ชายคนหนึ่งไปเดินเล่นสวนท้ายบ้าน ชมนกชมไม้ กำลังเพลินอยู่ สังเกตเห็นผีเสื้อตัวหนึ่งกำลังกระเสือกกระสนออกจากรังไหม เขาก็เฝ้าดูมัน มันใช้เวลานานในการดิ้นรนกระเสือกกระสนที่จะออกจากไหมให้ได้จนกระทั่งใยรังไหมเริ่มปริ มันก็ยังดิ้นต่อไป แต่มันยังปริไม่มาก มันก็ยังออกจากรังไม่ได้ แล้วมันก็เหนื่อยก็หยุด สักพักก็ดิ้นรนใหม่ กระเสือกกระสนที่จะออกจากรังไหมให้ได้ แต่รังไหมก็ยังกว้างไม่ได้เท่าไหร่

เขาก็สังเกตอยู่นาน เห็นผีเสื้อว่ากำลังเหนื่อยมาก เพราะมีการพัก เป็นพักๆ ก็สงสารมันเห็นว่ามันเหนื่อยมากจากความพยายามดิ้นรนออกจากรังไหม ก็เลยออกจากบ้านไปเอากรรไกร แล้วใช้กรรไกรตัดรังไหมให้มันเปิดกว้างขึ้น ผีเสื้อก็เลยออกมาได้อย่างสะดวกง่ายดาย ไม่เหนื่อยต่อไป 

แต่ก็สังเกตว่าผีเสื้อตัวนี้ออกมาแล้ว ตัวมันเล็กและปีกก็เหี่ยว แต่ลำตัวนั้นบวม กลายเป็นผีเสื้อที่พิกลพิการ จะบินก็บินไม่ค่อยไหวเพราะปีกมันเหี่ยว ปรากฏว่ามันอยู่ได้ไม่นาน มันก็ตกเป็นเหยื่อของนกในสวน เพราะว่ามันบินหลบหลีกนกไม่ได้ ก็กลายเป็นว่าแทนที่จะช่วยผีเสื้อตัวนี้ ก็กลับทำร้ายมัน อย่างนี้เรียกว่า ทำบุญบูชาโทษ

เพราะไม่รู้ธรรมชาติของผีเสื้อว่า การที่ผีเสื้อดิ้นรนกระเสือกกระสนออกจากรังไหมด้วยความยากลำบาก มันเป็นสิ่งที่ดีสำหรับผีเสื้อเอง เพราะว่าการดิ้นรนทำให้มันมีกำลังมากขึ้น และรูเล็กๆที่มันค่อยๆรอดตัวออกมาจากรังไหมนั้น จะช่วยบีบสารตรงลำตัวไหลไปที่ปีก ทำให้ปีกไม่เหี่ยว เป็นปีกที่แข็งแรง การที่มันเร็ดรอดออกมาจากรูหรือรอยปีกของรังไหม เป็นประโยชน์ต่อผีเสื้อเอง ทำให้ลำตัวลีบเล็กลง แต่ว่าปีกมันใหญ่ขึ้น และก็มีกำลัง 

แม้ว่าเหนื่อยแต่ถ้าออกมาแล้วมันจะแข็งแรง ปีกมันพอมีกำลังก็จะบินออกไปหากินได้ไปไกลๆได้แล้วก็หลบหลีกอันตรายจากศัตรูเช่นนก ธรรมชาติของผีเสื้อเป็นอย่างนี้คือ มันต้องออกแรง ต้องออกกำลัง เพื่อที่มันจะได้แข็งแรง และอยู่รอดปลอดภัย 

คนเราก็เหมือนกัน การที่คนเราได้ออกกำลังกาย ไม่ใช่เฉพาะตอนวัยเด็ก แต่ว่าเมื่อโตแล้ว ออกกำลังกายอยู่เรื่อยๆ มันเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของคนเราเอง เราสังเกตไหมคนป่วยด้วยโรคต่างๆแม้จะไม่ใช่โรคติดเชื้อเช่น อหิวาต์ วัณโรค หรือแม้กระทั่งโควิด แต่ก็ป่วยด้วยโรคแห่งความเสื่อม โรคมะเร็ง โรคหัวใจ เบาหวาน ไตวาย เก๊าท์ อันนี้เป็นเพราะอะไร 

เขาพบว่าพอคนที่ป่วยแล้ว ได้ออกกำลังกายหรือว่าจะให้ดีออกกำลังกายตอนที่ยังสุขภาพดี มันช่วยการเกิดโรคพวกนี้ได้เยอะเลย ออกกำลังกายบ่อยๆก็จะทำให้โรคมะเร็งโรคหัวใจโรคเบาหวานไตวายและโรคสารพัด แม้กระทั่งโรคความจำเสื่อม แม้กระทั่งโรคความจำเสื่อม มันลดน้อยถอยลง ถ้าจะเกิดขึ้น มันก็ช่วยชะลอให้เกิดขึ้นช้าลง 

