หลายวันมานี้ ฝนตกหนักมาก ระบายน้ำไม่ทัน หลายแห่งก็เจอน้ำท่วม ชัยภูมิก็น้ำท่วมหนักหลายอำเภอหลายแห่งหลายที่น้ำยังไม่ท่วม ผู้คนก็พากันป้องกันรักษาทรัพย์สมบัติไม่ให้น้ำท่วม ไม่ว่าจะเป็นบ้านรถยนต์ข้าวของเครื่องใช้ แต่ว่ารักษาทรัพย์สมบัติอย่างเดียว ยังคงไม่พอ อย่าลืมรักษาใจด้วย 

หลายแห่งที่น้ำเริ่มท่วม ผู้คนก็พากันขนย้ายทรัพย์สมบัติข้าวของให้ไปอยู่ในที่สูง แต่ก็อย่ามัวแต่ขนย้ายข้าวของไปยังที่สูงอย่างเดียว พาใจของตัวเองให้มันอยู่บนที่สูงด้วย ส่วนที่น้ำท่วมแล้ว หลายคนก็ต้องอพยพพาตัวขึ้นไปอยู่บนที่สูงที่น้ำท่วมไม่ถึง ก็ดีแล้ว ก็อย่าลืมพาใจของตัวนี้ให้มันอยู่บนที่สูงด้วย ไม่ใช่ว่าตัวอยู่บนที่สูงแต่ว่าปล่อยใจให้น้ำท่วม หรือว่ารักษาทรัพย์เอาไว้ได้แต่ว่าใจถูกน้ำท่วม 

ใจก็สำคัญ เราเสียทรัพย์ไป แต่ถ้าหากว่าเรารักษาใจไว้ได้ มันก็ยังดีกว่าเสียทั้งทรัพย์ และใจก็เสียไปด้วยการรักษาใจมันสำคัญ เพราะว่าถ้าใจเราถูกน้ำท่วม ก็คือ มีความตื่นตระหนกตกใจ เศร้าโศกเสียใจ หรือว่าคับแค้นใจ มันก็จะส่งผลเสียหลายอย่าง ในเมื่อถ้าจะเสีย ก็ให้เสียอย่างเดียว คือเสียทรัพย์ แต่ว่าใจไม่เสีย ใจยังปลอดภัย ใจยังเป็นปกติ 

แต่ถ้าไม่รักษาใจ เอาแต่รักษาทรัพย์สมบัติไม่ให้น้ำท่วม แต่ปล่อยให้ปล่อยใจโดนน้ำท่วม บางทีมันเสีย ไม่ใช่เสียอย่างเดียว เสีย 2 อย่างเลย เสียทั้งทรัพย์ เสียทั้งใจ เสียใจคือใจทุกข์ ใจกลัดกลุ้ม แล้วพอใจเสียแล้ว ก็จะเสียอย่างอื่นตามมา เช่น พอกลัดกลุ้ม พอเสียใจเพราะทรัพย์สมบัติถูกน้ำท่วม ก็อาจจะโกรธเคืองได้ง่าย เวลาคนรอบตัว คนในบ้านพูดผิดหู ก็จะเกิดการต่อว่าด่าทอกัน 

บางทีต่างก็โทษคนนั้นคนนี้ว่า ไม่รักษาทรัพย์สมบัติหรือไม่ขนทรัพย์สมบัติให้มันเร็วทันท่วงที ปรากฏว่าเกิดความร้าวฉานตามมาด้วย เสียทรัพย์ไม่พอ บ้านน้ำท่วมไม่พอ อ้าวบ้านยังแตกเสียอีก เพราะเกิดความร้าวฉานกันในหมู่ญาติพี่น้องคนในบ้านเพราะว่าไม่ได้รักษาใจเอาไว้ เมื่อจะเสียก็เสียอย่างเดียว เสียทรัพย์แต่ว่าใจไม่เสีย 

อย่ามัวแต่สนใจทรัพย์สมบัติอย่างเดียว กลับมาดูใจของตัวด้วยว่า มันมีความวิตกกังวล มันมีความกลัดกลุ้ม มันมีความโกรธแค้น หรือว่ามันมีความทุกข์หรือเปล่า ให้เราดูแลใจของเราด้วย บางครั้งความทุกข์เกิดจากการที่เรายอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้ ยอมรับที่ต้องสูญเสียทรัพย์หรือว่าบ้านเกิดความเสียหายเพราะน้ำท่วมไม่ได้ บางทีก็ถึงกับก่นด่าฟ้าฝนที่ทำให้น้ำท่วมแบบทะลักทลาย 

