พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 15 กันยายน 2565

 

     มีเด็กสองคนเป็นเพื่อนกัน คนหนึ่งเป็นผู้ชาย อีกคนหนึ่งเป็นผู้หญิง เด็กชายมีลูกแก้วหลายลูกเลย สวยๆทั้งนั้น ส่วนเด็กหญิงก็มีลูกกวาด น่ากิน อร่อย เด็กชายเห็นเพื่อนมีลูกกวาด อยากได้ ก็เลยบอกเพื่อนว่า เรามาแลกกันมั้ย เธอให้ลูกกวาดฉันหมดเลยนะ ฉันก็จะยกลูกแก้วให้เธอหมดเหมือนกัน เด็กทั้งสองคนก็ตกลง

     เด็กหญิงให้ลูกกวาดหมดเลย ตามที่ตกลงเอาไว้ แต่เด็กชายให้ไม่หมด เก็บลูกแก้วที่สวยที่สุดแล้วก็ใหญ่ที่สุดเอาไว้ ที่เหลือให้เพื่อนหมด ตัวเด็กหญิงคืนนั้นหลับสบาย แต่เด็กชายนอนไม่หลับ ที่นอนไม่หลับเพราะ หนึ่ง กลัวว่าเพื่อนจะรู้ความจริงว่าตัวเองไม่ได้ทำตามที่ตกลง ตัวเองขยักลูกแก้วเอาไว้จำนวนหนึ่ง

     แล้วขณะเดียวกันเด็กชายนี่ที่นอนไม่หลับ อีกประการหนึ่งเพราะสงสัยระแวงว่า เพื่อนจะให้ลูกกวาดตัวเองหมดจริงหรือเปล่า หรือว่าขยัก ซ่อนเอาไว้จำนวนหนึ่ง เหมือนกับที่ตัวเองทำ ก็เลยนอนไม่หลับเลย

     เด็กหญิงนอนหลับสบาย เพราะว่าได้ทำตามที่ตกลง ให้ลูกกวาดหมดเลย แต่เด็กชายนอนไม่หลับ ทั้งๆที่ก็ได้ลูกกวาดครบ แล้วก็แถมยังเก็บลูกแก้วจำนวนหนึ่งเอาไว้

     อันนี้เห็นเลยว่า จิตคิดจะเอา มันทำให้เกิดทุกข์ แม้ว่าจะได้ลูกกวาดมาครบ แต่ก็ไม่มีความสุข เพราะอยากจะได้อีก ได้แล้วก็ไม่พอใจ แล้วมิหนำซ้ำ จิตที่คิดจะเอานี้ก็เลยล่อหลอกให้เด็กชายโกหก ไม่ทำตามที่ตกลง จะเรียกว่าโกงก็ได้ ซึ่งทำให้เกิดผลเสียตามมา ผลเสียที่ว่านี่คือ ความทุกข์ ความร้อนใจ ร้อนใจเพราะอะไร ร้อนใจเพราะกลัวว่าความจริงจะเปิดเผย ว่าเพื่อนจะรู้ว่าตัวเองนี่โกง

     อันนี้ทำให้เป็นเครื่องชี้เลยว่า คนเราถ้าหากว่าทำสิ่งที่ไม่ถูกต้อง คือโกหก แล้วก็โกง ก็ทำให้เกิดความทุกข์ เกิดความเดือดเนื้อร้อนใจตามมา แม้จะได้เยอะแต่ว่าข้างในนี่ร้อน ข้างในนี่พร่อง คือความสุขพร่อง

     ไม่ใช่แค่กลัวว่าความจริงจะเปิดเผย หรือความจริงเพื่อนจะล่วงรู้ ว่าตัวเองโกหกหรือโกง แต่ทำให้เกิดจิตที่คิดระแวงด้วย ระแวงว่าเพื่อนจะโกงเหมือนตัว จิตที่คิดระแวงนี่ ทำให้ไม่มีความสุขเหมือนกัน

