แม้ "ข้อความถอดเสียงนี้" จะพยายามให้ตรงกับเสียงต้นฉบับมากที่สุด ผู้ศึกษาพึงตรวจสอบกับเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับ ก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง [รับข่าวสารทางอีเมล]
[00:35] เทศกาลเข้าพรรษาเริ่มต้นวันนี้เป็นวันแรก เมื่อวานเป็นวันอาสาฬหบูชา วันนี้ก็เป็นวันเข้าพรรษา การที่วันเข้าพรรษาอยู่ถัดจากวันอาสาฬหบูชานี้มีความเป็นเหตุเป็นผล เพราะวันอาสาฬหบูชาเป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงปฐมเทศนา เมื่อเราได้พิจารณาพระธรรมที่ทรงแสดง จะพบว่าชีวิตนี้เต็มไปด้วยทุกข์ ทันทีที่เกิดมาก็ถูกครอบงำด้วยความทุกข์ ได้แก่ ความแก่ ความเจ็บ ความพลัดพรากสูญเสีย และลงท้ายด้วยความตาย ไม่ว่าจะร่ำรวยแค่ไหนจะยิ่งใหญ่เพียงใดก็ต้องถูกบีบคั้นด้วยความทุกข์อย่างต่อเนื่องจนวาระสุดท้าย อย่างไรก็ตาม ความพ้นทุกข์นั้นเป็นไปได้ สามารถจะเกิดขึ้นได้กับเราทุกคน และจะพ้นทุกข์อย่างไร ก็ต้องนำพาชีวิตให้ดำเนินอยู่บนทางสายกลาง คือการปฏิบัติเริ่มตั้งแต่การมีสัมมาทิฏฐิไปจนถึงการมีสัมมาสมาธิ
อริยมรรคมีองค์แปด หรือ ทางสายกลาง เมื่อเราได้ปฏิบัติแล้วเราจะพบว่า ทุกข์นั้นมีสาเหตุ คือ ตัณหา คือ อวิชชา ถ้าเราได้ปฏิบัติถูกต้องให้การปฏิบัติของเราเป็นสัมมาทิฏฐิก็สามารถที่จะลดละตัณหา และมีปัญญามาแทนที่อวิชชาได้ ซึ่งในที่สุดก็จะเข้าถึงภาวะที่พ้นทุกข์ เป็นอิสระ หลุดพ้นจากวัฏสงสารได้ แม้จะต้องแก่ก็ไม่ทุกข์ แม้เจ็บก็ไม่ทุกข์ แม้ตายก็ไม่ทุกข์ และสุดท้ายแม้กระทั่งการเกิดก็ไม่มีอีกต่อไป ดังที่พระพุทธเจ้าได้ทรงเป็นแบบอย่าง วันนี้ถ้าเราได้พิจารณาแบบนี้แล้วก็ถึงเวลาที่ต้องลงมือปฏิบัติ
เทศกาลเข้าพรรษานี้เป็นเทศกาลของการลงมือปฏิบัติ โดยการนำพาชีวิตให้มั่นคงอยู่บนทางสายกลาง
ข้อปฏิบัติแปดประการ อริยมรรคมีองค์แปดเป็นสิ่งที่เราควรจะปฏิบัติ และน้อมนำเข้ามาใส่ตัว เพื่อชีวิตของเราจะได้เข้าใกล้ความพ้นทุกข์ ยิ่งเราปฏิบัติด้วยความจริงจังมากเท่าไร ทุกข์ก็จะเบาบางลงไป ความสุข ความสงบเย็น ความเป็นอิสระ ก็จะบังเกิดขึ้นกับชีวิตจิตใจของเรา สำหรับพระหรือสำหรับนักบวชซึ่งรวมทั้งแม่ชี