พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 12 มีนาคม 2566

 

     ที่ประเทศญี่ปุ่น มีบริษัทหนึ่งใหญ่พอสมควร แต่มีปัญหาอย่างหนึ่งคือว่าพนักงานลาออกบ่อย อันนี้เป็นปัญหาใหม่ของบริษัทในญี่ปุ่น เพราะว่าสมัยก่อนจนกระทั่งไม่นานมานี้ พนักงานมักจะทำงานจนเกษียณ เพราะว่าญี่ปุ่นเขามีค่านิยมคือจ้างงานตลอดชีพ ใครมาทำงานเขาก็จะจ้างไปจนกระทั่งเกษียณเลย ประเภทว่าเอาให้ออกกลางคันนี่ไม่ค่อยมี ซึ่งทำให้คนรู้สึกมีความมั่นคง

     แต่ว่าคนทำงานพอรู้ว่าจะอยู่ไปจนเกษียณ อาจจะไม่ค่อยกระตือรือร้นเท่าไหร่ พอแก่ตัวก็เรียกว่าเฉื่อยชาแล้ว แต่บริษัทให้ออกไม่ได้ ตอนหลังเขาก็เลยมีค่านิยมใหม่ คือว่าไม่ผูกมัดแล้ว ไม่ผูกมัดว่าจะจ้างงานตลอดชีวิตหรือจ้างงานจนเกษียณ ทำให้พนักงานจำนวนไม่น้อยขาดความภักดีในบริษัท เพราะฉะนั้นถ้าเขาเห็นว่าที่ไหนได้เงินเดือนดีกว่า ให้ผลตอบแทนดีกว่า เขาก็ไป เขาก็ไม่อยู่

     บริษัทนี้ก็พยายามที่จะหาทางจูงใจพนักงานด้วยหลายวิธี ให้ค่าตอบแทนที่สูงขึ้น หรือว่าให้สิทธิพิเศษ แต่ก็ยังแก้ปัญหานี้ไม่ได้ สุดท้ายทำยังไง ผู้บริหารก็ใช้วิธีที่ไม่เหมือนใคร เอาแมวที่น่ารักๆ มามอบให้ พนักงานทุกคนเอาไปเลี้ยง ช่วยเอาไปเลี้ยงหน่อย แมวนี่มันก็น่ารักดี คนญี่ปุ่นเขาชอบแมวอยู่แล้วโดยเฉพาะผู้หญิง ก็ดีใจได้แมวน่ารักไปเลี้ยง

     แต่มีเงื่อนไขว่า ถ้าหากว่าใครจะออกต้องเอาแมวมาคืน ปรากฏว่าได้ผล คนออกน้อยลง ที่ออกน้อยลงก็ต้องเกี่ยวพันกับแมวมากเลย อาจเป็นเพราะว่าเลี้ยงแมวแล้ว มีแมวอยู่ที่บ้านมันช่วยทำให้หายเครียด แต่ก่อนทำงานหนัก เครียด กลับมาบ้านมีแมวรออยู่ มีแมวมาเล่นด้วย มันก็หายเครียด

     หรืออาจจะเป็นเพราะว่าเกิดความผูกพันในตัวแมว อุตส่าห์เลี้ยงมา อยู่ด้วยกันมาเป็นปีหรือหกเดือนก็แล้วแต่ บางทีเป็นเหมือนลูก บางทีเป็นเหมือนน้อง จะคืนผู้บริหารบริษัทก็กระไรอยู่ อยากจะเลี้ยงเอาไว้  อยากจะอยู่กับเขาไปนานๆ ก็เลยตัดสินใจไม่ออก เพราะถ้าออกก็ต้องคืนแมว

     แล้วนี่ก็เป็นวิธีแก้ปัญหาที่น่าทึ่ง ขณะเดียวกันก็ชี้ให้เห็นว่า ความผูกพันระหว่างคนกับสัตว์ เช่นแมว ก็มีความหมายต่อจิตใจผู้คนมาก บางคนถึงแม้ว่าจะรู้ว่าบริษัทนั้นบริษัทนี้ให้เงินเดือนดีกว่า ให้ผลตอบแทนดีกว่า หรืองานอาจจะเบากว่า แต่ว่าพอนึกถึงว่าจะต้องลาจาก อำลาแมวที่ตัวเองผูกพันมานาน ก็เปลี่ยนใจแล้ว ยอมทำงานบริษัทเดิมที่เงินเดือนจะน้อยกว่า งานจะหนักกว่า แต่ว่ามีความสุขใจ สุขใจที่ได้เลี้ยงแมว สุขใจที่ได้อยู่กับแมว

     ความผูกพันระหว่างคนกับสัตว์มันมีอานุภาพมาก บางทีมันก็สามารถจะทำให้เกิดการปาฏิหาริย์ได้ ประมาณสักร้อยปีที่แล้ว มีเด็กคนหนึ่ง เป็นหญิงสาว ครอบครัวร่ำรวยมีฐานะมาก เรียกว่าเกิดมาก็ท่ามกลาง กองเงินกองทองเลยทีเดียว แต่ว่ามีเคราะห์อยู่อย่างหนึ่ง คือเป็นอัมพาต เดินไม่ได้ตั้งแต่เล็กเลย พ่อแม่ก็ทุกข์มาก แล้วก็ดูแลประคบประหงมลูกสาวอย่างดี

