พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมก่อนฉันเช้าวันที่ 17 กันยายน 2567

วันนี้ขึ้น 15 ค่ำเดือน 10 เป็นวันสำคัญสำหรับชาวบ้านใหม่ กุดโง้ง วังเข้ ชุมชนรอบวัดป่าสุคะโตที่จริงเป็นวันสำคัญสำหรับชาวอีสานทั้งภาคเลย และถ้าพูดให้ถูกก็คือเป็นวันสำคัญสำหรับชาวไทยทั้งประเทศ เพราะว่าเป็นวันที่พวกเราชาวพุทธจะได้ร่วมกันทำบุญอุทิศให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับ รวมทั้งญาติพี่น้อง คู่ครองที่จากไป

ทำไมถึงทำบุญให้ เพราะเราเชื่อว่าผู้ที่จากไปนั้นไม่ได้ไปไหน ไปอยู่ปรโลก ไปอยู่ภพอื่น และจำนวนไม่น้อยก็กําลังหิว ไม่ได้หิวข้าว แต่หิวบุญ รอลูกหลานหรือว่าคนรักทำบุญอุทิศส่งไปให้

อันนี้เป็นความเชื่อของคนไทยมาช้านาน ว่าผู้ที่จากไปรวมทั้งพ่อแม่ปู่ย่าตายายของเรา ไม่ได้ไปแล้วไปลับ แต่ว่าอยู่ในปรโลก ที่อยู่บนสวรรค์ชั้นฟ้าก็มี ที่อยู่อบายภูมิก็มาก และเมื่ออยู่อบายภูมิก็ย่อมมีความหิวบุญ วันนี้เราเชื่อว่าประตูนรกสวรรค์จะเปิด บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปจะได้โอกาสกลับมาสู่โลกมนุษย์ กลับมารับส่วนบุญที่ลูกหลานอุทิศให้

เพราะฉะนั้น เราจึงมาพร้อมกันที่วัดเพื่อมาทำบุญถวายเป็นสังฆทาน หรือเตรียมข้าวห่อ ทั้งหมดนี้ก็เพื่อส่งเป็นบุญให้กับผู้ที่ล่วงลับที่กําลังหิวโหยอยู่ในปรโลก ให้ได้อิ่มบุญและได้มีความสุขในสัมปรายภพ

นี้เป็นประเพณีที่ชี้ให้เห็นถึงความกตัญญู ความกตัญญูที่ลูกหลานแสดงต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับ เมื่อท่านจากไปแล้วก็ยังระลึกนึกถึง แล้วทำบุญไปให้ อันนี้เป็นเรื่องที่น่าอนุโมทนา

ที่จริงแล้ววันนี้ นอกจากเป็นการเตือนใจให้เรารู้จักทำหน้าที่ต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับแล้ว ยังเตือนใจเราทุกคนว่า ถ้าหากว่าเราอยากจะได้รับบุญกุศลเมื่อไปอยู่ในปรโลกแล้ว ต้องหมั่นทำดีกับลูกกับหลาน เพราะถ้าเราไม่ทำดีกับลูกกับหลาน พอเราจากไป เกิดไปอยู่ในอบาย ลูกหลานจะไม่มีคนใดที่นึกถึงเราหรือทำบุญอุทิศไปให้เรา

ถ้าอยากจะให้ลูกหลานมาทำบุญอุทิศให้กับเราเมื่อเราอยู่ในปรโลก ต้องรู้จักทำดีกับลูกกับหลาน ให้ความรัก ให้เอาใจใส่ เลี้ยงดูด้วยความรัก อย่าปล่อยปละละเลย

เดี๋ยวนี้พ่อแม่จำนวนไม่น้อยปล่อยปละละเลยลูก ไม่ค่อยมีเวลาให้กับลูก ลูกตัวเล็ก ๆ ก็เลี้ยงลูกด้วยโทรศัพท์มือถือ ให้ลูกไปอยู่กับโทรศัพท์มือถือแทน เพราะพ่อแม่ไม่มีเวลาให้กับลูก ลูกอยู่กับโทรศัพท์มือถือตั้งแต่ขวบ สองขวบ พ่อแม่ก็รู้สึกว่าเป็นของดี ลูกจะได้ไม่ร้องโวยวายกระจองอแงรบกวนพ่อแม่

แต่ว่าทำอย่างนั้นเป็นการสะสมยาพิษให้กับลูกในระยะยาว เมื่อลูกโตขึ้นเขาจะรักโทรศัพท์มือถือ เขาจะหวงแหนโทรศัพท์มือถือ เขาจะไม่ได้สนใจพ่อแม่เท่าไร ถึงเวลาเราตายจากไปเขาก็ไม่สนใจเรา ไม่คิดที่จะทำบุญอุทิศไปให้