     จิตที่คิดจะเอา ทำให้ไม่มีความสุข แม้จะได้มาอย่างที่ต้องการ ได้แล้วก็ยังอยากได้อีก เพราะคิดระแวงว่าเพื่อนมีมากกว่านั้น แต่ไม่ให้ กั๊กเอาไว้ ที่คิดแบบนั้นเพราะอะไร เพราะว่าตัวเองทำ ก็เลยคิดว่าคนอื่นเขาจะทำอย่างนั้นบ้าง พอคิดว่าเพื่อนจะทำอย่างนั้นบ้าง อันนี้เรียกว่า คิดลบ คิดร้าย คิดระแวง ก็เลยทุกข์เลย

     แล้วที่ตัวเองทำอย่างนั้นเพราะอะไร เพราะว่าจิตที่คิดจะเอา อยากได้มาก แล้วก็เสียดายของที่มีอยู่ ทั้งที่โกงสำเร็จ หลอกได้สำเร็จ แต่ว่าทุกข์ มันคุ้มกันหรือเปล่า เด็กหญิงให้หมดเลย แต่ว่าหลับสบาย เด็กชายให้ไม่หมด กั๊กเอาไว้แล้วก็ทำได้สำเร็จด้วย แต่ไม่มีความสุข ทั้งกลัวว่าเพื่อนจะรู้ความจริง ทั้งคิดระแวงว่าเพื่อนจะทำเหมือนตัว

     คนเราถ้าทำความดี รับปากอะไรก็ทำอย่างที่พูด จะไม่มีเรื่องที่ทำให้อยู่ร้อนนอนทุกข์ อย่างเด็กหญิงนี่หลับสบาย

     ฉะนั้นคนเราถ้าหากว่าอยากจะมีความสุข ไม่อยากจะอยู่ร้อนนอนทุกข์ การทำความดี หรืออย่างน้อยไม่ทำชั่ว ไม่ผิดศีล เช่น ไม่โกหก ไม่โกง ไม่กั๊กเอาไว้ อันนี้จะเป็นสิ่งที่จะช่วยทำให้ ความทุกข์ไม่มารบกวนจิตใจ

     ความดีเปรียบเหมือนกับกำแพงหรือปราการ ที่สามารถจะป้องกัน ไม่ให้ความทุกข์มาคุกคามรบกวนจิตใจได้

     ในทางตรงข้าม การผิดศีล การโกง การโกหก แม้ว่าจะทำให้ตัวเองได้สิ่งที่ต้องการ ได้เยอะขึ้น เสียน้อยลง แต่ว่าไม่มีความสุขใจ

     ถามว่ามันคุ้มกันไหม คนเราไม่ค่อยคิดนะ ไม่ค่อยคิดว่ามันคุ้มกันหรือเปล่า ระหว่างการโกงการทุจริต และทำสำเร็จด้วย ได้มาอย่างที่ต้องการ แต่ไม่มีความสุขใจ เพราะกลัวว่าคนอื่นจะรู้ความจริง กลัวว่าชื่อเสียงจะเสียหาย กลัวว่าจะถูกตำรวจจับ เสร็จแล้วก็ระแวงว่าคนอื่นเขาจะรู้

     เพราะฉะนั้นใครที่ตัวเองระแวงว่าเขาจะรู้ความจริง บางทีก็หาทางกลั่นแกล้ง เช่น ถ้าเกิดว่าตัวเองเป็นผู้มีอำนาจ หรือเป็นผอ. หรือเป็นผู้บังคับบัญชา ระแวงว่าจะมีคนรู้ความจริงว่าเราโกง ก็ต้องหาทางเด้ง หาทางกำจัดให้ออกไปจากแวดวงของตัว หรือบางทีหนักกว่านั้น กำจัดเลย ให้ตายไปเลย เรียกว่าปิดปาก

     เรียกว่าจากความผิดเล็กน้อย หรือความผิดที่ไม่อุกฉกรรจ์ กลายเป็นความผิดที่รุนแรงมากขึ้น ลักขโมยนี่ถือว่าแม้จะเป็นความผิด แต่มันก็เบากว่าไปทำร้ายเขาถึงตายเพียงเพื่อปิดปาก แล้วบางทีคนที่ถูกทำร้ายเขาไม่รู้เรื่องอะไรเลย ไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้นด้วยซ้ำ แต่ว่าคนที่ทำผิดเขาระแวง ระแวงก็เลยจัดการ กลายเป็นว่าทำบาป ทำผิดหนักข้อขึ้น