เข้าพรรษานี้เป็นช่วงของการฝึกฝนตนอย่างจริงจังอย่างเข้มข้น ภารกิจต่าง ๆ ที่ทำให้มีการเดินทางไปโน่นมานี่ก็จะน้อยลงหรือไม่มีเลย อย่างไรก็ตามการที่จะปฏิบัติด้วยความต่อเนื่องครบสามเดือนในที่ใดที่หนึ่ง สิ่งหนึ่งที่ต้องมีเรียกว่าจุดเริ่มต้นเลยคือ การตั้งใจมั่น แน่วแน่ เพราะถ้าไม่มีความตั้งใจแล้วก็อาจทำสิ่งที่ตั้งใจไม่ได้ เพราะฉะนั้นก่อนเข้าพรรษาจึงมีการอธิษฐาน คืออธิษฐานพรรษา หรืออธิษฐานเข้าพรรษา สิ่งนี้เป็นธรรมเนียมที่ปฏิบัติมาช้านานทีเดียว
[06:39] เมื่อพระจะเข้าพรรษาจะมีการอธิษฐานพรรษา หรืออธิษฐานการเข้าพรรษา อธิษฐานในที่นี้ไม่ได้แปลว่าขอ คนไทยเราเข้าใจว่าการอธิษฐานคือขอ แต่การอธิษฐานในภาษาบาลี หรืออธิษฐานทางธรรมหมายถึง ความตั้งใจมั่นที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือการกำหนดจุดมุ่งหมายที่ดีให้แน่ชัด แล้วเดินหน้าปฏิบัติด้วยความตั้งใจแน่วแน่ อธิษฐานนี้เป็นบารมีหนึ่งในทศบารมี บารมีคือความดีขั้นอุกฤษฏ์ก็ว่าได้ที่สามารถจะทำให้บุคคลได้บรรลุเป็นพระพุทธเจ้า หรือได้ตรัสรู้ธรรม บารมีที่ทำให้พระพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมมี ๑๐ ประการ ที่ทรงบำเพ็ญตั้งแต่เป็นพระโพธิสัตว์ ที่พวกเราเคยได้ยินคุ้นเคยนอกจากศีลห้าศีลแปดแล้ว ก็มีบารมีสิบ
เรื่องนี้ก็เป็นคุณธรรมสำคัญของผู้ที่ต้องการนำพาชีวิตให้พ้นจากความทุกข์ ได้แก่ ทาน ศีล เนกขัมมะ เนกขัมมะคือการหลีกออกจากกาม หรือการงดการเว้นซึ่งกามหรือกามคุณ รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสที่น่าพอใจ จากเนกขัมมแล้วก็เป็นปัญญา แล้วก็วิริยะคือความเพียร สัจจะคือความซื่อตรง ความจริงใจ ขันติคือความอดทน ประการต่อมาเป็น อธิษฐาน คือความตั้งใจมั่นแน่วแน่เด็ดเดี่ยวในการที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แล้วลงท้ายด้วยเมตตาและกรุณา อธิษฐานเป็นบารมีข้อที่แปด เป็นความดี แต่ถ้าเป็นอธิษฐานที่เราเข้าใจหรือรู้จักกันหรือทำกันสม่ำเสมอ คือการขอ ทำบุญเสร็จก็ขอ หรือประสบความทุกข์ก็ไปขอ ไปขอเทวดา ไปขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอให้ร่ำรวย ขอให้หายป่วย ขอให้มีชื่อเสียง เหล่านั้นไม่ใช่อธิษฐานที่ถูกต้อง เป็นการสนองกิเลสด้วยซ้ำ ไม่ใช่เป็นการไม่ใช่คุณธรรมเพื่อที่จะลดละกิเลส
