พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 23 มีนาคม 2566

 

     เป็นเวลา 3 ปีแล้วที่โควิดได้แพร่ระบาดไปทั่วโลก รวมทั้งบ้านเราด้วย ตอนนี้ก็คลี่คลายไปเยอะแล้ว มีคนได้ไปทำการสำรวจศึกษาว่าช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ผู้คนทั้งโลกมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง ก็พบว่ามีกิจกรรมหรือว่ามีเหตุการณ์หลายอย่างที่เกิดขึ้นมากขึ้น ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา

     อย่างเช่นการใช้ Zoom คนทั่วโลกใช้ Zoom ในการติดต่อสื่อสารกันมากขึ้น จนบริษัทที่ผลิต App Zoom เรียกว่าร่ำรวยเลย คนดูหนังทาง App ที่ชื่อว่า Netflix ก็เยอะมาก เพราะว่าไปดูหนังตามโรงไม่ได้เหมือนเมื่อก่อน อันนี้ก็เป็นเรื่องที่เรารู้กันว่าเป็นกิจกรรมที่ได้รับความนิยมมากขึ้น

     แต่มีสิ่งหนึ่งที่ส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้ แต่ก็เรียกว่าบูมขึ้นมาในช่วง 3 ปีที่ผ่านมานี้ นั่นคือการทำสวน การทำสวนปลูกต้นไม้นี่เขาพบว่าทั่วโลกเลยคนนิยมมากขึ้น ปลูกกันเป็นเรื่องเป็นราวมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ที่เป็นเช่นนี้เพราะอะไร

     คำตอบเราคงจะทราบดี เพราะว่าคนมีเวลาว่างมากขึ้น แล้วก็จำนวนไม่น้อยก็รู้สึกเหงา เพราะว่าไม่ได้ออกไปเที่ยว ออกไปพบปะผู้คน พบปะญาติพี่น้อง มีเวลามากขึ้นแต่ไม่ค่อยได้ทำอะไรอย่างที่เคยทำเหมือนเมื่อก่อน หลายคนก็เลยนึกถึงการปลูกต้นไม้ ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่หน้าบ้าน หลังบ้าน หรือว่าบนระเบียงเพราะว่าบางคนก็ไม่มีที่

     แล้วหลายคนเขาพบว่าจากเดิมที่ไม่มีอะไรทำ ปลูกต้นไม้ฆ่าเวลา แก้เหงาแก้เบื่อ ปรากฏว่ามันให้อะไรมากกว่าที่คิด เขามีการสำรวจคนในหลายประเทศเลย ว่าช่วงโควิดนี่คนที่ไม่เคยทำสวนไม่เคยปลูกต้นไม้ แล้วก็หันมาทำสวนปลูกต้นไม้ หรือคนที่เคยทำอยู่แล้วแล้วก็ทำมากขึ้นให้เวลากับมันมากขึ้น เขาได้พบอะไรบ้าง

     เขาบอกมันช่วยทำให้ผ่อนคลาย ผ่อนคลายอันนี้ก็เป็นเรื่องที่พอจะเข้าใจได้ เพราะว่าคนเราถ้าอยู่นิ่งๆ เฉยๆ มันเครียด บางทีดูหนังมากๆ บางทีก็เกิดความเบื่อ พอได้มาออกไปปลูกต้นไม้ทำสวนเล็กๆ น้อยๆ ก็รู้สึกผ่อนคลาย

     แล้วเขายังพบว่า มันเป็นโอกาสที่จะได้พบปะพูดคุยกับเพื่อนบ้าน กับคนในละแวกบ้าน แต่ก่อนก็ไม่ได้สนใจเพราะว่าตอนเช้าก็ไปทำงาน กว่าจะกลับมาถึงบ้านก็ค่ำ ต่างคนต่างอยู่ แต่พอเริ่มปลูกต้นไม้ก็มีเรื่องพูดคุยกับเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะเพื่อนบ้านที่เขาปลูกต้นไม้เหมือนกัน บางคนมีปัญหาต้นไม้ไม่โต มีแมลงมารบกวน ก็สอบถามเพื่อนบ้าน หรือว่ามีเรื่องที่จะพูดคุยระบายให้เพื่อนบ้านฟัง