ถ้าปล่อยใจให้มันจมอยู่ในความเศร้าความโศกความทุกข์ความวิตกกังวลหรือความคับแค้นนี่ มันเสียหายนะ ในเมื่อเรารักษาตัวให้ปลอดภัยแล้ว ก็อย่ามัวแต่รักษากาย รักษาใจด้วย ใจอยู่บนที่สูง น้ำท่วมไม่ถึง ก็ให้ใจมันอยู่บนที่สูงด้วย ที่สูงของใจมันคืออะไร มันคือสติ ความรู้สึกตัว 

ถ้ามีสติ มีความรู้สึกตัว มันก็ช่วยยกใจให้อยู่เหนือความทุกข์ ความทุกข์ไม่ว่าจะเป็นความสูญเสียทรัพย์สมบัติ หรือว่าอารมณ์ที่เป็นอกุศลที่มันคอยเผาผลาญใจ จนกินไม่ได้นอนไม่หลับ จนกระทั่งพาให้เกิดเรื่องทะเลาะเบาะแว้งกับคนรอบข้าง ไม่ว่าจะเป็นคนในบ้านหรือเพื่อนบ้าน 

ตอนนี้ต้องรู้จักหาชัยภูมิให้กับจิตใจ ชัยภูมิของร่างกายก็คือที่สูง ส่วนชัยภูมิของจิตใจก็คือสติ สติมันก็สามารถยกใจให้สูง ให้อยู่เหนืออารมณ์ต่างๆได้ มันก็ธรรมดานะ เจอเหตุการณ์แบบนี้มันก็ต้องมีความเครียด มีความกลัดกลุ้ม มีความตื่นตระหนก มีความวิตก แล้วก็มีความคับแค้นโกรธเคือง แต่ว่าก็อย่าให้มันครอบครองใจ อย่าให้มันท่วมท้นจิตใจ 

น้ำก็ท่วมบ้านไปแล้ว หรือบางทีก็ท่วมรถไปแล้ว ก็อย่าให้อารมณ์หรือความทุกข์มันท่วมท้นใจ รู้จักยกจิตยกใจให้สูงขึ้น ด้วยการมีสติ อันนี้อย่างน้อยสิ่งหนึ่งที่เราทำได้ แม้ว่าเราจะรักษาทรัพย์ไม่ได้ แต่อย่างน้อยเรารักษาใจไว้ได้ เมื่อเรารักษาใจไว้ได้ เราก็จะรู้ว่ามีอะไรบ้างที่เราทำได้ มีอะไรบ้างที่เราสามารถแก้ไขได้ มันเกิดปัญญาขึ้นมาที่อาจจะช่วยทำให้ไม่สูญเสียทรัพย์สมบัติมากไปกว่านี้ 

และถ้าหากว่าใจของเรามีสติ มันก็ไม่ถึงกับทำให้จิตถูกอารมณ์ท่วมทับจนกระทั่งหมดเนื้อหมดตัว หมดเนื้อหมดตัวบางทีมันไม่ใช่แค่สูญเสียทรัพย์สมบัติอย่างเดียว บางทีมันสูญเสียชีวิตด้วย เพราะว่าทำใจไม่ได้กับความสูญเสียที่เกิดขึ้น อันนี้คือสิ่งที่เราทำได้ในสถานการณ์ตอนนี้ เราห้ามน้ำไม่ให้ท่วมไม่ได้ ห้ามฝนไม่ให้ตกไม่ได้ แต่ว่าเราสามารถจะรักษาใจของเราไม่ให้น้ำมันท่วมใจ หรือว่ารักษาใจไม่ให้ความทุกข์มันท่วมท้นจิตของเรา 

กลับมาดูใจของเราด้วยในขณะที่เราขนย้ายข้าวของทรัพย์สมบัติ กลับมาดูใจและเห็นใจว่า ตอนนี้ใจเป็นปกติไหม เพราะว่าถ้าเราไม่รักษาใจ มันก็อาจจะกลายเป็นการซ้ำเติมตัวเองก็ได้ แทนที่จะเสียแค่ทรัพย์ ก็เสียใจ เสียจริต เสียความสัมพันธ์กับผู้อื่นถึงขึ้นเกิดความร้าวฉาน ทั้งๆที่เป็นคนที่เรารัก จะเป็นลูกหลาน พี่น้อง คู่ครอง หรือแม้แต่เพื่อนบ้าน ช่วงนี้ต้องรักษาจิตรักษาใจด้วยการมีสติให้ดี มันถึงจะผ่านพ้นวิกฤตนี้ไปได้ โดยที่ไม่เสียหายบอบช้ำมากนัก

- พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 27 กันยายน 2564