วันนี้วันจันทร์ และเป็นวันต้นเดือนด้วย เวลาวันจันทร์มาถึง หลายคนมีความรู้สึกต่างกัน ชาวบ้านไม่รู้สึกเท่าไหร่ แต่คนในเมืองจำนวนมาก วันจันทร์ไม่เหมือนวันอื่น ความรู้สึกอาจจะแตกต่างกันไป

เมื่อประมาณ 40 ปีก่อนที่ประเทศรัสเซีย สมัยนั้นรัสเซียยังเป็นคอมมิวนิสต์ ปกครองแบบสังคมนิยม มีฝรั่งชาวอังกฤษคนหนึ่งไปทำงานที่รัสเซีย ไปได้ไม่กี่วันก็ไปซื้อนาฬิกาจับเวลา ซื้อมาได้ไม่กี่วัน นาฬิกาก็เสีย หยุดเดิน เขาก็เล่าให้เพื่อนๆฟังว่า ทำไมนาฬิกาถึงเสียง่ายแบบนั้น 

ก็มีเพื่อนคนหนึ่งถามว่า นาฬิกาเรือนนั้นผลิตวันไหน ฝรั่งชาวอังกฤษคนนั้นงง แทนที่จะถามว่ายี่ห้ออะไรแต่กลับถามว่าผลิตวันไหน เขาก็เลยถามว่าทำไมถามอย่างนั้น เพื่อนชาวรัสเซียก็อธิบายว่า นาฬิกาหรือว่าเครื่องยนต์กลไก เครื่องไฟฟ้าทั้งหลาย ที่ผลิตจากโรงงานในรัสเซียจะมีป้ายติดที่สินค้าว่าผลิตวันไหน หมายความว่าวันจันทร์ อังคาร พุธ พฤหัส ศุกร์ เสาร์ 

คนรัสเซียจะดูป้ายก่อนที่จะซื้อสินค้าว่า ผลิตวันไหน ถ้าผลิตวันจันทร์หรือวันศุกร์เขาก็จะไม่ซื้อ เขาก็แปลกใจ ถามว่าทำไม เพื่อนเขาตอบว่า คนรัสเซียเวลาทำงาน ประกอบเครื่องยนต์กลไกต่างๆก็ดี นาฬิกาก็ดี ถ้าเป็นวันศุกร์เขาจะคิดถึงวันเสาร์วันอาทิตย์ จะได้ไปเที่ยว จะได้ไปรื่นเริงเฉลิมฉลอง จะได้ไปกินดื่มกัน ก็เกิดใจลอย ไม่มีสมาธิ ไม่มีสติจดจ่ออยู่กับการทำงานเท่าไหร่ 

ส่วนวันจันทร์นั้น คนงานจำนวนมากหรือส่วนใหญ่ ยังเมาค้างอยู่ เพราะว่ากินดื่มกันในวันเสาร์อาทิตย์ พอตื่นขึ้นมาเช้าวันจันทร์ก็ไม่อยากลุกขึ้นมาทำงาน แต่ก็ต้องลุก มาทำงานแบบเบรอๆ 

เพราะฉะนั้น สินค้าที่ผลิตวันศุกร์กับวันจันทร์จะไม่ค่อยดีเท่าไร ถ้าจะซื้อสินค้าต้องซื้อวันที่ผลิตหรือประกอบเป็นวันอังคาร พุธ พฤหัสบดี อันนี้เป็นความรู้ใหม่ที่ฝรั่งชาวอังกฤษคนนั้นได้รับรู้เอาไว้ว่า มีแบบนี้ด้วยในรัสเซีย ทุกอย่างเป็นของรัฐ โรงงานก็เป็นของรัฐ ร้านค้าก็เป็นของรัฐ เพราะฉะนั้น ไม่มีทางเลือกและคนที่ทำงานอาจจะทำงานไม่ได้ด้วยใจรัก แต่ทำงานเพราะว่าอยากได้เงินเดือน 

