พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 29 มกราคม 2567

มีนักดำน้ำกลุ่มหนึ่งลงไปสำรวจใต้ทะเล พอเสร็จธุระแล้วก็ขึ้นมาที่ผิวน้ำ บางคนขึ้นเรือเรียบร้อยไปแล้ว แต่มีคนหนึ่งเกาะอยู่ที่กราบเรือเตรียมจะขึ้นเรือ ปรากฏว่าเจอปลาฉลามวาฬตัวหนึ่งมันว่ายเข้ามาใกล้ ใกล้มากเลยแถมอ้าปากด้วย นักดำน้ำคนนั้นเขาตกใจ เพราะมันว่ายเข้ามาแบบประชิด เกือบจะสัมผัสตัวได้เลย แต่ไม่ทำร้ายนักดำน้ำคนนั้นหลายคนสังเกตว่า มันมีพฤติกรรมผิดปกติ เพราะปกติปลาฉลามวาฬไม่ค่อยอยากเข้าใกล้คนเท่าไหร่ แต่ตัวนี้พยายามเข้ามาใกล้ๆ แล้วก็อยู่ตรงนั้น ไม่ไปไหน อ้าปากด้วย เผอิญมีคนหนึ่งเขามีประสบการณ์เกี่ยวกับปลาวาฬก็เอะใจ สงสัยว่าปลาวาฬตัวนี้ต้องการจะบอกอะไรกับพวกเขา หัวหน้าคนนั้นอยู่บนเรือแล้วก็เลยตัดสินใจลงน้ำเลย ลงน้ำไปทำไม ไปเกาะหลังปลาฉลามวาฬ มันยอมให้เกาะ ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายที่ให้คนเกาะหลังและพอมันรู้ว่ามีคนเกาะหลังมันดำน้ำเลย ก็มีคนถ่ายภาพ เห็นคนเกาะหลังปลาฉลามวาฬอยู่ใต้น้ำ คงไม่ใช่ภาพประดิษฐ์ขึ้นมา เพราะเดี๋ยวนี้มันมีภาพทำนองนี้ซึ่งทำให้เราไม่แน่ใจว่ามันจริงหรือเปล่า แต่ว่าเรื่องนี้หรือภาพนี้มันน่าจะจริง

คนเกาะหลังปลาฉลามวาฬซึ่งกำลังดำดิ่งลงมาไป ปลาฉลามวาฬตัวนั้นมันพาไปไหน พาไปหาปลาฉลามวาฬอีกตัวหนึ่ง ตัวใหญ่มาก สงสัยว่าเป็นแม่มัน ซึ่งมันถูกเชือกมัดเอาไว้แน่น ปลาฉลามวาฬจะต้องขึ้นมาหายใจ ถ้าหากว่าอยู่ใต้น้ำนานๆ อากาศหมดตาย เพราะว่าเขาหายใจด้วยปอด นักดำน้ำคนนั้นรู้ว่าเกิดอะไรขึ้นก็รีบขึ้นมาที่ผิวน้ำเลย แล้วก็ตะโกนเรียกเพื่อนนักดำน้ำให้ลงมาช่วย หลายคนดำน้ำดำดิ่งไปเลยที่ปลาฉลามวาฬยักษ์ตัวนั้น แล้วก็พยายามที่จะตัดเชือก แต่เชื่อกมันใหญ่มาก ใช้เวลานาน โชคดีที่นักดำน้ำเหล่านี้เขามีถังออกซิเจนก็เลยอยู่ในน้ำได้นาน สุดท้ายก็สามารถที่จะตัดเชือกให้ขาดได้ ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะทีแรกปลาฉลามวาฬมันดิ้น ที่ดิ้นเพราะว่าเชือกรัดมัน แล้วก็อาจจะดิ้นเพราะมีคนเข้ามาใกล้ๆ แต่ตอนหลังก็สงบ ยอมให้คนเอามีดตัดเชือกจนขาด พอเชือกขาดเป็นอิสระแล้ว มันดีใจมาก พอคนขึ้นเรือเตรียมตัวกลับเข้าฝั่ง ฉลามวาฬทั้งแม่ทั้งลูกกลับมา กลับมาเหมือนจะมาขอบคุณ

มีเหตุการณ์คล้ายกันแต่ไม่ใช่ฉลามวาฬ มันเกิดขึ้นบนบก มีคนหนึ่งกำลังขับรถปิกอัพผ่านป่าแห่งหนึ่ง จู่ๆ มีลูกช้างมาวิ่งไล่ตามรถคันนั้น ตามรถกระบะทีแรกก็ดูน่าเอ็นดู แต่สงสัยเพราะว่ามันวิ่งอยู่เรื่อยๆ วิ่งตามมาติดๆ ไม่ยอมหยุด แสดงว่าคงไม่ใช่มาทักทายคนแล้ว เพราะว่าวิ่งอยู่นั่นแหละ ตามหลังรถ คนขับรถก็เลยหยุด พอรถหยุด ลูกช้างหันกลับเลย วิ่งกลับไปทางเดิม เหมือนกับว่าจะให้คนตามไป คนก็ขับรถตาม จนกระทั่งลูกช้างหยุดอยู่ริมทาง แล้วมันก็เข้าไปในป่า ปรากฏว่าใกล้ๆ ทางนั้น มีแม่ช้างตัวหนึ่งบาดเจ็บ ไม่รู้เป็นอะไร คนจึงไปเรียกหน่วยกู้ภัยมาช่วยเยียวยารักษาช้างตัวนี้ ลูกช้างก็อยู่ใกล้ๆ แสดงว่าที่ลูกช้างวิ่งตามคนเพื่อเรียกร้องขอความช่วยเหลือ ทีแรกคนก็ไม่รู้ว่าลูกช้างวิ่งมาทำไม แต่ตอนหลังมีความเอะใจ

