพบลูกหมาตัวหนึ่ง มะลอกมะแลกเลย อยู่ที่สวนสาธารณะ ท่าทางก็ไม่ค่อยดี คนนั้นเลยเอาลูกหมาตัวนั้นมาให้คลินิกรักษาสัตว์ช่วยดูแล

ลูกหมาตัวนั้นก็คือ ลูกของแม่หมาตัวที่พูดถึงนี่แหละ มันอาจจะเห็นคนเอาลูกหมามาที่คลินิก เพราะฉะนั้นพอลูกของตัวเองเกิดทำท่าจะแย่ขึ้นมา ก็คงรู้ว่าไม่มีที่พึ่งใดจะเป็นความหวังได้ดีเท่าคลินิกรักษาสัตว์นี้แหละ ก็เลยคาบลูกมาวางไว้ที่หน้าประตูเลย ไม่ได้วางไว้เฉยๆ นะ เห่าด้วย ให้เปิดประตูออกมารับลูกของตัวเองไปเยียวยา หมาคงรู้นะว่าลูกยังไม่ตาย แต่คนทีแรกคิดว่าลูกหมาตายแล้ว

เรื่องนี้ชี้ให้เห็นถึงความรัก ความผูกพันของแม่หมา แม่หมานี้รักลูกมาก ความรักลูกนี้เป็นสัญชาตญาณของสัตว์นานาชนิด แต่ว่าอาการแสดงออกบางอย่างของแม่ก็ทำให้เราประทับใจ เพราะมันชี้ให้เห็นว่า สัตว์อย่างแม่หมานี้ เขาก็มีชีวิตจิตใจ และไม่ได้มีความรักอย่างเดียว ยังมีความฉลาดด้วย รู้ว่าจะช่วยลูกของตัวได้อย่างไร ช่วยอะไรไม่ได้มาก แต่ก็รู้ว่ามีใครที่จะช่วยได้บ้าง แล้วก็รู้ได้ถูกด้วย รู้ว่าหมอที่คลินิกนี้ช่วยรักษาลูกของตัวได้

พูดถึงความรักของแม่หมานี้ มันเป็นความรักที่จะว่าไปแล้ว ก็ไม่ได้จำกัดเฉพาะหมาเท่านั้น บางทีความรักของแม่หมานี้ก็แผ่ไปถึงสัตว์อื่นด้วย รวมทั้งคน เมื่อหลายปีก่อนที่ประเทศอาร์เจนตินา มีคนไปเจอหมาจรจัดในสวนสาธารณะ มันกกลูกแต่ไม่ใช่ลูกที่เป็นหมาอย่างเดียว มีลูกคนอยู่ด้วยเป็นเด็กทารกแรกเกิด

ตัวเด็กไม่มีผ้าผ่อนเลย แม่หมาก็เลยนอนกกเอาไว้ให้ความอบอุ่น แล้วเด็กแรกเกิดนี้มาจากไหน ก็พบว่ามีคนมาทิ้งไว้ที่สวนสาธารณะ ไม่รู้ใครเอามาทิ้ง เพิ่งคลอด แล้วก็คงอาจจะรอความหวังว่าจะมีคนมาพบ แล้วเอาเด็กคนนั้นไปเลี้ยง

แต่ปรากฏว่าไม่มีคนเจอเพราะว่ามันหนาวมาก แถมมีฝนอีก แต่หมาจรจัดตัวนี้มันไปเจอ บังเอิญก็เป็นหมาแม่ลูกอ่อนด้วย สัญชาตญาณของแม่นี้รู้เลยว่า เด็กแรกเกิดคนนี้กำลังเดือดร้อน ปล่อยทิ้งไว้ที่สวนสาธารณะนั้นไม่ได้เพราะมันหนาว ก็เลยไปคาบเด็กมา คงทั้งคาบและทั้งลากด้วยเพราะมีร่องรอย ร่องรอยตามตัวเด็กเหมือนกับว่าถูกลาก แต่ว่าไม่มีบาดแผลอะไรมาก

เด็กรอดตาย รอดตายจากความหนาว เพราะว่าแม่หมานี้กกเด็กแรกเกิดเอาไว้ ใกล้ๆกับลูกของตัว ลูกก็มีเยอะ แต่ว่าก็ยังห่วงใยลูกคนด้วย คือเด็กแรกเกิด

แม่หมามีสัญชาตญาณรักลูก เรียกว่าสัญชาตญาณความเป็นแม่ ความเป็นแม่นี้มันก็เผื่อแผ่ไปถึงสัตว์เล็กสัตว์น้อย หรือแม้กระทั่งคนที่เพิ่งเกิดหรือเด็กทารกด้วย

อันนี้ก็เป็นเรื่องที่น่าอัศจรรย์มากว่า สัตว์เดรัจฉานนี้มันก็ไม่ใช่มีแค่ความรักลูก แต่ยังมีความเป็นแม่ที่เผื่อแผ่ความรักไปให้กับสัตว์ชนิดอื่นที่ยังเล็กยังเด็กอยู่ ที่จริงนี้ไม่ใช่แค่เด็กทารกเท่านั้น ที่สัญชาตญาณของความเป็นแม่ของหมานี้มันแผ่ไปถึง ลูกแมวหรือแม้แต่ลูกหมู ลูกเสือ แม่หมาก็เลี้ยง ให้นม

อันนี้มันก็เป็นสัญชาตญาณที่มีกับสัตว์ชนิดอื่นด้วย อย่างวัว มีวัวตัวหนึ่งที่เจ้าของไปเอาลูกเสือมาให้วัวตัวนี้ให้นม ลูกเสือยังเล็กเลย ไม่รู้ว่าใครไปฆ่าแม่เขา คนไปเจอลูกเสือยังแบเบาะ มันต้องการนม ก็เลยไปให้แม่วัวตัวนี้ให้นมลูกเสือ จนโตมันเลย โตหมายถึงว่าพอรู้ประสีประสา

ตอนหลังพอเสือไม่ต้องการนมวัวแล้วเมื่อโตได้ที่ ก็เข้าป่าไป แต่ปรากฏว่า กลางคืนเสือตัวนี้จะมาเข้าในหมู่บ้าน เข้ามาที่ไร่แห่งหนึ่ง ก็คือไร่ที่มีวัวตัวนี้แหละ มาเยี่ยมแม่ มาเยี่ยมแม่วัว ปกติเสือจะกินวัวเป็นอาหาร แต่ว่าเสือตัวนี้ไม่ทำอะไรแม่วัวเพราะมีความรัก ความกตัญญูต่อผู้ที่เป็นเสมือนแม่

เพราะฉะนั้นความรักระหว่างของสัตว์นี้ เรียกว่าน่ายกย่องมาก ไม่ว่าจะเป็นความรักลูก หรือว่าความรักผู้มีพระคุณ บุพการี ที่เรียกว่าความกตัญญู อันนี้เป็นสิ่งที่คนเราก็ควรจะเรียนจากสัตว์ได้ไม่น้อยเลย แล้วก็ต้องรู้จักเคารพ เห็นความสำคัญว่า นี้ไม่ใช่แค่สัตว์เดรัจฉาน เขามีชีวิตจิตใจด้วย.