สำหรับพระเรื่องการอธิษฐานพรรษาเป็นสิ่งสำคัญ เพราะว่าพระมีกำหนดที่จะอยู่ปฏิบัติฝึกฝนตนตลอดสามเดือน ในการที่ทำเช่นนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะเมื่อมีหมู่มิตรอยู่ด้วยกันมาก ๆ หลายรูป ลำพังการที่จะลดละขัดเกลากิเลสในตัว การที่จะประพฤติปฏิบัติตามให้ตรงตามพระวินัยซึ่งส่วนใหญ่เป็นเรื่องการลดการละ เป็นการที่เจริญเนกขัมมะให้งอกงาม ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่าย และยังต้องมีผู้คนที่มาอยู่ร่วมอาศัยในอาวาสเดียวกัน อาจจะมีการกระทบกระทั่ง มีเรื่องที่ขุ่นข้องหมองใจ ถ้าหากว่าไม่มีความตั้งใจมั่นในการจำพรรษาก็อาจจะลาสึกไป หรือหลบลี้หนีไปที่อื่นที่สบายตามใจกิเลสได้มากกว่า เพราะฉะนั้นจำเป็นต้องมีการอธิษฐาน เพื่อตอกย้ำความตั้งใจเพราะสำคัญมาก แม้กระทั่งพระพุทธเจ้าในคืนที่จะทรงตรัสรู้พระสัมมาสัมโพธิญาณ พระองค์ก็อธิษฐาน อธิษฐานว่าแม้เลือดและเนื้อในกายในสรีระนี้จะเหือดแห้งเหลือแต่หนังเอ็นและกระดูก ตราบใดที่ยังไม่บรรลุพระธรรมก็จะไม่ลุกนั่งไม่ลุกจากบัลลังก์ คือจะไม่หยุดการปฏิบัติ จะนั่งต่อไปจนกว่าจะบรรลุธรรมที่มนุษย์จะสามารถจะบรรลุได้ และในที่สุดพระองค์ก็ค้นพบพระธรรมและนำมาแสดง ถึงแม้เราอาจจะไม่มีความตั้งใจถึงขนาดนั้น แต่เพียงแค่ตั้งใจว่าเราจะอยู่จำพรรษาให้ครบสามเดือน สิ่งนี้ก็สำคัญเพราะจะช่วยทำให้เรามั่นคงในการปฏิบัติ มั่นคงในการฝึกฝนตนได้
[12:36] การอธิษฐานเป็นสิ่งที่ไม่ใช่เหมาะกับพระกับนักบวชเท่านั้น พวกที่เป็นฆราวาสก็ควรจะอธิษฐานอย่างใดอย่างหนึ่งตลอดสามเดือนนี้ด้วย อธิษฐานหรือตั้งใจที่จะลดละความไม่ดี หรือสิ่งที่เป็นเครื่องหน่วงเหนี่ยวชีวิตจิตใจ บางคนอาจจะอธิษฐานว่าจะงดเหล้างดสิ่งเสพติดงดอบายมุขน บางคนอาจจะอธิษฐานว่าจะไม่ฆ่าสัตว์ บางคนอาจจะอธิษฐานว่าจะไม่เกี่ยวข้องกับอบายมุขแบบใหม่ ๆ เพราะเดี๋ยวนี้มีอบายมุขใหม่ ๆ หลายรูปแบบ เช่นเกมออนไลน์ก็เป็นอบายมุขได้แล้ว บางคนติดเกมออนไลน์จนกระทั่งไม่สนใจลูกไม่สนใจเมีย ในประเทศเกาหลีเล่นเกมออนไลน์จนกระทั่งทิ้งลูกให้ตายเพราะไม่มีคนมาเลี้ยงไม่มีคนให้อาหาร