     แล้วนี่ยังไม่นับนะ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นจากการที่ลักขโมย บางทีมีปัญหา ทำสำเร็จแล้ว ไม่รู้จะเอาเงินที่โกงมาได้ไปซุกซ่อนไว้ที่ไหน มีนะ จะเอาเข้าธนาคารก็กลัวว่าคนอื่นจะรู้ธุรกรรม เดี๋ยวนี้เอาเข้าธนาคารเยอะๆ มันกลายเป็นหลักฐานได้

     เดี๋ยวนี้กฎหมายฟอกเงินเขาก็มีความระมัดระวังมาก ใครที่เอาเงินจำนวนมากๆ หลายสิบล้านฝากไว้ที่ธนาคาร นอกจากเป็นหลักฐานแล้วก็ยังมีพิรุธด้วย กลัวคนจะจับได้ ก็เก็บไว้ที่บ้าน เก็บไว้ที่บ้านก็กลุ้มอกกลุ้มใจว่า แล้วจะป้องกันให้คนเขารู้ได้อย่างไง แล้วบางทีเขาก็รู้จนได้

     อย่างเมื่อ 10 กว่าปีก่อน มีข้าราชการชั้นผู้ใหญ่เก็บเงินเอาไว้ เป็นเงินสดหลายสิบล้านเลยไว้ที่บ้าน เพราะว่าเอาเข้าธนาคารไม่ได้ จะใช้ก็ใช้ไม่หมด จะใช้ซื้อเงินสดก็กระไรอยู่ ซื้อรถ 5 ล้าน 10 ล้านด้วยเงินสด ซื้อไม่ได้อยู่แล้ว ผิดสังเกต ก็เลยไม่รู้ว่าจะใช้เงินนั้นอย่างไง ต้องซุกเอาไว้

     ปรากฏว่ามีโจรมีขโมยเข้าบ้าน ขโมยนั้นไม่รู้หรอก แต่มันไปเจอเงิน มันขนเงินไปเป็น 10 ล้านเลย ปรากฏว่าโจรถูกจับได้ ความก็เลยแตก ตำรวจสงสัยว่าเอาเงินเยอะๆนี้มาจากไหน กลายเป็นว่าความจริงที่ตัวเองปิดบังนี้ สุดท้ายก็เปิดเผยมา ติดคุกติดตะรางไป หรือว่าชื่อเสียงเสียหาย

     เพราะฉะนั้นถ้าหากว่าเราอยากจะมีความสุข อย่าไปคิดหวังว่าจะได้เยอะๆ ถ้าอยากได้เยอะๆ หรือมีจิตคิดจะเอา มันง่ายที่จะทำให้เราทำชั่ว หรือทำผิดศีล จะดีกว่าถ้าเราตั้งใจ ที่จะทำความดี หลีกหนีความชั่ว ไม่โกง หรือแม้แต่กระทั่งโกหก ทำตามที่ตกลงไว้ ไม่มีโกหก ไม่มีนอกไม่มีใน

     อย่างเด็กผู้หญิงคนนั้นหลับสบาย เด็กชายนี่ได้มาแล้วไม่มีความสุข เพราะอยากจะได้อีก เพราะระแวงว่าเพื่อนคงจะมีมากกว่านี้ แค่นี้ก็ไม่มีความสุขแล้ว แล้วแถมยังเป็นทุกข์ เพราะว่ากั๊กเอาไว้ ไม่ได้ทำตามสัญญา นี่ก็เป็นทุกข์อีกชั้นหนึ่ง

     ถ้าเรามีจิตที่คิดจะให้ มันช่วยทำให้มีความสุขได้ง่าย แล้วช่วยทำให้การที่จะเผลอทำชั่วด้วยความโลภ มีโอกาสน้อยลง.