สองเรื่องนี้ชี้ให้เห็นว่า สัตว์เขามีความรักความผูกพันกับแม่ ไม่ว่าจะเป็นลูกฉลามวาฬหรือว่าลูกช้าง พอเห็นแม่เดือดร้อน เขาก็รู้สึกเดือดร้อนตามไปด้วย แล้วก็ยังรู้ว่าถ้าจะขอความช่วยเหลือต้องมาหาคน เดี๋ยวนี้สัตว์มีความผูกพันกับคนแล้ว เพราะคนระยะหลังๆ ก็ไม่ค่อยทำร้ายสัตว์แล้ว แม้กระทั่งสัตว์เล็กๆ ลูกช้าง ลูกฉลามวาฬ มันรู้ว่าคนสามารถจะให้ความช่วยเหลือ ไม่ใช่กับเขาแต่ว่ากับแม่ที่เขารัก

แต่บางทีมันก็ไม่ใช่แม่ อย่างในอเมริกามีกวางตัวหนึ่งเวลามีรถจอดอยู่แถวๆ นั้น มันจะเข้ามาหา เป็นกวางตัวใหญ่ด้วย ตัวผู้ เขาใหญ่เลย พอมาใกล้คน มันก็จะก้ม คนก็สงสัยว่ามันก้มทำไม ทีแรกก็นึกว่ามันอยากจะทักทายคน แต่ว่าดูสีหน้าของมัน ดูแววตามันแล้ว มันมีความเศร้า เขาเลยคิดว่ามันผิดสังเกต จึงลงจากรถ แล้วเดินตามกวางตัวนี้ไป ปรากฏว่ามันพาไปที่ปลักแห่งหนึ่ง มีเพื่อนของมันหลายตัวเลยจมอยู่ในปลัก กำลังจะตาย มีตัวหนึ่งตายไปแล้ว เพราะว่ามันหลุดจากปลักไม่ได้ คนก็เลยรู้แล้วว่ากวางนี้ต้องการความช่วยเหลือ สุดท้ายสามารถช่วยกวางพวกนี้ให้ออกมาจากหล่มปลักได้ ใช้เชือกดึงใช้รถลาก สัตว์เดี๋ยวนี้เขาก็มีความรู้สึกผูกพัน ไม่ใช่กับแม่กับพ่ออย่างเดียว มีกับเพื่อนด้วย เพื่อนเดือดร้อนเขาก็อยากจะช่วย แล้วเขาก็ยอมเสี่ยงเอาตัวไปเจอคนซึ่งก็ไม่รู้ว่าบางคนจะดีหรือร้าย แต่ก็ไว้วางใจคน คิดว่าคนพวกนี้จะช่วย

แต่คนบางทีก็ไม่เข้าใจว่าสัตว์นี้เขาต้องการสื่อสารอะไรต้องใช้วิธีการเดา บางทีพวกเราเราจะอาจจะเจอ เจอสัตว์ที่เข้ามาขอความช่วยเหลือ แต่ว่าเราไม่รู้ว่าเขากำลังขอความช่วยเหลือ เราอาจจะนึกว่าเขามาทักทายพวกเรา หรือบางทีเราเห็นเราก็ไล่เขาไป บางทีก็ต้องสังเกตว่า เขาอาจจะมาเพื่อขอความช่วยเหลือจากเราก็ได้ เพราะเดี๋ยวนี้มีสัตว์แบบนี้เยอะ มีปรากฏการณ์แบบนี้เยอะมาก บางทีก็เป็นหมาจิ้งจอก บางทีก็เป็นลูกหมู แม้กระทั่งหมีโคอะล่าตัวเล็กๆ ก็มาหาคนให้ช่วยเหลือแม่เขา แล้วเราก็ไม่รู้ บางทีพวกนกก็อาจจะมีความรู้สึก หรือความผูกพันแบบนี้ด้วยเหมือนกัน บางทีเราก็ต้องสังเกตว่าเขามาหาเราเพราะเขาต้องการความช่วยเหลือหรือเปล่า หรือว่าเข้ามาหาเหยื่อ มาหาของกินใกล้ๆ เรา ถ้าเราสังเกตเราก็จะมีโอกาสได้ช่วยเพื่อนของเขา แม่ของเขาที่กำลังเดือดร้อนก็ได้