ผู้หญิงคนหนึ่ง เธอไปเที่ยวทะเลกับเพื่อนๆ ทะเลที่ไปเป็นทะเลอันดามันแถวภูเก็ตกระบี่ เช่าเรือไปเพราะกิจกรรมส่วนหนึ่งคือ ไปดูปะการังและสัตว์น้ำใต้ทะเลเพราะว่าธรรมชาติใต้ทะเลที่นั่นสวยงามมาก 

ตอนที่ไปดูปะการัง เธอสวมหน้ากากดำน้ำ ไม่ได้ถึงกับดำน้ำ ดูตรงผิวน้ำและเกาะห่วงยางก็เห็นปะการังปลาว่ายน้ำใต้น้ำสีสันสวยงาม รู้สึกประทับใจ พอดูไปสักพักก็ขึ้นมาบนเรือ พัก ระหว่างที่พักสักครู่ใหญ่ปรากฏว่ามีเพื่อนเห็นฝูงปลาโลมาโจนขึ้นมาเหนือผิวน้ำอยู่ไม่ไกล เพื่อนๆก็เลยพากันกระโจนลงไปในทะเลพร้อมกับหน้ากากดำน้ำไปดูปลาโลมาทั้งเหนือน้ำ บนน้ำและใต้น้ำ ไปกันหลายคนเพราะเป็นภาพที่หาดูได้ยาก 

ผู้หญิงคนนี้เห็นปลาโลมาก็ดีใจไม่ต่างจากเพื่อนๆ ก็กระโจนลงไปเหมือนกัน แต่พอลงโจนลงไปในน้ำแกก็ตะโกนเลย ช่วยด้วยๆ ตายแล้วฉันว่ายน้ำไม่เป็น ปรากฏว่าเพื่อนๆที่อยู่ในเรือก็กระโดดลงไปช่วย แล้วก็พาตัวเธอขึ้นมา เธอก็รู้ตัวว่าว่ายน้ำไม่เป็นแต่ก็กระโจนลงไปเพราะอะไร เพราะตื่นเต้นลืมตัวเพื่อจะได้ไปดูปลาโลมาชัดๆหน่อย ดีที่ว่ามีคนอื่นอยู่ด้วย ไม่เช่นนั้นก็จมน้ำตายไปแล้ว ที่เผลอโจนลงไปในน้ำทั้งๆที่ว่ายน้ำไม่เป็นเพราะอะไร เพราะว่าดีใจจนลืมตัว

มีคนหนึ่งพบว่าตัวเองถูกลอตเตอรี่รางวัลที่ 1 เช็คจากโทรศัพท์มือถือขณะที่อยู่ที่บ้าน พอรู้ว่าถูกลอตเตอรี่ก็ดีใจ อยากจะไปบอกลูกๆสามีว่าตัวเองถูกลอตเตอรี่ ออกจากห้องก็รีบจ้ำลงมาเลย ด้วยอารามดีใจมาก ปรากฏว่าสะดุดขาตัวเอง ตกลงมาจากบันได หัวกระแทกพื้นกะโหลกร้าว ดีที่ไม่ตาย แต่ก็สาหัสเลยทีเดียว เพราะอะไร เพราะว่าดีใจจนลืมตัว

คนเราแม้จะเจอโชค เจอสิ่งที่ปรารถนา แต่ว่าถ้าดีใจจนลืมตัว โชคก็จะกลายเป็นเคราะห์ได้เหมือนกัน มีบางรายเป็นแฟนบอลพันธุ์แท้ พอทีมของตัวเองชนะเลิศได้แชมป์ ดีใจสุดๆ ขับรถกลับบ้าน ก็นึกถึงภาพที่ทีมของตัวเองได้ชัยชนะ ดีใจมากจนไม่ทันระวัง คนที่ข้ามถนนอยู่ข้างหน้า ดีที่ว่าเขาแค่บาดเจ็บ ไม่ตายโชคก็เลยกลายเป็นเคราะห์ไปเลย เพราะความดีใจจนลืมตัว

เวลาเราเจอสิ่งที่ถูกใจ แล้วดีใจ ต้องระวัง เพราะว่าถ้าดีใจมากๆแบบนั้น มันก็ทำให้ลืมตัว พอลืมตัวแล้วความผิดพลาดก็เกิดขึ้นได้ อุบัติเหตุก็เกิดขึ้นได้ หรือบางทีก็ทำในสิ่งที่ไม่สมควรทำ เช่น กระโดดลงไปในน้ำทั้งๆที่รู้ตัวว่าว่ายน้ำไม่เป็น คนเราลืมตัวได้ขนาดนั้น ทั้งๆที่กลัวตายทุกคน แต่พอดีใจมากๆ มันลืมไปเลยกระโจนลงไปในน้ำถึงได้รู้ว่า ฉันว่ายน้ำไม่เป็น ตะโกนให้เพื่อนช่วย

ความดีใจ แม้เป็นสิ่งที่ใครๆก็ชอบ แต่ว่าถ้าไม่ระวัง มันก็สามารถที่จะทำให้ลืมตัวจนเกิดปัญหาขึ้นมาได้ ที่จริงความดีใจไม่ถึงกับทำให้ลืมตัว จะพูดว่าดีใจจนทำให้ลืมตัวก็ไม่ถูกทีเดียว เพราะว่าถ้าดีใจแล้ว ถ้ามีสติ ตั้งสติได้ ความดีใจนั้นมันก็ไม่ทำให้ลืมตัว

แต่คนเรา พอดีใจแล้วปล่อยใจให้ลิงโลด จนหมดเนื้อหมดตัว มันก็เลยลืมตัว ตรงนี้แหละที่ทำให้เกิดปัญหา ความดีใจยังไม่ถึงกับทำให้เกิดอันตราย แล้วคนเราพอลืมตัว อะไรๆที่เลวร้าย มันก็เกิดขึ้นได้จากการกระทำของตัวเอง เพราะฉะนั้น เวลาเราได้ประสบโชคหรือสิ่งที่พอใจก็ตาม แล้วมีความดีใจเกิดขึ้น ก็ต้องรู้จักยับยั้งชั่งใจบ้าง อย่าปล่อยใจให้ลิงโลดจนหมดเนื้อหมดตัว ตั้งสติไว้บ้าง

อันนี้ทางธรรมะเรียกว่าอย่าเข้าไปเป็น ตั้งสติให้ดี เห็นมัน ถ้ายังยับยั้งชั่งใจได้ หักห้ามใจได้ก็ดี เพลาๆไว้บ้าง อย่าไปดีใจจนหมดเนื้อหมดตัว หรือดีกว่านั้น ก็คือ เห็นมัน ไม่เข้าไปเป็นมัน เห็นความดีใจ ไม่เข้าไปเป็นผู้ดีใจ อันนี้ยิ่งดีเข้าไปใหญ่ แต่ถ้ายังไม่รู้ว่าจะเห็นมันอย่างไร อย่างน้อยก็หักห้ามใจเอาไว้ อย่าไปดีใจจนสุดลิ่มทิ่มประตู หรือว่าอย่าปล่อยให้ความดีใจมันท่วมท้น 

เตือนใจไว้บ้างว่า มีสติๆ อาจจะดีใจสัก 75 เปอร์เซ็นต์ ไม่ถึงกับหมดเนื้อหมดตัว เพราะว่าถ้าหมดเนื้อหมดตัวแล้ว อันตรายก็จะเกิดขึ้นได้ง่าย และยิ่งถ้าเรามีสติเห็นมัน เห็นความดีใจ อย่าปล่อยใจให้ปลาบปลื้มดื่มด่ำกับความดีใจ อันนี้เรียกว่าเป็นผู้ดีใจแล้ว มันต่างกัน ดีใจไม่ใช่เป็นผลเสีย แต่เสียเมื่อไม่เห็นมัน เข้าไปเป็นมัน 

นี่ขนาดดีใจยังเป็นโทษได้เลย แล้วนับประสาอะไรกับความเสียใจ ความหดหู่ ความท้อแท้ ยิ่งถ้าปล่อยใจให้จมเข้าไปในอารมณ์เหล่านี้ จนถึงขั้นลืมตัว มันก็ย่ำแย่ สุขภาพก็ย่ำแย่ จิตใจก็ย่ำแย่ ไม่ว่าดีใจหรือเสียใจ มันก็เป็นภัยหรือเป็นอันตรายต่อเรา ถ้าเราไม่เห็นมัน ถ้าเราไม่มีสติ ถ้าเราไม่รู้จักยับยั้งชั่งใจ ไม่ใช่ว่าเสียใจฉันไม่เอา เศร้าใจฉันไม่เอา แต่พอดีใจโถมเข้าไปเต็มที่เลย อันนั้นเรียกว่ากำลังสร้างปัญหาให้กับตัวเอง ภัยมาถึงตัวเมื่อไหร่ก็ได้ เพราะความดีใจลิงโลดนี่แหละ

เพราะฉะนั้นระมัดระวังเอาไว้ ได้โชคได้ลาภ ดีใจก็ให้พอเหมาะพอควรพอประมาณ อย่าไปถาโถมเข้าไป  ไม่เช่นนั้น มันก็จะลืมตัว พอลืมตัวแล้ว ก็อาจจะทำสิ่งที่ต้องมาเสียใจในภายหลังก็ได้

- พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 21 สิงหาคม 2564