มีพุทธภาษิตบทหนึ่งซึ่งมีความสำคัญมากโดยเฉพาะในช่วงนี้ พุทธภาษิตนี้ก็คือ นอกจากการเอื้อเฟื้อแบ่งปันกัน สัตว์ทั้งปวงหามีที่พึ่งอย่างอื่นไม่ ที่ว่าสำคัญและจำเป็นมากในช่วงนี้ก็เพราะว่า ตอนนี้คนที่ทุกข์เพราะ covid มีมากมาย เรียกว่าทั้งประเทศเลย โดยเฉพาะคนที่ป่วยก็มีมาก จนกระทั่งโรงพยาบาลโดยเฉพาะในกรุงเทพฯรับไม่ไหว ตอนนี้ใครที่ป่วยเพราะโควิด จะพึ่งระบบที่มีอยู่ ก็พึ่งได้ยากแล้ว เพราะว่าระบบสาธารณสุขที่มีอยู่ เช่น โรงพยาบาล ก็แทบไม่มีเตียงเหลือ โดยเฉพาะที่กรุงเทพฯ แม้ว่าจะมีการขยายโรงพยาบาลสนาม แต่ว่าก็รองรับผู้ป่วยไม่ไหวเพราะว่ามีเยอะมาก 

ขณะเดียวกัน หมอ พยาบาล บุคลากร ก็ทำงานหนัก จนไม่รู้ว่าจะรับมือกับผู้ป่วยที่มากมายได้อย่างไร เพราะฉะนั้น ก็มีแต่การช่วยเหลือเอื้อเฟื้อกันในหมู่ประชาชนเท่านั้น ที่จะช่วยทำให้ความทุกข์ที่มีอยู่ท่วมท้นในเวลานี้ มันบรรเทาเบาบางลงไปได้ ผู้ป่วยหลายคนก็ต้องเก็บตัวหรือกักตัวอยู่ที่บ้าน ไปโรงพยาบาลไม่ได้  ถ้าเป็นผู้ป่วยไม่หนักก็ยังพอไหว แต่ถ้าเป็นผู้ป่วยหนักก็ทุกข์ทรมานมาก ก็อย่างที่ว่าจะพึ่งหมอพยาบาลตอนนี้ก็ช่วยได้ไม่เต็มที่ 

เพราะฉะนั้นในช่วงนี้ ก็จะเห็นผู้คนจำนวนมาก อาสามาช่วยเหลือ บรรเทาความเดือดร้อน ช่วยเกื้อกูลผู้ป่วย ส่งอาหารไปให้ ไม่ใช่เฉพาะอาหารสำหรับผู้ป่วยที่กักตัวอยู่ในบ้าน แต่ยังรวมไปถึงอาหารให้กับผู้ป่วยที่รักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาลสนามซึ่งตอนนี้เปิดขยายตัวทั่วประเทศ อำเภอแก้งคร้อนี้ก็กำลังเปิดโรงพยาบาลสนาม ที่ชัยภูมิก็รับเข้าไปมากมาย แต่ก็คงไม่พอ แต่ถึงจะไม่พออย่างไร การช่วยเหลือเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกันในระหว่างประชาชนด้วยกันเป็นสิ่งสำคัญมาก เพราะตอนนี้หมอก็ดีพยาบาลก็ดีตอนนี้ทำงานเรียกว่าเพียบหนัก อาจจะรับมือกับผู้ป่วยที่มีเพิ่มมาเรื่อยๆอาจจะไม่ไหว ก็ต้องอาศัยประชาชนด้วยกันนั่นแหละ 