เพราะฉะนั้น ถ้าหากว่าอยากจะได้รับบุญกุศลจากลูกหลานในวันหน้า วันที่เราละโลกนี้ไปแล้ว ก็ขอให้ทำดีกับลูกตั้งแต่วันนี้ ทำดีกับหลานตั้งแต่วันนี้ เอาใจใส่ดูแลลูกหลาน

แล้วถ้าจะให้ดีก็ทำดีกับพ่อแม่ด้วย มีความกตัญญูรู้คุณตอบแทนคุณพ่อแม่ตั้งแต่ท่านยังมีชีวิตอยู่ รวมทั้งปู่ย่าตายายด้วย ไม่ใช่ว่าพอท่านจากไปจึงค่อยทำบุญอุทิศไปให้ แต่ตอนที่ท่านอยู่ท่านอยากกินอะไรก็ไม่สนใจไปหาซื้อมาให้ท่าน แบบนี้ถือว่าปล่อยปละละเลย

ลูกหลานจำนวนไม่น้อยเดี๋ยวนี้ไม่ค่อยสนใจพ่อแม่แล้ว บอกว่าไม่มีเวลา ๆ ที่จริงมีเวลา เอาแต่ไปเที่ยวสนุกสนาน ไปเฮฮาสังสรรค์ ไปกินเหล้าเมายากับเพื่อน กับคนรอบข้าง ไม่มีเวลาให้กับพ่อแม่ แต่ว่าพอท่านตายไปก็นึกเสียใจ อยากจะทำบุญอุทิศไปให้

อันนี้จะเรียกว่าสายไปก็ได้ ถึงแม้จะยังไม่สายทั้งหมด เพราะว่ายังดีกว่าไม่ทำอะไรให้กับท่านเลย แต่มันจะดียิ่งขึ้นถ้าหากว่าทำบุญให้กับท่านตอนที่ท่านยังมีชีวิตอยู่

ทำบุญด้วยการเอาใจใส่ท่าน เลี้ยงดูท่าน ทำตัวให้เป็นคนดี ทำตัวให้เป็นคนดีก็เป็นการต่ออายุให้กับพ่อแม่ เป็นการทำให้ท่านมีความสุขความสบายใจ ไม่ใช่ว่าจะต้องซื้อของดี ๆ ให้กับท่านเท่านั้น ถ้าทำอย่างนี้ก็ถือว่าเราได้ทำหน้าที่ที่ควรทำแล้ว อย่าไปรอทำดีกับท่าน อุทิศบุญกุศลให้กับท่านตอนที่ท่านตายไปแล้ว ประโยชน์มันได้น้อย

และนอกจากทำดีกับลูก ทำดีกับหลาน ทำดีกับพ่อแม่แล้ว ควรจะทำดีกับทุก ๆ คนด้วย เช่น รักษาศีล ตั้งมั่นอยู่ในการทำความดี เอื้อเฟื้อเกื้อกูลผู้อื่น ไม่เอาเปรียบเบียดเบียน

เพราะถ้าเราทำดีในวันนี้ ทำดีในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ ถึงเวลาตายเราก็ไปดี ไปสู่สุคติ ไปสวรรค์ อยู่ในสวรรค์ไม่มีการหิวบุญ มีแต่อิ่มทิพย์ แต่ถ้าหากว่าเราไม่ทำดีในชีวิตนี้หรือในภพนี้ ตายไปแล้วไปอบายภูมิ หรือบางทีตายไปเป็นเปรต เจอความหิว ตอนนั้นต้องรอให้ลูกหลานอุทิศบุญกุศลไปให้

แต่ถ้าหากเรารู้จักสะสมบุญในวันนี้ เราก็จะมีเสบียงบุญหนุนส่งให้ไปเป็นสุขในสัมปรายภพ มีแต่คําว่าอิ่มตลอด ไม่มีคําว่าหิว แต่ถ้าทำชั่ว ผิดศีล ตายไปแล้วก็หิว เพราะไปอยู่ในปรโลกหรือเป็นเปรต ถึงตอนนั้นก็คาดหวังหรือรอพึ่งบุญกุศลจากลูกหลานที่ยังอยู่

เราไม่จำเป็นต้องรอหรือพึ่งพาบุญกุศลของลูกหลานก็ได้ถ้าเราทำความดีเสียแต่วันนี้ ทำดีกับลูก ทำดีกับพ่อแม่ ทำดีกับทุกคน ทำดีกับศาสนา ทำดีกับหมู่บ้าน และธรรมชาติสิ่งแวดล้อม เรียกว่าได้บุญเต็ม ๆ บุญนี้จะหนุนส่งให้เราประสบสุขในสัมปรายภพ ไม่ต้องรอส่วนบุญจากลูกหลานเพราะว่ายังหิว