     บางทีคนในหมู่บ้านละแวกบ้านใจตรงกันคอตรงกัน ก็พูดคุยกันเรื่องต้นไม้นานาชนิด แบ่งกันแลกกัน อันนี้ก็พอทำได้ในช่วงล็อกดาว์น เพราะว่าไปที่ไกลๆ ลำบาก แต่ว่าในละแวกบ้านพอทำได้ มีเรื่องพูดคุยกับเพื่อนบ้านก็เกิดการพบปะสังสรรค์ ทำให้เกิดความสุข เกิดความผ่อนคลายขึ้น

     อย่างที่บอกไปแล้วว่าความสัมพันธ์ การมีมิตรกันการเกิดมิตรภาพเป็นบ่อเกิดแห่งความสุข หลายคนเขาเห็นธรรมชาติอยู่ห่างๆ ต้นไม้ดอกไม้เห็นอยู่ห่างๆ แต่ว่าไม่ค่อยได้มีเวลาไปสัมผัส เพราะว่ามีอะไรทำเยอะแยะไปหมดโดยเฉพาะงานการ แล้วก็แทบไม่อยู่บ้านด้วย แต่พออยู่บ้านนานๆ ตลอด 24 ชั่วโมง แล้วก็ได้ลงมือไปสัมผัสกับธรรมชาติก็รู้สึกถึงความเชื่อมโยง แล้วก็รู้สึกได้ถึงเสน่ห์ของธรรมชาติ

     ไม่ใช่แค่ได้สัมผัสกับต้นไม้ดอกไม้ ยังได้สัมผัสรับรู้ธรรมชาติส่วนอื่นด้วย เช่นนก แต่ก่อนนกร้องยังไงก็ไม่สนใจ นกบินไปบินมาก็ไม่รับรู้ แต่ตอนนี้พอมาสนใจเรื่องทำสวนก็เริ่มสัมผัสกับธรรมชาติส่วนอื่นๆ นก กระรอก บางทีรวมไปถึงท้องฟ้าและเมฆ พอจิตใจได้สัมผัสกับธรรมชาติจิตใจก็มีความสุข ความสุขเล็กๆ ความสงบเย็น

     และที่หลายคนพบอีกอย่างหนึ่ง คือได้ออกกำลังกาย ได้ยืดเส้นยืดสาย มีเหงื่อ โอ้มันดีมากเลย หลายคนแทบจะไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย แต่พอได้มาปลูกต้นไม้ทำสวน ออกกำลังกายมีเหงื่อก็รู้สึกดีขึ้น เพราะว่าทำทุกวันๆ เห็นความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นกับสุขภาพร่างกาย

     อันนี้เป็นอานิสงส์ที่หลายคนได้พบจากการทำสวนปลูกต้ไม้ในช่วงโควิด แล้วก็ทำเป็นเรื่องเป็นราวเลย ทำทุกวันๆ เป็นกิจวัตร แล้วชักชวนคนอื่นทำด้วย เขาก็มีการซักถามในรายละเอียดเลยว่า การปลูกต้นไม้ทำสวนก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงต่อชีวิตเขาอย่างไง

     หลายคนก็บอกว่า เวลาทำสวนเหมือนกับไปอยู่อีกโลกหนึ่งเลย สวนเป็นที่พักพิง หรือบางคนว่าเป็นที่หลบภัย เพราะว่าเวลาทำงานทำการมีความเครียด ไม่รู้จะสลัดความเครียดออกไปจากใจได้อย่างไง แต่พอมาทำสวนก็เหมือนกับลืม ลืมงานการ หรือว่าลืมโลกที่วุ่นวาย ไม่ว่าจะเป็นโลกภายในครอบครัว เรื่องคู่ครอง เรื่องลูกเรื่องหลาน เรื่องงานการ