แต่ว่าพอถึงวันศุกร์ก็ไม่มีสมาธิทำงาน เพราะว่าอยากจะเที่ยว อยากจะสนุกสนาน อยากจะปล่อยผี พอถึงวันจันทร์ก็เมาซะละ ยังเมาไม่หาย เมาค้าง ก็เลยทำงานไม่ค่อยดี เมืองไทยคงจะไม่ถึงขนาดนั้น หลายคนก็ไม่ได้เมาค้างเช้าวันจันทร์ แต่ว่ารู้สึกเบื่อหน่าย อาจจะรู้สึกห่อเหี่ยว เพราะว่าไม่อยากไปทำงานเช้าวันจันทร์ 

ไม่อยากตื่นเลยไม่ใช่มีแต่ผู้ใหญ่เท่านั้น เด็กก็เป็น พอถึงเช้าวันจันทร์ ก็ห่อเหี่ยยวแล้ว เพราะว่าต้องไปเรียนหนังสือ ถึงแม้ว่าตอนนี้ส่วนใหญ่จะเรียนทางออนไลน์ หรือทำงานจากบ้าน work from home แต่ก็ยังมีหลายคนที่ต้องไปทำงานอยู่ 

แต่ถึงแม้ทำงานที่บ้าน  work from home เวลานึกถึงงานเช้าวันจันทร์ก็ห่อเหี่ยว ที่จริงที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะว่าไม่มีความสุขกับงาน คนจำนวนมากไม่มีความสุขกับงาน เช้าวันจันทร์จะเป็นช่วงเวลาที่ทรมาน เพราะต้องไปทำในสิ่งที่ไม่ชอบ แต่ที่จริงคนเราสามารถจะมีความสุขกับงานได้ ถ้าหากเรารู้ว่าทำงานไปเพื่ออะไร หรือว่าเราตั้งเป้าที่เป็นกุศล มันก็เกิดแรงจูงใจในการไปทำงานแล้ว พอได้ทำงานก็มีความสุข 

นักเรียนหลายคนชอบเช้าวันจันทร์ เพราะว่ามีความสุขกับการเรียน อยากจะได้ไปเจอเพื่อนๆที่โรงเรียน อยากจะได้ไปเจอครูบาอาจารย์ หรือว่าอยากจะได้เจอวิชาความรู้ ได้รับความรู้ใหม่ๆ ผู้ใหญ่ก็เหมือนกัน ถ้าตั้งเป้าว่าเป็นโอกาสที่เราจะได้ไปทำสิ่งดีๆ ได้สร้างสรรค์ ได้เจอเพื่อน

คนญี่ปุ่นขึ้นชื่อมากในเรื่องของการขยันขวนขวายในการทำงาน มีผู้หญิงชาวญี่ปุ่นคนหนึ่งเป็นพนักงานทำความสะอาดในสนามบิน สนามบินนี้คนเยอะมาก เพราะฉะนั้นการทำความสะอาดห้องน้ำ ก็เป็นงานหนัก แต่ว่าเธอเป็นคนที่ขยันมาก และก็ทำความสะอาดทั้งห้องน้ำและทางเดินได้อย่างดี อย่างหมดจด จนได้รับรางวัลติดต่อกันมาหลายปี ว่าเป็นพนักงานที่ดีเด่น น่าชื่นชม 

เธอขยันขันแข็ง เพราะว่าเธอมีความสุขกับงาน แม้จะเป็นงานทำความสะอาด เป็นงานแบบนักการภารโรง แต่ว่าเธอก็ไม่มีความรู้สึกเบื่อ หรือว่าไม่มีชีวิตชีวากับงานนั้นเลย เพราะว่าเธออยากให้งานของเธอ ทำให้คนมีความสุข เวลาเธอทำงาน เธอก็อยากจะทำให้คนมีความสุขโดยเฉพาะคนที่มาสนามบิน ได้เห็นห้องน้ำที่สะอาดสะอ้าน ได้ใช้ห้องน้ำแล้วมีความสุข 

