พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 10 ตุลาคม 2565 วันออกพรรษา

 

     ออกพรรษา ขอให้มั่นคงในธรรม

     วันนี้ญาติโยมมาวัดด้วยสีหน้าแช่มชื่นเบิกบาน ยิ้มแย้มแจ่มใส เพราะอะไร หลายคนแจ่มใสเพราะว่าดีใจที่จะได้มาทำบุญ โดยเฉพาะวันนี้ ไม่ใช่เป็นแค่วันพระธรรมดาแต่เป็นวันออกพรรษา

     ก็ถือว่ามาทำบุญในวันนี้ก็จะได้บุญมาก หลายคนยิ้มแย้มเพราะว่าลูกหลานได้กลับมาบ้าน หลังจากที่ไปทำงานในเมือง ห่างไกลบ้านมาหลายเดือน โดยเฉพาะช่วงที่ผ่านมาก็เป็นช่วงโควิด การเดินทางสัญจรกลับบ้านนี่ก็ลำบาก แต่ตอนนี้โควิดก็เริ่มบรรเทาเบาบางลง แล้ว ก็ได้กลับมาเยี่ยมบ้าน พบพ่อแม่พี่น้อง บางทีมาเจอลูก เพราะว่าเอาลูกฝากให้ปู่ย่าหรือตายายเลี้ยง ก็เป็นช่วงเวลาที่จะได้พบปะลูกหลานญาติพี่น้อง อันนี้ก็เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นทั่วประเทศ ผู้คนก็เดินทางกลับบ้านกันเพื่อจะได้กลับมาบ้านมาทำบุญที่บ้าน

     แต่ละคนก็ดีใจ เพราะว่าออกพรรษาแล้วก็จะรู้สึกว่าสบายเสียที ที่รู้สึกเช่นนั้นเพราะอะไร เพราะรู้สึกว่าช่วงเข้าพรรษานี้ ต้องเจอกับความยากลำบาก ยากลำบากที่ว่านี้ไม่ใช่ความยากลำบากของดินฟ้าอากาศ แต่ว่าเป็นความยากลำบากที่เกิดจากการรักษาศีล ปฏิบัติธรรม

     เพราะว่าคนไทยเรา พอถึงเทศกาลเข้าพรรษาเราก็ถือว่าเป็นโอกาสที่จะต้องมาวัด ไม่ใช่แค่ทำบุญนะแต่ว่ามารักษาศีล มาประพฤติธรรม หลายๆ คนก็ตั้งใจว่าเข้าพรรษาก็จะงดเหล้า งดอบายมุข หรือว่างดสิ่งเสพติด งดการทำตามกิเลสอย่างที่เคยทำ บางคนก็งดกินข้าวเย็น เพราะถือศีลแปด งดการดูหนังฟังเพลง งดการละเล่น นี่ก็ล้วนแต่เป็นสิ่งที่ดี

     แต่หลายคนก็รู้สึกว่า แหมมันยากลำบาก โดยเฉพาะคนที่ติดเหล้า ตั้งใจดีแต่ก็รู้สึกว่า มันต้องสู้กับตัวเองมาก ก็เลยรู้สึกว่าช่วงเข้าพรรษานี้เป็นช่วงที่ลำบาก เพราะฉะนั้นพอถึงวันออกพรรษาก็รู้สึกดีใจ เพราะว่าจะได้สบายสักที

     ความดีใจแบบนี้มันก็ยังไม่ค่อยดีเท่าไหร่ ถึงแม้ว่าที่ผ่านมาเราจะทำดี มีความอดกลั้น แต่ถ้าเราดีใจเพราะว่า ต่อไปนี้จะได้ทำอะไรตามใจสักที หรือจะได้สบายสักที แบบนี้ก็ไม่ค่อยดีเท่าไหร่ เพราะว่าอาจจะกลายเป็นการกลับไปหากิเลส กลับไปหาสิ่งที่เป็นอบายมุข

     คนที่รู้สึกว่าการเลิกเหล้านี้มันยากลำบากต้องทำต้องกัดฟันตลอดพรรษา ออกพรรษาไปนี่ก็รู้สึกเลยนะ ต่อไปนี้ฉันกินเหล้าได้แล้ว เพราะว่าออกพรรษาแล้ว คนที่คิดแบบนี้ก็มีเยอะ หรือบางทีก็รู้สึกเก็บกด อดมาตลอดพรรษาพอถึงวันออกพรรษานี่ทันทีเลย ตรงไปที่ ร้านเหล้า ไปซื้อเหล้าแล้วก็แทนที่จะกินเล็กกินน้อยก็กินแบบเรียกว่า สวาปามไปเลย เพราะว่าอดกลั้นมานาน กินแบบชดเชย เมาทันทีเลย