ตอนนี้มีข่าวคราว ผู้คนได้ช่วยกันคนละไม้คนละมือ นอกจากหาอาหารไปช่วยผู้ป่วยที่กักตัวอยู่ในบ้านก็ดี โดยเฉพาะชุมชนแออัด หรือโรงพยาบาลสนาม แล้วก็มีการจัดหายา ตอนนี้อย่างฟ้าทะลายโจรเป็นที่พึ่งเดียวที่เหลืออยู่ก็ได้สำหรับคนทั่วไปซึ่งเข้าไม่ถึงวัคซีน แต่ถึงจะเข้าถึงแล้วแต่ก็ยังต้านทาน covid ไม่อยู่ ก็มีหลายแห่งเปิดตัว พร้อมที่จะส่งฟ้าทะลายโจรไปให้ ทั้งที่ตอนนี้ก็หายากอยู่แล้ว 

นอกจากอาหารและยา คำแนะนำก็เป็นสิ่งสำคัญ เพราะว่าผู้ป่วยที่ไม่ได้อยู่โรงพยาบาลหรือเข้าถึงโรงพยาบาลไม่ได้ สิ่งเดียวที่ช่วยเขาได้ก็คือคำแนะนำที่ช่วยเขาได้โดยเฉพาะหมอ พยาบาล หรือผู้มีความรู้ ตอนนี้มีหลายคนรวมกลุ่มกันเพื่อทำ Call Center ให้กับผู้ป่วยที่เก็บตัวหรือกักตัวอยู่ที่บ้าน ที่เรียกว่า Home isolation ขอคำแนะนำว่าจะรักษาตัวอย่างไร หมอจำนวนไม่น้อยก็ทำงานหนักอยู่แล้วก็ยังมาพร้อมมาติดต่อผู้ป่วยทางวิดีโอคอลเพื่อแนะนำการรักษาผู้ป่วย 

คนที่ไม่ใช่หมอก็อาสามาช่วยในรูปแบบอื่นซึ่งก็มีจำนวนมากมีหลายกลุ่มอาสาจัดหาติดต่อประสานงานหาเตียงให้โดยเฉพาะในต่างจังหวัดหรือว่าหารถพยาบาล เพราะตอนนี้ระบบที่เป็นอยู่ มันเพียบหนัก รับไม่ไหว ก็มีจิตอาสาจำนวนมากที่มาช่วยในการจัดหา ไม่ใช่หาเตียง แต่ประสานงานหาเตียงให้ว่าที่ไหนพอมีเตียงเหลืออยู่บ้าง ประสานงานไม่พอ ยังจัดหารถพยาบาลไปส่งรถโรงพยาบาลไปรับที่บ้าน ไปส่งที่โรงพยาบาลหรือโรงพยาบาลสนาม อันนี้เป็นความเคลื่อนไหวที่เป็นเรื่องน่าอนุโมทนาอย่างยิ่ง 

และที่จริงไม่ใช่ผู้ป่วยอย่างเดียวที่อาการเพียบหนัก ผู้ป่วยที่ติดเชื้อที่จำเป็นต้องกักตัวหลายคนก็ลำบากเพราะว่าอยู่ในชุมชนแออัด ไม่สามารถที่จะทำงานทำการได้ ก็มีคนจัดหาอาหารไปให้ หรือว่าช่วยกันทำชุมชนเขาเรียกว่า community isolation คือการแยกตัว มาอยู่ในที่ที่ชุมชนจัดหาให้ เพราะว่าบ้านตัวเองไม่พอ หรือไม่มีบ้านจะอยู่ หรือว่าคับแคบ ไม่มีที่จะอยู่ อยู่ร่วมกันหลายคน ก็ต้องแยกออกมา ต้องอยู่ในที่ที่ชุมชนจัดหาให้ พวกนี้เขาก็เดือดร้อนเหมือนกัน หรือถึงแม้ไม่ป่วยแต่ต้องกักตัวหรือเก็บตัวเพราะว่าไม่มีงานทำ ก็มีชุมชนหลายแห่งทำครัวกลางชุมชน ก็ได้เงินสนับสนุนจากคนที่มีจิตศรัทธาโครงการนี้จัดหาอาหารที่มีราคาถูก และก็มีคุณภาพดี ช่วยเหลือคนที่หางานทำไม่ได้ แต่ต้องเก็บตัว หรือว่าต้องฝังตัวอยู่ในชุมชน 