เธอก็คอยสังเกตว่า คนที่มาใช้ห้องน้ำที่เธอทำความสะอาดเป็นอย่างไร แล้วเธอก็มีความสุขเวลาเขายิ้มแย้ม เวลาเขามีความสบายใจที่เข้าแล้วออกห้องน้ำที่สะอาด และนี่ก็คือแรงจูงใจที่ทำให้เธอทำงานอย่างมีความสุข คือเธออยากจะเห็นคนอื่นมีความสุขด้วย แม้ว่าเธอจะเป็นพนักงานผู้น้อย แต่ว่าเธอก็รู้สึกว่างานที่ทำมีคุณค่า

หลายคนไปโรงแรม ไปพักโรงแรมในญี่ปุ่น ประทับใจในความสะอาด ในความมีระเบียบ และการเอาใจใส่ต้อนรับลูกค้าหรือแขกอย่างดี ก็มีคนไทยคนหนึ่งไปถามผู้จัดการ ซึ่งที่จริงก็เป็นเจ้าของโรงแรมเล็กๆแห่งหนึ่งที่เธอประทับใจด้วย คุยไปคุยมา หญิงชาวญี่ปุ่นคนนี้บอกว่า เธอมีความสุขที่เห็นลูกค้าเห็นแขกมาพักโรงแรมของเธอแล้วมีความสุขด้วย 

ที่เธอทำอย่างนี้ไม่ใช่หวังได้เงิน แต่อยากให้คนประทับใจในญี่ปุ่น และมาญี่ปุ่นอีก แล้วมีโรงงานแห่งหนึ่งผลิตขนม ขนมนี้เป็นขนมที่อร่อยและก็ดีมีคุณภาพ ราคาไม่แพง คนทำงานที่นั่นมีความสุขมาก เพราะเขาถูกแนะนำหรือโน้มน้าวให้เห็นว่า ขนมนี้มันเป็นสื่อกลางระหว่างครอบครัว ถ้าทำขนมดีๆ ครอบครัวก็มีความสุข แม่ซื้อขนมมาให้ลูก ลูกก็มีความสุข ได้กินขนมด้วยกันบนโต๊ะเดียวกัน มันก็เชื่อมความสัมพันธ์กันระหว่างพ่อแม่ลูก 

พอคนงานคิดแบบนี้ ก็มีความสุขในการทำงาน เพราะก็ถือว่ามีส่วนช่วยทำให้ครอบครัวพ่อแม่ลูกมีความสุข เพราะฉะนั้นพอถึงวันจันทร์เขาไม่มีความห่อเหี่ยว จะมีแต่ความกระตือรือร้นที่จะทำงาน เพราะรู้ว่าทำไปเพื่ออะไร เห็นคุณค่าของงาน 

แม้ว่าตอนนี้เราทำงานที่บ้าน work from home หรือว่าที่ไหนก็ตาม ถ้าเราวางใจแบบนี้ได้ ตั้งเป้าและสร้างแรงจูงใจให้กับตัวเอง ว่าเราทำเพื่ออะไร ถ้ามันเป็นสิ่งที่ดีงาม เป็นกุศล ก็ทำให้เกิดแรงจูงใจที่จะทำงาน ไม่รู้สึกเบื่อ ถึงเช้าวันจันทร์ก็ไม่ได้ห่อเหี่ยว พอถึงวันศุกร์ก็ไม่ได้รอว่าเมื่อไหร่จะได้เลิกงานไปเที่ยวเสาร์อาทิตย์ ไม่ว่าวันจันทร์หรือวันศุกร์ก็ทำงานไม่ต่างจากวันอื่น ทำด้วยความกระตือรือร้นมีชีวิตชีวา

- พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล แสดงธรรมก่อนฉันเช้า วัดป่าสุคะโต วันที่ 2 สิงหาคม 2564