หรือบางทีเห็นลูกกวนใจมากงอแงเพราะลูกยังเล็กก็ฆ่าลูกเสียเลย มีแล้วในประเทศเกาหลี เป็นอบายมุขที่ร้ายแรงไม่น้อยไปกว่าเหล้าแล้ว บางคนศีลห้าก็ปฏิบัติได้ครบถ้วนหรือได้ดีพอสมควรแล้ว แต่ว่ายังมีเครื่องหน่วงเหนี่ยวอย่างอื่น หรือนิสัยบางอย่างที่ไม่ดี ก็ควรใช้โอกาสนี้สามเดือนนี้ อธิษฐานตั้งใจว่าจะไม่ทำสิ่งนั้นสิ่งนี้
มีนักธุรกิจคนหนึ่งเป็นผู้หญิงแกไม่เชิงอธิษฐาน แต่ไม่เชิงอธิษฐานในความหมายที่มีการกล่าวคำอธิษฐานเป็นภาษาบาลี อย่างที่พระจะทำในช่วงเช้านี้ แต่แกตั้งใจว่าจะเคี้ยวข้าวให้ช้าลง เพราะปัญหาของเธอคือเป็นคนที่ทำอะไรเร็ว ๆ แม้กระทั่งการกินข้าวก็เคี้ยวเร็วมาก กินข้าวไม่ถึงห้านาทีก็เสร็จแล้ว ทำไมเธอถึงมาสนใจเรื่องนี้ เพราะว่ามีปัญหาชีวิต เป็นผู้หญิงเก่งประสบความสำเร็จในการงานในธุรกิจ มีความเชื่อมั่นในตนเอง คนที่มีความเชื่อมั่นในตนเองมักจะมีปัญหากับคนรอบข้างแม้กระทั่งลูก แล้ววันหนึ่งแกเกิดปัญหาในชีวิต คือธุรกิจล้มเหลว ธุรกิจบางตัวล้มเหลว ขาดความเชื่อมั่นในตนเองจนกระทั่งอยากจะฆ่าตัวตาย แต่ก็มีสติยับยั้งเอาไว้ได้ เพราะเกิดวิกฤตในชีวิตก็หันกลับมาทบทวนตัวเองก็เลยไปเข้าคอร์ส ไม่ใช่คอร์สปฏิบัติธรรม เป็นคอร์สเรียกว่าวิชาชีวิต เรียนแล้วได้หน่วยกิตด้วย แต่ว่าคนสอนเขาสอนดี คือมีกิจกรรมที่ทำให้ เจ้าตัวหรือทุกคนที่มาเข้าคอร์สนี้เขาได้เห็นถึงข้อเสียหรือข้อจำกัดของตัวเอง ข้อบกพร่องนิสัยที่ไม่ดีที่ทำให้เกิดความทุกข์ แล้วเขาก็พิจารณาจากกิจกรรมพบว่ามีอย่างหนึ่งที่เขาติดตัวมาช้านาน คือการที่ชอบทำอะไรเร็ว ๆ ซึ่งรวมถึงการกินข้าวด้วย
ทางอาจารย์ที่ให้ทำโครงงานว่าจะทำอะไร แค่หนึ่งสิ่งตลอดคอร์สนี้คือสามเดือน และแกเลือกว่าจะขอเคี้ยวข้าวให้ช้าลง เป็นที่รับรู้กันในหมู่เพื่อนนักศึกษาที่ร่วมคอร์ส แล้วก็ต้องรายงานความคืบหน้าว่าทำแล้วเป็นอย่างไรทุกอาทิตย์ เพราะฉะนั้นไม่ใช่เป็นเพียงแค่ว่าพูดส่ง ๆ ไป แต่ต้องทำด้วย แล้วแกก็พบว่าเพียงแค่ไม่กี่วันที่เริ่มเคี้ยวข้าวให้ช้าลงพบว่า อาหารหรือคือข้าวนี้มีรสอร่อย มีรสหวาน แต่ก่อนไม่เคยรู้เลยว่าข้าวมีรสหวานเพราะว่าเคี้ยวแบบเร็ว ๆ และก็ไม่สนใจรสชาติอาหารด้วยซ้ำ ใจคิดแต่เรื่องงานการที่รออยู่ข้างหน้า พอมาเคี้ยวข้าวให้ช้าลงก็พบว่าข้าวมีรสหวาน ต่อมาเนื่องจากต้องเคี้ยวข้าวให้ช้าลงก็มีเวลาอยู่บนโต๊ะอาหารนานขึ้น ก็เลยได้มีเวลาโอภาปราศรัยไต่ถามพูดคุยสนทนากับคนร่วมโต๊ะคือลูกชาย ปรากฎว่าพอได้ทำแบบนี้ความสัมพันธ์กับลูกชายก็ดีขึ้น เพียงแค่ได้ทักทายได้สนทนา เพราะว่าจำเป็นต้องเคี้ยวข้าวให้ช้าลง ก็ได้มีความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกชาย และยังพบเวลาต่อมาว่าโรคบางอย่างที่เคยเกิดกับตัวเป็นเวลานาน เช่น หายใจไม่ทั่วท้องแล้วก็ปวดท้องก็หายไปเลย แต่ก่อนกินยาเท่าไรก็ไม่หายแต่พอเคี้ยวข้าวให้ช้าลงแล้วก็หายไป
และผลตามมาของจากการเคี้ยวข้าวให้ช้าลงคือ เขาเริ่มมีสติมากขึ้น เริ่มอยู่กับปัจจุบันมากขึ้น แต่ก่อนนี้เคี้ยว ๆๆ เพราะว่าใจนี้ลอยไปอยู่กับงานการแล้ว แต่ตอนหลังก็เริ่มที่จะวางงานการลง ระหว่างที่เคี้ยวใจก็อยู่กับการเคี้ยว ก็ผ่อนคลายและก็มีสติมากขึ้น พอสตินี้เอาไปใช้กับการทำงานก็อารมณ์เสียน้อยลง แล้วก็ใส่ใจลูกน้องมากขึ้น ความสัมพันธ์กับลูกน้องมากขึ้น ก็ดีขึ้นกับคนทำงาน พอความสัมพันธ์ดีก็ไว้ใจ พอไว้ใจก็กระจายงานให้ลูกน้องพร้อมกับกระจายงานให้ลูกชาย ตัวเองเริ่มผ่อนคลาย มีเวลามากขึ้น เลยคิดถึงพ่อแม่ว่าไม่เคยไปเยี่ยมพ่อแม่เลย พ่อแม่ก็ถามอยู่แล้วถามแล้วถามอีก ก็บอกว่าไม่มีเวลาไม่มีเวลา แต่ตอนนี้มีเวลาก็เลยไปเยี่ยมพ่อแม่แล้วก็พาท่านไปเที่ยว แล้วความสัมพันธ์กับครอบครัวกับพ่อแม่ก็ดีขึ้น ความสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานกับลูกก็ดีขึ้น แล้วชีวิตก็มีความสุขมากขึ้นเพราะว่ามีเวลาพักผ่อน แล้วก็มีเวลาทำความสงบให้จิตใจ ไม่เร่งรีบ เธอพบว่าชีวิตของเธอเปลี่ยนไปมากเลยเพียงแค่เคี้ยวข้าวช้าลงเท่านั้นเอง
เพราะฉะนั้นเรื่องการตั้งใจมั่นที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แม้ว่าจะเป็นเรื่องเล็กน้อยก็อย่าประมาท สามารถจะให้อานิสงส์มากมาย ขอเพียงแต่ทำอย่างต่อเนื่องทำทุกวัน จะทำให้เห็นผลได้มากมายอย่างที่นึกไม่ถึงเลย