เรื่องราวเหล่านี้เป็นเรื่องราวที่น่าประทับใจมาก และมันชี้ให้เห็นเลยว่า อย่างที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า นอกจากการเอื้อเฟื้อแบ่งปันกันแล้ว สัตว์ทั้งปวงหามีที่พึ่งอย่างอื่นไม่ สัตว์ทั้งปวงนี้ตอนนี้ก็รวมถึงมนุษย์ด้วย ไม่ว่าจะติดเชื้อหรือไม่ติดเชื้อ และตอนนี้ ความทุกข์มันกระจายไปในหลายลักษณะมาก คนที่ไม่ติดเชื้อแต่ว่าไม่มีงานทำก็ลำบาก คนที่ติดเชื้อแล้วป่วย ก็ลำบาก 

และเดี๋ยวนี้มีความทุกข์อีกอย่างหนึ่งที่กำลังท่วมทับเข้ามาก็คือ คนที่ป่วยหนักจนตาย แต่ว่าไม่มีญาติพี่น้องมาช่วยจัดงานศพ เพราะว่าญาติพี่น้องก็ติดเชื้อเหมือนกัน หรือถึงแม้ไม่ติดเชื้อก็ไม่สามารถจัดงานศพตามประเพณีได้อย่างที่เคยทำ ตอนนี้ก็มีอาสาสมัครหลายคนมาช่วยเหลือกรณีแบบนี้ ที่จริงคนที่มีความรับผิดชอบโดยตรงแบบนี้ก็หนัก สัปเหร่อหลายแห่งเหนื่อยมากเพราะว่า ตอนนี้ศพเยอะแยะมาก พระสงฆ์เองก็เหนื่อย แล้วก็มีหลายคนที่เป็นจิตอาสามาช่วยทำให้ศพเหล่านี้ได้รับการเผา แม้ว่าจะทำไม่เต็มที่ตามประเพณีแต่ก็เป็นสิ่งเดียวที่มีความจำเป็นมากเหมือนกัน 

อันนี้เราเห็นได้เลยว่า คนเข้าไปช่วยคนละไม้คนละมือกันอย่างเต็มที่เลย ล่าสุดก็ได้ข่าวว่ามีหมอจากโรงพยาบาลอำเภอกำลังเข้ามาในกรุงเทพฯ เพราะว่าตอนนี้ชุมชนแออัดในหลายแห่งมีคนติดเชื้อแล้วไม่มีการจัดการที่ถูกต้อง ไม่รู้ว่าแม้กระทั่งมีการติดเชื้อ หมอที่ในโรงพยาบาลอำเภอก็มีงานหนักอยู่แล้ว แต่ว่าก็ยังหาเวลาที่จะมาช่วยเหลือชุมชนในกรุงเทพฯโดยเฉพาะชุมชนแออัด มาช่วยตรวจเชื้อ มาให้คำแนะนำในการแยกตัวให้ถูกต้องเพื่อที่จะได้ไม่ให้เชื้อแพร่ระบาด งานก็หนักอยู่แล้วในอำเภอของตัวแต่ว่าก็ยังเสียสละมาทำงานในกรุงเทพฯด้วย 