     มีคราวหนึ่ง ลูกสาวอายุสัก 10 ขวบได้ ก็พาลูกสาวไปพักผ่อนที่ชายทะเล ไปนอนพักที่บ้านของกัปตันเรือเดินทะเล บ้านก็สะดวกสบายดี เพราะว่ากัปตันกับพ่อแม่เขาเป็นเพื่อนกัน แต่ว่ากัปตันไม่อยู่บ้าน ออกทะเล ก็มีแต่เมีย เมียเขาก็ต้อนรับขับสู้ดี แล้วก็ช่างเจรจา

     มีช่วงหนึ่งเขาเล่าให้เด็กหญิงฟังว่า กัปตันชอบสะสมนก เลี้ยงนกไว้หลายชนิด แล้วเธอก็พรรณนาถึงนกแต่ละชนิด ซึ่งมันไม่ค่อยมี หายาก เพราะว่ามันเป็นนกในประเทศอื่น โดยเฉพาะจากทวีปอื่น เช่น แอฟริกา เอเชีย แล้วเธอก็พูดถึงนกชื่อหนึ่ง ชื่อนกปักษาสวรรค์ พรรณาถึงนกชนิดนี้อย่างหยดย้อยเลย ว่าสวยงามมาก ร้องก็เพราะ

     เด็กหญิงฟังก็เกิดความตื่นตาตื่นใจ อยากจะเห็น แต่ว่านกตัวนี้มันอยู่ในห้องของกัปตัน ในเรือ กัปตันยังกลับมาไม่ถึงบ้าน ถ้าอยากเห็นก็ต้องรอ ไม่กี่วันต่อมากัปตันก็กลับมาถึงบ้าน จอดเรือไว้ไม่ไกล เด็กหญิงอยากจะเห็นนกปักษาสวรรค์ รบเร้าให้พ่อแม่พาไป พาไปขึ้นเรือของกัปตัน ก็ต้องอุ้มไป มีพยาบาลส่วนตัวอุ้มเด็กคนนี้ขึ้นเรือ เพราะเป็นอัมพาต

     ขึ้นไปบนเรือแล้วปรากฏว่ากัปตันไม่อยู่ กัปตันอยู่บนดาดฟ้า เลยให้คนไปตาม ในระหว่างที่ตาม เด็กหญิงแกก็อดรนทนไม่ไหว อยากจะไปดูด้วยตัวเอง ไม่ต้องรอกัปตันแล้ว เลยไปเรียกกะลาสีมา ให้ช่วยพาไปที่ห้องกัปตันหน่อย อยากเห็นนกปักษาสวรรค์ มีกะลาสีคนหนึ่งพาไป พอเด็กหญิงรู้ว่ากะลาสีคนนี้จะพาไปดูนกปักษาสวรรค์ เธอลุกขึ้นมาได้เลย ลุกขึ้นมาจากเก้าอี้เลย แล้วก็เอามือจับมือกะลาสี แล้วก็เดินตามไปอย่างช้าๆ

     ปรากฏว่าเด็กที่อัมพาตมานานนับ 10 ปีตั้งแต่แรกเกิดก็ว่าได้ อยู่ดีๆ ก็เดินขึ้นมาได้เลย เดินได้ แล้วก็หายจากอัมพาตเลย แล้วที่เดินได้เพราะว่า อยากเห็นนกปักษาสวรรค์ แล้วพอเธอได้เห็นก็ดีใจ มีความสุข สามารถจะเดินได้ต่อ แล้วนี่น่าทึ่งมาก เด็กหญิงคนนี้ตอนหลังก็เป็นนักเขียนนิยายที่มีชื่อมากของสวีเดน

     นี่ก็เป็นเรื่องของอานุภาพ ความผูกพันระหว่างคนกับสัตว์ เพียงแค่นึกถึงนกที่น่ารักก็ทำให้เกิดกำลังใจ ทำให้เกิดไฟที่อยากจะเห็น อยากจะสัมผัส อยากจะได้ยินเสียงร้อง นี่ขนาดยังไม่ได้มีความผูกพันกันมาก ถ้าผูกพันกันมากเพราะเลี้ยงมา อย่างเช่นเลี้ยงหมาเลี้ยงแมว มีเพื่อนคลายเหงา มันช่วยได้เยอะเลย ไม่ใช่หายเครียดอย่างเดียว บางทีหายซึมเศร้าไปเลย หลายคนก็หายซึมเศร้าได้เพราะเลี้ยงแมว มีคนเอามาให้เลี้ยง

     เพราะฉะนั้นความผูกพันระหว่างคนกับสัตว์ เป็นสิ่งที่เราควรเห็นคุณค่า แล้วก็ถ้ารู้จักเอามาใช้ให้เป็นประโยชน์ ก็บำรุงจิตใจได้.