[21:00] การเข้าพรรษาถือเป็นการเว้นวรรคให้กับชีวิตก็ได้ ชีวิตบางคนเร่งรีบมาก แต่ถ้าเราลองมาทำอะไรสักอย่างที่ดี ๆ ลดละบางอย่างที่ไม่ดี ก็ช่วยทำให้ชีวิตของเราช้าลง จะช่วยทำให้ชีวิตเรามีช่องว่างที่จะได้ผ่อนคลาย ถึงแม้ใหม่ ๆ จะเป็นเรื่องยากเพราะเป็นการสวนทางกับนิสัยเดิม เช่น บางคนบอกว่าติดกาแฟจะขอเลิก ในพรรษานี้จะเลิกกาแฟหรือเลิกบุหรี่ ใหม่ ๆ ก็ยาก เหมือนทรมาน แต่ว่าถ้าทำไปสักพักแล้วจะพบว่าชีวิตเราปรอดโปร่งมาก คือจิตใจเราปรอดโปร่งมากขึ้น การเข้าพรรษาไม่ใช่แค่ลดละสิ่งที่ไม่ดี เราจะตั้งใจทำสิ่งดี ๆ ก็ได้ เช่น จะทำสมาธิวันละสิบนาที วันละสิบห้านาที หรือแม้แต่วันละห้านาทีก็ยังดี ขอให้ทำทุกวันก็แล้วกัน บางคนอาจจะตั้งใจแล้ว ถ้าถึงวันพระแล้วจะปล่อยนกปล่อยปลา สิ่งนี้ก็เป็นการบำเพ็ญทาน การรักษาศีลหรือจะทำสมาธิก็ได้ อย่างที่บอกห้านาทีก็สำคัญ
เคยมีเรื่องเล่าว่ามีชายหนุ่มสองคนมากราบหลวงปู่ดู่ เมื่อวานนี้เพิ่งพูดถึงหลวงปู่ดู่ไว้ตอนหนึ่งแล้ว พวกเขาก็มากราบ เพื่อนคนหนึ่งศรัทธาหลวงปู่ดู่มากเลยชวนเพื่อนอีกคนหนึ่งซึ่งเป็นคนติดเหล้าว่า ไหน ๆ มากราบหลวงปู่ดู่แล้วก็บอกหลวงปู่ดู่เลยว่าจะรักษาศีลแล้วก็จะทำสมาธิ เพื่อนคนนั้นบอกว่ารักษาศีลไม่ได้หรอกยังติดเหล้าอยู่เลย จะไม่สมาทานศีล หลวงปู่ได้ฟังก็บอกว่า “แกจะกินเหล้าก็เป็นเรื่องของแก แต่แกจะทำสมาธิให้ฉันได้ไหม วันละห้านาที” ผู้ชายคนนั้นถามหลวงปู่ดู่ว่า ห้านาทีเท่านั้นเหรอ หลวงปู่ดู่บอกว่าห้านาทีเท่านั้น เขาเห็นว่าพอไหวก็เลยรับ ทีนี้พอเขารับปากใครแล้วเขาก็ทำจริงจัง กลับไปบ้านเขานั่งสมาธิ ทำสมาธิทุกวัน วันละห้านที ทำสมาธิเสร็จก็ไปกินเหล้า แต่บางวันกำลังทำสมาธิอยู่เพื่อนมาช่วยกินเหล้าก็บอกว่าไม่ไป กำลังนั่งสมาธิ นั่งสมาธิเสร็จถึงค่อยไป แต่ทำไป ๆ ตอนหลังเพื่อนมาชวนก็ไม่ไปแล้ว เพราะว่าได้รับอานิสงส์ของการทำสมาธิ ใจสงบเย็น แต่เดิมนั่งวันละห้านาทีก็เพิ่มเป็นสิบนาที สิบห้านาที เพื่อนมาชวนกินเหล้าก็ไม่ไป ไม่ให้อะไรมาขัดขวางการนั่งสมาธิ สุดท้ายก็เลิกเหล้าได้ แล้วตอนหลังมีศรัทธาปสาทะในพระธรรมก็เลยบวช บวชอยู่ยาว ชีวิตเขาเปลี่ยนได้จากการนั่งสมาธิเพียงแค่วันละห้านาที
เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าถึงตรัสว่า อย่าประมาทในธรรม ในกุศลธรรมแม้เพียงเล็กน้อย เพราะฉะนั้นพวกเราในเมื่อโอกาสมาถึงแล้ว เข้าพรรษานี้เป็นฆราวาสก็ควรจะนึกว่าเราจะลดละอะไรสักอย่างหนึ่งในพรรษานี้ หรือเราจะทำสิ่งดีๆสักอย่างหนึ่งในพรรษานี้ เอาแค่อย่างเดียวพอ หรือจะทำสองก็ได้ คือ หนึ่งลดละสิ่งไม่ดี และทำสิ่งดี ๆ อีกหนึ่ง ไม่ต้องให้เป็นเรื่องใหญ่โตก็ได้ เพราะถ้าเป็นเรื่องใหญ่โตหรือเรื่องยาก ๆ แล้วอาจจะทำได้ไม่ตลอด เพราะทำไม่ได้ตลอดก็กลายว่าเป็นคนจับจด เอาเรื่องง่าย ๆ อย่างที่ยกตัวอย่าง เคี้ยวข้าวให้ช้าลง หรือนั่งสมาธิวันละห้านาที พวกเราอาจจะทำได้มากกว่านั้นแล้วก็ได้ เพราะฝึกมานานแล้ว
[25:35] ขอให้สิ่งที่พวกเราอธิษฐานตั้งใจขอให้เป็นรูปธรรม เช่น อย่างที่พระอธิษฐานจะจำพรรษาตลอดสามเดือนในอาวาส เป็นรูปธรรมมากเลย เคี้ยวข้าวให้ช้าลง จะนั่งสมาธิวันละห้านาที ถ้าบอกว่าพรรษานี้ฉันจะไม่โกรธ สิ่งนี้ยาก แต่ถ้าว่าเราบอกว่าจะไม่โกรธเกินสามครั้งต่อหนึ่งวัน สิ่งนี้เป็นรูปธรรมชัดเจน แล้วก็อย่าเพียงแค่พูดว่าฉันจะทำให้ดีที่สุด เดี๋ยวนี้คนเราหลายคนมักจะพูดว่าเวลาจะทำอะไรฉันจะทำให้ดีที่สุดแต่ไม่รู้จะทำอะไรจะทำให้ดีที่สุด ในพรรษานี้ฉันจะทำให้ดีที่สุดแต่ไม่ได้บอกว่าจะทำอะไร ต้องบอกชัดเจนไปเลย การอธิษฐานจึงจะมีความหมาย แม้แต่พระพุทธเจ้าท่านก็อธิษฐานว่า จะไม่ลุกไปจากบัลลังก์ตราบใดที่ยังไม่บรรลุธรรม แบบนี้ก็ชัดเจน ไม่ใช่พูดลอย ๆ ว่าพรรษานี้ฉันจะทำความดีให้มากที่สุด ลอยมากจนกระทั่งไม่บอกอะไรเลย
เพราะฉะนั้นเราลองใช้โอกาสนี้ตั้งจิตมั่นแน่วแน่ว่าจะทำสิ่งดีหนึ่งอย่าง จะลดละสิ่งที่ไม่ดีอีกหนึ่งอย่าง จะทำให้เรามีกำลังจิตกำลังใจที่เข้มแข็งมากขึ้น ปัญหาของคนสมัยนี้คือ รู้ว่าอะไรดีอะไรชั่วแต่ทำไม่ได้เพราะว่าห้ามใจไม่อยู่ อย่างที่เขาพูดว่า ดีชั่วรู้หมดแต่อดใจไม่ได้ บุหรี่ก็รู้ว่าไม่ดีอย่างไร เหล้าก็รู้ว่าไม่ดีอย่างไร กาแฟก็รู้ดีว่าไม่ดีอย่างไร เกมออนไลน์หรือละครโทรทัศน์ดูจนติด ทั้งที่ก็รู้ว่าไม่ดีแต่ว่าห้ามใจไม่ได้ เพราะว่าขาดการบำเพ็ญอธิษฐานบารมี พรรษานี้เป็นโอกาสดีแล้วที่เราจะบำเพ็ญบารมีข้อนี้ ซึ่งจะนำไปสู่ความดีต่าง ๆ อีกมากมาย ทำให้ชีวิตเราเจริญก้าวหน้า แล้วก็เข้าใกล้ความพ้นทุกข์มากขึ้น