เรื่องราวเหล่านี้มันชี้ให้เห็นเลยว่า ตอนนี้มีแต่ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กันเท่านั้นถึงจะทำให้พวกเราอยู่รอดได้ทั้งหมด แต่ว่าก็ยังไม่พอ ในขณะที่เราอนุโมทนาชื่นชมสรรเสริญน้ำใจของคนเหล่านี้ที่มีความเอื้อเฟื้อต่อผู้ที่ติดเชื้อ แต่ว่ายังไม่พอ เพราะฉะนั้น ใครที่มีกำลัง ก็ลองหาทางช่วยเหลือคนละไม้คนละมือที่จะช่วยเหลือคนเหล่านี้ อาจจะไม่ช่วยคนที่ประสบทุกข์โดยตรงก็ได้ แต่ช่วยคนที่กำลังอยู่ด่านหน้าไม่ว่าจะเป็นหมอ พยาบาลหรือแม้กระทั่งจิตอาสาที่ช่วยเหลือผู้ป่วยในชุมชนแออัดหรือคนที่ทุกข์ยากเดือดร้อนเพราะโควิด ช่วยเขาโดยตรงไม่ได้ก็ช่วยผ่านคนเหล่านี้ ให้กำลังใจแล้วก็ช่วยส่งข้าวส่งน้ำส่งยาส่งอุปกรณ์ต่างๆ ไปให้ เพราะถึงแม้คนเหล่านี้ไม่ได้เป็นผู้ป่วย แต่เขาก็เหนื่อยมาจากการที่ทำงานอย่างต่อเนื่องมายาวนานหลายเดือนแบบนี้

เพราะฉะนั้น ถ้าเราช่วยกันแบบนี้ได้ มันก็มีความหวังว่า ความทุกข์ที่กำลังรุมเร้าอยู่ท่วมท้นอยู่ในเวลานี้ก็จะบรรเทาเบาบาง ถ้าหากว่า covid ยังระบาดกันมากมายแบบนี้ แม้ว่าวันนี้เรายังไม่ป่วย เรายังมีสุขภาพดี แต่ความเสี่ยงก็จะมีมากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าหากช่วยกันทำให้ความทุกข์บรรเทาเบาบาง covid ก็จะจบลงได้เร็ว เราทุกคนก็จะปลอดภัยกันถ้วนหน้า และในขณะเดียวกันก็จะเป็นการให้กำลังใจกับคนที่อยู่ด่านหน้าที่กำลังช่วยเหลือผู้ป่วยกับคนที่กำลังเดือดร้อนอยู่ ให้เขามีกำลังใจ ทั้งกำลังกาย มีกำลังใจที่จะทำงานต่อไป ดีกว่าอยู่เปล่าๆแล้วก็เสพข่าว ที่ทำให้เกิดความทุกข์ความหม่นหมองความวิตกความกังวล แต่ถ้าแทนที่เราจะอยู่นิ่งๆ เอาแต่เสพข่าวลงมือไปช่วยเหลือคนที่ทุกข์ยากหรือคนที่กำลังอยู่ด่านหน้า มันก็จะทำให้มีกำลังใจ ช่วยทำให้มีความรู้สึกที่เป็นกุศลซึ่งมันช่วยหล่อเลี้ยงใจให้สามารถที่จะอยู่กับสถานการณ์ที่กำลังเดือดร้อนตอนนี้ได้

เพราะฉะนั้น พุทธภาษิตที่ว่า จึงมีความสำคัญมากในเวลานี้ นอกจากการเอื้อเฟื้อแบ่งปันกันแล้ว สัตว์ทั้งปวงหามีที่พึ่งอย่างอื่นไม่ ต้องช่วยกันระดมกำลังกัน ที่ทำอยู่แล้วก็ขอให้ทำต่อไปและก็รู้จักพักผ่อนบ้าง 

ส่วนผู้ที่อยู่วงนอกก็ลองหาทางว่าเราจะช่วยเหลือเขาอย่างไรบ้างทั้งโดยตรงและโดยอ้อม มันมีลู่ทางมากมายที่เราจะช่วยทำได้เพื่อช่วยทำให้สถานการณ์ที่เลวร้ายมันบรรเทาเบาบางลงได้ในที่สุด

- พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล แสดงธรรมก่อนฉันเช้า วัดป่าสุคะโต วันที่ 18 กรกฎาคม 2564