ชีวิตของคนเราสมัยนี้มันสบาย มันไม่ได้ออกกำลังกาย ไม่ได้ใช้แรงกาย จะเรียกว่ามันเป็นวิถีชีวิตที่สวนทางกับธรรมชาติของร่างกายเราก็ได้ เพราะคนสมัยก่อน ที่เขาทำงาน ใช้แรงกาย แม้จะไม่ออกกำลังกายแต่ใช้แรงกายอยู่บ่อยๆอยู่เป็นนิจ โรคพวกนี้ไม่ค่อยเกิดเท่าไหร่ เหมือนกับว่า ร่างกายของคนเราถูกออกแบบมาเพื่อการใช้ชีวิตที่ต้องใช้แรงกาย

จะพูดว่าออกแบบ ไม่ถูก เรียกว่าร่างกายวิวัฒนาการขึ้นมาเพื่อให้เหมาะกับชีวิตที่ต้องใช้แรงกาย ต้องออกแรง มันเป็นวิถีชีวิตที่เหมาะกับร่างกายของคนเราเมื่อเป็นแสนหรือหมื่นปีที่แล้ว ร่างกายของเราทุกวันนี้มันเหมาะกับวิถีชีวิตที่ต้องเข้าป่าล่าสัตว์หรือว่าทำไร่ทำนา เพราะว่าร่างกายของคนเราเป็นร่างกายที่ออกแบบมา หรือถูกวิวัฒนาการมาเพื่อการใช้ชีวิตแบบนี้ ที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน ร่างกายเราก็ยังเหมือนเดิม แต่วิถีชีวิตของเราเปลี่ยนแปลงไป มันก็เพิ่งเปลี่ยนแปลงไปเมื่อสัก 100-200 ปีที่แล้วมานี้ 

เพราะแต่ก่อนนี้รุ่นปู่ย่าตายายของเราก็ยังทำไร่ทำนา หรือไม่ทำไร่ทำนาก็ต้องใช้แรงกาย หาบน้ำหรือแม้แต่เดิน ไปไหนมาไหนก็ต้องเดินเอา วิถีชีวิตแบบนี้มันสอดคล้องกับสภาพร่างกายของเรา ที่สืบเนื่องมาตั้งแต่เมื่อ 5 หมื่นปีที่แล้วเป็นอย่างน้อย 

แต่คราวนี้พอวิถีชีวิตของเราเปลี่ยนแปลงไป แต่ร่างกายเรายังเหมือนเดิม มันก็เลยป่วยง่าย  ป่วยง่ายเพราะไม่ได้ออกกำลังกายบ้างล่ะ ป่วยมากเพราะกินมากไป เพราะชีวิตของเราเมื่อหลายหมื่นปี หรือแม้กระทั่งไม่กี่ร้อยปีมานี้ มันเป็นวิถีชีวิตที่ค่อนข้างฝืดเคือง อาหารก็ไม่เยอะ แต่ก็อยู่ได้

แต่คราวนี้เรามีอาหารเยอะ มีอาหารอุดมสมบูรณ์ แต่ไม่ออกกำลังกาย มันก็เลยสวนทางกับ ร่างกายของเรา มันก็เลยป่วยนั่นป่วยนี่ เพราะฉะนั้นการออกกำลังกายมันช่วยได้มากเลยมันช่วยทำให้ ร่างกายของเรามีสุขภาพดี และป่วยด้วยโรคนั้นโรคนี้น้อย แม้กระทั่งโรคที่เกี่ยวกับความจำ เขาพบว่าถ้าได้ออกกำลังกายบ่อย อย่างเช่นคนชราออกกำลังกายอยู่เรื่อยๆ อาทิตย์ลา 5-6 ชั่วโมง โรคอัลไซเมอร์โรคความจำเสื่อมที่มันจะเกิดขึ้นมันก็จะเกิดช้าลงหลายปีทีเดียว 

ที่จริงเรื่องของผีเสื้อก็ยังเป็นคติสอนพ่อแม่ด้วย ว่าพ่อแม่จะต้องรู้จักสอนให้ลูกได้เจอความยากลำบากบ้าง เพราะถ้าไปปรารถนาดี หวังดี  กับลูก ไม่อยากให้เจอความยากลำบากเหมือนกับชายคนนี้ ที่ไม่อยากให้ผีเสื้อทรมาน มันเหนื่อย ผลเสียก็จะเกิดกับเด็กเอง เด็กก็จะไม่เข้มแข็งทั้งร่างกายและจิตใจ 

เดี๋ยวนี้เด็กเป็นกันเยอะ เด็กจิตใจอ่อนแอ อารมณ์อ่อนไหว ร่างกายก็แย่เพราะว่า พ่อแม่ประคบประหงมมาก จนกระทั่งไม่ยอมให้ลูกเจอความยากลำบาก จะออกต่างจังหวัดจะไป แคมป์ปิ้ง ออกค่าย ก็กลัวลูกลำบาก ลูกจะทำการบ้านเย่อะมาก ก็สงสาร ช่วยทำการบ้านให้ลูก 

ความปรารถนาดีของพ่อแม่ ไม่อยากให้ลูกลำบาก บางทีกลับกลายเป็นเรียกว่าทำคุณบูชาโทษ เหมือนกับผู้ชายคนนี้ที่ปรารถนาดีกับผีเสื้อสุดท้ายก็ทำให้ผีเสื้ออายุไม่ยืน  อ่อนแอแล้วก็ตายเร็ว

- พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 20 กันยายน 2564