     เมาแล้วก็ไปทะเลาะเบาะแว้งกับคนในบ้าน กับเมียบ้าง กับลูกบ้าง บางทีกับพ่อกับแม่ด้วยซ้ำ ถึงขั้นทำร้ายกันก็มี บางทีถึงตายเลยก็มี อุตส่าห์อดเหล้ามาตลอดพรรษา แต่ว่ามาพลาดท่าเสียทีก็ตอนวันออกพรรษานี่แหละ กินเหล้าจนกระทั่งลืมเนื้อลืมตัว สุดท้าย  แทนที่วันออกพรรษาจะเป็นวันดี ก็กลายเป็นวันแย่ เพราะว่าจะไปทำร้ายคนอื่น หรือว่าถูกคนอื่นทำร้าย ถึงตายเพราะความเมามาย

     บางคนก็จะรู้สึกว่า เออระหว่างเข้าพรรษานี้ต้องถือศีลแปดถูกต้อง แม้จะทำแค่เฉพาะวันศีล แต่รู้สึกลำบากเหลือเกิน พอออกพรรษา ก็เรียกว่าปล่อยตัวปล่อยใจเต็มที่ กินไม่เลือกอันนี้ก็ไม่ดี

     เพราะฉะนั้น ถ้าดีใจควรจะดีใจอีกแบบหนึ่งมากกว่า ไม่ใช่ดีใจเพราะว่าความยากลำบากหรือว่ากฎระเบียบที่เคร่งครัดมากำกับพฤติกรรมของเรา ซึ่งอาจจะไม่ใช่เป็นเฉพาะกับฆราวาส อาจจะเป็นกับคนที่เป็นพระด้วย ออกพรรษาแล้วจะได้สึกหาลาเพศ แล้วก็จะได้ใช้  ชีวิตตามกิเลสเสียที แบบนี้ไม่ดีนะ ดีใจแบบนี้มันไม่ดีเพราะว่าอาจจะทำให้เกิดความพลั้งพลาดพลั้งเผลอจนเกิดโทษได้

     ถ้าจะดีใจก็เพราะว่าได้ทำสิ่งที่ยากให้สำเร็จได้ ไม่ว่าจะเป็นโยมหรือเป็นพระ คนที่เป็นโยมนี่ก็อุตส่าห์งดเหล้า ทำได้สำเร็จ รู้สึกภาคภูมิใจ บางคนตั้งใจว่าจะทำสมาธิภาวนา เจริญสติทุกวันเช้าเย็น หรือเช้าค่ำ แม้ว่าจะมีสิ่งมาชักชวนให้เลิก หรือว่าให้ย่อหย่อน แต่ก็ทำอย่างที่ตั้งใจจนสำเร็จ

     หรือบางคนตั้งใจว่า ในพรรษานี้จะออกกำลังกายให้เป็นประจำทุกวัน หรือว่าจะงดอาหารเย็นเพื่อสุขภาพ แล้วเพื่อการเอาชนะกิเลสหรือว่าจะงดอาหารที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ หรือไม่ดีต่อสุขภาพ กว่าจะทำได้นี่ก็ยาก

     แต่ทำได้แล้วก็เกิดความภาคภูมิใจอันนี้ดีนะ ดีใจแบบนี้ก็คือว่าภูมิใจในสิ่งยากที่ทำได้สำเร็จ เพราะว่ามันจะทำให้เกิดกำลัง กำลังที่ว่านี้ไม่ใช่กำลังกาย แต่เป็นกำลังใจในการที่จะทำสิ่งดีๆ ที่ลำบาก ที่ยากต่อไปในวันข้างหน้าได้ เหมือนกับว่าทำแต้มเอาไว้แล้ว มันก็จะมีความมั่นใจในการทำสิ่งที่ยาก อันนี้สำคัญ

     รวมถึงพระที่มาบวชตลอดพรรษา บางคนก็เป็นพระใหม่ ตอนมาบวชอยู่ที่นี่ก็รู้สึกไม่แน่ใจ แต่ว่าสุดท้ายก็สามารถที่จะประคองตัวให้มาถึงวันนี้ได้ และไม่ใช่ประคองตัวแบบถูลู่ถูกังนะ แต่ว่าพยายามทำตามระเบียบอยู่ในพระธรรมวินัย มีการเจริญสติ มีการปฏิบัติธรรมอย่างต่อเนื่อง