ที่หิวบุญจำนวนไม่น้อยเป็นเพราะว่าไปหวังหรือไปสนใจแต่การกินอิ่มในชาตินี้ คนที่หวังอิ่มในชาตินี้ พอชาติต่อไปอาจจะหิวบุญก็ได้ เพราะอะไร เพราะว่าพอหวังอิ่มในชาตินี้ก็อยากมั่งมี อยากร่ำรวย และบางทีถึงกับทุจริต คอร์รัปชัน คดโกง ลักขโมย

พวกนี้หวังรวยในชาตินี้ หวังสบายในชาตินี้จนลืมบาปบุญคุณโทษ และลืมไปว่าชีวิตนี้ไม่ได้จบสิ้นที่โลกนี้ มีโลกหน้า ถ้าหากว่ากอบโกย ทุจริต ลักขโมยในชาตินี้ อาจจะอิ่ม อาจจะพุงกาง แต่ว่าชาติหน้าหรือปรโลกจะหิว เพราะว่ากลายเป็นเปรตไปเสียแล้ว

เพราะฉะนั้น อยากให้คิดอะไรยาว ๆ อย่าหวังอิ่ม หวังรวยในชาตินี้ แล้วไปยากจน ยากไร้ อัตคัดขัดสน หรือหิวโหยในชาติหน้า

คนที่ฉลาดเขาจะมองการณ์ไกลว่า บุญย่อมเป็นที่พึ่งทั้งในโลกนี้และโลกหน้า เพราะฉะนั้นอย่าหวังแต่ความสบายในโลกนี้ ให้นึกถึงความสุขสบายในโลกหน้า และถ้าเราจะสบายในโลกหน้าได้ก็ต้องทำบุญ สร้างบุญสร้างกุศล ละเว้นความชั่ว อย่าเห็นแก่ได้เฉพาะหน้า

หลายคนมีข้ออ้างว่า ที่ต้องลักขโมย ที่ต้องทุจริตเพราะว่าจน ที่จริงความจนไม่ใช่ข้ออ้าง เพราะว่าคนจนก็ทำความดีได้ และที่จริงตัวเองก็ไม่ได้จนจริง มีโทรทัศน์ มีโทรศัพท์ บางทีมีรถยนต์ แต่ก็ยังลักขโมย ยังทุจริต อ้างว่าจน ๆ

หรือว่าบางทีก็มีเหตุผลอ้างมากมายว่า นิดหน่อยเอง ไม่เสียหาย หรือบางทีหยิบไปแล้วอ้างว่าจะแค่หยิบยืมไป แต่ที่จริงตั้งใจจะเอาไปเลย แบบนี้ก็มีเยอะ

เพราะฉะนั้น อย่าหวังแต่ความสุขสบายในชาตินี้จนลืมว่าสิ่งที่ตัวเองทำจะทำให้เกิดความทุกข์ เกิดความลําบากในชาติหน้า โดยเฉพาะการผิดศีลเพื่อหวังร่ำรวย เพื่อหวังอยู่สบาย แล้วไปทุกข์ทรมานในภพหน้า ต้องหิวโหย ต้องรอลูกหลานส่งอุทิศบุญกุศลไปให้

บางทีลูกหลานก็ไม่สนใจด้วย เพราะว่าไม่ได้ดูแลลูกหลาน เอาแต่ความสุขสนุกสนาน เอาแต่เมามาย หรือว่าเอาแต่หาเงินหาทอง พอไม่สนใจลูกหลาน ไม่ดูแลลูกหลาน พอตัวเองตายไป ลูกหลานก็ไม่ได้นึกถึงพ่อแม่ ไม่ได้นึกถึงปู่ย่าตายายเหมือนกัน

เพราะฉะนั้น วันนี้วันบุญเดือน 10 นอกจากเราจะระลึกถึงบรรพบุรุษ นึกถึงพ่อแม่ผู้จากไปแล้ว ขอให้เราระลึกถึงคุณงามความดีที่เราควรจะบําเพ็ญ ย้ำเตือนตัวเองว่า บุญเป็นที่พึ่งทั้งในโลกนี้และโลกหน้า

ถ้าเราทำความดี สะสมบุญ สร้างบุญกุศลในโลกนี้ โลกหน้าก็สบาย แม้ลูกหลานจะลืมก็ไม่เดือดร้อน แม้ลูกหลานจะไม่อุทิศบุญกุศลให้ก็ยังสบาย เพราะว่าได้สะสมบุญมามากมายในชีวิตนี้ ในโลกนี้แล้ว มีเสบียงบุญที่จะค้ำจุนหนุนส่งให้สุขสบายในโลกหน้าได้

เพราะฉะนั้น ให้วันนี้เป็นวันที่เตือนใจให้เราหมั่นทำความดี สร้างบุญสร้างกุศล ใส่ใจลูกหลาน ใส่ใจพ่อแม่ และทำความดีกับทุกคน ไม่ใช่เฉพาะกับที่วัด แล้วเราก็จะมีบุญเป็นที่พึ่งไปตลอดทั้งในโลกนี้และโลกหน้า.