     หรือแม้กระทั่งปัญหาที่เกิดขึ้นในโลก ความไม่แน่นอนของโรคโควิดที่แพร่ระบาด พวกนี้ พอไปรับรู้มันมากๆ ก็เครียด แต่ว่าพอมาปลูกต้นไม้ทำสวนมันลืมไปเลย มันวางได้ เรียกว่าเป็นวิธีการปล่อยวางแบบง่ายๆ คือหันมาจดจ่ออยู่กับการทำสวนการปลูกต้นไม้ ยิ่งเห็นต้นไม้เจริญงอกงามผลิใบเขียวออกดอกสวยงาม จิตใจที่รู้สึกห่อเหี่ยว เครียด พอเจอดอกไม้ชูช่อสวยงามก็เกิดความเบิกบานขึ้นในใจ เกิดความสดชื่น

     เรียกว่านอกจากลืมโลกที่เครียด ที่ว้าวุ่นไม่แน่นอน มาอยู่กับโลกที่สงบ พอจะมีความแน่นอนอยู่บ้าง และแถมยังได้เจอพบเห็นสิ่งงดงาม เพราะคนเราก็มีธรรมชาติที่ผูกพันกับสีเขียวของใบไม้ แล้วก็สีหลากหลายของดอกไม้อยู่แล้ว เหมือนกับว่าได้ไปอยู่อีกโลกหนึ่ง ที่มันสบายที่มันผ่อนคลาย

     อันนี้ก็เป็นเสน่ห์ที่หลายคนพบว่ามันดีมากเลย นอกเหนือจากการที่ได้มีโอกาสกระชับความสัมพันธ์ บางทีไม่ต้องสัมพันธ์กับใคร สัมพันธ์ในครอบครัวนี้แหละ ชวนคนรัก สามีภรรยาลูกมาปลูกต้นไม้ด้วยกัน หรือไม่ปลูกต้นไม้ก็รดน้ำ มีกิจกรรมร่วมกันทำ ก็ทำให้ความสัมพันธ์ในครอบครัวดีขึ้น

     แล้วบางทีก็ได้มีการพูดคุยกับเพื่อนบ้าน เรื่องต้นไม้เรื่องสวน แลกเปลี่ยนความเห็นกัน บางทีก็แลกเมล็ดพันธุ์กัน มันก็ทำให้เกิดความรู้สึกผาสุกขึ้นมา เพราะฉะนั้นก็เลยเป็นเสน่ห์ที่ทำให้คนปลูกต้นไม้ทำสวนกันมากขึ้น ซึ่งที่จริงแล้วไม่ต้องรอให้โควิดมันมาบีบคั้น

     ถึงแม้โควิดมันจะคลี่คลายไปแล้ว ระบาดน้อยลง แต่ว่าถ้าคนเรายังไม่ทิ้งการสัมผัสกับธรรมชาติ ด้วยการปลูกต้นไม้ทำสวนก็ทำให้จิตใจชื่นบาน เป็นการเติมกำลังให้กับจิตใจ แล้วขณะเดียวกันก็เป็นการออก กำลังกายให้กับร่างกายด้วย และถึงแม้ไม่มีบ้าน ไม่มีที่อยู่หน้าบ้าน แต่ว่าไปปลูกตามที่สาธารณะก็ได้ อย่างดาบตำรวจวิชัยก็ไม่มีที่ปลูกต้นไม้ ก็ไปปลูกตามริมถนนริมทางหลวง บางทีก็เป็นทางในตำบล ก็มี ความสุขได้ เพราะว่าเห็นต้นไม้แล้วจิตใจก็ชื่นบาน.