     แม้ว่าจะเบื่อ แม้ว่าจะขี้เกียจแต่ก็ทำ บางคนนอนดึกตื่นสาย แต่มาที่นี่ต้องตื่นเช้าก็เลยต้องนอนหัวค่ำ มันยากนะ แต่สุดท้ายก็ทำได้ ภูมิใจนะว่าเราได้ทำสิ่งที่ยากให้สำเร็จได้ ดีใจแบบนี้ดีกว่าดีใจอย่างแรก

     แล้วถ้าให้ดี ก็ดีใจว่า เราเป็นคนใหม่แล้ว หลังจากที่ได้มาปฏิบัติธรรม รักษาศีลเจริญสติภาวนา จากเดิมที่เป็นคนติดเหล้า ตอนนี้เรากลายเป็นคนที่เลิกเหล้าได้ บางคนก็เลิกเพราะว่าลูกมาขอร้อง พอเลิกได้ก็เป็นที่รักเป็นที่เคารพของลูกๆ ลูกดีใจเห็นพ่อเห็นแม่เลิกเหล้าได้

     หรือบางคนติดเกมส์ออนไลน์ตั้งใจว่าจะเลิกหรือว่าละในช่วงเข้าพรรษาแล้วก็ทำได้ จิตใจก็รู้สึกผ่องใสเบิกบาน เพราะว่าเอาชนะกิเลสได้ บางคนออกกำลังกายแล้วรู้สึกสดชื่นขึ้น บางคนคุมอาหารแล้วสุขภาพดีขึ้น

     หรือบางคนรู้สึกว่าจิตใจสงบขึ้น เพราะว่าได้เจริญสติ ทำสมาธิภาวนา มีความรู้สึกตัวมีความรู้เนื้อรู้ตัวมากขึ้น ที่เคยจมอยู่ในความคิดจนเครียดจนกลัดกลุ้ม หรือว่าเป็นคนที่มักโกรธขี้โมโห อะไรมากระทบก็โกรธง่าย แต่ตอนนี้มีความยับยั้งชั่งใจ แล้วก็มีสติมากขึ้น อย่างนี้เราเป็นคนใหม่นะ

     ที่จริงเมื่อเราออกพรรษาแล้ว เราควรจะใหม่กว่าเดิม ควรจะแตกต่างจากเดิมไม่ใช่ว่าเข้าพรรษาอย่างไรออกพรรษาก็อย่างนั้น หรือบางทีหนักกว่าเดิม ไม่ว่าจะเป็นพระหรือเป็นโยม เข้าพรรษาอย่างไรออกพรรษาก็ควรจะเป็นคนที่ใหม่กว่าเดิม ไม่ว่าในเรื่องของศีล ในเรื่องของสมาธิ เรื่องปัญญา

     อย่างนี้แหละถึงจะเรียกว่าได้ประโยชน์จากการจำพรรษา ถือว่าเป็นนักปฏิบัติธรรมที่เป็นชาวพุทธอย่างแท้จริง ขนาดหัวเผือก หัวมัน สามเดือนมันยังโตนะ โตใหญ่กว่าเดิม แล้วเราเป็นมนุษย์ มีสติปัญญา รู้ผิดชอบชั่วดี แถมสมาทานพระรัตนตรัยเป็นสรณะ แล้วเราจะ ไม่เป็นคนใหม่กว่าเดิมได้หรือ สามเดือนก่อนในช่วงที่ปฏิบัติอย่างเข้มข้นในพรรษา ควรจะใหม่กว่าเดิมแล้ว ถ้าเราเป็นคนที่ใหม่กว่าเดิมได้ ก็สมควรที่เราจะดีใจ สมควรที่เราจะภาคภูมิใจ

     ถึงแม้ว่าออกพรรษาไปแล้ว หรือต้องสึกหาลาเพศไป จะต้องกลับบ้านไปทำงานรับผิดชอบในฐานะที่เป็นพ่อเป็นแม่ ตรงนี้ก็อยากจะย้ำเตือนเลยนะว่าออกพรรษาไปแล้ว ก็อย่าให้เราออกจากธรรม

     แม้ว่าเข้าพรรษาสำหรับหลายคน คือการเข้าหาธรรมแต่ออกพรรษาแล้วก็อย่าออกจากธรรม อย่าทิ้งธรรม ขอให้นำธรรมะไปปฏิบัติต่อ ไม่ว่าจะเป็นศีล ไม่ว่าจะเป็นสมาธิ หรือปัญญา ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมกาย วาจา หรือว่าการฝึกฝนจิตใจ

     ในเมื่อออกพรรษาเรายังกินข้าวอยู่ เราก็ไม่ควรที่จะทิ้งธรรมเพราะว่าถ้าเราออกพรรษาแล้วเราเลิกกินข้าวแล้ว ก็ควรที่เราจะทิ้งธรรมไปได้ แต่ว่าออกพรรษาแล้วเรายังกินข้าวอยู่ฉันใด เราก็จะต้องประพฤติธรรมต่อเนื่องไป

     แม้ว่าจะเข้มงวดน้อยลงแต่ก็ยังตั้งใจมั่นคงอยู่ในวิถีธรรม เพราะว่าธรรมะนี้ก็ไม่ต่างจากอาหารข้าวปลาที่เรากิน มันบำรุงกาย แต่ว่าธรรมะบำรุงใจช่วยทำให้เรามีความสุข ผ่านพ้นความทุกข์ ผ่านอุปสรรคต่างๆ ไปได้

     เราก็ไม่รู้นะว่าต่อไปเราจะเจออะไรข้างหน้าอาจจะเจอความทุกข์ เจอความยากลำบาก เจอความผันผวนปรวนแปรในชีวิต เจอความสูญเสียพลัดพราก เรื่องร้ายๆ ก็สามารถเกิดขึ้นกับเราได้ แต่ถ้าเรามีธรรมะก็จะช่วยให้เราสามารถจะผ่านเหตุการณ์นั้นไปได้ รักษาใจไม่ให้ทุกข์ แม้ว่าจะมีความสูญเสียเกิดขึ้น ซึ่งเป็นธรรมดาโลก อย่างที่เราได้ฟังข่าวอยู่ทุกวันๆ ให้เราน้อมใจนึกแบบนี้

     แล้วก็ให้เรารู้สึกได้ว่าที่เรามาปฏิบัติธรรมได้ดี โดยเฉพาะที่วัดป่าสุคะโตนี่ แล้วก็เราได้รับความเอื้อเฟื้อจากญาติโยม อันนี้ก็ต้องขอบคุณญาติโยมชาวบ้านใหม่ ชาวบ้านกุดโง้ง บ้านวังเข้ ท่ามะไฟนะที่ได้อุปถัมภ์บำรุงดูแลพระ ชี แล้วก็ผู้ปฏิบัติในวัด

     อันนี้รวมไปถึงญาติโยมที่อื่นด้วย ที่ส่งอาหาร ส่งปัจจัย ส่งยา ส่งอะไรต่ออะไรมามากมายเพื่ออุปถัมภ์บำรุง ผู้ปฏิบัติธรรมในวัดให้ได้เจริญก้าวหน้าในการปฏิบัติ ก็ต้องขอบคุณ ถึงแม้ว่าเศรษฐกิจจะไม่ค่อยดีในปีนี้ แต่ว่าการอุปถัมภ์บำรุงก็ยังไม่ขาดก็ขออนุโมทนาด้วย

     ที่สุดนี้ก็ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยอำนวยอวยผลให้ทุกท่าน ไม่ว่าจะเป็นญาติโยมที่มาอุปถัมภ์บำรุงพระด้วยตัวเองก็ดี ส่งทางไปรษณีย์มาก็ดี รวมทั้งผู้ที่มาปฏิบัติธรรมที่นี่ ไม่ว่าจะเป็นพระหรือว่าเป็นคฤหัสถ์ รวมทั้งผู้ที่เป็นแม่ครัวที่เป็นกำลังสำคัญในการดูแลวัดให้เป็นไปอย่างดี อย่างเรียบร้อย

     ก็ขอให้บุญกุศลที่บำเพ็ญ จงอำนวยให้ประสบความสุข คือเจริญด้วยอายุ วรรณะสุขะ พละ เพื่อเป็นพลวปัจจัยในการทำความดีงามให้ถึงพร้อม ด้วยทานศีลภาวนา ขอให้ภัยไม่กล้ำกราย อันตรายไม่แผ้วพาน มารไม่รบกวนรังควาน ให้มีสติรักษาใจ มีปัญญานำพาชีวิต ให้ก้าวข้ามความทุกข์ ประสบสุขและความเกษมศานติ์ มีพระนิพพานเป็นที่หมายด้วยกันทุกคน เทอญ.